1 #LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
15 \use_numerical_citations 0
16 \paperorientation portrait
19 \paragraph_separation indent
21 \quotes_language english
25 \paperpagestyle headings
32 door Amir Karger en het LyX Team
36 \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
49 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
50 of er weinig van weet.
51 Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
52 Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
53 van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
54 Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
55 LyX gebruik te kunnen maken.
58 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
60 \begin_inset Quotes eld
64 \begin_inset Quotes erd
67 te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
68 Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
69 Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere
70 tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
71 Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
72 je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
73 door jou zelf worden ingevoerd.
74 Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
75 moet je het nog opmaken ook.
76 LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier, zodat
77 je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
81 Wees dus geduldig en lees verder.
82 Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
96 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
101 gebruikt de notatie die in de
106 Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de
111 Ja, we bedoelen nu meteen.
114 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
115 over wat de bedoeling is bij deze
122 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
125 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
126 Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
127 kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
128 doen om te kijken of je ze goed doet.
129 Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
132 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze
136 waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
137 De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
138 LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
145 \begin_inset Quotes eld
149 \begin_inset Quotes erd
155 die je zult willen leren.
156 Zelfs als je geen zin hebt de rest van de
160 door te lezen, zou je zeker Sectie
161 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:latexgebruikers}
165 door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
169 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
173 is een overblijfsel van een oudere versie van de
177 en is een beetje pittige kost.
178 Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
179 om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
189 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
193 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
203 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
204 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
205 niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
210 \begin_inset Quotes eld
213 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
214 \begin_inset Quotes erd
217 Dit zullen wij niet doen.
220 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
221 opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
222 Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
223 we dat u een beetje verward bent.
227 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
231 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
233 Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
239 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
240 zijn de gemiddelde mens.
248 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
252 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
255 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
256 alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
257 Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
258 te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
260 Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
261 het einde van elke sectie een
262 \begin_inset Quotes eld
265 zie de gebruikshandleiding
266 \begin_inset Quotes erd
273 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
278 Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
279 kan je altijd een LaTeX boek halen.
280 Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
281 Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
286 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
287 Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
289 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:eerste-doc}
297 \begin_inset LatexCommand \label{sec:wat-is-lyx}
307 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
308 in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
309 Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
310 en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
311 Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het
312 \begin_inset Quotes eld
316 \begin_inset Quotes erd
319 teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
320 Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
321 zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
322 Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
323 Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
327 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
328 details als: welk teken moet waar staan.
331 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
332 Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
333 Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
334 Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
335 ander typemachinewiel op zet.
336 Je snapt wat we bedoelen.
339 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
340 Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
341 Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
342 stel regels dat een stijl wordt genoemd.
343 Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
346 Stel, je schrijft een rapport.
347 Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd
348 \begin_inset Quotes eld
352 \begin_inset Quotes erd
355 Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
356 verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
358 \begin_inset Quotes eld
362 \begin_inset Quotes erd
366 \begin_inset Quotes eld
372 \begin_inset Quotes erd
376 Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
377 of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
378 en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
381 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
383 \begin_inset Quotes eld
387 \begin_inset Quotes erd
394 Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden--- overal.
395 Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
396 de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
399 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
400 Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
402 Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
403 plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
404 dan die je gebruikte voor sectie 1.
405 Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
406 De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
407 welke fontgrootte had, niet jij.
408 Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
412 Stel, je bent een lijst aan het maken.
413 In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
415 Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
416 moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
417 Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
418 is het en wat wil ik er in zetten.
422 Het basisidee achter LyX is dus: zeg
426 je aan het doen bent, niet
432 \begin_inset Quotes eld
435 wat je ziet is wat je krijgt
436 \begin_inset Quotes erd
440 \begin_inset Quotes eld
443 wat je ziet is wat je bedoelt
444 \begin_inset Quotes erd
448 \begin_inset Quotes eld
451 what you see is what you mean
452 \begin_inset Quotes erd
456 \begin_inset Quotes eld
460 \begin_inset Quotes erd
466 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
472 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
474 Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
476 En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
477 ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
483 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
492 Extra witruimte (d.w.z.
493 twee of meer keren achter elkaar op
504 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
506 Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
507 Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
508 is, afgaand op de context.
509 In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
510 te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
514 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
515 manier worden gebruikt als je zou denken:
518 Regels voor het inspringen
521 Het afbreken van paginas
524 Ruimte tussen regels (d.w.z.
525 enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
528 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
531 Lettertypen en groottes
534 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
537 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
538 LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
540 Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
541 de typeface en lettergrootte gezet.
542 Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
543 paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
544 Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
545 In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
546 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
552 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
553 kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
554 plaats in een document.
565 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
584 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
585 tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
586 gaan meer richting het WYSIWYM concept.
587 Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
588 voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
589 LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het
594 Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
600 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
607 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
609 Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
610 te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
612 Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
613 de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
614 ( It's not a bug, it's a feature!).
615 Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
617 \begin_inset Quotes erd
620 programma-eigenschappen
621 \begin_inset Quotes erd
624 \SpecialChar \ldots{}
625 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
626 3 pagina's van je creatieve onderneming mee de verdoemenis in neemt.
632 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
633 elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
634 Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
635 als je de betreffende bestanden wilt openen.
636 LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
637 het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
638 Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
639 Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
650 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
656 De bron voor de info in deze paragraaf is
657 \begin_inset Quotes eld
665 \begin_inset Quotes erd
668 door Helmut Kopka en Patrick Daly.
669 Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de
678 Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
680 \begin_inset Quotes eld
684 \begin_inset Quotes erd
687 wordt uitgesproken als
688 \begin_inset Quotes eld
692 \begin_inset Quotes erd
696 Vele mensen vinden het te technisch.
697 De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
698 TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
699 bestand, en voert deze vervolgens uit.
700 Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
701 ingewikkeld als een drukkerijmachine.
702 Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde
703 \begin_inset Quotes eld
706 apparaat onafhankelijke
707 \begin_inset Quotes erd
711 \begin_inset Quotes eld
715 \begin_inset Quotes erd
727 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
728 kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
731 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
732 anders geweest dan een opmaakmotor.
733 TeX laat je echter ook macros definieren.
734 En dán begint het leuk te worden.
737 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
738 macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
739 Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
740 Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
741 Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
742 En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
743 Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
744 minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
745 of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
747 En zo ontstond LaTeX.
750 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
751 hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
752 voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
753 Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
754 Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
755 Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
757 Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
758 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
759 gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
760 In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
761 Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
762 hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
765 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
770 is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
771 zoals een boek of een artikel.
772 Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
774 sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
775 eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
776 niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
777 document kan gebruiken.
778 Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
779 door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
780 hier speciaal voor zijn gemaakt.
781 Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
782 of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
783 nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
784 pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
785 plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
786 enzovoort, enzovoort, enzovoort.
789 Hier is een overzicht:
791 \labelwidthstring 00.00.0000
793 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
795 \labelwidthstring 00.00.0000
797 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
800 \labelwidthstring 00.00.0000
802 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
805 \labelwidthstring 00.00.0000
807 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
809 \labelwidthstring 00.00.0000
811 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
812 om het printwerk te doen.
815 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren
819 LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
820 Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
821 Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten---
825 je aan het typen bent.
826 De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
829 Oja --- nog een laatste opmerking.
830 LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
832 \begin_inset Quotes eld
836 \begin_inset Quotes erd
839 Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat
840 \begin_inset Quotes eld
844 \begin_inset Quotes erd
847 ook tot de mogelijkheden behoort.
848 \begin_inset Quotes eld
851 LyX wordt echter uitgesproken als
852 \begin_inset Quotes eld
856 \begin_inset Quotes erd
860 \begin_inset Quotes eld
864 \begin_inset Quotes erd
868 \begin_inset Quotes eld
872 \begin_inset Quotes erd
875 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
882 Je Eerste LyX Document.
886 \begin_inset LatexCommand \label{sec:eerste-doc}
891 Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
892 Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
893 die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
896 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
897 belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
898 Dit is gelukkig erg eenvoudig.
916 ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
917 Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
924 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
929 Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu
936 kunt gebruiken om te wisselen.
941 zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
943 Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de
948 Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
949 je op den duur veel tijd zal schelen.
956 zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
961 (of een soortgelijk programma om
965 -bestanden te bekijken),
969 (of een andere manier om
973 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
974 Dit zijn nogal wat aannames.
975 Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
976 een werkend systeem moeten opzetten.
977 Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
980 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
987 Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
988 eden van LyX af weet.
989 Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
990 dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
991 Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
997 De aanwijzingen bevinden zich in gele
998 \begin_inset Quotes eld
1002 \begin_inset Quotes erd
1006 Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1010 Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1013 nl_voorbeeld_verlyxt.lyx
1015 dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1018 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map
1023 Je kunt hier komen door eerst
1028 ile\SpecialChar \menuseparator
1035 te kiezen en dan op de knop
1040 Open het ruwe document, en gebruik
1045 ile\SpecialChar \menuseparator
1052 om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1053 Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1054 output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1057 Tussen twee haakjes, de map
1061 bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1062 Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1063 Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1064 of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1069 hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1070 doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1073 Schrijven, Bekijken, en Printen
1076 Open een nieuw bestand met
1081 ile\SpecialChar \menuseparator
1091 Dit is mijn eerste LyX document!
1098 Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1099 Het maakt in weze niet uit.
1100 We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1101 voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1107 Bewaar je document met
1112 ile\SpecialChar \menuseparator
1127 iew\SpecialChar \menuseparator
1134 start je LaTeX op om een
1138 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1139 Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1140 van waaruit je LyX hebt opgestart.
1141 Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1146 (of een ander programma om
1150 bestanden te bekijken) opstarten.
1151 Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1152 er uit ziet als het zou worden geprint
1158 Je kunt tijd besparen door
1162 in de achtergrond te laten lopen.
1163 Op die manier kun je
1168 iew\SpecialChar \menuseparator
1173 pdate\SpecialChar \menuseparator
1180 gebruiken, en hoef je alleen maar op het
1184 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1195 ile\SpecialChar \menuseparator
1210 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1211 De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de
1221 Referentiehandleiding
1223 zal worden behandeld.
1226 Eenvoudige Bewerkingen
1229 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1230 je natuurlijk ook met LyX doen.
1231 Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1238 Als je bent zoals je meeste
1242 gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de
1249 en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1255 ile\SpecialChar \menuseparator
1264 dit\SpecialChar \menuseparator
1273 ile\SpecialChar \menuseparator
1280 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1281 verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1282 Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1286 Herstel LyX heeft de
1291 \begin_inset Quotes eld
1295 \begin_inset Quotes erd
1298 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1299 je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op
1304 dit\SpecialChar \menuseparator
1312 Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon
1317 dit\SpecialChar \menuseparator
1324 om de bewerking terug te krijgen.
1328 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1329 Ook werkt herstellen niet voor
1333 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1337 Knippen/Plakken/Kopiëren Met
1342 dit\SpecialChar \menuseparator
1354 dit\SpecialChar \menuseparator
1366 dit\SpecialChar \menuseparator
1373 kun je knippen, plakken en kopiëren.
1374 Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de
1381 Zoeken/Vervangen Gebruik
1386 dit\SpecialChar \menuseparator
1395 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1396 In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1405 knop om een gevonden woord te vervangen.
1411 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1412 Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1413 De meeste popup-schermen in LyX --- inclusief de
1432 popups, als ook de verschillende wiskunde popups --- kunnen evengoed worden
1433 geminimaliseerd als afgesloten.
1434 Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals
1439 ile\SpecialChar \menuseparator
1446 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1453 Tekenopmaak Je kunt tekst
1457 geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt),
1465 zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1466 via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het
1476 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1477 die veelgebruikte functies zoals
1486 Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1487 verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1491 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1493 Deze laat allerlei handige informatie zien.
1494 Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1495 waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1496 Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1497 Merk op dat je ook in de minibuffer kunt
1502 Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1503 waarmee je je document kunt verwoesten.
1504 Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1507 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1508 deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1509 Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1513 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1517 \begin_inset LatexCommand \label{sec:witruimte}
1521 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1522 de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1523 Hoe vaak je ook op de
1527 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1528 Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1529 Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1534 laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite
1538 er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1539 te zetten, of om de marge aan te passen.
1542 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1543 \begin_inset Quotes eld
1546 What You See Is What You Get
1547 \begin_inset Quotes erd
1550 (Wat je ziet is wat je krijgt).
1551 LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe:
1552 \begin_inset Quotes eld
1555 What You See Is What You
1560 \begin_inset Quotes erd
1563 (Wat je ziet is wat je
1568 Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1574 scheidt paragrafen grammaticaal en een
1578 scheidt woorden grammaticaal.
1579 Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1584 heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1585 niet door LyX ondersteund.
1586 Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1590 van je document, en minder over de vorm.
1592 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
1596 voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1599 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1601 Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1607 bevat hierover informatie.
1608 Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1609 --- dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1610 achter elkaar --- en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf
1611 uitlijning handmatig te veranderen.
1612 De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1613 en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1615 Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1616 worden afgeleid door de opmaak.
1622 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1623 we zullen deze onderdelen
1628 Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1629 Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1630 nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1631 Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1632 Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1633 Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1634 hebben die het adres van de schrijver bevat.
1637 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de
1638 \begin_inset Quotes eld
1641 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1642 \begin_inset Quotes erd
1646 Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1647 stand, regelafstand en meer.
1648 Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1649 bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1650 titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1651 ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1653 Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1654 van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1655 LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1662 statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1670 Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1671 Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er
1672 \begin_inset Quotes eld
1676 \begin_inset Quotes erd
1679 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1680 Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1681 je kunt zien hoe ze werken.
1686 menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1687 te drukken, net rechts van de
1694 Secties en Subsecties
1701 op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer
1715 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1716 Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1717 aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1718 Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1719 door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1723 LyX nummert de sectie met een
1724 \begin_inset Quotes eld
1728 \begin_inset Quotes erd
1731 en zet de kop (titel) in een groter font.
1737 Merk op dat de tekst in de
1741 -statusregel terug verandert van
1742 \begin_inset Quotes eld
1746 \begin_inset Quotes erd
1750 \begin_inset Quotes eld
1754 \begin_inset Quotes erd
1758 Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
1773 om titels te schrijven met twee of meer regels.
1778 omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
1779 De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
1785 Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
1789 statusregel te kijken.
1793 Typ nu de inleiding van het document:
1796 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
1803 , en selecteer opnieuw
1813 \begin_inset Quotes eld
1817 \begin_inset Quotes erd
1820 en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
1825 en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
1828 Het wordt al leuker.
1829 Ga naar het einde van sectie 1 (na
1830 \begin_inset Quotes eld
1833 Mijn eerste LyX document
1834 \begin_inset Quotes erd
1841 , en selecteer opnieuw
1851 \begin_inset Quotes eld
1855 \begin_inset Quotes erd
1858 neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
1865 \begin_inset Quotes eld
1869 \begin_inset Quotes erd
1872 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
1873 van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
1874 en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
1881 om terug te komen naar de
1885 omgeving, en typ de volgende vijf regels:
1888 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
1889 Beschrijving van Sectie
1892 Secties zijn groter dan subsecties.
1895 Beschrijving van Subsectie
1898 Subsecties zijn kleiner dan secties.
1901 Klik op de tweede regel en selecteer
1910 LyX nummert deze subsectie
1911 \begin_inset Quotes eld
1915 \begin_inset Quotes erd
1918 en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
1920 Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
1921 Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch
1922 \begin_inset Quotes eld
1926 \begin_inset Quotes erd
1930 Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
1931 als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
1932 \begin_inset Quotes eld
1936 \begin_inset Quotes erd
1940 \begin_inset Quotes eld
1944 \begin_inset Quotes erd
1950 Andere sectieniveaus zijn
1963 Speel ermee en probeer het uit.
1964 Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen
1972 standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
1977 om dit te veranderen.
1978 Tenslotte is er nog de omgevingstype
1987 Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
1989 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
1996 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
1997 worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
1998 Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in
2003 LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2004 de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2005 Er zijn ook corresponderende
2006 \begin_inset Quotes eld
2010 \begin_inset Quotes erd
2022 Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2023 omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2030 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in
2032 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2037 Lijsten en Deel-lijsten
2040 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2041 Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2042 om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2043 je in het midden iets wilt toevoegen.
2044 Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2050 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de
2059 het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2062 Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2066 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2067 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2075 Een overzicht zal eerder de
2079 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken
2082 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2087 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2095 --- welke in LaTeX niet voorkomt --- is een iets andere vorm van het omgevingst
2103 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2104 andere tekstverwerkers.
2105 Typ de volgende regel ergens in je document:
2110 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat:
2127 LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2128 (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2129 Typ nu je argumenten:
2132 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2138 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2141 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een
2146 LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2147 Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2152 meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale
2158 Protected\SpecialChar ~
2166 Om de lijst te verlaten, moet je weer de
2170 omgeving selecteren (of de toetscombinatie
2178 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2179 Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2180 Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2187 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2192 de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2193 Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2194 Maak je daar echter geen zorgen over.
2206 Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2207 zal LyX de nummering bijwerken.
2210 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2220 In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2221 eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2222 paragraaf totdat je een
2227 De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2231 ), ofwel gescheiden door een
2232 \begin_inset Quotes eld
2236 \begin_inset Quotes erd
2245 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2246 van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke
2250 van een typemachine.
2257 ) van de rest van de paragraaf.
2258 Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2261 Protected\SpecialChar ~
2264 s die je krijgt met de toetscombinatie
2269 Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe
2270 \begin_inset Quotes eld
2274 \begin_inset Quotes erd
2284 : Maak de lijst op in
2286 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2289 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2290 Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2291 Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2292 wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2297 voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2305 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2308 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden:
2312 voor korte aanhalingen en
2316 voor langere citaten.
2325 gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een
2330 Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2331 typen om de code uit te lijnen.
2332 Je kunt zelf poëzie schrijven
2338 \SpecialChar \ldots{}
2339 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2351 om coupletten te scheiden, en
2355 om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2360 voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2367 : Maak in het document
2369 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2382 Documenten Schrijven
2385 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2387 Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2388 krachtige manier om met omgevingen te werken.
2389 De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2390 zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2391 Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2392 in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2393 Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2394 soorten documenten te schrijven.
2395 Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2396 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2397 omtoveren in Een Document.
2400 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2404 \begin_inset LatexCommand \label{sec:tekstklassen}
2408 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2410 Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2411 meestal enkelzijdig zijn.
2412 Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2413 omgevingen --- zoals het adres van de afzender en de handtekening--- welke
2414 in een boek of artikel zinloos zijn.
2425 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2428 regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2433 bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse
2438 Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2439 vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2443 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse
2453 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2455 Je kunt dit veranderen in je
2463 Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2464 het dan anders wordt opgemaakt.
2465 Dit doe je via het menu
2472 dat je vindt in het popupvenster via
2477 ayout\SpecialChar \menuseparator
2485 Als je je document verandert in de tekstklasse
2489 en vervolgens kijkt naar het
2493 menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2494 Je zult echter nu ook de omgeving
2499 Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2500 tekstklasse, raadpleeg dan het
2507 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2508 kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2509 van elkaar kunnen verschillen.
2510 Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2511 in elektronische vorm.
2512 Hierbij hanteren zij LaTeX
2513 \begin_inset Quotes eld
2517 \begin_inset Quotes erd
2520 zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2521 LyX ondersteunt deze opzet ook.
2522 Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2523 tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2526 Article\SpecialChar ~
2532 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2533 Zoals gewoonlijk: zie de
2539 \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center
2541 \begin_inset Tabular
2542 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2544 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
2545 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
2546 <row topline="true" bottomline="true">
2547 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2564 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2573 <row topline="true">
2574 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2591 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2605 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2609 <row topline="true">
2610 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2627 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2659 omgevingen voor American Mathematics Society
2663 <row topline="true">
2664 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2681 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2695 langer dan article, dubbelzijdig
2699 <row topline="true" bottomline="true">
2700 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2717 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2731 report + voor en achterzijde
2744 <row bottomline="true">
2745 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2762 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2776 transparanten (inclusief FoilTeX)
2780 <row bottomline="true">
2781 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2798 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2812 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
2824 Sjablonen: Een Brief Schrijven
2827 Een van de meest populaire tekstklassen is
2832 Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
2833 openen, en te kiezen voor
2844 menu, dat je vindt via het popupvenster
2849 ayout\SpecialChar \menuseparator
2857 Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
2858 , lijkt het op extra werk.
2859 Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
2860 het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
2861 LyX heeft daarom een
2865 voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
2866 hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
2867 van de brief vervangen door je eigen tekst.
2870 Open een nieuw bestand met
2875 ile\SpecialChar \menuseparator
2885 Kies een bestandsnaam en selecteer
2889 van popupvenster met de titel
2891 Choose\SpecialChar ~
2895 Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
2903 menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de
2908 omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
2918 Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
2920 Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de
2925 \begin_inset Quotes eld
2929 \begin_inset Quotes eld
2932 in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
2933 Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
2934 zien als je de brief uitprint.
2935 Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
2936 Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de
2941 Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de
2945 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handtekeni
2946 ng aan het einde moet staan.
2949 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
2950 Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
2951 vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
2952 Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
2953 sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
2954 We hoeven hier waarschijnlijk geen
2955 \begin_inset Quotes eld
2959 \begin_inset Quotes erd
2962 voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
2968 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
2969 in een omgeving verwijdert--- bijvoorbeeld als je het gehele
2974 veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen--- en dan
2975 de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
2977 Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
2979 Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het
2983 menu om het terug te krijgen.
2989 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
2990 om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
2991 Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
2992 de de meer bijzondere tekstklassen.
2993 Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
2994 die wat minder van computers afweten.
2995 Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
2996 er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
3003 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel --- die de feitelijke titel, de auteur,
3004 de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten--- als
3005 een apart gedeelte van het document.
3012 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse
3022 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse
3026 geen titels toelaat.
3029 Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de
3034 Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de
3039 Op de volgende regel typ je de datum in de
3044 Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3050 Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3057 : Repareer de titel, datum en auteur in
3059 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3062 Labels en Kruisverwijzingen
3066 \begin_inset LatexCommand \label{sec:labels}
3070 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3071 vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3072 Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3073 delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3074 Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3076 Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3077 Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3078 LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3084 Laten we onze tweede sectie, met de titel
3085 \begin_inset Quotes eld
3089 \begin_inset Quotes erd
3093 Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer
3098 nsert\SpecialChar \menuseparator
3106 Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3111 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3112 raken als we later andere labels willen toevoegen.
3119 \begin_inset Quotes eld
3123 \begin_inset Quotes eld
3126 omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3133 drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3137 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3138 plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3139 waar de label zich in bevind.
3140 Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3141 op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3146 wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3149 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het
3153 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3155 Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3157 Dit zullen we nu gaan doen.
3160 Je eerste kruisverwijzingen
3163 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ:
3166 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie
3168 dat je vindt op pagina .
3171 Zet nu de cursor na het woord
3172 \begin_inset Quotes eld
3176 \begin_inset Quotes erd
3184 nsert\SpecialChar \menuseparator
3194 Insert\SpecialChar ~
3197 popupvenster verschijnt.
3198 Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3199 Op dit moment behoort er slechts een te zijn,
3200 \begin_inset Quotes eld
3204 \begin_inset Quotes erd
3208 Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3218 Zet de cursor nu na het woord
3219 \begin_inset Quotes eld
3223 \begin_inset Quotes erd
3228 Insert\SpecialChar ~
3238 Insert\SpecialChar ~
3244 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3245 In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3246 ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3248 Insert\SpecialChar ~
3251 popupvenster geselecteerd hebt).
3252 Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3253 een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3254 popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3256 \begin_inset Quotes eld
3260 \begin_inset Quotes erd
3263 te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3265 \begin_inset Quotes eld
3269 \begin_inset Quotes erd
3272 te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3273 Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3279 iew\SpecialChar \menuseparator
3284 pdate\SpecialChar \menuseparator
3291 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar
3292 \begin_inset Quotes eld
3296 \begin_inset Quotes erd
3300 \begin_inset Quotes eld
3304 \begin_inset Quotes erd
3307 verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3310 Leuke dingen met labels
3313 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3315 Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie\SpecialChar ~
3317 Doe nu een nieuwe LaTeX run, en --- voilà! --- de kruisverwijzing naar
3318 Sectie\SpecialChar ~
3319 2 is veranderd naar 3! Verander
3320 \begin_inset Quotes eld
3324 \begin_inset Quotes erd
3327 in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie\SpecialChar ~
3329 in plaats van Sectie\SpecialChar ~
3331 De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3332 een hele pagina tekst toevoegt.
3335 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3337 \begin_inset Quotes eld
3341 \begin_inset Quotes erd
3344 te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3345 En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3346 Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3347 schrijft), is het misschien makkelijk om het
3349 Insert\SpecialChar ~
3352 venster open te laten.
3355 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3356 goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de
3366 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3367 in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3369 Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3370 Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie\SpecialChar ~
3372 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
3386 : Herstel de verwijzingen in
3388 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3391 Voetnoten en Margenoten
3394 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de
3396 Insert\SpecialChar ~
3399 -knop in de knoppenbalk
3405 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3414 nsert\SpecialChar \menuseparator
3422 Klik aan het einde van het woordje
3423 \begin_inset Quotes eld
3427 \begin_inset Quotes erd
3430 ergens in je document en klik op de
3432 Insert\SpecialChar ~
3436 Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3438 Helemaal links zul je het woord
3439 \begin_inset Quotes eld
3443 \begin_inset Quotes erd
3446 zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3447 De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3449 LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3453 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3456 Klik nu op het woord
3457 \begin_inset Quotes eld
3461 \begin_inset Quotes erd
3464 De voetnootregel verdwijnt, het woord
3465 \begin_inset Quotes eld
3469 \begin_inset Quotes erd
3472 als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3473 waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3475 \begin_inset Quotes eld
3479 \begin_inset Quotes erd
3482 van de voetnoot genoemd.
3483 Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen --- en als je wilt, de inhoud bewerken
3485 \begin_inset Quotes eld
3489 \begin_inset Quotes erd
3492 markering te klikken.
3495 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3496 plaats van een nummer.
3497 Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3498 Je kunt dit zien door naar het
3502 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3503 Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3504 Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3505 neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3509 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3510 Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3511 de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met
3526 Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
3529 Insert\SpecialChar ~
3533 Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
3535 Insert\SpecialChar ~
3538 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
3541 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
3544 Insert\SpecialChar ~
3545 Margin\SpecialChar ~
3554 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
3555 in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
3556 De knop zou naast de
3558 Insert\SpecialChar ~
3561 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
3569 nsert\SpecialChar \menuseparator
3578 Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
3582 \begin_inset Quotes eld
3586 \begin_inset Quotes erd
3590 \begin_inset Quotes eld
3594 \begin_inset Quotes erd
3600 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
3604 Margenoten niet genummerd worden.
3608 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
3610 Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
3613 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
3614 in een kantlijnaantekening.
3615 Bekijk het resultaat.
3622 : Herstel de voetnoot in
3624 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3631 \begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliografieën}
3635 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
3636 De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
3637 Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
3638 Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
3639 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
3640 de nummers van de items veranderen.
3643 Ga naar het einde van het document en ga in de
3648 Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
3651 De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
3653 als je eerste referentie.
3654 Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
3656 Klik op het nummer van de referentie en een
3658 Bibliography\SpecialChar ~
3662 Je gebruikt het eerste veld, de sleutel:
3666 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
3667 Standaard is het een nummer.
3668 Verander de sleutel in
3669 \begin_inset Quotes eld
3673 \begin_inset Quotes erd
3676 om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
3679 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
3685 nsert\SpecialChar \menuseparator
3690 tation\SpecialChar ~
3694 LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
3700 Het eerste veld in deze popup heet ook wel
3704 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
3710 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
3711 te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het
3719 Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het
3724 \begin_inset Quotes eld
3728 \begin_inset Quotes erd
3731 (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
3732 Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
3733 citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
3734 aan het einde van het document.
3737 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het
3748 popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
3749 hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
3750 achter de referentie zetten.
3751 Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
3752 plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld
3753 \begin_inset Quotes eld
3757 \begin_inset Quotes erd
3760 gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
3767 Bibliography\SpecialChar ~
3771 Zie zoals gewoonlijk de
3782 Herstel de bibliografie en het citaat in
3784 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3790 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
3791 Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
3796 na de document-titel en voor je eerste sectietitel
3802 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
3803 en voor het sectienummer te komen.
3804 Dit zal nooit lukken.
3805 Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
3806 zijn rekening neemt.
3814 nsert\SpecialChar \menuseparator
3821 OC\SpecialChar \menuseparator
3832 \begin_inset Quotes eld
3836 \begin_inset Quotes erd
3839 zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
3840 eerste regel van het document.
3843 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
3844 Als je echter naar je
3848 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
3849 de verschillende secties en subsecties.
3850 Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
3855 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
3858 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
3859 toch niet kunt bewerken.
3860 Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
3862 \begin_inset Quotes eld
3866 \begin_inset Quotes erd
3869 inzet te klikken, of via
3874 dit\SpecialChar \menuseparator
3887 Het menucommando werkt zelfs als je geen
3888 \begin_inset Quotes eld
3892 \begin_inset Quotes erd
3895 inzet in je document hebt.
3899 Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
3900 Je kunt het Table\SpecialChar ~
3904 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
3905 Als je op een (sub)sectie-titel in het
3911 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
3912 die plek in het document verplaatsen.
3913 Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
3914 in de inhoudsopgave.
3915 Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
3916 gedurende een LyX sessie.
3919 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de
3920 \begin_inset Quotes eld
3924 \begin_inset Quotes erd
3927 markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
3935 : Herstel de inhoudsopgave in
3937 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3940 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
3943 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
3944 in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
3945 te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
3946 en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
3947 Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
3948 van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
3949 LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
3950 Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
3951 gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
3952 Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het
3953 \begin_inset Quotes eld
3957 \begin_inset Quotes erd
3960 je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
3967 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert
3981 Typ ergens in je LyX document:
3984 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
3991 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
3992 tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
3994 \begin_inset Quotes eld
3998 \begin_inset Quotes erd
4002 Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4003 uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4006 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4008 Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4010 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4014 LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4016 Het blauwe vierkant is het
4020 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4021 LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4027 gewoon nogmaals intypen.
4028 De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4029 zodra het invoegpunt niet leeg is.
4034 om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4040 De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4042 Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4050 (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het
4055 Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4056 de letters en het gelijkheidsteken, en de
4057 \begin_inset Quotes eld
4061 \begin_inset Quotes erd
4065 In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4067 Cijfers blijven gewoon cijfers.
4070 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4071 In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4072 tekst en codes zoals
4075 Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4076 ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4077 Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4079 \begin_inset Quotes eld
4083 \begin_inset Quotes erd
4087 Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4088 maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4089 LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4090 In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4092 Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4093 inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4096 Navigeren in een Vergelijking
4099 Laten we nu een keer
4100 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4104 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4108 Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4109 Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4110 zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4119 om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan
4120 \begin_inset Quotes eld
4124 \begin_inset Quotes erd
4128 Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4133 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4134 Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4135 kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4138 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4139 modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4148 ) om iets te verwijderen.
4149 Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de
4153 -toets) of met behulp van de muis.
4159 dit\SpecialChar \menuseparator
4166 als knippen en plakken werkt in de math modus.
4167 Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4168 bevindt en je drukt op
4176 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4177 Gelukkig kun je dit met
4185 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4189 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4192 ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4194 Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4195 Als de cursor zich juist achter de
4196 \begin_inset Quotes eld
4200 \begin_inset Quotes erd
4203 bevindt maar voor de
4204 \begin_inset Quotes eld
4208 \begin_inset Quotes erd
4211 , dan brengt een druk op
4215 je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de
4216 \begin_inset Quotes eld
4220 \begin_inset Quotes erd
4225 \begin_inset Quotes eld
4229 \begin_inset Quotes erd
4237 drukt, kom je terug op het normale niveau.
4238 Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op
4242 drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan
4243 \begin_inset Quotes eld
4247 \begin_inset Quotes erd
4257 gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4258 Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4259 vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4260 in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de
4264 de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4265 Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4270 tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4271 juist achter het superscript.
4273 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4276 kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4277 die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4278 Zorg er wel voor dat je geen
4283 \begin_inset Quotes eld
4287 \begin_inset Quotes erd
4290 en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4291 Op een plaats waar het indrukken van
4295 geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de
4296 \begin_inset Quotes eld
4300 \begin_inset Quotes erd
4304 \begin_inset Quotes eld
4308 \begin_inset Quotes erd
4311 ), zal dit geen gevolg hebben
4325 worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4326 Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4327 LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4329 Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4331 Meer hierover vindt je in de
4335 --- maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je
4336 document afgewerkt is.
4342 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4351 achter de uitdrukking zal staan.
4352 Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4353 je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4357 indrukken na het verlaten van Mathed.
4358 Een eenvoudiger manier is het indrukken van
4362 wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4363 Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een
4367 geplaatst na de uitdrukking.
4368 Op deze manier kun je dan schrijven:
4369 \begin_inset Quotes eld
4373 \begin_inset Formula $f=ma$
4376 is mijn favoriete uitdrukking
4377 \begin_inset Quotes erd
4381 \begin_inset Quotes eld
4385 \begin_inset Formula $f=ma$
4388 is mijn favoriete uitdrukking
4389 \begin_inset Quotes erd
4395 Exponenten en Indices
4398 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het
4405 menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet
4406 \begin_inset Quotes eld
4410 \begin_inset Quotes erd
4414 LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4415 het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4416 superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4425 om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4429 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4431 \begin_inset Quotes eld
4435 \begin_inset Quotes erd
4439 Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4441 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
4451 Plaats vergelijking 1 van
4453 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4467 is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
4469 Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
4478 We gaan ons echter concentreren op het
4482 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
4483 De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
4489 en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
4495 Als je klikt op de knop met het opschrift
4496 \begin_inset Quotes eld
4500 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
4504 \begin_inset Quotes erd
4507 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
4508 hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
4509 Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
4511 Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
4516 , wordt Mathed automatisch geopend.
4519 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
4520 tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
4521 verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
4522 Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
4523 van sommen en integralen kunt definieren.
4524 De laatste knop is de beruchte
4525 \begin_inset Quotes eld
4529 \begin_inset Quotes erd
4534 \begin_inset Quotes eld
4537 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
4539 \begin_inset Formula $\heartsuit$
4543 \begin_inset Quotes erd
4549 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
4552 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
4553 vierkantswortel erop afgebeeld.
4554 De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
4555 t onder de vierkantswortel.
4556 Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
4558 LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
4559 alles wat eronder zit erin past.
4562 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
4563 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
4566 ) of een groep van karakters\SpecialChar ~
4568 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
4571 ) gebeurt op dezelfde manier.
4576 knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde\SpecialChar ~
4582 venster zal nu verschijnen.
4583 Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
4584 eronder (of erboven).
4585 Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een
4590 \begin_inset Quotes eld
4594 \begin_inset Quotes erd
4600 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
4601 op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
4606 knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
4607 Hierdoor verschijnt het
4611 (Engels: Delimiter) venster.
4612 Klik op een linkse afbakening met de
4616 en een rechtse afbakening met de
4620 (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast
4628 staat, waarna je een afbakening kiest met de
4633 Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
4634 bovenhoek van het venster.
4635 De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
4636 kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
4637 kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als
4638 \begin_inset Quotes eld
4642 \begin_inset Formula $a$
4646 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
4650 \begin_inset Quotes erd
4653 te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
4654 zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
4657 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op
4661 het in te voegen (of druk op
4665 wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
4666 Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
4671 venster te gebruiken.
4672 De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
4673 zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
4679 venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
4680 zich tussen hen bevindt.
4683 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
4685 Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
4686 de knop naar keuze in het
4691 Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
4693 \begin_inset Formula $f=ma$
4697 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
4701 Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
4702 om een matrix zetten.
4709 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
4710 Klik simpelweg op de
4714 knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
4716 LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
4717 Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
4718 de breuk te manoeuvreren.
4719 Klik op het bovenste vierkant en typ dan
4720 \begin_inset Quotes eld
4724 \begin_inset Quotes erd
4733 \begin_inset Quotes eld
4737 \begin_inset Quotes erd
4741 Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
4742 invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
4750 Plaats vergelijking 2 van
4752 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4757 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
4760 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
4761 dat je een product van drie variabelen:
4774 \begin_inset Quotes eld
4778 \begin_inset Quotes erd
4782 Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord
4783 \begin_inset Quotes eld
4787 \begin_inset Quotes erd
4790 in Roman lettertype wou.
4791 Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen
4792 \begin_inset Quotes eld
4796 \begin_inset Quotes erd
4800 \begin_inset Quotes eld
4804 \begin_inset Quotes erd
4807 (het intypen van Spatie verlaat math modus).
4809 \begin_inset Quotes eld
4813 \begin_inset Formula $\sin x$
4817 \begin_inset Quotes erd
4821 \begin_inset Quotes eld
4825 \begin_inset Formula $sinx$
4829 \begin_inset Quotes erd
4836 \begin_inset Quotes eld
4840 \begin_inset Quotes erd
4848 \begin_inset Quotes eld
4856 \begin_inset Quotes erd
4865 \begin_inset Quotes eld
4869 \begin_inset Quotes erd
4872 verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
4874 Het hele woord wordt gezien als één symbool.
4879 indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
4881 \begin_inset Quotes eld
4885 \begin_inset Quotes erd
4888 in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
4893 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
4897 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de
4901 lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
4902 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
4903 Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
4905 \begin_inset Quotes eld
4909 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
4913 \begin_inset Quotes erd
4917 \begin_inset Quotes eld
4921 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
4925 \begin_inset Quotes erd
4935 Plaats vergelijking 3 van
4937 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4943 \begin_inset LatexCommand \label{Matrices}
4959 Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
4960 en kolommen van je matrix kunt kiezen.
4961 Kies rijen en kolommen en druk op
4970 LyX toont dan invoegpunten in een
4971 \begin_inset Formula $2\times3$
4975 Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
4976 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
4977 Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
4984 kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
4985 Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op
4989 drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
4993 verplaatst je naar de volgende rij, etc.
5000 om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5001 aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5003 Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5004 kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5005 tekst in een matrix proberen te schrijven.
5011 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5012 regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5014 Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5015 grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5017 Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5018 en een nummer voorzien worden (zie de
5023 Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5024 \begin_inset LatexCommand \ref{multi-lijn verg}
5028 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5039 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5041 LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5042 regel, en is gecentreerd op die regel.
5043 Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5044 De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5045 een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5048 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5051 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals
5052 \begin_inset Formula $\sum$
5056 \begin_inset Formula $\int$
5062 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5063 worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5066 Tekst is gecentreerd
5069 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5070 inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5073 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5074 modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5076 Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5077 bevindt, druk dan niet op
5082 Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5083 beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5084 Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5091 Plaats de verschillende vergelijkingen van
5093 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5095 in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5102 Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5103 hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5104 de volgende te schrijven:
5105 \begin_inset Formula \[
5106 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5109 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5116 Multi-lijn vergelijkingen
5117 \begin_inset LatexCommand \label{multi-lijn verg}
5124 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5130 Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5131 \begin_inset Formula \[
5140 \begin_inset Formula \[
5148 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5149 zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5150 vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5151 In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5156 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5158 & = & 5y\end{eqnarray*}
5169 beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5170 spatiëring tussen de vergelijkingen.
5173 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5174 in weergave modus en druk
5179 Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5180 Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5181 om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5182 Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5183 Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5184 invoegpunten leeg te laten.
5185 Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5186 lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5187 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5189 & & +e+f+g\end{eqnarray*}
5196 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5197 je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5198 er in principe van alles neerzetten.
5199 Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5200 gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5201 \begin_inset LatexCommand \ref{Matrices}
5208 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan
5212 om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5213 Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5214 zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5219 drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5220 hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5221 Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op
5225 om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5226 Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5231 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5233 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5237 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5239 & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5246 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5247 van een regel en gebruik
5252 om de volgende regel te verwijderen.
5253 Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5254 n) toe aan de huidige.
5255 Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5256 Opgelet: het gebruik van
5260 wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5264 Meer Wiskundige Dingen
5267 Mathed kan nog veel meer.
5268 Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5275 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5278 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5279 vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5280 Merk op dat het drukken op de
5284 knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5285 in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5289 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5290 (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5293 Macros kunt schrijven.
5294 Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5295 aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5297 Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5298 in het document worden doorgevoerd.
5299 Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5302 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5313 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5316 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5318 Zie zoals gewoonlijk de
5322 voor meer informatie.
5323 De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5325 Referentiehandleiding
5328 We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5332 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
5338 nsert\SpecialChar \menuseparator
5345 om een tabel in te voegen.
5350 muisknop op de tabel om een
5355 popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
5358 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
5359 LaTeX) binnen documenten.
5365 nsert\SpecialChar \menuseparator
5373 Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
5374 de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
5375 hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
5378 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe
5382 voor meer informatie).
5385 LyX is zwaar configureerbaar.
5386 Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
5387 kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
5388 Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het
5398 Momenteel moet je het
5402 -bestand met een tekst editor bewerken.
5403 De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
5405 Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
5409 Kijk voor informatie hierover bij
5414 elp\SpecialChar \menuseparator
5424 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
5425 Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
5426 Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
5427 ) dan veel andere tekstverwerkers.
5428 Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
5429 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
5432 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
5433 Dat betekent dat je een bestand kunt openen via
5438 ile\SpecialChar \menuseparator
5449 te typen gevolgd door een
5454 Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
5455 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
5456 Meer informatie vind je via
5461 elp\SpecialChar \menuseparator
5466 ustomization\SpecialChar \@.
5470 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
5472 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:relyx}
5479 Controleer de spelling van je document met
5484 dit\SpecialChar \menuseparator
5497 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
5498 op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
5504 LyX voor LaTeX Gebruikers
5508 \begin_inset LatexCommand \label{sec:latexgebruikers}
5512 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
5513 Je zou echter LaTeX kunnen willen
5517 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
5518 De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
5519 Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
5520 kan doen wat LaTeX ook kan.
5521 Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
5522 kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
5523 Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
5524 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
5527 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
5528 nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
5533 kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
5538 heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
5539 je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
5545 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
5546 gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
5547 Je komt in de TeX-modus via
5552 ayout\SpecialChar \menuseparator
5559 of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
5562 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
5563 Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
5564 Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
5566 Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
5567 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
5568 Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
5569 hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
5570 Dus als je in Mathed
5576 typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode
5577 \begin_inset Quotes eld
5581 \begin_inset Quotes erd
5584 veranderen in een blauwe
5585 \begin_inset Quotes eld
5589 \begin_inset Formula $\gamma$
5593 \begin_inset Quotes erd
5597 Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
5598 Merk op dat functies als
5604 rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
5605 Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het
5610 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
5613 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
5614 Mathed het beginhaakje
5618 het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
5619 de cursor tussen de haakjes zetten.
5620 Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
5621 een argument nodig hebben.
5624 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
5625 Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
5626 andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
5627 TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
5628 het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
5630 LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
5637 in de preambule (zie Sectie
5638 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:preambule}
5642 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
5643 ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
5646 LaTeX Documenten Importeren---
5652 \begin_inset LatexCommand \label{sec:relyx}
5656 Je kunt een LaTeX bestand in LyX importeren via het menu
5661 ile\SpecialChar \menuseparator
5666 mport\SpecialChar \menuseparator
5670 Dit zal een Perl script aanroepen genaamd
5675 Dit script zet een bestand genaamd
5683 en opent dit vervolgens.
5684 Als de omzetting niet lukt, kun je proberen
5688 vanaf een commandoregel aan te roepen
5694 Als LyX geïnstalleerd is, zal een apart programma genaamd
5698 in dezelfde map geplaatst worden als het LyX programma.
5701 /usr/local/bin/reLyX
5708 vereist Perl (versie 5.002 ten tijde van dit schrijven).
5711 , mogelijk gebruik makend van speciale opties.
5718 zal het overgrote deel van LaTeX code omzetten, maar niet alles.
5719 Het zal de dingen die het niet begrijpt in TeX modus zetten.
5720 Dus na het omzetten van een bestand met
5724 kun je uitkijken naar rode tekst en deze handmatig bewerken zodat het er
5732 heeft zijn eigen man-pagina.
5733 Lees dit om uit te zoeken welke LaTeX codes en omgevingen niet ondersteund
5734 worden, welke fouten er in zitten (en hoe je hier omheen kunt werken) en
5735 hoe je de verschillende opties kunt gebruiken.
5738 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
5741 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
5742 Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
5744 Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
5750 ile\SpecialChar \menuseparator
5755 xport\SpecialChar \menuseparator
5764 welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar
5769 LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
5770 of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
5774 \layout Subsubsection
5784 ayout\SpecialChar \menuseparator
5791 popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een
5797 commando zou zetten.
5798 Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
5799 Zet elke andere optie van het
5815 \layout Subsubsection
5817 Extra Preambule Codes
5821 \begin_inset LatexCommand \label{sec:preambule}
5825 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
5826 kan je dat ook in LyX doen.
5832 ayout\SpecialChar \menuseparator
5840 en typ in het popupvenster.
5841 Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
5848 LyX ondersteunt BibTeX.
5849 BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
5850 die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
5856 nsert\SpecialChar \menuseparator
5863 OC\SpecialChar \menuseparator
5875 -bestand in te voegen.
5877 \begin_inset Quotes eld
5880 BibTeX Generated References
5881 \begin_inset Quotes erd
5893 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een
5905 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
5906 zijn, zonder spatiëring.
5914 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een
5923 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
5929 nsert\SpecialChar \menuseparator
5934 tation\SpecialChar ~
5937 bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie
5938 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliografieën}
5943 LyX regelt het BibTeX gedeelte.
5944 Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
5948 popup venster een lijst van alle referenties in je
5959 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met
5964 Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe
5965 \begin_inset Quotes eld
5969 \begin_inset Quotes erd
5983 nsert\SpecialChar \menuseparator
5988 pecial\SpecialChar ~
5991 menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
5992 en verbindingsstreepje.
5998 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
6000 Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6002 \begin_inset Quotes eld
6006 \begin_inset Quotes erd
6010 Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6012 Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6013 Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6014 Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6015 TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.