Doc updates

[lyx.git] / lib / doc / pl_Tutorial.lyx

#LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
\lyxformat 221
\textclass book
\begin_preamble
\sloppy
\end_preamble
\language polish
\inputencoding latin2
\fontscheme default
\graphics none
\paperfontsize 12
\spacing single 
\papersize letterpaper
\paperpackage a4
\use_geometry 0
\use_amsmath 0
\use_natbib 0
\use_numerical_citations 0
\paperorientation portrait
\secnumdepth 3
\tocdepth 3
\paragraph_separation indent
\defskip medskip
\quotes_language polish
\quotes_times 2
\papercolumns 1
\papersides 1
\paperpagestyle headings

\layout Title

The LyX Tutorial
\layout Author

by Amir Karger and the LyX Team
\newline 
polskie t³umaczenie: Wojtek Pêkala
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}

\end_inset 


\layout Chapter

Wprowadzenie
\layout Section

LyX wita.
\layout Standard

Dokument niniejszy 
\begin_inset LatexCommand \htmlurl{http://friko2.onet.pl/wr/voyttek}

\end_inset 

 jest przeznaczony dla tych, którzy nigdy nie s³yszeli o LaTeX-u lub znaj±
 go tak sobie.
 Bez obaw - aby móc u¿ywaæ LyX-a nie trzeba uczyæ siê LaTeX-a.
 O to w koñcu w LyX-ie chodzi: ma on byæ wizualnym interfejsem do LaTeX-a
 w stylu prawie WYSIWYG.
\layout Standard

Niektórzy zapewne siêgnêli do tego dokumentu, bo próbowali wpisaæ dwie spacje
 po kropce (
\begin_inset Quotes gld
\end_inset 

.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

) albo wstawiæ 3 puste linie miêdzy akapitami.
 Po paru frustruj±cych próbach zrozumieli jednak, ¿e to niemo¿liwe.
 Z czasem zauwa¿±, ¿e wiêkszo¶æ chwytów u¿ywanych w innych edytorach po
 prostu nie dzia³a w LyX-ie.
 Dzieje siê tak, poniewa¿ wiêkszo¶æ innych edytorów jest w gruncie rzeczy
 przereklamowanymi maszynami do pisania.
 Wymagaj± od u¿ytkownika rêcznego wprowadzania wszystkich spacji, zmian
 czcionki itd.
 W koñcu autor oprócz napisania dokumentu wykonuje chc±c nie chc±c sk³ad
 drukarski.
 I tu pojawia siê LyX; jego rol± jest przejêcie sk³adu drukarskiego.
 Pozwala przez to skupiæ siê na istotnych sprawach, takich jak tre¶æ utworu.
\layout Standard

Tak wiêc uzbrój siê w cierpliwo¶æ i czytaj dalej.
 Trud opanowania elementarza zwróci siê na pewno.
\layout Section

O podrêczniku
\layout Standard

Na wstêpie tej sekcji nale¿y zaznaczyæ, ¿e w przeciwieñstwie do innych pod\SpecialChar \-
rêczni
ków ten zak³ada, ¿e u¿ytkownik 
\series bold 
\emph on 
NIE
\series default 
\emph toggle 
 jest g³upi i wie po co jest kla\SpecialChar \-
wiatura, umie u¿yæ myszy oraz pos³ugiwaæ
 siê oknami.
 Z drugiej strony z za³o¿enia nie musi mieæ pojêcia o LaTeX-u.
\layout Standard


\emph on 

\begin_inset Quotes gld
\end_inset 

Elementarz
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 


\emph toggle 
 u¿ywa notacji opisanej we 
\emph on 

\begin_inset Quotes gld
\end_inset 

Wprowadzeniu
\begin_inset Quotes grd
\end_inset 


\emph toggle 
.
 Je¶li go jeszcze nie przeczyta³e¶, zrób to teraz.
\layout Standard

Powodem odsy³ania do innych rozdzia³ów osobnego podrêcznika jest lenistwo.
 Zespó³ LyX-a jest wystarczaj±co zajêty rozbudow± programu i usuwaniem b³êdów,
 ¿eby nie redagowaæ 5 identycznych wersji tej samej sekcji w 5 ró¿nych dokumenta
ch.
 Zatem przeczytaj 
\emph on 

\begin_inset Quotes gld
\end_inset 

Wprowadzenie
\emph toggle 

\begin_inset Quotes grd
\end_inset 

, zawieraj±ce wszystko, co potrzebne na temat 
\emph on 
wszystkich
\emph toggle 
 podrêczników.
 Po powrocie podejmij lekturê od tego miejsca.
\layout Standard

Skoro ju¿ wiadomo, co oznaczaj± ró¿ne czcionki, opiszemy po krótce cel 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarza
\emph toggle 

\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
\layout Section

Czym 
\emph on 
jest
\emph toggle 
 Elementarz i czym 
\emph on 
nie jest 
\layout Subsection

Od Pioniera s³ów kilka\SpecialChar \ldots{}

\layout Standard

Oto krótka notka 
\emph toggle 
\noun on 
John'a Weiss'a
\emph default 
\noun default 
, pierwszego autora 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph default 
:
\layout Quotation

Pocz±tkowo mia³em szerokie plany co do 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
\noun toggle 
.
 Lecz, tak jak w przypadku innych przedsiêwziêæ, rzeczywisto¶æ je zwe\SpecialChar \-
ryfikowa³a.
 U¶wiadomi³em sobie, ¿e mogê spêdziæ nad nim resztê ¿ycia, je¶li nie ograniczê
 go do sensownego zakresu.
 Stwier\SpecialChar \-
dzi³em równie¿, ¿e pokryje siê on w du¿ej mierze z 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Podrêcznikiem u¿ytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
.
 Po co dwa razy pisaæ to samo?
\layout Quotation

Tak czy inaczej, zacz±³em rozumieæ, ¿e ludzie najlepiej ucz± siê przez:
\begin_deeper 
\layout Enumerate

ogl±danie przyk³adów
\begin_deeper 
\layout Quotation

lub
\end_deeper 
\layout Enumerate

robienie rzeczy samemu.
\end_deeper 
\layout Quotation

Z ciê¿kim sercem wyrzuci³em jakie¶ 20 stron, które ju¿ napisa³em i zacz±³em
 od pocz±tku.
 Jedyn± pozosta³o¶ci± jest podrozdzia³ 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx}

\end_inset 

.
 Ca³a reszta to przyk³ady i æwiczenia.
\layout Subsection

Najlepsze wykorzystanie Elementarza
\layout Standard

Zgodnie z zapowiedzi± John'a Weiss'a 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 sk³ada siê z æwiczeñ i przyk³adów.
 Aby jak najlepiej z niego skorzystaæ nale¿y przeczytaæ go, pisz±c po drodze
 wszystkie rzeczy, o które prosz± i wykonuj±c wszystkie æwiczenia.
 Dla wygody warto wydrukowaæ niniejszy dokument.
\layout Standard

Podrozdzia³ 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx}

\end_inset 

 jest pozosta³o¶ci± poprzedniej wersji 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 i cechuje go swoista bezpo¶rednio¶æ.
 Tym niemniej stanowi sympatyczne wprowadzenie do LyX-a i wyk³adniê idei
 tej aplikacji.
\layout Subsection

Czego 
\emph on 
nie
\emph default 
 znajdziecie:
\layout Itemize

Instrukcji jak:
\begin_deeper 
\layout Itemize

pos³ugiwaæ siê mysz±
\layout Itemize

u¿ywaæ programu w X-Windows
\layout Itemize

pos³ugiwaæ siê klawiatur±
\layout Standard

Opanowanie powy¿szych umiejêtno¶ci jest konieczne i nie wchodzi w zakres
 tego podrêcznika.
 Spe³nia on za to mnóstwo innych zadañ
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

\SpecialChar \ldots{}
and occupational therapy ain't one of 'em! (Sarkastyczny styl orygina³u
 rozmija siê ze skromnymi mo¿liwo¶ciami t³umacza, jak równie¿ jego pogl±dem
 na rzetelny podrêcznik)
\end_inset 


\end_deeper 
\layout Itemize

Prowadzenia za rêkê, protekcjonalno¶ci czy ³opatologii .
\begin_deeper 
\layout Standard

To przecie¿ tylko program komputerowy, bez obaw ! Poza tym zak³adamy, ¿e
 czytelnik jest rozgarniêty.
 Mo¿e byæ zagubiony, zdezorientowany, ale nie g³upi.
\end_deeper 
\layout Itemize

Opisu wszystkich mo¿liwo¶ci LyX-a.
\begin_deeper 
\layout Standard

Nie ma potrzeby powielania 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Podrêcznika u¿ytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\layout Standard

Celem tego dokumentu jest wprowadzenie czytelnika na w³a¶ciwe obroty, tak
 by po jego przeczytaniu nie potrzebowa³ niczego poza 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Podrêcznikiem u¿ytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph default 
.
 Próba zawarcia informacji o wszystkich mo¿liwo¶ciach LyX-a w 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarzu
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph default 
 owocowa³aby jego chroniczn± nieaktualno¶ci±.
\layout Standard

Nie znaczy to oczywi¶cie, ¿e nie zostan± przedstawione ¿adne z mo¿liwo¶ci
 LyX-a.
 Zaprezentowane bêd± czynno¶ci, które najprawdopodobniej nie ulegn± zmianie,
 jak np.
 otwieranie i drukowanie pliku.
 Nie obejdzie siê bez paru rozdzia³ów z przyk³adami i æwiczeniami dotycz±cymi
 kilku bardziej zaawansowanych funkcji, jak tryb formu³.
 [Naturalnie sposób pracy z formu³ami nie ulegnie istotnej zmianie.
 Byæ mo¿e zostanie udoskonalony, ale ca³kowita zmiana jest raczej niemo¿liwa.]
\end_deeper 
\layout Itemize

Szczegó³owego obja¶nienia LaTeX-a.
\begin_deeper 
\layout Standard

Niepotrzebne.
 Chc±cym opanowaæ sztuczki z LaTeX-em polecamy ksi±¿ki na ten temat.
 Opublikowano ju¿ kilka dobrych tytu³ów.
\end_deeper 
\layout Standard

Komu w drogê, temu czas.
 Mo¿na rzuciæ okiem na nastêpny podrozdzia³ lub przej¶æ wprost do podrozdzia³u
 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:first-doc-ex}

\end_inset 

.
\layout Section

Czym jest LyX?
\begin_inset LatexCommand \label{sec:what-is-lyx}

\end_inset 


\layout Subsection

Przegl±d
\layout Standard

Niektórzy nowi u¿ytkownicy LyX-a maj± k³opoty z przestawieniem siê na w³a¶ciwe
 temu programowi podej¶cie do zagadnienia edycji tekstu.
 Wiêkszo¶æ innych procesorów tekstu nie jest bowiem niczym innym ni¿ przereklamo
wanymi maszynami do pisania.
 W przesz³o¶ci by³y one jedynym narzêdziem do tworzenia dokumentów, co zmusi³o
 u¿ytkowników do wynalezienia repertuaru chwytów pozwalaj±cych obej¶æ ich
 ograniczenia.
 Podkre¶lanie, które sprowadza siê do nadpisywania wyrazów znakiem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

_
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, sta³o siê sposobem na wyró¿nienie tekstu.
 Aby utworzyæ tabele nale¿a³o najpierw okre¶liæ wielko¶æ ka¿dej kolumny,
 a nastêpnie ustawiæ tabulatory.
 To samo dotyczy³o liczb i tekstu wyrównywanego do prawej.
 Dzielenie wyrazów u koñca linii wymaga³o wprawnego oka i zdolno¶ci przewidywani
a.
\layout Standard

Innymi s³owy u¿ytkownicy nauczyli siê martwiæ detalami i rozmieszczeniem
 poszczególnych znaków.
\layout Standard

W konsekwencji prawie wszystkie procesory tekstu powielaj± to podej¶cie.
 Wci±¿ u¿ywaj± tabulatorów celem uzyskania pustego miejsca.
 U¿ytkownik nadal musi siê martwiæ, w którym miejscu strony pojawi siê dany
 element.
 Wyró¿nienie tekstu polega na zmianie czcionki, tak jakby siê zmienia³o
 g³owi\SpecialChar \-
cê w elektrycznej maszynie do pisania.
 Wiadomo w czym rzecz.
\layout Standard

Tu w³a¶nie LyX ró¿ni siê od pozosta³ych procesorów tekstu.
 Nie trzeba siê martwiæ po³o¿eniem ka¿dego znaku.
 U¿ytkownik okre¶la, 
\emph on 
co zamierza pisaæ
\emph toggle 
 a LyX troszczy siê o resztê, stosuj±c zestaw regu³ zwany
\emph on 
 stylem
\emph toggle 
.
 Oto przyk³ad:
\layout Standard

Za³ó¿my, ¿e piszesz raport.
 Aby go rozpocz±æ, potrzebujesz podrozdzia³u zwanego 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Otwierasz w swoim procesorze tekstu menu, które zmienia rozmiar czcionki
 i wybierasz odpowiedni± wielko¶æ.
 Nastêpnie wpisujesz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

1.___Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Oczywi¶cie je¿eli zechcesz przenie¶æ dany podrozdzia³ w inne miejsce lub
 wstawiæ przed nim co¶ innego, musisz zadbaæ o zmianê numeracji, jak równie¿
 zawarto¶ci spisu tre¶ci.
\layout Standard

W LyX-ie rozwijasz listê umieszczon± na lewym skraju paska zadañ, wybierasz
 pozycjê 
\family sans 
Section
\family default 
 i piszesz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Tak, to wszystko.
 Je¶li wytniesz ten podrozdzia³ i wkleisz gdzie indziej, zostanie automatycznie
 przenumerowany, gdziekolwiek siê znajdzie.
 Jest nawet sposób na automatyczn± aktualizacjê wszelkich odno¶ników do
 tego podrozdzia³u w obrêbie pliku.
\layout Standard

Istnieje jeszcze problem spójno¶ci.
 Po piêciu dniach ponownie otwierasz raport i zaczynasz czwarty podrozdzia³,
 jednak¿e zapominasz, ¿e u¿ywa³e¶ wyt³uszczonej czcionki 18-punktowej zamiast
 16-punktowej.
 W ten sposób nag³ówek podrozdzia³u czwartego ró¿ni siê od nag³ówka podrozdzia³u
 pierw\SpecialChar \-
szego.
 Tego rodzaju problem w LyX-ie w ogóle nie wystêpuje.
 To komputer martwi siê o uci±¿liwe ksiêgowanie, jaki element ma jak± czcionkê,
 nie u¿ytkownik.
 W koñcu z tym komputery radz± sobie najlepiej.
\layout Standard

Oto inny przyk³ad.
 Za³ó¿my, ¿e tworzysz listê.
 W innych edytorach lista jest po prostu grup± tabulatorów i koñców linii.
 Sam musisz doj¶æ, gdzie wstawiæ numer/symbol dla ka¿dej pozycji listy,
 jaki numer to ma byæ, ile pustych linijek wstawiæ miêdzy nimi itd.
 W LyX-ie trzeba wiedzieæ tylko dwie rzeczy: jakiego rodzaju ma byæ ta lista
 i co ma zawieraæ.
 To wszystko.
 
\layout Standard

Na tym polega podstawowa idea LyX-a: okre¶l co robisz, a nie jak to zrobiæ.
\layout Subsection

Ró¿nice miêdzy LyX-em a innymi edytorami
\layout Standard

Istnieje ca³a gama sposobików z innych edytorów, które nie znajd± zastosowania
 w LyX-ie.
 Na pocz±tku mo¿e to irytowaæ.
 Nie szkodzi.
 Pozbycie siê niedobrych nawyków wymaga czasu.
\layout Standard

Oto ma³a lista rzeczy, których nie ma w LyX-ie:
\layout Itemize

Nies³awna linijka tabulatora, szeroko obecna we wspó³czesnych komercyjnych
 edytorach tekstu.
\layout Itemize

Tabulatory
\layout Itemize

Dodatkowe puste linie [uzyskiwane dwu- lub wiêcejkrotnym przyci¶niêciem
 Enter]
\layout Standard

Tabulatory, które wraz z linijk± s³u¿± do wskazania po³o¿enia poszczególnych
 s³ów na stronie, s± w LyX-ie kompletnie bezu¿yteczne.
 To program zajmuje siê takimi rzeczami, nie u¿ytkownik.
 Podobnie z dodatkowymi pustymi liniami.
 LyX dodaje je tam, gdzie s± niezbêdne, w zale¿no¶ci od kontekstu.
 Co do odstêpów, samodzielne ich okre¶lanie to kompletny prze¿ytek.
 Odstêpy miêdzy liniami tekstu s± zmienne, tak jak odstêpy miêdzy s³owami.
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Istniej± sposoby regulacji minimalnych i maksymalnych odstepów, lecz wymagaj±
 znajomo¶ci LaTeX-a.
 O tym potem.
\end_inset 


\layout Standard

A to lista elementów obecnych w LyX-ie, lecz zachowuj±cych siê w sposób
 nieco odmienny od oczekiwanego:
\layout Itemize

Sterowanie wciêciami
\layout Itemize

Koñce stron
\layout Itemize

Odstêpy miêdzy liniami
\layout Itemize

Puste miejsca, poziome i pionowe
\layout Itemize

Czcionki ró¿nych rozmiarów
\layout Itemize

Ró¿ne kszta³ty [wyt³uszczenie, kursywa, podkre¶lenie]
\layout Standard

Choæ wy¿ej wymienione wystêpuj± w LyX-ie, u¿ytkownik zasadniczo ich nie
 potrzebuje.
 To program zajmuje siê nimi w sposób zale¿ny od tre¶ci publikacji.
 Ró¿ne czê¶ci dokumentu automatycznie s± pisane czcionk± ró¿nego kszta³tu
 i rozmiaru.
 Wciêcia akapitów zale¿± od ich rodzaju.
 Koñce stron równie¿ wstawiane s± w automatyczny sposób.
 Jedynym wyj±tkiem s± odstêpy miêdzy liniami, gdzie mo¿na okre¶liæ odleg³o¶æ
 miêdzy akapitami, jak równie¿ miêdzy liniami w obrêbie akapitu.
 Choæ wiêkszo¶æ szczegó³ów znajduje siê w 
\emph on 
Podrêczniku u¿ytkownika
\emph toggle 
, czytelnik zostanie ogólnie zapoznany z powy¿szymi mo¿liwo¶ciami.
\layout Standard

W koñcu istniej± obszary, w których LyX [i LaTeX] przewy¿sza zwyk³e edytory:
\layout Itemize

Dzielenie i przenoszenie wyrazów
\layout Itemize

Listy dowolnego rodzaju
\layout Itemize

Formu³y matematyczne
\layout Itemize

Tabele
\layout Itemize

Odno¶niki
\layout Standard

Oczywi¶cie wiele nowoczesnych edytorów obs³uguje symbole matematyczne, tabele
 i przenoszenie wyrazów.
 Jednak¿e tymi mo¿liwo¶ciami dysponuj± od niedawna, podczas gdy LyX jest
 nak³adk± LaTeX-a.
 LaTeX z kolei funkcjonuje od ponad 10 lat i sprawdza siê.
 Przez ten czas usuniêto wszystkie b³êdy
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Wprawdzie nic nie jest doskona³e, ale LaTeX jest naprawdê bliski idea³u.
\end_inset 

.
 Co wiêcej, rzadko który z nowoczesnych edytorów obs³uguje po¶rednie odno¶niki,
 które, podobnie jak formu³y matematyczne, s± obecne w LyX-ie od samego
 pocz±tku.
 Niektóre z tych funkcji zostan± omówione w dalszych pod\SpecialChar \-
roz\SpecialChar \-
dzia³ach.
 Inne, jako nieco bardziej zaawansowane, zostan± przedstawione pod koniec
 tego dokumentu lub w 
\emph on 
Podrêczniku u¿ytkownika
\emph toggle 
.
\layout Subsection

Czym u licha jest LaTeX?
\layout Standard

LaTeX to system przygotowywania dokumentów zaprojektowany przez Leslie Lamport-a
 w 1985
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

¯ród³em informacji w tym podrozdziale jest 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 


\emph on 
A Guide to LaTeX2e
\emph default 
,
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

, praca Helmuta Kopki i Patrick-a Daly, znajduj±ca siê w bibliografii 
\emph on 
Podrêcznika u¿ytkownika
\emph default 
.
\end_inset 

.
 LaTeX jest nak³adk± jêzyka typograficznego o nazwie TeX, stworzonego przez
 Donalda Knuth-a w 1984.
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

TeX
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 wymawia siê 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

tech
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Wokó³ TeX-a naros³o sporo nieporozumieñ.
 TeX wykonuje sekwencje poleceñ zawarte w plikach ASCII.
 Rezultatem s± pliki w formacie 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sprzêtowo niezale¿nym
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, skrótowo (z angielska) 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Dvi
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Plik taki mo¿na wys³aæ do dowolnego urz±dzenia obs³uguj±cego Dvi lub przetworzy
æ na inny format, jak Postscript.
\layout Standard

Gdyby TeX nie mia³ innych mo¿liwo¶ci, by³by niczym wiêcej ni¿ procesorem
 sk³adu drukarskiego.
 Jednak¿e TeX pozwala na definiownie makr.
 I tu zaczyna siê w³a¶ciwa akcja.
\layout Standard

Wiêkszo¶æ u¿ytkowników TeX-a tak naprawdê u¿ywa pakietu makr stworzonych
 przez Knutha celem ukrycia szczegó³ów sk³adu.
 To w³a¶nie ten pakiet maj± oni na my¶li mówi±c o TeX-u.
 Zwykli u¿ytkownicy nie pracuj± z surowym TeX-em, sk³adaj±cym siê z go³ych
 poleceñ drukarskich.
 Tym zajmuj± siê twórcy nowych pakietów makr.
 Jednym z nich jest Leslie Lamport, który pracowa³ nad pakietem bardziej
 przyjaznym dla u¿ytkownika ni¿ zorientowanym drukarsko.
 Jego polecenia sk³adaj± rozdzia³y, tabele czy formu³y matematyczne w spójny,
 przystêpny sposób.
 Pakietem tym sta³ siê LaTeX.
\layout Standard

Odt±d, obok rozwoju LaTeX-a, inni u¿ytkownicy tworzyli w³asne pakiety makr,
 obs³uguj±ce prezentacje, artyku³y dla pism matematycznych itp.
 Jedni u¿ywali surowego TeX-a, inni modyfikowali LaTeX-a.
 W celu opanowania tego ba³aganu pod koniec lat 80-tych grupa LaTeX-owców
 z Lamportem na czele rozpoczê³a prace nad LaTeX-em 2e, obecn± wersj± LaTeX-a.
 Ta nowa wersja u³atwia dostêp do poleceñ TeX-a s³u¿±cych do tworzenia makr,
 wspiera u¿ycie nowych rodzajów czcionek itd.
 W gruncie rzeczy LaTeX sam w sobie jest ca³kiem rozbudowanym jêzykiem !
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

...i by³ nim równie¿ przed wersj± 2e, która jedynie poszerzy³a niektóre jego
 mo¿liwo¶ci.
\end_inset 

 
\layout Standard

U¿ytkownicy na ca³ym ¶wiecie dodaj± swoje w³asne rozszerzenia do standardowych
 funkcji LaTeX-a.
\layout Standard

Istniej± dwa sposoby rozszerzania LaTeX-a: klasy i style.
 
\emph on 
Klasa
\emph toggle 
 to zbiór makr LaTeX-a i\SpecialChar ~
TeX-a opisuj±cy nowy typ dokumentu, jak ksi±¿ka
 czy artyku³.
 Istniej± klasy dla prezentacji, pism fizycznych, matematycznych...
 niektóre uniwersytety maj± nawet w³asne klasy dla prac naukowych.
 
\emph on 
Styl
\emph toggle 
 ró¿ni siê od klasy tym, ¿e nie definiuje nowego typu dokumentów, lecz 
\emph on 
zachowanie
\emph toggle 
 ju¿ istniej±cych.
 Na przyk³ad LyX okre¶la marginesy stron i odstêpy miêdzy liniami w oparciu
 o dwa ró¿ne pliki stylów LaTeX-a.
 Istniej± pliki stylów dla mnóstwa rzeczy: drukowania etykiet na koperty,
 zmianê zasad wciêæ akapitów, dodanie nowych czcionek, obs³ugê grafiki,
 efektowne nag³ówki stron, w³asne bibliografie, zmianê po³o¿enia i wygl±du
 przypisów, tabel i rysunków, specjalne rodzaje list itd.
 itp.
\layout Standard

Oto podsumowanie:
\layout List
\labelwidthstring 00.00.0000

TeX: Jêzyk sk³adu drukarskiego u¿ywaj±cy makr.
\layout List
\labelwidthstring 00.00.0000

LaTeX: Pakiet makr TeX-a\SpecialChar \@.

\layout List
\labelwidthstring 00.00.0000

klasa: Opis typu dokumentu w LaTeX-u\SpecialChar \@.

\layout List
\labelwidthstring 00.00.0000

styl: Modyfikuje sposób dzia³ania LaTeX-a.
\layout List
\labelwidthstring 00.00.0000

LyX: Graficzny WYSIWYM procesor tekstu u¿ywaj±cy LaTeX-a do drukowania.
\layout Standard

U podstaw tego wszystkiego le¿y stary dobry TeX, tworz±cy pliki Dvi.
 Wiêkszo¶æ u¿ytkowników przekszta³ca te pliki na format Postscript, wysy³ane
 nastêpnie do drukarek laserowych.
 Kr±¿± równie¿ pog³oski o urz±dzeniach, które naprawdê obs³uguj± format
 Dvi.
 Tak czy inaczej rozdzia³ niniejszy mia³ wyja¶niæ 
\emph on 
czemu
\emph toggle 
 LyX dzia³a trochê inaczej od innych edytorów.
 Powód jest prosty: LyX u¿ywa LaTeX-a jako zaplecza drukarskiego i tak jak
 LaTeX koncentruje siê na zawarto¶ci dokumentu.
 To komputer zajmuje siê jego wizualn± stron±.
\layout Standard

I jeszcze jedno.
 LaTeX wymawia siê jak TeX --- czyli 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

latech
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Inna wymowa, a szczególnie taka, jak w nazwie materia³u szeroko stosowanego
 w przemy¶le gumowym, jest b³êdna.
 Z kolei 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

LyX
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 wymawia siê 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

lyks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Albo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

laks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, albo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

luks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, zale¿nie od kraju pochodzenia u¿ytkownika\SpecialChar \ldots{}

\layout Chapter

Pierwsze kroki w LyX-ie
\layout Section

Pierwszy dokument w LyX-ie
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:first-doc-ex}

\end_inset 

Przed przyst±pieniem do pisania przyda siê kilka informacji u³atwiaj±cych
 pracê z 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarzem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
.
\layout Standard

Poniewa¿ nie ujêto w nim mnóstwa wiadomo¶ci, pierwsz± rzecz± jest umieæ
 dotrzeæ do innych plików z pomoc±.
 To na szczê¶cie jest do¶æ proste.
 Nale¿y uruchomiæ LyX-a, nastêpnie wybraæ 
\family sans 
Podrêcznik u¿ytkownika
\family default 
 z menu 
\family sans 
Pomo
\bar under 
c
\family default 
\bar default 
.
 Mo¿na równie¿ wczytaæ 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 (o ile nie ma go ju¿ na ekranie).
 W ten sposób mo¿na czytaæ je redaguj±c jednocze¶nie swój w³asny dokument
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Same podrêczniki mog± byæ jednocze¶nie dobrymi przyk³adami u¿ycia ró¿norodnych
 funkcji LyX-a.
\end_inset 

.
 Je¿eli otwarto wiêcej ni¿ jeden dokument to do prze³±czania miêdzy nimi
 s³u¿y menu 
\family sans 
\bar under 
D
\bar default 
okumenty
\family default 
.
 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 nie bêdzie obja¶nia³ szczegó³owo tematów opisanych w innych podrêcznikach.
 Mo¿e to na pocz±tku nieco utrudniæ lekturê, ale zapobiega rozdêciu 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
.
\layout Standard


\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 zak³ada, ¿e dzia³a pe³na wersja LyX-a i LaTeX-a, xdvi lub inna przegl±darka
 dvi, dvips lub inny sposób konwersji dokumentu dvi do formatu Postscript,
 oraz drukarka.
 To do¶æ du¿e wymagania.
 Je¿eli który¶ z w/w warunków nie jest spe³niony trzeba bêdzie (np.
 z pomoc± administratora systemu) system nale¿ycie doposa¿yæ.
 Potrzebne informacje dostêpne s± w innych podrêcznikach.
\layout Standard

Ponadto napisano æwiczebny dokument LyX-a.
 Nazywa siê 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
 i wygl±da, jakby zosta³ napisany przez kogo¶ nie maj±cego pojêcia o fantastyczn
ych mo¿liwo¶ciach LyX-a.
 W miarê poznawania nowych funkcji programu nale¿y poprawiaæ odpowiednie
 fragmenty tego pliku.
 Zawiera on tak¿e wskazówki co do ulepszenia dokumentu.
 Drog± na skróty albo sprawdzeniem rezultatów pracy mo¿e byæ plik 
\family typewriter 
example_lyxified.lyx
\family default 
, zawieraj±cy ten sam tekst, napisany i z³o¿ony przez eksperta.
\layout Subsection

Pisanie, ogl±danie, drukowanie
\layout Itemize

Otwórz nowy plik poleceniem 
\family sans 
Nowy
\family default 
 z menu 
\family sans 
Plik
\layout Itemize

Napisz zdanie, np.: 
\family typewriter 
To mój pierwszy dokument w LyX-ie !
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

W porz±dku.
 Mo¿na wpisaæ cokolwiek.
 To naprawdê wszystko jedno.
 Przepraszamy za powy¿szy przyk³ad, jak równie¿ za pozosta³e zdania, o wpisanie
 których poprosimy w przysz³o¶ci.
\end_inset 


\layout Itemize

Zapisz dokument poleceniem
\family sans 
 Zapisz 
\bar under 
j
\bar default 
ako 
\family default 
z menu 
\family sans 
Plik\SpecialChar \@.

\layout Itemize

Uruchom LaTeX-a celem utworzenia pliku dvi, u¿ywaj±c polecenia 
\family sans 
Obejrzyj jako 
\bar under 
D
\bar default 
VI
\family default 
 z podmenu 
\family sans 
Pod
\bar under 
g
\bar default 
l±d
\family default 
 w menu 
\family sans 
\bar under 
P
\bar default 
lik
\family default 
.
 LyX uruchomi kdvi (lub inn± przegl±darkê dvi), co otworzy nowe okno przedstawia
j±ce wygl±d dokumentu na wydruku
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Dobrym pomys³em oszczêdzaj±cym czas jest pozostawienie otwartego okna kdvi
 po obejrzeniu dokumentu.
 Nastêpnym razem wystarczy u¿yæ polecenia 
\family sans 
Aktualizuj DVI
\family default 
 z podmenu 
\family sans 
Podgl±d
\family default 
, by móc du¿o szybciej ujrzeæ dokument w kdvi.
\end_inset 

.
\layout Itemize

Wydrukuj dokument poleceniem 
\family sans 
\bar under 
D
\bar default 
rukuj
\family default 
 z menu 
\family sans 
\bar under 
P
\bar default 
lik
\family default 
, po naci¶niêciu OK\SpecialChar \@.

\layout Standard

Gratulacje ! Napisa³e¶ i wydrukowa³e¶ Twój pierwszy dokument w LyX-ie.
 Ca³a reszta to tylko szczegó³y, opisane w 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Elementarzu
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
, 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Podrêczniku u¿ytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
 i 
\emph on 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Opisie poleceñ
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\emph toggle 
.
\layout Subsection

Proste operacje
\layout Standard

W LyX-ie mo¿na wykonaæ wiêkszo¶æ czynno¶ci znanych z innych procesorów tekstu.
 Przenosi on automatycznie s³owa czy robi wciêcia w akapitach.
 Otwórz kilka menu by przekonaæ siê, ¿e wiêkszo¶æ prostych poleceñ jest
 na swoim miejscu (np.
 
\family sans 
\bar under 
W
\bar default 
yj¶cie
\family default 
,
\family sans 
 
\bar under 
W
\bar default 
klej
\family default 
, 
\family sans 
\bar under 
D
\bar default 
rukuj
\family default 
) pod nazwami jakich mog³e¶ oczekiwaæ, i zachowuje siê zgodnie z przewidywaniami.
 Poni¿ej znajduje siê krótki opis innych funkcji:
\layout Description

Cofnij LyX posiada 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

nieograniczone cofniêcie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, co oznacza , ¿e mo¿na cofn±æ wszystkie zmiany dokonane od otwarcia dokumentu
 u¿ywaj±c polecenia 
\family sans 
\bar under 
C
\bar default 
ofnij
\family default 
 z menu 
\family sans 
\bar under 
E
\bar default 
dycja
\family default 
.
 Je¶li cofn±³e¶ siê zbyt g³êboko polecenie Przywróæ z tego samego menu naprawi
 b³±d.
\layout Description

Wytnij/Wklej/Kopiuj Polecenia 
\family sans 
\bar under 
E
\bar default 
dycja->Wy
\bar under 
t
\bar default 
nij
\family default 
, 
\family sans 
\bar under 
E
\bar default 
dycja->
\bar under 
W
\bar default 
klej
\family default 
 i 
\family sans 
\bar under 
E
\bar default 
dycja->
\bar under 
K
\bar default 
opiuj
\family default 
 s³u¿±
\family sans 
\bar under 
 
\family default 
\bar default 
do wycinania wklejania i kopiowania.
 Automatyczne wklejanie zaznaczonego tekstu odbywa siê za pomoc± ¶rodkowego
 przycisku myszy.
\layout Description

Znajd¼/Zast±p Polecenie 
\family sans 
\bar under 
E
\bar default 
dycja->
\bar under 
Z
\bar default 
najd¼\SpecialChar ~
i\SpecialChar ~
zast±p
\family default 
 s³u¿y do przeszu\SpecialChar \-
kiwania z uwzglêdnieniem wielko¶ci liter.
 W oknie polecenia strza³ki w przód i w ty³ okre¶laj± kierunek szukania,
 a przycisk 
\family sans 
\bar under 
Z
\bar default 
ast±p
\family default 
 powoduje zast±pienie znalezionych s³ów.
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Po zakoñczeniu zamknij okno, lub je¶li to wygodniejsze, zostaw je otwarte.
 Wiêkszo¶æ okien w LyX-ie --- w³±cznie z 
\family sans 
\bar under 
Z
\bar default 
najd¼j\SpecialChar ~
i\SpecialChar ~
zast±p
\family default 
, 
\family sans 
Spisem\SpecialChar ~
tre¶ci
\family default 
 i 
\family sans 
\bar under 
U
\bar default 
k³adem
\family default 
, jak równie¿ ró¿nymi oknami fromu³---daje siê wys³aæ w t³o bez konieczno¶ci
 zamykania.
 Klika okien, jak
\bar under 
 
\family sans 
P
\bar default 
lik->
\bar under 
O
\bar default 
twórz
\family default 
 wymaga zamkniêcia przed wpisaniem czegokolwiek w oknie g³ównym.
\end_inset 


\layout Description

Formatowanie\SpecialChar ~
znaków Tekst mo¿e byæ 
\emph on 
wyró¿niony
\emph toggle 
 (z regu³y kursyw±), 
\series bold 
wyt³uszczony
\series default 
 lub napisany jako 
\noun on 
nazwa w³asna
\noun toggle 
 (zwykle kapitalikami, np.
 nazwiska) za pomoc± prze³±czalnych przycisków z menu Uk³ad.
\layout Description

Pasek\SpecialChar ~
narzêdzi Poni¿ej menu znajduje siê pasek narzêdzi, u³atwiaj±cy wykonanie
 najpopularniejszych poleceñ, takich jak Wklej i Drukuj.
 Je¶li kursor myszy znajdzie siê na d³u¿ej nad przyciskiem z paska zadañ,
 pojawi siê ma³a ¿ó³ta podpowied¼ funkcji tego przycisku.
\layout Standard

Naturalnie jak dot±d nie napisa³e¶ tak du¿o, by skorzystaæ z wiêkszo¶ci
 tych funkcji.
 W miarê postêpów jednak próbuj cofania, wklejania itd.
\layout Subsection

WYSIWYM: puste miejsca w LyX-ie
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:whitespace}

\end_inset 

 Jedn± z najtrudniejszych dla nowego u¿ytkownika nowinek jest sposób w jaki
 LyX obchodzi siê z pustymi miejscami.
 Niewa¿ne, ile razy przyci¶nie siê Return, w efekcie powstanie tylko jedna
 pusta linijka.
 W pustej linijce nie mo¿na wpisaæ nawet jednej spacji.
 Klawisz Tab nie przesuwa kursora do nastêpnego tabulatora - tak naprawdê
 nie ma tabulatorów! Brak linijki u szczytu strony, która pozwala³aby na
 ustawienie marginesów lub tabulatorów.
\layout Standard

Wiele komercyjnych edytorów bazuje na zasadzie 
\emph toggle 
WYSIWYG --- What You See Is What You Get (Dostajesz to, co widzisz).
 LyX z kolei spe³nia zasadê 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

What You See Is What You 
\emph on 
Mean
\emph default 
.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 (Dostajesz to, o co ci chodzi).
 Wpisujesz tre¶æ, a LyX sk³ada j± tak, ¿eby ca³o¶æ mia³a ³adny wygl±d.
 Naci¶niêcie 
\family sans 
Return
\family default 
 w sensie gramatycznym rozdziela akapity, za¶ spacja s³owa, tak wiêc nie
 ma sensu powielanie ich obok siebie; tabulator nie ma ¿adnej funkcji gramatyczn
ej, zatem LyX go nie u¿ywa.
 Pracuj±c z LyX-em u¿ytkownik koncentruje siê na zawarto¶ci dokumentu, a
 nie jego formacie.
 Przejrzyj podrozdzia³ 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx}

\end_inset 

 celem lepszego poznania zasady WYSIWYM.
\layout Standard

LyX posiada wiele metod na dopasowanie formatu dokumentu do potrzeb.
 Ostatecznie LyX niekoniecznie musi wygenerowaæ 
\emph on 
dok³adnie
\emph toggle 
 to, o co chodzi.
 Podrêcznik u¿ytkownika opisuje szczegó³owo te metody.
 Nale¿± do nich wype³nienia poziome i pionowe --- bardziej skuteczne i wszechstr
onne ni¿ grupy spacji czy pustych linijek --- i rêczne sposoby zmiany wielko¶ci
 i stylu czcionki, jak i wyrównywania akapitów.
 Zasad± jednak¿e jest pisanie tre¶ci dokumentu i wprowadzanie zmian formatu
 na koñcu.
 Standardowe edytory wymagaj± rozpraszanie siê formatowaniem w trakcie powstawan
ia dokumentu.
\layout Section

¦rodowiska
\layout Standard

Ró¿ne czê¶ci dokumentu pe³ni± ró¿n± funkcjê; czê¶ci te nazwiemy ¶rodowiskami.
 Dokument sk³ada siê w wiêkszo¶ci ze zwyk³ego tekstu.
 Tytu³y podrozdzia³u (rozdzia³u, sekcji itd.) pozwalaj± czytelnikowi zorientowaæ
 siê w jego zawarto¶ci.
 Pewne typy dokumentów wymagaj± specjalnych ¶rodowisk.
 Artyku³ bêdzie wymaga³ streszczenia i tytu³u.
 List ich nie potrzebuje, ale zawiera zapewne ¶rodowisko dla adresu nadawcy.
\layout Standard

¦rodowiska stanowi± wa¿ny sk³adnik LyX-owego has³a 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

dostajesz, o co Ci chodzi
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 ¦rodowisko mo¿e okre¶laæ styl, rozmiar czcionki, rodzaj wciêæ akapitu,
 odstêpy miêdzy linijkami i inne.
 Co wiêcej, konkretny format danego ¶rodowiska mo¿e siê zmieniaæ: jedno
 wydawnictwo drukuje wycentrowane nag³ówki podrozdzia³ów wyt³uszczon± czcionk±
 18 punktow±, podczas gdy inne wyrównuje je do lewej u¿ywaj±c 15 punktowej
 kursywy; w ró¿nych jêzykach ró¿nie wygl±daj± wciêcia akapitów, w du¿ym
 zakresie zmieniaj± siê tak¿e standardy bibliografii.
 LyX pomaga unikn±æ konieczno¶ci uczenia siê tych ró¿nych stylów formatowania.
\layout Standard

Lista ¶rodowisk znajduje siê w lewym rogu paska narzêdzi (pod menu 
\family sans 
\bar under 
P
\bar default 
lik
\family default 
) i wskazuje bie¿±ce ¶rodowisko.
 Rozpoczêcie pracy w ka¿dym dokumencie nastêpuje w ¶rodowisku 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Standard
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, domy¶lnym dla tekstu.
 Tytu³em æwiczenia u¿yj kilku ró¿nych ¶rodowisk w pisanym przez siebie dokumenci
e.
 W tym celu wybierz konkretne ¶rodowisko klikaj±c na strza³ce w dó³ umieszczonej
 przy prawym brzegu rozwijalnej listy ¶rodowisk.
\layout Subsection

Sekcje i podrozdzia³y
\layout Standard

Napisz s³owo 
\family typewriter 
Wprowadzenie
\family default 
 w pierwszej linijce nowego dokumentu LyX-a i wybierz ¶rodowisko 
\family sans 
Section 
\family default 
z listy ¶rodowisk
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Nie musisz 
\emph on 
zaznaczaæ
\emph toggle 
 linijki.
 Je¶li niczego nie zaznaczy³e¶ LyX zmienia ¶rodowisko akapitu, w którym
 znajduje siê kursor.
 ¦rodowisko kilku akapitów naraz mo¿e zostaæ zmienione przez zaznaczenie
 ich przed wyborem nowego ¶rodowiska.
\end_inset 

.
 LyX nadaje podrozdzia³owi numer 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i sk³ada tytu³ podrozdzia³u wiêksz± czcionk±.
 (Oczywi¶cie tytu³ ten zostanie prawid³owo z³o¿ony w pliku dvi lub na wydruku.)
 Nastêpnie naci¶nij 
\family sans 
Return
\family default 
.
 Zauwa¿, ¿e zawarto¶æ listy ¶rodowisk zmieni³a siê z 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Section
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 z powrotem na 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Standard
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Tytu³y podrozdzia³ów, jak wiêkszo¶æ ¶rodowisk koñcz± siê automatycznie
 wraz z naci¶niêciem Return..
 Wpisz klika s³ów wprowadzenia:
\layout LyX-Code

To jest wprowadzenie do mojego pierwszego dokumentu w LyX-ie.
\layout Standard

Naci¶nij 
\family sans 
Return
\family default 
 ponownie i jeszcze raz wybierz 
\family sans 
Section
\family default 
 z listy ¶rodowisk.
 LyX wstawi 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i czeka na dalszy ci±g.
 Wpisz 
\family typewriter 
Takie tam
\family default 
 i zauwa¿, ¿e LyX ponownie sk³ada tekst jako tytu³ podrozdzia³u.
 
\layout Standard

To nie koniec.
 Id¼ na koniec pierwszego podrozdzia³u (po: 
\family typewriter 
mojego pierwszego dokumentu w LyX-ie
\family default 
) i naci¶nij Return raz jeszcze, nastêpnie wybieraj±c ¶rodowisko 
\family sans 
Section
\family default 
.
 LyX znowu wstawia 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 czekaj±c na ci±g dalszy.
 Napisz 
\family typewriter 
O tym dokumencie
\family default 
.
 Podrozdzia³ 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Takie tam
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, który mia³ numer 2, zosta³ automatycznie przenumerowany na 3! W stylu
 prawdziwego WYSIWYM twoim jedynym zadaniem jest wskazanie fragmentów, które
 bêd± tytu³ami, a LyX zajmuje siê ich numeracj± i sk³adem.
\layout Standard

Naci¶nij Return aby powróciæ do ¶rodowiska 
\family sans 
Standard
\family default 
 i wpisz nastêpuj±ce piêæ zdañ:
\layout LyX-Code

Podrozdzia³y i sekcje zosta³y opisane poni¿ej.
\layout LyX-Code

Opis Podrozdzia³u
\layout LyX-Code

Podrozdzia³y s± wiêksze ni¿ sekcje.
\layout LyX-Code

Opis sekcji
\layout LyX-Code

Sekcje s± mniejsze ni¿ podrozdzia³y.
\layout Standard

Kliknij na drugiej linijce i wybierz ¶rodowisko 
\family sans 
Subsection
\family default 
.
 LyX oznaczy sekcjê 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2.1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, i z³o¿y j± czcionk± wiêksz± od normalnego tekstu lecz mniejsz± od tytu³u
 podrozdzia³u.
 Zmieñ ¶rodowisko czwartej linijki na 
\family sans 
Subsection
\family default 
.
 Zgodnie z przewidywaniami LyX nada³ jej numer 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2.2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Gdyby wstawiæ jeszcze jeden podrozdzia³ przed podrozdzia³em 2, zosta³by
 on przenumerowany na 3 i sekcje nosi³y by numery 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

3.1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

3.2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
\layout Standard

Kolejne poziomy zawieraj± 
\family sans 
Subsubsection
\family default 
, 
\family sans 
Paragraph
\family default 
, 
\family sans 
i Subparagraph
\family default 
.
 Przetrenuj je na w³asn± rêkê.
 Byæ mo¿e zauwa¿ysz, ¿e nag³ówki akapitów i podakapitów nie s± numerowane
 i ¿e podakapity s± wcinane.
 Je¶li chcesz to zmieniæ przeczytaj
\emph on 
 Podrêcznik u¿ytkownika
\emph toggle 
.
 Tytu³y rozdzia³ów --- ¶rodowisko Chapter --- s± najwy¿szym poziomem, powy¿ej
 podrozdzia³ów, ale mo¿na ich u¿ywaæ tylko w niektórych typach (klasach)
 dokumentów LyX-a (patrz podrozdzia³ 
\emph default 

\begin_inset LatexCommand \ref{sec:textclasses}

\end_inset 

).
 
\layout Standard

Je¿eli nie chcesz numerowanych rozdzia³ów i podrozdzia³ów, u¿yj odpowiednich
 ¶rodowisk.
 ¦rodowisko Section* (znalezienie go na li¶cie mo¿e wymagaæ jej przewiniêcia)
 nadaje tytu³owi podrozdzia³u te same atrybuty ale bez numerowania go.
 Istniej± odpowiednie ¶rodowiska 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

z gwiazdk±
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 dla 
\family sans 
Subsection
\family default 
 
\family sans 
i Subsubsection
\family default 
.
 Zmieñ ¶rodowiska niektórych sekcji na ich odpowiedniki 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

z gwiazdk±
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i zwróæ uwagê na zmianê numeracji pozosta³ych sekcji.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Popraw tytu³y sekcji i podrozdzia³ów w 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
.
 Znajdziesz ten dokument w katalogu 
\family typewriter 
examples/
\family default 
.
 Wykonaj polecenie Plik->Otwórz i naci¶nij Przyk³ady.
 Otwórz dokument i zachowaj go poleceniem Plik->Zapisz\SpecialChar ~
jako w swoim katalogu
 jako kopiê robocz±.
\layout Subsection

Listy i podlisty
\layout Standard

LyX dysponuje szeregiem ró¿nych ¶rodowisk do sk³adu list.
 ¦rodowiska te uwalniaj± u¿ytkownika od uci±¿liwego naciskania Tab milion
 razy lub przenumerowywania listy za ka¿dym razem gdy wstawia co¶ w ¶rodek,
 pozwalaj±c mu skoncentrowaæ siê na zawarto¶ci
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Tak, przesadzamy z ci±g³ym podkre¶laniem tego faktu w 
\emph on 
Elementarzu
\emph toggle 
.
 Ale na tym polega LyX, wiêc prosimy o wyrozumia³o¶æ.
\end_inset 

.
 Ró¿ne listy wymagaj± odpowiednich ¶rodowisk:
\layout Itemize

Lista z wierszami rozpoczynanymi znaczkiem --- ¶rodowisko Itemize --- nadaje
 siê do prezentacji celem opisania poszczególnych punktów.
\layout Itemize

Numerowane listy i podlisty ¶rodowiska 
\family sans 
Enumerate
\family default 
 by³yby w³a¶ciwe w streszczeniu.
\layout Itemize

Dokument opisuj±cy pakiety oprogramowania mo¿e u¿ywaæ ¶rodowiska 
\family sans 
Description
\family default 
, w którym ka¿da pozycja listy rozpoczyna siê wyt³uszczonym drukiem.
\layout Itemize

¦rodowisko 
\family sans 
List
\family default 
 --- nieobecne w LaTeX-u --- to trochê inna forma ¶rodowiska 
\family sans 
Description
\family default 
.
 
\layout Standard

Wypisz listê powodów, dla których LyX jest lepszy ni¿ inne edytory .
 W dowolnym miejscu dokumentu napisz:
\layout Standard


\family typewriter 
LyX jest lepszy ni¿ inne edytory, poniewa¿:
\layout Standard

i naci¶nij Return.
 Teraz wybierz 
\family sans 
Itemize
\family default 
 z listy ¶rodowisk.
 LyX postawi znaczek (konkretnie znak mno¿enia, który zostanie wydrukowany
 jako kó³ko).
 Wylicz swoje argumenty i naci¶nij 
\family sans 
Return
\family default 
: 
\layout LyX-Code

Robi za ciebie sk³ad drukarski.
\layout LyX-Code

Formu³y tworzy w trybie WYSIWYG
\layout LyX-Code

Bardzo ³atwo tworzy listy!
\layout Standard

¦rodowiska list, w przeciwieñstwie do tytu³ów nie koñcz± siê wraz z przyci¶niêci
em Return.
 Zamiast tego, LyX zak³ada kontynuacjê wpisywania pozycji listy.
 Powy¿szy przyk³ad utworzy zatem listê trzech argumentów.
 Je¶li która¶ z pozycji listy ma mieæ wiêcej ni¿ jeden akapit, nale¿y u¿yæ
 bezpiecznego koñca linii, uzyskiwanego przyci¶niêciem 
\family sans 
C-Return
\family default 
\emph toggle 
.
 Aby zakoñczyæ listê, nale¿y ponownie wybraæ ¶rodowisko Standard z listy
 ¶rodowisk (lub kombinacj± klawiszy 
\family sans 
\emph default 
M-p\SpecialChar ~
s
\family default 
).
\layout Standard

Powsta³a piêkna lista argumentów.
 Mo¿na obejrzeæ jak LaTeX poradzi sobie z wydrukiem.
 Ale jak uzyskaæ numeracjê argumentów? Po prostu zaznacz ca³± listê
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

LyX nie pozwoli na zaznaczenie pierwszego znaczka, o ile nie zostanie zaznaczony
 akapit przed list±, co akurat nie jest potrzebne.
 Podobnie nie mo¿na zaznaczyæ numeru postawionego przed tytu³em rozdzia³u.
 Nie szkodzi.
\end_inset 

 i z listy ¶rodowisk wybierz
\family sans 
 Enumerate
\family default 
.
 Voila ! Jak wspomniano, LyX troszczy siê o numeracjê listy w przypadku
 dodania lub wstawienia pozycji.
\layout Standard

Je¶li lista jest wci±¿ zaznaczona mo¿na wypróbowaæ pozosta³e dwa ¶rodowiska,
 
\family sans 
Description
\family default 
 and 
\family sans 
List
\family default 
.
 W obu lista sk³ada siê z has³a -- pierwszego s³owa danej pozycji oraz nastêpuj±
cej po nim definicji, która tworzy resztê akapitu (a¿ do naci¶niêcia 
\family sans 
Return
\family default 
).
 Has³o jest wyt³uszczone (
\family sans 
Description
\family default 
) lub odseparowane 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

tabulatorem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Ale jest to tabulator drukarski, a nie ¿a³osny, ograniczony, niereformowalny
 tabulator maszyny do pisania.
\end_inset 

 (
\family sans 
List
\family default 
) od reszty akapitu.
 Has³o sk³adaj±ce siê z wiêcej ni¿ jednego s³owa mo¿na uzyskaæ rozdzielaj±c
 jego sk³adniki tward± spacj±, wstawian± naci¶niêciem 
\family sans 
C-Space
\family default 
 i wy¶wietlan± jako ma³e, ró¿owe 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

u
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Sformatuj listy z pliku 
\family typewriter 
example_raw.lyx.
\layout Standard

Listy mo¿na zagnie¿d¿aæ na wszelkie mo¿liwe sposoby.
 Narzucaj±cym siê przyk³adem by³oby pisanie planu.
 Listy numerowane i ze znaczkami maj± ró¿ne sposoby numerowania i oznaczania
 podlist.
 W 
\emph on 
Podrêczniku u¿ytkownika
\emph toggle 
 mo¿na znale¼æ szczegó³owy opis ró¿nych typów list, jak równie¿ przyk³ady
 z u¿yciem 
\emph on 
mnóstwa
\emph toggle 
 zagnie¿d¿eñ.
\layout Subsection

Inne ¶rodowiska: Verses, Quotations, i inne
\layout Standard

Istniej± dwa ¶rodowiska wyró¿niaj±ce cytaty z otaczaj±cego tekstu: 
\family sans 
Quote
\family default 
 dla krótkich, a 
\family sans 
Quotation
\family default 
 dla d³ugich cytatów.
 Programy komputerowe (¶rodowisko 
\family sans 
LyX-Code
\family default 
, u¿ywane równie¿ w Elementarzu w przyk³adach d³u¿szych tekstów) pisane
 s± czcionk± maszynow±.; ¶rodowisko to jest jedynym w LyX-ie, gdzie mo¿na
 u¿ywaæ wielokrotnych spacji celem formatowania kodu.
 Do pisania poezji s³u¿y ¶rodowisko 
\family sans 
Verse
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

nie wspominaj±c o odrobinie talentu.
\end_inset 

, z klawiszem Return
\family default 
 rozdzielaj±cym strofy, a 
\family sans 
C-Return
\family default 
 linijki wewn±trz strofy.
 
\emph on 
Podrêcznik u¿ytkownika
\emph toggle 
 drobiazgowo opisuje wszystkie dostêpne ¶rodowiska.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: U¿yj ¶rodowisk 
\family sans 
Quote, LyX-Code,
\family default 
 i 
\family sans 
Verse
\family default 
 celem poprawnego sformatowania pliku 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\layout Chapter

Pisanie dokumentów
\layout Standard

Zadaniem poprzedniego rozdzia³u by³o wdro¿enie u¿ytkownika do pisania tekstów
 w LyX-ie.
 Przedstawiono tam podstawowe operacje, jak równie¿ pos³ugiwanie siê ¶rodowiskam
i.
 Wiêkszo¶æ u¿ytkowników zamierza jednak pisaæ za pomoc± LyX-a dokumenty:
 artyku³y, prace, ksi±¿ki, podrêczniki lub listy.
 Ten rozdzia³ ma poszerzyæ umiejêtno¶æ pisania tekstu o tworzenie ca³ych
 dokumentów.
 Zostan± wprowadzone klasy tekstu, pozwalaj±ce na pisanie ró¿nych typów
 dokumentów, oraz dodatki, które stanowi± o ró¿nicy miêdzy tekstem, a dokumentem
, takie jak tytu³y, przypisy, odsy³acze, bibliografie i spisy tre¶ci.
\layout Section

Klasy tekstu i wzorce: pisanie listów
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:textclasses}

\end_inset 


\layout Standard

Ró¿ne typy dokumentów wymagaj± ró¿nego formatowania.
 Na przyk³ad ksi±¿ki zasadniczo s± drukowane na obu stronach kartki, za¶
 artyku³y na jednej.
 W dodatku wiele dokumentów zawiera specjalne ¶rodowiska: listy maj± adres
 nadawcy i podpis, którenie maj± sensu w ksi±¿ce czy artykule.
 Klasy tekstu
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Dla u¿ytkowników LaTeX-a: ekwiwalent latexowej 
\emph on 
documentclass
\end_inset 

 w LyX-ie s³u¿± do opisu tych zasadniczych ró¿niæ miêdzy typami dokumentów.
 Ten 
\emph on 
Elementarz
\emph toggle 
 zosta³ napisany w klasie 
\family sans 
Book
\family default 
.
 Klasy to kolejny element WYSIWYM; informuj± LyX-a jak sk³adaæ dokument,
 uwalniaj±c od tego u¿ytkownika.
\layout Standard

Twój dokument jest prawdopodobnie klasy 
\family sans 
Article
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

To domy¶lna klasa, chyba ¿e j± zmieniæ w pliku 
\family typewriter 
lyxrc
\family default 
.
\end_inset 

.
 Spróbuj zmieniæ klasê u¿ywaj±c listy klas w oknie polecenia Uk³ad->Dokument
\family default 
, celem obejrzenia ró¿nic w formatowaniu dokumentów.
 Je¶li zmienisz klasê swojego dokumentu na 
\family sans 
Book
\family default 
 i obejrzysz listê ¶rodowisk, zauwa¿ysz, ¿e wiêkszo¶æ z nich nie uleg³a
 zmianie.
 Dodatkowo pojawi siê ¶rodowisko 
\family sans 
Chapter
\family default 
.
 W razie w±tpliwo¶ci, czy dane ¶rodowisko istnieje w klasie najlepiej zajrzeæ
 na listê ¶rodowisk.
\layout Standard

Rozmiary czcionek, druk jedno- lub dwukolumnowy, nag³ówki stron to mo¿liwe
 ró¿nice miêdzy formatami czasopism.
 W miarê rozpowszechniania siê komputerów czasopisma zaczê³y przyjmowaæ
 artyku³y drog± elektroniczn± i stworzy³y pliki stylu LaTeX-a, tak by autorzy
 mogli dokonaæ prawid³owego sk³adu.
 LyX równie¿ je akceptuje.
 Na przyk³ad LyX obs³uguje format (i dodatkowe ¶rodowiska) dla biuletynu
 Amerykañskiego Towarzystwa Matematycznego stosuj±c klasê 
\family sans 
Article\SpecialChar ~
(AMS)
\family default 
.
\layout Standard

Oto bardzo krótki zestaw niektórych klas.
 Jak zwykle Podrêcznik u¿ytkownika zawiera brakuj±ce szczegó³y:
\layout Standard
\added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center 

\begin_inset  Tabular
<lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
<features>
<column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
<column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
<row topline="true" bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

Nazwa
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

Uwagi
\end_inset 
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

article
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

druk jednostronny, bez rozdzia³ów
\end_inset 
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

article (AMS)
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

uk³ad i ¶rodowiska dla American Math Society
\end_inset 
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

report
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

d³u¿szy ni¿ article, druk dwustronny
\end_inset 
</cell>
</row>
<row topline="true" bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

book
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

report + dodatki z przodu i z ty³u
\end_inset 
</cell>
</row>
<row bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

slides
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

slajdy (z FoilTeX-em w³±cznie)
\end_inset 
</cell>
</row>
<row bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

letter
\lang english
 
\end_inset 
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\layout Standard

list---mnóstwo dodatkowych ¶rodowisk dla adresu, podpisu\SpecialChar \ldots{}

\end_inset 
</cell>
</row>
</lyxtabular>

\end_inset 


\layout Section

Wzorce: pisanie listu
\layout Standard

Jedn± z najbardziej popularnych klas tekstu jest Letter (list).
 Nowy list mo¿na rozpocz±æ tworz±c nowy plik poleceniem Nowy, i wybieraj±c
 Letter z listy Klasa w oknie polecenia Uk³ad->Dokument.
 Choæ taki sposób wydaje siê najbardziej oczywisty, nie jest wcale ekonomiczny.
 Za ka¿dym razem chc±c napisaæ list musimy w nim zawrzeæ adresy nadawcy
 i odbiorcy, podpis itp.
 Dlatego LyX posiada wzorzec listu, bêd±cy przyk³adowym listem.
 Posiadaj±c wzorzec mo¿na po prostu zast±piæ jego fragmenty w³asnym tekstem
 kiedy pisze siê w³asny list.
\layout Standard

Utwórz nowy plik poleceniem Plik->Nowy ze wzorca.
 Po podaniu nazwy nowego pliku, w oknie Wybierz wzorzec wybierz 
\family typewriter 
latex_letter.lyx
\family default 
.
 Zapisz i wydrukuj plik celem obejrzenia formatu poszczególnych ¶rodowisk.
\layout Standard

Na li¶cie ¶rodowisk znajduje siê teraz kilka pozycji w³±cznie ze ¶rodowiskiem
 
\family sans 
My\SpecialChar ~
Address
\family default 
 (mój adres), których nie ma w innych klasach.
 Inne ¶rodowiska jak 
\family sans 
Quote czy Description
\family default 
, s± ju¿ znane.
 Warto wypróbowaæ ich dzia³anie.
 Mo¿na np.
 zauwa¿yæ, ¿e ¶rodowisko 
\family sans 
Signature
\family default 
 rozpoczyna siê s³owem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Signature:
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 na czerwono przed w³a¶ciwym podpisem.
 S³owo to nie poka¿e siê na wydruku.
 Istnieje tylko w celu pokazania miejsca podpisu.
 Niewa¿ne zreszt±, gdzie to ¶rodowisku znajduje siê w pliku.
 Nale¿y pamiêtaæ, ¿e LyX jest WYSIWYM; ¶rodowisko 
\family sans 
Signature
\family default 
 mo¿e byæ wstawione gdziekolwiek, ale LyX sprawi, ¿e na wydruku zostanie
 umieszczone na koñcu.
\layout Standard

Wzorzec jest normalnym plikiem LyX-a.
 Oznacza to, ¿e mo¿esz wstawiæ swój adres i podpis i zapisaæ tak zmieniony
 plik jako nowy wzorzec.
 Od tego momentu, ka¿dy list mo¿esz zacz±æ od otworzenia tego nowego wzorca.
 Nie proponujemy tu ¿adnego szczególnego æwiczenia.
 Po prostu napisz do kogo¶ list
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Jedno ostrze¿enie.
 Je¶li wykasujesz ca³y tekst ze ¶rodowiska np.
 wykasujesz ca³e pole 
\family sans 
My\SpecialChar ~
Address
\family default 
 celem wpisania w³asnego adresu i przemie¶cisz kursor nic nie wpisuj±c,
 ryzykujesz znikniêcie ¶rodowiska.
 Dzieje siê tak , poniewa¿ ¶rodowisko nie mo¿e istnieæ bez tekstu.
 Aby je odzyskaæ nale¿y wybraæ je ponownie z listy ¶rodowisk.
\end_inset 

!
\layout Section

Tytu³y dokumentu
\layout Standard

Tytu³ (który mo¿e sk³adaæ siê z w³a¶ciwego tytu³u, autora, a nawet streszczenia)
 jest uwa¿any w LyX-ie (podobnie jak w LaTeX-u) za osobn± czê¶æ dokumentu.
\layout Standard

Wróæ do swojego pliku 
\family typewriter 
newfile.lyx i
\family default 
 upewnij siê
\family typewriter 
,
\family default 
 ¿e u¿ywa klasy 
\family sans 
Article
\family default 
.
 Wpisz tytu³ w pierwszej linijce, i zmieñ ¶rodowisko na 
\family sans 
Title
\family default 
.
 W nastêpnej linijce wpisz swoje imiê i nazwisko i ustaw ¶rodowisko 
\family sans 
Author
\family default 
.
 W nastêpnej linijce napisz datê w ¶rodowisku 
\family sans 
Date
\family default 
.
 Napisz ze dwa akapity podsumowuj±ce zawarto¶æ dokumentu w ¶rodowisku 
\family sans 
Abstract
\family default 
.
 Teraz obejrzyj wydruk.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Popraw tytu³, datê i autora 
\family typewriter 
w example_raw.lyx
\layout Section

Etykiety i odno¶niki
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:labels}

\end_inset 

 Zaetykietowaæ mo¿na podrozdzia³ (albo sekcjê, czy te¿, rzadziej, pop prostu
 kawa³ek tekstu) w dowolnym dokumencie.
 Dziêki temu powstaje mo¿liwo¶æ odwo³ania siê do tego podrozdzia³u w innych
 miejscach dokumentu przy u¿yciu odno¶ników.
 Mo¿na odwo³ywaæ siê albo do numeru podrozdzia³u, albo do numeru strony
 jego pocz±tku.
 Podobnie jak w przypadku przypisów i notatek, LyX zajmuje siê aktualizacj±
 odno¶ników.
 Automatyczne etykiety i odno¶niki to jedna z najwiêkszych zalet LyX-a (i
 LaTeX-a) w porównaniu do zwyk³ych edytorów.
\layout Subsection*

Pierwsza etykieta
\layout Standard

Oznaczmy nasz drugi podrozdzia³ zatytu³owany 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

O tym dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Kliknij na koñcu linijki tytu³u podrozdzia³u i u¿yj polecenia 
\family sans 
Wstaw->Etykietê
\family default 
.
 W oknie wpisz nazwê podrozdzia³u: 
\family typewriter 
sec:o_dok
\family default 
, która wygl±da na dobre opisowe oznaczenie, niekoliduj±ce z ewentualnymi
 innymi nazwami etykiet
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Piszemy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sec:
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 , bo mo¿na etykietowaæ tak¿e równania.
 tabele i rysunki.
\end_inset 

.
 Po naci¶niêciu OK nazwa etykiety zostanie umieszczona w prostok±cie obok
 tytu³u podrozdzia³u.
\layout Standard

Sk±din±d etykieta mog³aby byæ wstawiona w dowolnym miejscu w ¶rodku podrozdzia³u.
 Odno¶niki do podrozdzia³u wskazuj± na ostatni podrozdzia³ lub sekcjê, której
 tytu³ znajduje siê przed etykiet±.
 Umieszczenie jej w linijce tytu³u (czy w pierwszej linijce tekstu) zapewnia
 odwo³anie do pocz±tku podrozdzia³u.
\layout Standard

Jak dot±d niewiele siê zmieni³o --- plik 
\family typewriter 
dvi
\family default 
 wygl±da dok³adnie jak wygl±da³, poniewa¿ etykiety nie pojawiaj± siê na
 wydruku.
 Tym niemniej je¶li do³o¿ono etykietê, to mo¿na siê do niej odwo³aæ za pomoc±
 odno¶nika.
 Zrobimy to w nastêpnym kroku.
\layout Subsection*

Pierwszy odno¶nik
\layout Standard

Umie¶æ kursor w dowolnym miejscu swojego dokumentu.
 Napisz:
\layout LyX-Code

Je¶li chcesz zasiêgn±æ wiêcej informacji o tym dokumencie,zobacz podrozdzia³
 , który rozpoczyna siê na stronie .
\layout Standard

Nastêpnie --- z kursorem po s³owie podrozdzia³ --- u¿yj polecenia 
\family sans 
Wstaw->Odno¶nik
\family default 
.
 Otworzy siê okno 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
odno¶nik
\family default 
, pokazuj±c listê mo¿liwych etykiet.
 W tej chwili powinna byæ tylko jedna: 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sec:o_dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Wybierz j± i kliknij na 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
odno¶nik
\family default 
.
 Teraz przesuñ kursor za s³owo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

stronie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i kliknij na 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
numer\SpecialChar ~
strony
\family default 
 w oknie 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
odno¶nik
\family default 
.
\layout Standard

LyX wstawia odno¶nik do prostok±ta w miejscu kursora.
 Na wydruku prostok±t z odno¶nikiem zostanie zast±piony numerem podrozdzia³u,
 wzglêdnie strony ( w zale¿no¶ci co wskaza³e¶ w oknie 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
odno¶nik
\family default 
).
 Dla wygody odno¶niki dzia³aj± jak hiper³±cza w trakcie edycji dokumentu
 LyX-a; klikniêcie na nich przenosi kursor do wskazywanej etykiety.
 U¿yj polecenia 
\family sans 
Plik->Podgl±d->Obejrzyj\SpecialChar ~
jako\SpecialChar ~
DVI
\family default 
 aby zobaczyæ, ¿e na ostatniej stronie odsy³amy do 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

podrozdzia³u 2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

strony 1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 (czy innej, na której akurat jest tytu³ 2.
 podrozdzia³u).
\layout Subsection*

Wiêcej o etykietach
\layout Standard

Wspomniano o obs³udze numerowania odno¶ników przez LyX-a; teraz mo¿na j±
 przetestowaæ.
 Dodaj nowy podrozdzia³ przed podrozdzia³em 2.
 Uaktualnij podgl±d --- voilà! --- odno¶nik zmieni³ numer na 3! Zmieñ ¶rodowisko
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

O tym dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 na 
\family sans 
Subsection
\family default 
, a odno¶nik wska¿e sekcjê 2.1 zamiast podrozdzia³u 3.
 Odno¶nik do strony nie zmieni siê oczywi¶cie tak d³ugo, a¿ nie wpiszesz
 ca³ej strony tekstu przed wskazywan± etykiet±.
\layout Standard

W ramach poszerzonych æwiczeñ spróbuj wstawiæ etykietê 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sec:moja_etykieta
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 w miejsce pierwszego odno¶nika i umie¶æ w innym miejscu dokumentu odno¶nik
 do niej.
 Podczas czêstego wstawiania odno¶ników warto zostawiæ otwarte okno
\family sans 
 Wstaw\SpecialChar ~
odno¶nik
\family default 
.
\layout Standard

Je¿eli chcesz sprawdziæ, czy odno¶niki wy¶wietlaj± prawid³owe strony we
 wiêkszych dokumentach, skopiuj kilka stron z 
\emph on 
Podrêcznika u¿ytkownika
\emph default 
 i wklej po¿yczony tekst do swojego dokumentu.
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Skopiowanie tytu³u rozdzia³u mo¿e spowodowaæ b³±d LyX-a, poniewa¿ rozdzia³y
 nie s± dozwolone w klasie Article.
 W takim przypadku skasuj tytu³ rozdzia³u.
 Je¶li chcesz wiedzieæ, czemu tak siê dzieje, zobacz podrozdzia³ 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:textclasses}

\end_inset 

.
 
\end_inset 

.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Popraw odno¶niki w 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\layout Section

Przypisy i notatki
\layout Standard

Przypisy s± dodawane za pomoc± przycisku 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
przypis
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Przycisk oznaczony jest strza³k± wskazuj±c± przypis
\end_inset 

 z paska narzêdzi lub poleceniem Wstaw\SpecialChar ~
przypis
\family default 
.
 Kliknij na koñcu s³owa 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

LyX
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 gdzie¶ w dokumencie i naci¶nij przycisk 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
przypis
\family default 
.
 Poni¿ej bie¿±cej linijki otworzy siê linijka przypisu.
 Przy jej lewym koñcu jest s³owo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 napisane czerwonym kolorem na szarym tle.
 Reszta linijki jest okolona czerwon± lini±.; tu w³a¶nie nale¿y wpisaæ tekst
 przypisu.
 Kursor powinien znajdowaæ siê na pocz±tku tej linijki.
 Napisz
\layout LyX-Code

LyX jest procesorem tekstu dokonuj±cym sk³adu drukarskiego.
\layout Standard

Teraz kliknij na s³owie 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Linijka przypisu zniknê³a pozostawiaj±c s³owo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 zapisane jako czerwony indeks górny, pokazuj±c gdzie na wydruku znajdzie
 siê przypis; nazwiemy to 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

zwijaniem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 przypisu.
 Mo¿na j± tak¿e w ka¿dej chwili rozwin±æ przez klikniêcie na czerwonym znaczku.
\layout Standard

Mo¿na zapytaæ, czemu przypis pokazywany jest jako czerwony indeks, a nie
 jako liczba.
 Dzieje siê tak, gdy¿ LyX zajmuje siê numerowaniem przypisów 
\emph on 
na wydrukach
\emph default 
, o czym mo¿esz siê przekonaæ ogl±daj±c plik dvi (lub wydruk).
 Dodanie nowego przypisu powoduje odpowiednie przenumerowanie ju¿ istniej±cych.
 Poniewa¿ LyX (a w³a¶ciwie LaTeX) radzi sobie z tym na bie¿±co, nie ma potrzeby
 zapisywania numerów przypisów w pliku LyX-a.
\layout Standard

Przypis mo¿e byæ wycinany i wklejany tak jak zwyk³y tekst.
 Przekonaj siê o tym sam ! Wystarczy zaznaczyæ znaczek przypisu,
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Byæ mo¿e ³atwiej zaznaczyæ go przy pomocy klawiszy.
 Zaznaczaj±c znaczek stopki mysz± mo¿na przypadkiem otworzyæ stopkê.
\end_inset 

 poczym wyci±æ go i wkleiæ.
 Poza tym mo¿na zamieniæ w przypis zwyk³y tekst, zaznaczaj±c go i naciskaj±c
 przycisk 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
przypis
\family default 
.
\layout Standard

Przycisk Wstaw\SpecialChar ~
notatkê dodaje notatki na marginesach
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Przycisk przedstawia strza³kê wskazuj±c± kolumnê tekstu na marginesie i
 powinien znajdowaæ siê po prawej stronie przycisku 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
stopkê 
\family default 
na pasku narzêdzi.
\end_inset 

, co osi±gn±æ mo¿na równie¿ poleceniem 
\family sans 
Wstaw->Notatkê
\family default 
\SpecialChar \@.
 Notatki zachowuj± siê jak przypisy, z tym ¿e: 
\layout Itemize

znaczki na ekranie maj± napis 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

margin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 zamiast 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 


\layout Itemize

notatki pojawi± siê na marginesie, a nie pod tekstem 
\layout Itemize

notatki nie s± numerowane
\layout Itemize

Kiedy notatka jest zwiniêta, na marginesie pojawia siê wykrzyknik, który
 nie poka¿e siê na wydruku.
\layout Standard

Zmieñ swój przypis o LyX-ie z powrotem w tekst, a nastêpnie w notatkê.
 Obejrzyj plik dvi aby zobaczyæ jak wygl±da taka notatka.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Popraw przypis w 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\layout Section

Bibliografie
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliographies}

\end_inset 

 Bibliografie zachowuj± siê podobnie do odno¶ników.
 Bibliografia zawiera listê odsy³aczy do literatury na koñcu dokumentu,
 do których mo¿na siê odwo³ywaæ w tek¶cie.
 Podobnie jak tytu³y podrozdzia³ów pozycje bibliografii s± przez LyX-a i
 LaTeX-a automatycznie numerowane, jak równie¿ odwo³ania do nich.
\layout Standard

Id¼ na koniec dokumentu i ustaw ¶rodowisko 
\family sans 
Bibliography
\family default 
.
 Teraz ka¿dy akapit bêdzie pozycj± bibliografii.
 Napisz 
\family typewriter 
Elementarz LyX-a, Zespó³ Dokumentacji LyX-a
\family default 
 jako swoj± pierwsz± pozycjê.
 Zauwa¿, ¿e LyX automatycznie umieszcza numer w prostok±cie przed ka¿d±
 pozycj±.
 Kliknij na takim numerze, aby otworzyæ okno 
\family sans 
Pozycja\SpecialChar ~
bibliografii
\family default 
.
 Pierwsze z pól, edycyjnych, 
\family sans 
Klucz
\family default 
, s³u¿y do odwo³añ z tekstu dokumentu LyX-a.
 Domy¶lnie jest on liczb±.
 Wpisz w to pole 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 celem ³atwiejszego zapamiêtania.
\layout Standard

Znajd¼ teraz w swoim dokumencie jakie¶ miejsce do umieszczenia odwo³ania
 do literatury.
 Wstaw je za pomoc± 
\family sans 
Wstaw->Odwo³anie\SpecialChar ~
do\SpecialChar ~
literatury
\family default 
\SpecialChar \@.
 LyX wstawi w tekst prostok±t z trzema znakami zapytania w nawiasach kwadratowyc
h i pojawi siê okno 
\family sans 
Wstaw\SpecialChar ~
odwo³anie
\family default 
.
 U¿ywaj±c rozwijalnej listy na prawo od pola 
\family sans 
Klucz
\family default 
, wybierz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 (w tej chwili to jedyna pozycja bibliografii).
 Obejrzyj na podgl±dzie wygl±d odwo³ania w tek¶cie.
\layout Standard

Do czego s³u¿± pozosta³e pola? Pole 
\family sans 
Uwaga
\family default 
 w oknie 
\family sans 
Odwo³anie
\family default 
 wstawia notkê (jak strona lub rozdzia³ w przywo³anej ksi±¿ce lub artykule)
 w nawiasach po odwo³aniu.
 Je¶li wolisz skróty zamiast liczb (np.
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

[Smi95]
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 odwo³uje siê do artyku³u Smith-a z 1995) u¿yj pola 
\family sans 
Etykieta
\family default 
 z okna 
\family sans 
Pozycja\SpecialChar ~
bibliografii
\family default 
.
 Jak zwykle szczegó³y opisano w 
\emph on 
Podrêczniku u¿ytkownika.

\emph toggle 
 
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie: 
\series default 
Wykonaj bibliografiê i odwo³ania w 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\layout Section

Spis tre¶ci
\layout Standard

Je¶li zamierzasz wstawiæ spis tre¶ci na pocz±tku dokumentu, LyX znakomicie
 to u³atwi.
 Naci¶nij 
\family sans 
Return
\family default 
 za tytu³em dokumentu i przed pierwszym tytu³em podrozdzia³u
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Nawet nie próbuj umie¶ciæ kursora przed numerem podrozdzia³u.
 Nie uda siê.
 Tak czy inaczej nie mo¿na rêcznie poprawiaæ tego numeru, bo LyX numeruje
 podrozdzia³y automatycznie.
\end_inset 

 i wykonaj polecenie 
\family sans 
Wstaw->Spisy->Spis\SpecialChar ~
tre¶ci
\family default 
.
 W prostok±cie w pierwszej linijce dokumentu pojawi siê napis 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Spis tre¶ci
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
\layout Standard

Wygl±da to niepozornie, ale na podgl±dzie widaæ kompletny spis tre¶ci dokumentu
 w ca³ej okaza³o¶ci.
 Jak zwykle, w przypadku zmiany kolejno¶ci rozdzia³ów lub dodania nowych,
 spis tre¶ci na wydruku zostanie uaktualniony.
\layout Standard

Spis tre¶ci nie pokazuje siê w edytowanej wersji dokumentu, bo i tak nie
 ma mo¿liwo¶ci jego edycji.
 Mo¿na jednak wy¶wietliæ go za pomoc± polecenia
\family sans 
 Edycja->Struktura\SpecialChar ~
dokumentu
\family default 
.
 To bardzo u¿yteczne narzêdzie, które umo¿liwia ³atwe poruszanie siê po
 dokumencie.
 Klikniêcie na tytule podrozdzia³u w oknie 
\family sans 
Struktura\SpecialChar ~
dokumentu
\family default 
 wyró¿nia ten tytu³ i przenosi w to miejsce kursor (w oknie edycyjnym).
\layout Standard

Pozbyæ siê spisu tre¶ci mo¿na kasuj±c go tak jak inne znaki.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Wstaw spis tre¶ci w pliku 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\layout Chapter

Formu³y matematyczne
\layout Standard

LaTeX jest u¿ywany przez wielu naukowców z powodu jego ¶wietnie wygl±daj±cych
 równañ, powstaj±cych bez potrzeby u¿ywania znaków kontrolnych i edytorów
 równañ spotykanych w innych procesorach tekstu.
 Wielu z nich z¿yma siê jednak na styl pracy z LaTeX-em, bardziej przypominaj±cy
 programowanie ni¿ pisanie tekstu.
 Na szczê¶cie LyX obs³uguje równania w trybie wizualnym.
 Przyzwyczajeni do pisania w LaTeX-u zauwa¿±, ¿e wszystkie normalne polecenia
 LaTeX-a dzia³aj± jak zwykle, poza tym, ¿e ich efekt pokazuje siê na bie¿±co.
 Z drugiej strony u¿ytkownicy nigdy nie korzystaj±cy z LaTeX-a mog± u¿yæ
 paska narzêdzi formu³ matematycznych, który umo¿liwia tworzenie profesjonalnie
 wygl±daj±cych równañ w sposób ³atwy i szybki
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

LyX nie potrafi, niestety, sprawdziæ 
\emph on 
poprawno¶ci
\emph toggle 
 tych równañ.
\end_inset 

.
\layout Section

Tryb formu³ matematycznych
\layout Standard

W dowolnym miejscu swojego dokumentu napisz: 
\layout LyX-Code

Lubiê równanie Einsteina, E=mc^2, bo  jest takie proste
\layout Standard

Takie równanie nie wygl±da za ³adnie, nawet na podgl±dzie.
 Brak w nim spacji miêdzy literami a znakiem równo¶ci i prawdziwego indeksu
 górnego dla 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Taki nieciekawy sk³ad jest skutkiem tego, ¿e LyX nie zosta³ poinformowany
 o pisaniu równania i z³o¿y³ je jak zwyk³y tekst.
\layout Standard

Tekst matematyczny powinno pisaæ siê w trybie formu³ matematycznych.
 Aby wej¶æ w tryb formu³ wystarczy nacisn±æ przycisk na pasku narzêdzi oznaczony
 niebieskim symbolem 
\begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
\end_inset 

 .
 LyX wstawi w tekst ma³y niebieski prostok±t okolony czerwon± ramk±.
 Niebieski prostok±t to punkt wstawiania, gdzie pojawi± siê elementy formu³y,
 za¶ czerwona ramka sygnalizuje tryb formu³.
 LyX umie¶ci³ ju¿ kursor w niebieskim prostok±cie, wiêc wystarczy wpisaæ
 ponownie E=mc^2.
 Wyra¿enie napisane jest na niebiesko, a niebieski prostok±t znika kiedy
 punkt wstawiania nie jest pusty.
 Teraz naci¶nij Esc celem opuszczenia trybu matematycznego (zauwa¿, ¿e powtórne
 przyci¶niêcie przycisku Tryb\SpecialChar ~
formu³ 
\emph on 
nie opuszcza 
\emph toggle 
trybu formu³).
 Znika czerwona ramka, kursor znajduje siê na prawo od wyra¿enia, ewentualne
 dalsze pisanie bêdzie w trybie zwyk³ego tekstu.
\layout Standard

Obejrzyj podgl±d i zauwa¿ ³adnie z³o¿one równanie, zawieraj±ce spacje miêdzy
 literami i znakiem równao¶ci, a tak¿e 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 jako indeks górny.
 Litery w trybie formu³ traktowane s± jak zmienne i pisane s± kursyw±.
 Liczby traktowane s± jak liczby.
\layout Standard

Edycja formu³ to kolejny przyk³ad podej¶cia WYSIWYM.
 W LaTeX-u wyra¿enie matematyczne tworzy siê pisz±c tekst i u¿ywaj±c poleceñ
 typu 
\backslash 
sqrt; mo¿e to byæ uci±¿liwe, z braku mo¿liwo¶ci zobaczenia wyra¿enia zanim
 uruchomi siê program LaTeX-a, co powoduje stratê czasu na poprawkê ewentualnych
 b³êdów jak zgubione nawiasy itd.
 Z drugiej strony LyX nie próbuje przedstawiaæ wygl±du równania dok³adnie
 tak jak na wydruku, ale prezentuje bardzo dobre przybli¿enie koñcowego
 efektu.
 W nastêpnej kolejno¶ci LaTeX zajmuje siê profesjonalnym sk³adem, po którym
 w 99% nie trzeba rêcznie poprawiaæ rozmiarów czcionki czy odstêpów.
 W ten sposób (przepraszamy za powtarzanie siê), u¿ytkownik mo¿e skupiæ
 siê na zawarto¶ci wyra¿eñ matematycznych, a nie na ich formacie.
\layout Section

Praca z równaniem
\layout Standard

Zmieñ teraz 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset 

 na 
\begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
\end_inset 

.
 U¿yj klawiszy strza³ek aby przemie¶ciæ kursor do wnêtrza wyra¿enia.
 Zauwa¿, ¿e kiedy kursor znajdzie siê w ¶rodku, pojawi siê czerwona ramka
 informuj±c o przej¶ciu w tryb formu³.
 Za pomoc± strza³ki w lewo i w prawo przesuñ kursor za znak równo¶ci i napisz
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

1+
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Jak poprzednio mo¿na u¿yæ klawiszy strza³ek lub 
\family sans 
Esc
\family default 
 celem opuszczenia trybu formu³, co spowoduje znikniêcie czerwonej ramki.
 W opinii wielu u¿ytkowników wej¶cie w tryb formu³ kursorem jest bardzo
 wygodne, ale zawsze mo¿na klikn±æ w którym¶ miejscu wyra¿enia, ¿eby przenie¶æ
 tam kursor i przej¶æ tym samym do trybu formu³.
\layout Standard

W odró¿nieniu od specjalnych klawiszy opisanych poni¿ej, pisanie w trybie
 formu³ nie ró¿ni siê od pisania zwyk³ego tekstu.
 
\family sans 
Delete
\family default 
 i 
\family sans 
Backspace
\family default 
 kasuj± znaki, zaznaczaæ tekst mo¿na za pomoc± klawiszy lub myszy, dzia³a
 
\family sans 
Edycja->Cofnij
\family default 
, wycinanie oraz wklejanie.
 Z jednym trzeba ostro¿nie: po wyj¶ciu z trybu formu³ nieopatrzne
\family sans 
 Backspace/Delete 
\family default 
potrafi za jednym zamachem skasowaæ ca³e wyra¿enie.
 Na szczê¶cie 
\family sans 
Cofnij
\family default 
 naprawi b³±d.
\layout Standard

Jak zmieniæ 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset 

 na 
\begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
\end_inset 

? Jak poprzednio, mo¿na od razu klikn±æ mysz± we w³a¶ciwe miejsce.
 Mo¿na tak¿e u¿yæ klawiszy strza³ek.
 Je¶li kursor znajduje siê zaraz za 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

c
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, ale przed 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, naci¶niêcie strza³ki w górê przesunie kursor na poziom indeksu górnego,
 tu¿ przed 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Dodaj 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

.5
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Naci¶niêcie strza³ki w dó³ przesunie kursor z powrotem na zwyk³y poziom.
 Naci¶niêcie tej strza³ki w dowolnym miejscu indeksu górnego przenosi kursor
 w miejsce zaraz 
\emph on 
za
\emph toggle 
 tym indeksem (tak ¿e od razu mo¿esz dopisaæ 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

+1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

).
\layout Standard

Do poruszania siê po wyra¿eniu mo¿na tak¿e u¿yæ spacji.
 Je¿eli kursor znajduje siê w strukturze matematycznej (indeksie dolnym,
 górnym, u³amku, pierwiastku, ograniczniku czy macierzy, które zostan± opisane
 w nastêpnych podrozdzia³ach), naci¶niêcie spacji przesunie kursor za tê
 strukturê, ale nie wy³±czy trybu formu³.
 Tak wiêc je¶li kursor znajduje siê gdziekolwiek w indeksie górnym, naci¶niêcie
 spacji przeniesie go na zwyk³y poziom tu¿ za indeksem.
 Oznacza to, ¿e mo¿esz napisaæ 
\begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
\end_inset 

 bez u¿ywania myszy czy klawiszy strza³ek.
 Uwa¿aj, ¿eby nie nacisn±æ spacji miêdzy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 a 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

+
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, inaczej opu¶cisz indeks górny.
 W miejscach, gdzie spacja nie ma sensu (np.
 miêdzy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

m
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

c
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

), naci¶niêcie spacji jest ignorowane
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Spacja i tabulator nie s³u¿± do wstawiania dodatkowego wolnego miejsca miêdzy
 czê¶ciami równania.
 Odstêpy s± zagadnieniem sk³adu drukarskiego, co oznacza, ¿e u¿ytkownik
 powinien pozostawiæ je LyX-owi (LaTeX-owi) (zobacz podrozdz.
 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:whitespace}

\end_inset 

) Je¶li nie satysfakcjonuje Ciê efekt sk³adu LyX-a, istniej± sposoby zmiany
 odstêpów, o czym wiêcej pisze Podrêcznik u¿ytkownika --- ale od³ó¿ poprawki
 dopóki nie ukoñczysz pisania tre¶ci dokumentu.
\end_inset 

.
\layout Standard

Zauwa¿, ¿e opuszczenie trybu formu³ klawiszem 
\family sans 
Esc
\family default 
 powoduje brak spacji za wyra¿eniem.
 Nie jest to problem, je¿eli piszesz potem kropkê lub przecinek, ale je¶li
 chcesz napisaæ jakie¶ s³owo, musisz dodatkowo nacisn±æ spacjê.
 Istnieje skrót, dzia³aj±cy na samym koñcu obszaru w trybie formu³.
 Naci¶niêcie spacji wychodzi z tego trybu i wstawia spacjê za formu³±.
 W ten sposób mo¿na szybciej napisaæ 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset 

 to moje ulubione równanie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 zamiast 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset 

to moje ulubione równanie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
\layout Section

Potêgi i indeksy
\layout Standard

Wyk³adnik mo¿e byæ wprowadzony z paska narzêdzi, ale pro¶ciej jest u¿yæ
 znak 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

^
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 LyX ustawia wówczas punkt wstawiania (niebieski prostok±t) w indeks górny,
 dziêki czemu cokolwiek napiszesz bêdzie wy¿ej i mniejsz± czcionk±.
 Ca³y dalszy pisany tekst do naci¶niêcia spacji (lub Esc celem opuszczenia
 trybu formu³) bêdzie indeksem górnym.
\layout Standard

Pisanie indeksów dolnych jest równie proste --- zaczyna siê naci¶niêciem
 klawisza podkre¶lenia, 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

_
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Mo¿na podnosiæ i opuszczaæ oba indeksy, np.:
\begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
\end_inset 

.
 
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Przerób equation 1 z 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
 w trybie formu³.
\layout Section

Pasek narzêdzi formu³ matematycznych
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

W klyx-ie jest to pasek, w lyx-ie panel
\end_inset 


\layout Standard

Pasek narzêdzi do wygodny sposób na wprowadzanie symboli i wykonywanie skompliko
wanej edycji formu³.
 Wiele z jego funkcji mo¿e byæ przywo³anych z klawiatury.
 Na razie jednak skupimy siê na pos³ugiwaniu siê paskiem narzêdzi, aby zapoznaæ
 siê z jego zawarto¶ci±; skrótów klawiaturowych mo¿na siê nauczyæ z innych
 podrêczników.
 Otwórz zatem pasek narzêdzi i pozostaw go otwartym na czas lektury tego
 podrozdzia³u.
\layout Subsection

Litery greckie i symbole
\layout Standard

Naci¶niêcie przycisku oznaczonego napisem 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 


\begin_inset Formula $\Gamma\rho\epsilon\epsilon\kappa$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 otwiera menu z greckimi literami.
 Wybór której¶ powoduje wstawienie jej do tekstu.
 Zauwa¿, ¿e istnieje kilka wariantów epsilon, pi, fi, teta, i sigma.
 Wybór elementu z paska narzêdzi formu³ zawsze powoduje przej¶cie w tryb
 formu³
\layout Standard

Cztery pozosta³e przyciski u koñca paska oferuj± szerok± gamê symboli matematycz
nych: strza³ek, relacji, operatorów, sum i ca³ek.
 Ostatni przycisk przeznaczono na 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

ró¿ne
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
 All you need is 
\begin_inset Formula $\heartsuit$
\end_inset 

.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 
\layout Subsection

Pierwiastki, wektory i nawiasy
\layout Standard

Aby utworzyæ pierwiastek wystarczy nacisn±æ przycisk oznaczony pierwiastkiem.
 Pierwiastek pojawi siê w tek¶cie, a pod nim kursor w punkcie wstawiania.
 Mo¿esz wpisywaæ zmienne, liczby, inne pierwiastki, u³amki itp.
 LyX automatycznie dostosuje rozmiar pierwiastka do tego, co w ¶rodku.
\layout Standard

Nadpisywanie znaków (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
\end_inset 

) lub ich grup (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
\end_inset 

) odbywa siê w ten sam sposób.
 Naci¶nij przycisk 
\family sans 
Daszki, tyldy, wektory
\family default 
, oznaczony niebieskim prostok±tem przykrytym czarn± tyld±\SpecialChar ~
(~).
 Kliknij na symbolu, ¿eby wstawiæ go w tekst wraz punktem wstawiania nad
 lub pod symbolem.
 Nastêpnie napisz, co chcesz, w punkcie wstawiania i opu¶æ tryb formu³ naci¶niêc
iem spacji.
\layout Standard

Ograniczniki takie jak nawiasy okr±g³e, kwadratowe i klamrowe dzia³aj± podobnie,
 ale s± trochê bardziej skomplikowane.
 Naci¶nij przycisk 
\family sans 
Ogranicznik
\family default 
, oznaczony niebieskim prostok±tem w czarnych nawiasach kwadratowych.
 Otwiera on okno ograniczników.
 Kliknij na lewym ograniczniku u¿ywaj±c 
\emph on 
lewego klawisza
\emph toggle 
 myszy, nastêpnie na prawym u¿ywaj±c 
\emph on 
prawego klawisza
\emph toggle 
.
 (wzglêdnie u¿yj przycisków wyboru opcji oznaczonych 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Lewy
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Prawy,
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 poczym kliknij na odpowiednim ograniczniku 
\emph on 
lewym 
\emph toggle 
klawiszem myszy.) Wybrane ograniczniki pokazane s± w ramce u szczytu okna.
 Domy¶lnie jest to para nawiasów okr±g³ych, ale w opisany powy¿ej sposób
 mo¿na je zmieniæ na kwadratowe, parê kwadratowy -- okr±g³y a nawet wybraæ
 nawias 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

pusty
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 celem wygenerowania wzoru 
\emph default 

\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 (pusty ogranicznik wy¶wietlany jest jako linia przerywana w LyX-ie, ale
 nie pojawia siê na wydruku).
\layout Standard

Po wyborze ograniczników kliknij 
\family sans 
OK
\family default 
 aby wstawiæ je w wyra¿enie (albo naci¶nij 
\family sans 
Zastosuj
\family default 
, je¶li chcesz pozostawiæ okno otwarte).
 Leniuchy mog± pisaæ nawiasy wprost z klawiatury zamiast wybieraæ je z paska
 narzêdzi, ale tak wstawiane nawiasy bêd± wielko¶ci normalnego tekstu, co
 wygl±da ¼le, kiedy otaczaj± du¿y u³amek albo macierz.
 Po¶rednictwo paska narzêdzi gwarantuje, ¿e rozmiar ograniczników dostosowuje
 siê wyra¿eñ pomiêdzy nimi.
\layout Standard

Istnieje mo¿liwo¶æ obudowania istniej±cego tekstu pierwiastkiem, wektorem
 lub ogranicznikami.
 W tym celu nale¿y zaznaczyæ potrzebny fragment formu³y i u¿yæ paska narzêdzi
 do wyboru odpowiedniego symbolu.
 Zastosuj ten sposób do zmiany formy zapisu drugiego prawa Newton'a ze skalarnej
 na wektorow± (
\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset 

 na 
\begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
\end_inset 

).
 Poznana w³a¶nie metoda pos³u¿y równie¿ do wstawiania miêdzy nawiasy macierzy.
\layout Subsection

U³amki
\layout Standard

Aby w trybie formu³ wstawiæ u³amek, wystarczy nacisn±æ przycisk oznaczony
 niebieskimi kwadratami oddzielonymi czarn± kresk± u³amkow±.
 LyX umieszcza w u³amku dwa punkty wstawiania.
 Jak mo¿na siê domy¶laæ, po u³amku mo¿na poruszaæ siê klawiszami strza³ek
 lub mysz±.
 Kliknij na górnym prostok±cie i naci¶nij 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Nastêpnie naci¶nij strza³kê w dó³ i wpisz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Stworzy³e¶ u³amek ! Oczywi¶cie w ka¿dy z prostok±tów mo¿na wpisaæ wszystko:
 zmienne z wyk³adnikami, pierwiastki czy inne u³amki.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Napisz 2 równanie z 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
 w trybie formu³.
\layout Subsection

Tryb TeX-a: granice, log, sin i inne
\layout Standard

Poniewa¿ litery w trybie formu³ interpretowane s± jako zmienne, je¿eli napiszesz
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, LyX zrozumie to jako iloczyn zmiennych 
\begin_inset Formula $s$
\end_inset 

, 
\begin_inset Formula $i$
\end_inset 

 i 
\begin_inset Formula $n$
\end_inset 

.
 Te trzy litery zostan± napisane kursyw±, podczas gdy tak naprawdê powinny
 byæ symbolem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 z³o¿onym czcionk± Roman.
 W dodatku LyX nie wstawi spacji miêdzy s³owo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

x
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 (naci¶niêcie spacji po prostu opu¶ci tryb formu³).
 W jaki sposób zatem uzyskaæ 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 


\begin_inset Formula $\sin x$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 zamiast 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 


\begin_inset Formula $sinx$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

? 
\layout Standard

Wybierz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 z rozwijalnej listy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

Funkcje
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 na pasku narzêdzi formu³.
 Wstawione s³owo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 napisane jest na czerwono, czcionk± Roman, w trybie znanym sk±din±d jako
 tryb TeX-a.
 Ca³e s³owo traktowane jest jak symbol, tak wiêc u¿ycie Backspace spowoduje
 skasowanie ca³ego s³owa.
 Teraz napisz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

x
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

, które wy¶wietlone bêdzie niebiesk± kursyw±, jak tego mo¿na siê spodziewaæ
 po trybie formu³.
 Sprawd¼, ¿e na podgl±dzie wyra¿enie zosta³o poprawnie z³o¿one.
\layout Standard

Inne polecenia wymagaj±ce wstawiania w trybie TeX-a z u¿yciem listy funkcji
 to funkcje trygonometryczne i ich odwrotno¶ci, funkcje hiperboliczne, logarytmy
, granice i kilka innych.
 Funkcje te mog± byæ wzbogacane o indeksy górne i dolne, konieczne w wyra¿eniach
 typu 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 lub 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
\end_inset 


\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Przepisz equation 3 z 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
 w trybie formu³.
\layout Subsection

Macierze
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:matrices}

\end_inset 


\layout Standard

Naci¶nij przycisk 
\family sans 
Macierz
\family default 
 na pasku narzêdzi.
 Okno 
\family sans 
Macierz
\family default 
 ma dwa suwaki pozwalaj±ce wybraæ ilo¶æ wierszy i kolumn macierzy.
 Wybierz 2 wiersze i 3 kolumny, poczym naci¶nij 
\family sans 
Zastosuj
\family default 
 lub 
\family sans 
OK
\family default 
.
 LyX wstawi 6 punktów wstawiania w macierzy 
\begin_inset Formula $2\times3$
\end_inset 

.
 Jak zwykle mo¿na wstawiaæ dowolne wyra¿enia matematyczne (pierwiastek,
 inn± macierz itd.).
 Mo¿na równie¿ pozostawiæ niektóre komórki macierzy puste.
\layout Standard

Do poruszania siê po macierzy w poziomie s³u¿y klawisz 
\family sans 
Tab
\family default 
.
 Dodatkowo mo¿na u¿yæ klawiszy strza³ek.
 Strza³ka w prawo u¿yta na prawym brzegu jednej komórki przenosi kursor
 do komórki obok, strza³ka w dó³ do kolejnego wiersza itd.
\layout Standard

Zobacz w
\emph on 
 Podrêczniku u¿ytkownika
\emph toggle 
 jak zmieniæ poziome wyrównywanie wyra¿eñ w ka¿dej kolumnie i jak zmieniæ
 pionowe po³o¿enie ca³ej macierzy.
 Je¿eli zachodzi potrzeba utworzenia tabeli wype³nionej tekstem, nale¿y
 raczej u¿yæ doskonale obs³ugiwanych prze LyX-a tabel, ni¿ próbowaæ pisaæ
 tekst w macierzy.
\layout Subsection

Tryb równañ
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Ten podrozdzia³ dotyczy opcji nieobecnej w menu klyx 0.9.6, gdzie wystêpuje
 ona na pasku narzêdzi.
 (przyp.
 t³um.)
\end_inset 


\layout Standard

Wszystkie wyra¿enia poznane dotychczas znajdowa³y siê w jednej linijce z
 tekstem.
 Wystarcza to w przypadku krótkich, prostych wyra¿eñ, ale wiêksze powinny
 odró¿niaæ siê od tekstu.
 Do pisania takich wyra¿eñ s³u¿y tryb równañ.
 Dodatkowo, tylko wyra¿enia w tym trybie mog± byæ numerowane i etykietowane
 (patrz: 
\emph on 
Podrêcznik u¿ytkownika
\emph toggle 
), a ponadto równania wielolinijkowe (patrz podrozdz.
\emph default 

\begin_inset LatexCommand \ref{sec:multiline}

\end_inset 


\emph toggle 
)musz± byæ pisane w tym trybie.
\layout Standard

Naci¶nij przycisk 
\family sans 
Równanie
\family default 
 na pasku narzêdzi, oznaczony czarnymi linijkami tekstu nad i pod niebieskim
 prostok±tem.
 LyX umie¶ci w tek¶cie punkt wstawiania, który pojawi siê na ¶rodku nowej
 linijki.
 Nastêpnie obejrzyj podgl±d.
 Przycisk 
\family sans 
Równanie
\family default 
 jest w istocie prze³±cznikiem.
 Pos³u¿ siê nim w stosunku do kilku ju¿ utworzonych formu³ matematycznych,
 prze³±czaj±c je w tryb równañ i z powrotem.
\layout Standard

Tryb równañ ró¿ni siê w paru punktach od zwyk³ego trybu formu³ matematycznych:
\layout Itemize

Domy¶lny rozmiar niektórych symboli jak 
\begin_inset Formula $\sum$
\end_inset 

 i 
\begin_inset Formula $\int$
\end_inset 

 jest nieco mniejszy
\layout Itemize

Indeksy granic i sum (ale nie ca³ek) s± pisane raczej poni¿ej ni¿ obok symboli
\layout Itemize

Tekst jest wyrównywany do ¶rodka
\layout Standard

Poza tymi ró¿nicami wyra¿enia zwyk³e i te w trybie równañ s± do siebie bardzo
 podobne.
\layout Standard

Koñcowa uwaga co do sk³adu wyra¿eñ w trybie równañ: wyra¿enie mo¿e byæ w
 nowym akapicie lub nie.
 Je¶li równanie ma byæ w ¶rodku zdania lub akapitu, nie naciskaj 
\family sans 
Return
\family default 
, w przeciwnym razie 
\emph on 
za
\emph toggle 
 równaniem rozpocznie siê nowy akapit, którego pierwsza linijka bêdzie wciêta
 - efekt którego zapewne chcia³by¶ unikn±æ.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Obejrzyj formu³y z pliku 
\family typewriter 
example_raw.lyx
\family default 
 w trybie równañ i uchwyæ ró¿nice sk³adu.
\layout Standard


\series bold 
Æwiczenie
\series default 
: Pos³uguj±c siê ró¿nymi narzêdziami poznanymi w tym podrozdziale, powiniene¶
 umieæ z³o¿yæ nastêpuj±ce równanie: 
\begin_inset Formula \[
f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
\log_{8}x & x>0\\
0 & x=0\\
\sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]

\end_inset 


\layout Section

Równania wielolinijkowe
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:multiline}

\end_inset 

 Spróbuj napisaæ nastêpuj±ce równania i obejrzyj podgl±d.
 Zadanie wymaga dwukrotnego utworzenia oddzielnych formu³ w trybie równañ.
\layout Standard


\begin_inset Formula \[
x=y+y+y+y+y\]

\end_inset 


\layout Standard


\begin_inset Formula \[
=5y\]

\end_inset 


\layout Standard

Wynik wygl±da ¼le ! Je¿eli pisze siê dwa lub wiêcej równañ jedno za drugim,
 wygl±daj± o wiele lepiej kiedy ich znaki równo¶ci s± wyrównane; widaæ to
 zw³aszcza gdy drugie równanie nie ma lewej strony.
 LyX pozwala pisaæ równania wielolinijkowe panuj±c do pewnego stopnia nad
 wyrównywaniem.
\layout Standard


\begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
x & = & y+y+y+y+y\\
 & = & 5y\end{eqnarray*}

\end_inset 


\layout Standard

To wygl±da 
\emph on 
du¿o
\emph toggle 
 lepiej! Znaki równo¶ci s± wyrównane i jest mniejszy pionowy odstêp miêdzy
 równaniami.
\layout Standard

Aby móc zacz±æ równanie wielolinijkowe, nale¿y wej¶æ w tryb równañ i nacisn±æ
 C-Return.
 Pojawi± siê dwie linijki, ka¿da z trzema pustymi punktami wstawiania.
 Spróbuj samemu odtworzyæ wy¿ej pokazane równanie.
 Podobnie jak w macierzach, do poruszania siê po równaniu mo¿na u¿yæ myszy,
 klawisza 
\family sans 
Tab
\family default 
 lub klawiszy strza³ek.
 Nie szkodzi je¶li w równaniu wielolinijkowym zostanie jeden lub wiêcej
 pustych punktów wstawiania.
 Mo¿e byæ to u¿yteczne, jak w poprzednim przyk³adzie, albo w przypadku podzia³u
 na mniejsze bardzo d³ugich równañ, jak np.: 
\begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
x & = & a+b+c+d\\
 &  & +e+f+g\end{eqnarray*}

\end_inset 


\layout Standard

LyX wyrównuje drugie (¶rodkowe) pole w ka¿dej linijce, tak wiêc zwykle tam
 bêdziesz umieszczaæ znak równo¶ci czy inny operator relacji; w gruncie
 rzeczy mo¿na go wstawiæ gdziekolwiek.
 Nie nale¿y jednak u¿ywaæ równania wielolinijkowego do tworzenia macierzy;
 s³u¿y do tego osobny symbol macierzy (patrz podrozdz.
 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:matrices}

\end_inset 

).
\layout Standard

Je¿eli chcesz pisaæ jeszcze d³u¿sze równania, pos³u¿ siê 
\family sans 
C-Return
\family default 
 do wstawienia nowej linijki z trzema pustymi punktami wstawiania.
 Je¶li w momencie naciskania 
\family sans 
C-Return
\family default 
 kursor nie jest na koñcu linijki, reszta linijki zostanie przeniesiona
 do nowoutworzonej.
 Je¶li naci¶niesz 
\family sans 
C-Return
\family default 
 po napisaniu równania jednolinijkowego, znajdzie siê ono ca³e w pierwszym
 polu.
 Przesuñ kursor przed pierwszy znak równo¶ci i naci¶nij C-Tab aby przenie¶æ
 resztê równania do nastêpnego pola.
 Nastêpnie przesuñ kursor za znak równo¶ci i powtórnie naci¶nij C-Tab aby
 przenie¶æ praw± stronê równania na trzecie pole.
 Spróbuj przerobiæ równanie 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset 

 na
\begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
E & = & mc^{2}\\
 & = & mc\times c\end{eqnarray*}

\end_inset 


\layout Standard

Je¿eli wstawi³e¶ za du¿o linijek, przesuñ kursor na koniec bie¿±cej linijki
 i naci¶nij 
\family sans 
M-e\SpecialChar ~
k
\family default 
 aby skasowaæ nastêpn± nadmiarow± linijkê.
 Usunie to koniec linijki i do³±czy (wszystkie trzy punkty wstawiania) do
 bie¿±cej linijki.
 Je¿eli nastêpna linijka jest pusta, spowoduje to jej skasowanie.
 Ostrze¿enie: naci¶niêcie 
\family sans 
M-e\SpecialChar ~
k
\family default 
 kiedy kursor nie jest na koñcu linijki mo¿e prowadziæ do dziwnych efektów.
\layout Section

Jeszcze wiêcej matematyki
\layout Standard

Tryb formu³ matematycznych posiada du¿o wiêcej mo¿liwo¶ci.
 Dotychczas pokazano podstawy, w
\emph on 
 Podrêczniku u¿ytkownika
\emph default 
 znajduj± siê wskazówki co do:
\layout Itemize

Etykietowania i numerowania wyra¿eñ.
\layout Itemize

Zmiany czcionki, np.
 pisania t³ustym drukiem w wyra¿eniu.
 Tutaj wspomnimy tylko, ¿e przyci¶niêcie przycisku trybu formu³ w trakcie
 pisania formu³y zmienia czcionkê na Roman a¿ do naci¶niêcia spacji.
\layout Itemize

Poprawianie rozmiarów czcionki i odstêpów wewn±trz wyra¿enia.
 (Nie przejmuj siê tym przed ostatecznym wydrukiem!)
\layout Itemize

Pisania makr.
 Bardzo pomocne narzêdzie.
 Dziêki definicji makra na pocz±tku dokumentu mo¿na go u¿ywaæ w ca³ej zawarto¶ci.
 Zmiana definicji powoduje zmianê w ca³ym dokumencie.
 Makro mo¿e nawet przyjmowaæ argumenty.
\layout Itemize

Mnóstwa innych rzeczy, które nie zmie¶ci³y siê w niniejszym 
\emph on 
Elementarzu
\emph default 
.
\layout Chapter

Ró¿ne
\layout Section

Inne wa¿niejsze mo¿liwo¶ci LyX-a
\layout Standard

Nie opisano wszystkich poleceñ LyX-a i nie by³o to zamiarem tego podrêcznika.
 Jak zwykle, wiêcej informacji mo¿na znale¼æ w 
\emph on 
Podrêczniku u¿ytkownika
\emph toggle 
.
 Dok³adna funkcja ka¿dego polecenia z menu jest opisana w 
\emph on 
Opisie poleceñ
\emph toggle 
.
 Poni¿ej wspomnimy o kilku wa¿niejszych mo¿liwo¶ciach LyX-a
\emph default 
\SpecialChar \ldots{}

\layout Itemize

LyX ma wizualn± obs³ugê tabel.
 Polecenie 
\family sans 
W
\bar under 
s
\bar default 
taw->Ta
\bar under 
b
\bar default 
elê
\family default 
 s³u¿y do umieszczenia w tek¶cie tabeli.
 Klikniêcie
\emph on 
 prawym klawiszem
\emph default 
 myszy na tabeli wywo³uje okno pozwalaj±ce na jej wszechstronn± edycjê.
\layout Itemize

LyX obs³uguje grafikê postscriptow± (lub w LaTeX-u) wstawian± do dokumentu.
 (Zgad³e¶: 
\family sans 
W
\bar under 
s
\bar default 
taw->
\bar under 
R
\bar default 
ysunek
\family default 
.
 Nastêpnie kliknij na rysunku, by wybraæ plik z rysunkiem do wstawienia,
 mo¿esz go potem rozci±gn±æ, obróciæ itp.) Tabele i rysunki mog± mieæ podpisy,
 a LyX automatycznie generuje ich spisy.
\layout Itemize

Istnieje kontrola wersji dokumentów za po¶rednictwem RCS (po wiêcej informacji
 wykonaj polecenie 
\family typewriter 
man rcsintro
\family default 
)
\layout Itemize

LyX jest wysoce konfigurowalny.
 Wygl±d programu i wydruku daje siê zmieniaæ na ró¿ne sposoby.
 Informacja o tych sposobach jest dostêpna dziêki poleceniu 
\family sans 
\bar under 
P
\bar default 
omoc->Przystosowywanie
\family default 
.
\layout Itemize

Program LyX jest tworzony przez zespó³ programistów z piêciu kontynentów.
 Z tego powodu LyX ma lepsz± obs³ugê jêzyków innych ni¿ angielski (niderlandzkie
go, niemieckiego, greckiego, czeskiego, tureckiego,\SpecialChar \ldots{}
) ni¿ niejeden procesor
 tekstu.
 Co wiêcej, obs³uga ta wci±¿ siê poprawia.
\layout Itemize

Pisownia dokumentu jest sprawdzana poleceniem Edycja->Sprawdzanie\SpecialChar ~
pisowni
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

od kursora do koñca dokumentu
\end_inset 

.
\layout Section

LyX dla u¿ytkowników LaTeX-a
\layout Standard

Je¶li nie masz pojêcia o LaTeX-u, nie musisz czytaæ tego podrozdzia³u.
 Móg³by¶ wszak¿e nauczyæ siê LaTeX-a i dopiero tutaj wróciæ.
 Jednak¿e wielu u¿ytkowników LyX-a zna ju¿ LaTeX-a.
 Zastanawiaj± siê oni czy rzeczywi¶cie LyX potrafi to samo co LaTeX.
 Odpowiadaj±c w skrócie, LyX potrafi zrobiæ w ten czy inny sposób prawie
 wszystko to co LaTeX i zasadniczo upraszcza wiêkszo¶æ faz pisania dokumentu
 LaTeX-a.
 Obecnie mo¿e irytowaæ konwersja starszych dokumentów LaTeX-a i parê innych
 zagadnieñ, ale nastêpne wersje LyX-a rozwi±¿± i te problemy.
\layout Standard

Poniewa¿ jest to tylko elementarz, poruszymy w nim wy³±cznie rzeczy których
 nowi u¿ytkownicy LyX-a najprawdopodobniej s± ciekawi.
 Aby przesadnie nie rozdymaæ 
\emph on 
Elementarza
\emph toggle 
 zostan± podane tylko podstawowe informacje.
 
\emph on 
Podrêcznik U¿ytkownika
\emph toggle 
 jest obfitym ¼ród³em wiadomo¶ci o ró¿nicach miêdzy LyX-em i LaTeX-em, oraz
 stosowaniu LaTeX-owych trików w LyX-ie.
\layout Subsection

Tryb TeX-a
\layout Standard

Cokolwiek napisze siê w trybie TeX-a jest przekazywane wprost do LaTeX-a
 i wy¶wietlane na ekranie czerwonym kolorem.
 W tryb TeX-a wchodzi siê poleceniem 
\family sans 
\bar under 
U
\bar default 
k³ad->
\bar under 
F
\bar default 
ormat\SpecialChar ~
TeX-a
\family default 
, albo klikaj±c na czerwonym przycisku-prze³±czniku TeX-a na pasku narzêdzi.
\layout Standard

W trybie formu³ format TeX-a jest obs³ugiwany trochê inaczej.
 Do formatu TeX-a wchodzi siê pisz±c backslash.
 Nie jest on pokazywany, ale cokolwiek napisze siê pó¼niej wy¶wietlane jest
 na czerwono.
 Wyj¶cie z tego formatu nastêpuje po naci¶niêciu spacji lub innego znaku
 niealfabetycznego, jak liczba, podkre¶lenie, caret czy nawiasy.
 Po wyj¶ciu z trybu formatu TeX-a, je¿eli LyX zna wpisane polecenie, przekszta³c
a je wizualnie.
 Tak wiêc je¶li w trybie formu³ napiszesz 
\family typewriter 

\backslash 
gamma
\family default 
, a potem spacjê, LyX zast±pi czerwone 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

gamma
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 niebieskim 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 


\begin_inset Formula $\gamma$
\end_inset 


\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Tak siê dzieje dla prawie wszystkich prostych makr matematycznych (jednak¿e
 zauwa¿, ¿e funkcje jak 
\family typewriter 

\backslash 
sin
\family default 
 pozostan± na czerwono, bo ich forma nie ró¿ni siê od zapisu).
 Taka procedura mo¿e byæ szybsza ni¿ korzystanie z paska narzêdzi, zw³aszcza
 dla do¶wiadczonych u¿ytkowników LaTeX-a.
\layout Standard

Szczególnym traktowaniem w trybie formu³ w TeX-u cieszy siê nawias klamrowy,
 wstawiany na czerwono i w parach otwieraj±cy-zamykaj±cy.
 Kursor po wstawieniu nawiasów znajduje siê w ¶rodku 
\emph on 
poza
\emph toggle 
 formatem TeX-a, co pomaga przy wprowadzaniu poleceñ nieznanych LyX-owi,
 które to polecenia wymagaj± argumentów.
\layout Standard

LyX nie potrafi zrobiæ absolutnie wszystkiego co LaTeX (jeszcze?).
 Kilka wyszukanych funkcji nie jest wcale obs³ugiwanych, inne nie dzia³aj±
 w trybie wizualnym.
 Format TeX-a pozwala u¿ytkownikom korzystaæ z pe³nej elastyczno¶ci LaTeX-a
 oraz wygody LyX-a, takich jak wizualny tryb formu³, tabele i edycja.
 LyX nigdy nie bêdzie móg³ obs³ugiwaæ ka¿dego pakietu LaTeX-owego.
 Jednak, pisz±c 
\family typewriter 

\backslash 
usepackage{foo}
\family default 
w preambule (zobacz podrozdz.: 
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:preamble}

\end_inset 

), mo¿esz u¿yæ dowolnego pakietu, choæ bez wizualnej obs³ugi jego funkcji.
\layout Subsection

Konwersja dokumentów LaTeX-a do LyX-a.
\layout Standard

Niestety nie dzia³a za dobrze w LyX-ie wersji 0.12.
 Zespó³ LyX-a zagwarantowa³, ¿e od wersji 0.14, pliki LyX-a bêd± u¿ywaæ podzbioru
 komend LaTeX-a, dziêki czemu jednym poleceniem menu bêdzie mo¿na wczytaæ
 plik LaTeX-a do dokumentu LyX-a.
 Zanim to nast±pi prowadzone s± prace nad programem w Perlu o nazwie reLyX,
 przeznaczonym do t³umaczenia formatu LaTeX-a na LyX-a.
 Program i instrukcja znajduj± siê w katalogu 
\family typewriter 
development/reLyX
\family default 
 w dystrybucji LyX-a.
\layout Subsection

Konwersja dokumentów LyX-a do LaTeX-a .
\layout Standard

Mo¿e zaistnieæ potrzeba konwersji dokumentu LyX-a na format LaTeX-a.
 Na przyk³ad wspó³pracownik lub wspó³autor nie ma LyX-a aby móc przeczytaæ
 dokument.
 Wystarczy w tym celu wykonaæ polecenie 
\family sans 
Plik->Eksport->jako\SpecialChar ~
LaTeX.
 
\family default 
Utworzy to plik co¶.tex z edytowanego co¶.lyx.
 LyX zawsze tworzy tymczasowy plik LaTeX-a zanim uruchomi ten program, ale
 pliki te s± trudne do czytania i zapisywane w tymczasowych katalogach.
\layout Subsection

Preambu³a LaTeX-a
\layout Subsubsection

Klasa dokumentu
\layout Standard

Okno wywo³ywanie poleceniem Uk³ad->Dokument ustawia szereg opcji, które
 przekazywane s± do polecenia 
\family typewriter 

\backslash 
documentclass
\family default 
 .
 W tym oknie mo¿na zmieniæ klasê dokumentu, domy¶lny rozmiar czcionki i
 papieru.
 Ewentualne dodatkowe opcje dla 
\family typewriter 

\backslash 
documentclass
\family default 
 nale¿y wpisaæ w polu 
\family sans 
Dodatkowe\SpecialChar ~
opcje
\family default 
.
\layout Subsubsection

Inne wykorzystanie preambu³y
\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \label{sec:preamble}

\end_inset 

 Je¶li chcia³by¶ wstawiæ specjalne polecenia do preambu³y dokumentu LaTeX-a,
 mo¿esz u¿yæ ich równie¿ w dokumencie LyX-a.
 Wykonaj polecenie 
\family sans 
Uk³ad->Preambu³a\SpecialChar ~
LaTeX-a 
\family default 
i napisz je w otworzonym oknie.
 Cokolwiek tam wpiszesz, zostanie bezpo¶rednio przekazane LaTeX-owi (podobnie
 jak tekst pisany w trybie TeX-a).
\layout Subsection

BibTeX
\layout Standard

LyX obs³uguje BibTeX w sposób dobry acz niekompletny.
 BibTeX pozwala budowaæ bazy danych odwo³añ do literatury celem u¿ycia w
 wielu dokumentach.
 U¿yj 
\family sans 
Wstaw->Spisy->Odsy³acz\SpecialChar ~
BibTeX-a
\family default 
 celem w³±czenia pliku typu bib.
 Klikniêcie na powsta³ym w ten sposób prostok±cie oznaczonym 
\family sans 
Odno¶niki wygenerowane przez BibTeX
\family default 
 otworzy okno BibTeX-a.
 W polu 
\family sans 
Baza\SpecialChar ~
danych
\family default 
 wpisz to co wpisa³by¶ nawiasach polecenia 
\family typewriter 

\backslash 
bibliography{}
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Tak jak w LaTeX-u, bibliografie powinny byæ odseparowane przecinkami, nie
 spacjami/tabulatorami.
\end_inset 

 
\family default 
.
 W polu 
\family sans 
Styl
\family default 
 wpisz, to co wpisa³by¶ nawiasach polecenia 
\family typewriter 

\backslash 
bibliographystyle{}
\family default 
.
\layout Standard

Po wykonaniu powy¿szych czynno¶ci mo¿na u¿ywaæ cytatów z dowolnych bibliografii
 w³±czanych poleceniem 
\family sans 
Wstaw->Odwo³anie\SpecialChar ~
do\SpecialChar ~
literatury 
\family default 
(zobacz podrozdz.:
\begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliographies}

\end_inset 

).
 LyX zajmie siê u¿yciem BibTeX-a.
 Powód, dla którego, piszemy, ¿e LyX ma 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

dobr± lecz niepe³n± obs³ugê bibliografii
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

 jest ten, ¿e LyX nie potrafi samodzielnie tworzyæ plików bib i nie podpowie
 listy wszystkich odwo³añ do literatury w oknie 
\family sans 
Literatura
\family default 
.
\layout Subsection

Inne
\layout Standard

Tward± spacjê wstawia siê przez 
\family sans 
C-space
\family default 
.
 Na ekranie wygl±da jak ma³e, ró¿owe 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

u
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

.
 Jest ich mnóstwo w niniejszym Elementarzu.
 W menu Wstaw->Znak\SpecialChar ~
specjalny znajduje siê wiêcej znaków specjalnych, z wielokrop
kiem, wymuszonym koñcem linii i punktem podzia³u w³±cznie.
\layout Section

B³êdy!
\layout Standard

Czasem, po uruchomieniu LaTeX-a pojawiaj± siê b³êdy na skutek nie zrozumienia
 przez LaTeX lub LyX fragmentów dokumentu.
 W takim wypadku LyX generuje etykiety b³êdów (prostok±t z napisem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset 

B³±d
\begin_inset Quotes prd
\end_inset 

).
 Klikniêcie na takiej etykiecie otwiera okno obja¶niaj±ce rodzaj b³êdu.
 Bardzo rzadko b³±d dotyczy LyX-a.
 B³êdy LaTeX-a, wystêpuj±ce najczê¶ciej we wstawkach TeX-a, cytowane s±
 przez LyX-a dos³ownie.
\the_end