]> git.lyx.org Git - lyx.git/blob - lib/doc/nl_Tutorial.lyx
Second Locale patch.
[lyx.git] / lib / doc / nl_Tutorial.lyx
1 #LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
2 \lyxformat 221
3 \textclass book
4 \language dutch
5 \inputencoding latin1
6 \fontscheme default
7 \graphics none
8 \paperfontsize default
9 \spacing single 
10 \papersize a4paper
11 \paperpackage a4
12 \use_geometry 0
13 \use_amsmath 0
14 \use_natbib 0
15 \use_numerical_citations 0
16 \paperorientation portrait
17 \secnumdepth 3
18 \tocdepth 2
19 \paragraph_separation indent
20 \defskip medskip
21 \quotes_language english
22 \quotes_times 2
23 \papercolumns 1
24 \papersides 2
25 \paperpagestyle headings
26
27 \layout Title
28
29 De LyX Tutorial
30 \layout Author
31
32 door Amir Karger en het LyX Team
33 \layout Standard
34
35
36 \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
37
38 \end_inset 
39
40
41 \layout Chapter
42
43 Inleiding
44 \layout Section
45
46 Welkom bij LyX!
47 \layout Standard
48
49 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
50  of er weinig van weet.
51  Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
52  Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
53  van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
54  Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
55  LyX gebruik te kunnen maken.
56 \layout Standard
57
58 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
59  achter een 
60 \begin_inset Quotes eld
61 \end_inset 
62
63 .
64 \begin_inset Quotes erd
65 \end_inset 
66
67  te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
68   Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
69  Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere 
70  tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
71  Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
72  je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
73  door jou zelf worden ingevoerd.
74   Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
75  moet je het nog opmaken ook.
76  LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier,  zodat
77  je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
78  je tekst.
79 \layout Standard
80
81 Wees dus geduldig en lees verder.
82  Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
83 \layout Section
84
85 Wat deze Tutorial 
86 \emph on 
87 wel
88 \emph default 
89  is en wat het 
90 \emph on 
91 niet
92 \emph default 
93  is 
94 \layout Standard
95
96 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
97  De  
98 \emph on 
99 Tutorial
100 \emph default 
101  gebruikt de notatie die in de
102 \emph on 
103  Introductie
104 \emph default 
105  wordt uitgelegd.
106  Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de 
107 \emph on 
108 Introductie
109 \emph default 
110 .
111  Ja, we bedoelen nu meteen.
112 \layout Standard
113
114 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
115  over wat de bedoeling is bij deze
116 \emph on 
117  Tutorial
118 \emph default 
119 .
120 \layout Subsection
121
122 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
123 \layout Standard
124
125 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
126  Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
127  kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
128  doen om te kijken of je ze goed doet.
129  Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
130 \layout Standard
131
132 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze 
133 \emph on 
134 Tutorial
135 \emph default 
136  waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
137  De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
138  LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
139 \begin_inset Foot
140 collapsed true
141
142 \layout Standard
143
144 anders gezegd , 
145 \begin_inset Quotes eld
146 \end_inset 
147
148 kenmerken
149 \begin_inset Quotes erd
150 \end_inset 
151
152
153 \end_inset 
154
155  die je zult willen leren.
156  Zelfs als je geen zin hebt de rest van de 
157 \emph on 
158 Tutorial
159 \emph default 
160  door te lezen, zou je zeker Sectie 
161 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:latexgebruikers}
162
163 \end_inset 
164
165  door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
166 \layout Standard
167
168 Sectie 
169 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
170
171 \end_inset 
172
173  is een overblijfsel van een oudere versie van de 
174 \emph on 
175 Tutorial 
176 \emph default 
177 en is een beetje pittige kost.
178  Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
179  om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
180 \layout Subsection
181
182 Wat je 
183 \emph on 
184 niet
185 \emph default 
186  zult vinden:
187 \layout Itemize
188
189 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
190 \begin_deeper 
191 \layout Standard
192
193 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
194 \begin_inset Foot
195 collapsed true
196
197 \layout Standard
198
199 Notitie van 
200 \noun on 
201 John 
202 \noun default 
203 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
204 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
205  niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
206
207 \end_inset 
208
209  lijkt te zijn: 
210 \begin_inset Quotes eld
211 \end_inset 
212
213 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
214 \begin_inset Quotes erd
215 \end_inset 
216
217  Dit zullen wij niet doen.
218 \layout Standard
219
220 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
221  opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
222  Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
223  we dat u een beetje verward bent.
224 \end_deeper 
225 \layout Itemize
226
227 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
228 \begin_deeper 
229 \layout Standard
230
231 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
232  wij je niet helpen.
233  Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
234 \begin_inset Foot
235 collapsed true
236
237 \layout Standard
238
239 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
240  zijn de gemiddelde mens.
241  
242 \end_inset 
243
244 .
245 \end_deeper 
246 \layout Itemize
247
248 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
249 \begin_deeper 
250 \layout Standard
251
252 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
253 \layout Standard
254
255 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
256  alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
257  Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
258  te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
259  verouderd zijn.
260  Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
261  het einde van elke sectie een 
262 \begin_inset Quotes eld
263 \end_inset 
264
265 zie de gebruikshandleiding
266 \begin_inset Quotes erd
267 \end_inset 
268
269  staat.
270 \end_deeper 
271 \layout Itemize
272
273 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
274 \begin_deeper 
275 \layout Standard
276
277 Onnodig.
278  Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
279  kan je altijd een LaTeX boek halen.
280  Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
281  Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
282
283 \end_deeper 
284 \layout Standard
285
286 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
287  Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
288  naar sectie 
289 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:eerste-doc}
290
291 \end_inset 
292
293 .
294 \layout Section
295
296 Wat is LyX?
297 \begin_inset LatexCommand \label{sec:wat-is-lyx}
298
299 \end_inset 
300
301
302 \layout Subsection
303
304 Overzicht
305 \layout Standard
306
307 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
308  in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
309  Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
310  en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
311  Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het 
312 \begin_inset Quotes eld
313 \end_inset 
314
315 _
316 \begin_inset Quotes erd
317 \end_inset 
318
319  teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
320  Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
321  zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
322  Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
323  Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
324  vooruit kunnen zien.
325 \layout Standard
326
327 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
328  details als: welk teken moet waar staan.
329 \layout Standard
330
331 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
332  Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
333  Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
334  Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
335  ander typemachinewiel op zet.
336  Je snapt wat we bedoelen.
337 \layout Standard
338
339 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
340  Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
341  Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
342  stel regels dat een stijl wordt genoemd.
343  Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
344 \layout Standard
345
346 Stel, je schrijft een rapport.
347  Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd 
348 \begin_inset Quotes eld
349 \end_inset 
350
351 Introductie.
352 \begin_inset Quotes erd
353 \end_inset 
354
355  Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
356  verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
357  Vervolgens zet je 
358 \begin_inset Quotes eld
359 \end_inset 
360
361 Vet
362 \begin_inset Quotes erd
363 \end_inset 
364
365  aan en typ je: 
366 \begin_inset Quotes eld
367 \end_inset 
368
369 1.\SpecialChar ~
370 \SpecialChar ~
371 Introductie
372 \begin_inset Quotes erd
373 \end_inset 
374
375 .
376  Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
377  of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
378  en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
379 \layout Standard
380
381 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
382  Sectie en typt 
383 \begin_inset Quotes eld
384 \end_inset 
385
386 Introductie
387 \begin_inset Quotes erd
388 \end_inset 
389
390 .
391 \layout Standard
392
393 Dat is alles.
394  Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden--- overal.
395  Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
396  de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
397 \layout Standard
398
399 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
400  Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
401  4.
402  Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
403  plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
404  dan die je gebruikte voor sectie 1.
405  Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
406  De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
407  welke fontgrootte had, niet jij.
408  Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
409 \layout Standard
410
411 Nog een voorbeeld.
412  Stel, je bent een lijst aan het maken.
413  In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
414  nieuwe regels.
415  Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
416  moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
417  Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
418  is het en wat wil ik er in zetten.
419  Dat is alles.
420 \layout Standard
421
422 Het basisidee achter LyX is dus: zeg 
423 \emph on 
424 wat
425 \emph default 
426  je aan het doen bent, niet 
427 \emph on 
428 hoe
429 \emph default 
430  je het moet doen.
431  In plaats van 
432 \begin_inset Quotes eld
433 \end_inset 
434
435 wat je ziet is wat je krijgt
436 \begin_inset Quotes erd
437 \end_inset 
438
439 , is het LyX model: 
440 \begin_inset Quotes eld
441 \end_inset 
442
443 wat je ziet is wat je bedoelt
444 \begin_inset Quotes erd
445 \end_inset 
446
447  (In het Engels: 
448 \begin_inset Quotes eld
449 \end_inset 
450
451 what you see is what you mean
452 \begin_inset Quotes erd
453 \end_inset 
454
455 , afgekort : 
456 \begin_inset Quotes eld
457 \end_inset 
458
459 WYSIWYM
460 \begin_inset Quotes erd
461 \end_inset 
462
463
464 \layout Subsection
465
466 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
467 \begin_inset Foot
468 collapsed true
469
470 \layout Standard
471
472 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
473  (of te winnen).
474  Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
475  LyX te beschrijven.
476  En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
477  ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
478 \end_inset 
479
480
481 \layout Standard
482
483 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
484 \layout Itemize
485
486 De liniaal
487 \layout Itemize
488
489 Tabs
490 \layout Itemize
491
492 Extra witruimte (d.w.z.
493  twee of meer keren achter elkaar op 
494 \family sans 
495 Enter
496 \family default 
497  of 
498 \family sans 
499 Spatie 
500 \family default 
501 drukken)
502 \layout Standard
503
504 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
505  zijn zinloos in LyX.
506  Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
507  Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
508  is, afgaand op de context.
509  In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
510  te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
511  denken.
512 \layout Standard
513
514 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
515  manier worden gebruikt als je zou denken:
516 \layout Itemize
517
518 Regels voor het inspringen
519 \layout Itemize
520
521 Het afbreken van paginas
522 \layout Itemize
523
524 Ruimte tussen regels (d.w.z.
525  enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
526 \layout Itemize
527
528 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
529 \layout Itemize
530
531 Lettertypen en groottes
532 \layout Itemize
533
534 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
535 \layout Standard
536
537 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
538  LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
539  bent.
540  Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
541 de typeface en lettergrootte gezet.
542  Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
543  paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
544  Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
545  In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
546 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
547 \begin_inset Foot
548 collapsed true
549
550 \layout Standard
551
552 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
553  kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
554  plaats in een document.
555  Zie de 
556 \emph on 
557 Gebruikshandleiding
558 \emph default 
559  voor details.
560 \end_inset 
561
562
563 \layout Standard
564
565 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
566  voorbijstreeft: 
567 \layout Itemize
568
569 Woordafbreking
570 \layout Itemize
571
572 Lijsten in elk type
573 \layout Itemize
574
575 Wiskunde
576 \layout Itemize
577
578 Tabellen
579 \layout Itemize
580
581 Verwijzingen
582 \layout Standard
583
584 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
585  tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
586  gaan meer richting het WYSIWYM concept.
587  Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
588  voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
589  LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het 
590 \emph on 
591 werkt
592 \emph default 
593 .
594  Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
595 \begin_inset Foot
596 collapsed true
597
598 \layout Standard
599
600 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
601  maar kan zijn.
602 \end_inset 
603
604
605 \layout Standard
606
607 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
608  is stabiliteit.
609  Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
610  te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
611  te verwerken krijgt.
612  Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
613  de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
614  ( It's not a bug, it's a feature!).
615  Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
616
617 \begin_inset Quotes erd
618 \end_inset 
619
620 programma-eigenschappen
621 \begin_inset Quotes erd
622 \end_inset 
623
624 \SpecialChar \ldots{}
625 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
626  3 pagina's van je creatieve onderneming mee de  verdoemenis in neemt.
627 \layout Standard
628
629 Neeheej.
630 \layout Standard
631
632 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
633  elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
634  Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
635  als je de betreffende bestanden wilt openen.
636  LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
637  het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
638  Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
639  Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
640  en dan.
641 \layout Subsection
642
643 Wat 
644 \emph on 
645 is
646 \emph default 
647  dat LaTeX eigenlijk?
648 \layout Standard
649
650 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
651 \begin_inset Foot
652 collapsed true
653
654 \layout Standard
655
656 De bron voor de info in deze paragraaf is 
657 \begin_inset Quotes eld
658 \end_inset 
659
660
661 \emph on 
662 A Guide to LaTeX2e
663 \emph default 
664 ,
665 \begin_inset Quotes erd
666 \end_inset 
667
668  door Helmut Kopka en Patrick Daly.
669  Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de 
670 \emph on 
671 Gebruikshandleiding
672 \emph default 
673 \SpecialChar \@.
674
675 \end_inset 
676
677 .
678  Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
679  geschreven in 1984.
680 \begin_inset Quotes eld
681 \end_inset 
682
683 TeX
684 \begin_inset Quotes erd
685 \end_inset 
686
687  wordt uitgesproken als 
688 \begin_inset Quotes eld
689 \end_inset 
690
691 Teg
692 \begin_inset Quotes erd
693 \end_inset 
694
695 .
696  Vele mensen vinden het te technisch.
697  De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
698  TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
699  bestand, en voert deze vervolgens uit.
700  Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
701  ingewikkeld als een drukkerijmachine.
702  Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde 
703 \begin_inset Quotes eld
704 \end_inset 
705
706 apparaat onafhankelijke
707 \begin_inset Quotes erd
708 \end_inset 
709
710  (
711 \begin_inset Quotes eld
712 \end_inset 
713
714 device independent
715 \begin_inset Quotes erd
716 \end_inset 
717
718 ) formaat, 
719 \family typewriter 
720 dvi
721 \family default 
722  in het kort.
723  Je kunt dit 
724 \family typewriter 
725 dvi
726 \family default 
727 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
728  kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
729 \layout Standard
730
731 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
732  anders geweest dan een opmaakmotor.
733  TeX laat je echter ook macros definieren.
734  En dán begint het leuk te worden.
735 \layout Standard
736
737 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
738  macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
739  Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
740  Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
741  Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
742  En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
743  Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
744  minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
745  of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
746  mogelijk poeha.
747  En zo ontstond LaTeX.
748 \layout Standard
749
750 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
751  hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
752  voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
753  Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
754  Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
755  Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
756  versie van LaTeX.
757  Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
758 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
759  gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
760  In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
761  Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
762  hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
763 \layout Standard
764
765 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
766  Een 
767 \emph on 
768 klasse
769 \emph default 
770  is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
771  zoals een boek of een artikel.
772  Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
773
774  sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
775  eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
776  niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
777  document kan gebruiken.
778  Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
779  door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
780  hier speciaal voor zijn gemaakt.
781  Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
782  of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
783  nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
784  pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
785  plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
786  enzovoort, enzovoort, enzovoort.
787 \layout Standard
788
789 Hier is een overzicht:
790 \layout List
791 \labelwidthstring 00.00.0000
792
793 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
794 \layout List
795 \labelwidthstring 00.00.0000
796
797 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
798
799 \layout List
800 \labelwidthstring 00.00.0000
801
802 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
803
804 \layout List
805 \labelwidthstring 00.00.0000
806
807 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
808 \layout List
809 \labelwidthstring 00.00.0000
810
811 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
812  om het printwerk te doen.
813 \layout Standard
814
815 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren 
816 \emph on 
817 waarom
818 \emph default 
819  LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
820  Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
821  Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten---
822 \emph on 
823 wat
824 \emph default 
825  je aan het typen bent.
826  De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
827 \layout Standard
828
829 Oja --- nog een laatste opmerking.
830  LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
831  Het rijmt op 
832 \begin_inset Quotes eld
833 \end_inset 
834
835 hee zeg!
836 \begin_inset Quotes erd
837 \end_inset 
838
839  Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat 
840 \begin_inset Quotes eld
841 \end_inset 
842
843 leeteks
844 \begin_inset Quotes erd
845 \end_inset 
846
847  ook tot de mogelijkheden behoort.
848 \begin_inset Quotes eld
849 \end_inset 
850
851 LyX wordt echter uitgesproken als 
852 \begin_inset Quotes eld
853 \end_inset 
854
855 liks.
856 \begin_inset Quotes erd
857 \end_inset 
858
859  Of 
860 \begin_inset Quotes eld
861 \end_inset 
862
863 luuks
864 \begin_inset Quotes erd
865 \end_inset 
866
867 , of 
868 \begin_inset Quotes eld
869 \end_inset 
870
871 loeks
872 \begin_inset Quotes erd
873 \end_inset 
874
875 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
876
877 \layout Chapter
878
879 Beginnen met LyX
880 \layout Section
881
882 Je Eerste LyX Document.
883 \layout Standard
884
885
886 \begin_inset LatexCommand \label{sec:eerste-doc}
887
888 \end_inset 
889
890  OK\SpecialChar \@.
891  Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
892  Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
893  die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
894 \layout Standard
895
896 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
897  belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
898  Dit is gelukkig erg eenvoudig.
899  Start LyX op.
900  Kies de 
901 \emph on 
902 Gebruikshandleiding
903 \emph default 
904  van het 
905 \family sans 
906 \bar under 
907 H
908 \bar default 
909 elp
910 \family default 
911  menu.
912  Je zou de 
913 \emph on 
914 Tutorial
915 \emph default 
916  ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
917  Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
918  bent
919 \begin_inset Foot
920 collapsed true
921
922 \layout Standard
923
924 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
925  .
926 \end_inset 
927
928 .
929  Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu 
930 \family sans 
931 \bar under 
932 D
933 \bar default 
934 ocuments
935 \family default 
936  kunt gebruiken om te wisselen.
937  De 
938 \emph on 
939 Tutorial
940 \emph default 
941  zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
942  worden behandeld.
943  Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de 
944 \emph on 
945 Tutorial
946 \emph default 
947  kort.
948  Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
949  je op den duur veel tijd zal schelen.
950 \layout Standard
951
952 In de 
953 \emph on 
954 Tutorial
955 \emph default 
956  zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
957  LaTeX, 
958 \family typewriter 
959 xdvi
960 \family default 
961  (of een soortgelijk programma om 
962 \family typewriter 
963 dvi
964 \family default 
965 -bestanden te bekijken), 
966 \family typewriter 
967 dvips
968 \family default 
969  (of een andere manier om 
970 \family typewriter 
971 dvi
972 \family default 
973 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
974  Dit zijn nogal wat aannames.
975  Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
976  een werkend systeem moeten opzetten.
977  Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
978 \layout Standard
979
980 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
981  oefenen.
982  Het heet 
983 \family typewriter 
984 nl_voorbeeld_ruw.lyx
985 \family default 
986 .
987  Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
988 eden van LyX af weet.
989  Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
990  dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
991  Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
992 \begin_inset Foot
993 collapsed true
994
995 \layout Standard
996
997 De aanwijzingen bevinden zich in gele 
998 \begin_inset Quotes eld
999 \end_inset 
1000
1001 Notities
1002 \begin_inset Quotes erd
1003 \end_inset 
1004
1005 .
1006  Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1007 \end_inset 
1008
1009 .
1010  Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1011  er ook een bestand 
1012 \family typewriter 
1013 nl_voorbeeld_verlyxt.lyx
1014 \family default 
1015  dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1016 \layout Standard
1017
1018 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map 
1019 \family typewriter 
1020 examples/
1021 \family default 
1022 .
1023  Je kunt hier komen door eerst 
1024 \family sans 
1025 \bar under 
1026 F
1027 \bar default 
1028 ile\SpecialChar \menuseparator
1029
1030 \bar under 
1031 O
1032 \bar default 
1033 pen
1034 \family default 
1035  te kiezen en dan op de knop 
1036 \family sans 
1037 Examples
1038 \family default 
1039  te drukken.
1040  Open het ruwe document, en gebruik 
1041 \family sans 
1042 \bar under 
1043 F
1044 \bar default 
1045 ile\SpecialChar \menuseparator
1046 Save 
1047 \bar under 
1048 A
1049 \bar default 
1050 s
1051 \family default 
1052  om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1053  Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1054  output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1055 \layout Standard
1056
1057 Tussen twee haakjes, de map 
1058 \family typewriter 
1059 examples/
1060 \family default 
1061  bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1062  Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1063  Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1064  of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1065  Nadat je de 
1066 \emph on 
1067 Tutorial
1068 \emph default 
1069  hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1070  doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1071 \layout Subsection
1072
1073 Schrijven, Bekijken, en Printen
1074 \layout Itemize
1075
1076 Open een nieuw bestand met 
1077 \family sans 
1078 \bar under 
1079 F
1080 \bar default 
1081 ile\SpecialChar \menuseparator
1082
1083 \bar under 
1084 N
1085 \bar default 
1086 ew
1087 \layout Itemize
1088
1089 Typ een zin als: 
1090 \family typewriter 
1091 Dit is mijn eerste LyX document!
1092 \begin_inset Foot
1093 collapsed true
1094
1095 \layout Standard
1096
1097 Toegegeven.
1098  Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1099  Het maakt in weze niet uit.
1100  We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1101  voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1102 \end_inset 
1103
1104
1105 \layout Itemize
1106
1107 Bewaar je document met 
1108 \family sans 
1109 \bar under 
1110 F
1111 \bar default 
1112 ile\SpecialChar \menuseparator
1113 Save\SpecialChar ~
1114
1115 \bar under 
1116 A
1117 \bar default 
1118 s\SpecialChar \@.
1119
1120 \layout Itemize
1121
1122 Met 
1123 \family sans 
1124 \bar under 
1125 V
1126 \bar default 
1127 iew\SpecialChar \menuseparator
1128
1129 \bar under 
1130 D
1131 \bar default 
1132 VI
1133 \family default 
1134  start je LaTeX op om een 
1135 \family typewriter 
1136 dvi
1137 \family default 
1138 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1139  Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1140  van waaruit je LyX hebt opgestart.
1141  Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1142  LyX zal 
1143 \family typewriter 
1144 xdvi
1145 \family default 
1146  (of een ander programma om 
1147 \family typewriter 
1148 dvi
1149 \family default 
1150  bestanden te bekijken) opstarten.
1151  Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1152  er uit ziet als het zou worden geprint
1153 \begin_inset Foot
1154 collapsed true
1155
1156 \layout Standard
1157
1158 Je kunt tijd besparen door 
1159 \family typewriter 
1160 xdvi
1161 \family default 
1162  in de achtergrond te laten lopen.
1163  Op die manier kun je 
1164 \family sans 
1165 \bar under 
1166 V
1167 \bar default 
1168 iew\SpecialChar \menuseparator
1169
1170 \bar under 
1171 U
1172 \bar default 
1173 pdate\SpecialChar \menuseparator
1174
1175 \bar under 
1176 D
1177 \bar default 
1178 VI
1179 \family default 
1180  gebruiken, en hoef je alleen maar op het 
1181 \family typewriter 
1182 xdvi
1183 \family default 
1184 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1185 \end_inset 
1186
1187 .
1188 \layout Itemize
1189
1190 Print met 
1191 \family sans 
1192 \bar under 
1193 F
1194 \bar default 
1195 ile\SpecialChar \menuseparator
1196
1197 \bar under 
1198 P
1199 \bar default 
1200 rint,
1201 \family default 
1202  en druk op 
1203 \family sans 
1204 OK
1205 \family default 
1206 \SpecialChar \@.
1207
1208 \layout Standard
1209
1210 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1211  De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de 
1212 \emph on 
1213 Tutorial
1214 \emph default 
1215 , de 
1216 \emph on 
1217 Gebruikshandleiding
1218 \emph default 
1219  en de 
1220 \emph on 
1221 Referentiehandleiding
1222 \emph default 
1223  zal worden behandeld.
1224 \layout Subsection
1225
1226 Eenvoudige Bewerkingen
1227 \layout Standard
1228
1229 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1230  je natuurlijk ook met LyX doen.
1231  Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1232  Bekijk enkele menus
1233 \begin_inset Foot
1234 collapsed true
1235
1236 \layout Standard
1237
1238 Als je bent zoals je meeste 
1239 \noun on 
1240 unix
1241 \noun default 
1242  gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de 
1243 \emph on 
1244 Tutorial
1245 \emph default 
1246  begon te lezen.
1247 \end_inset 
1248
1249  en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1250
1251 \family sans 
1252 \bar under 
1253  F
1254 \bar default 
1255 ile\SpecialChar \menuseparator
1256 E
1257 \bar under 
1258 x
1259 \bar default 
1260 it, 
1261 \bar under 
1262 E
1263 \bar default 
1264 dit\SpecialChar \menuseparator
1265
1266 \bar under 
1267 P
1268 \bar default 
1269 aste, 
1270 \bar under 
1271 F
1272 \bar default 
1273 ile\SpecialChar \menuseparator
1274
1275 \bar under 
1276 P
1277 \bar default 
1278 rint
1279 \family default 
1280 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1281  verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1282  Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1283  kunt uitvoeren.
1284 \layout Description
1285
1286 Herstel LyX heeft de 
1287 \emph on 
1288 mogelijkheid
1289 \emph default 
1290  voor 
1291 \begin_inset Quotes eld
1292 \end_inset 
1293
1294 oneindig herstel
1295 \begin_inset Quotes erd
1296 \end_inset 
1297
1298 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1299  je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op 
1300 \family sans 
1301 \bar under 
1302 E
1303 \bar default 
1304 dit\SpecialChar \menuseparator
1305
1306 \bar under 
1307 U
1308 \bar default 
1309 ndo
1310 \family default 
1311  te drukken.
1312  Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon 
1313 \family sans 
1314 \bar under 
1315 E
1316 \bar default 
1317 dit\SpecialChar \menuseparator
1318
1319 \bar under 
1320 R
1321 \bar default 
1322 edo
1323 \family default 
1324  om de bewerking terug te krijgen.
1325 \begin_deeper 
1326 \layout Standard
1327
1328 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1329  Ook werkt herstellen niet voor 
1330 \emph on 
1331 alles
1332 \emph default 
1333 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1334 \end_deeper 
1335 \layout Description
1336
1337 Knippen/Plakken/Kopiëren Met 
1338 \family sans 
1339 \bar under 
1340 E
1341 \bar default 
1342 dit\SpecialChar \menuseparator
1343
1344 \bar under 
1345 C
1346 \bar default 
1347 ut
1348 \family default 
1349
1350 \family sans 
1351 \bar under 
1352 E
1353 \bar default 
1354 dit\SpecialChar \menuseparator
1355
1356 \bar under 
1357 P
1358 \bar default 
1359 aste
1360 \family default 
1361 , en 
1362 \family sans 
1363 \bar under 
1364 E
1365 \bar default 
1366 dit\SpecialChar \menuseparator
1367 C
1368 \bar under 
1369 o
1370 \bar default 
1371 py
1372 \family default 
1373  kun je knippen, plakken en kopiëren.
1374  Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de 
1375 \emph on 
1376 middelste muisknop
1377 \emph default 
1378 .
1379 \layout Description
1380
1381 Zoeken/Vervangen Gebruik 
1382 \family sans 
1383 \bar under 
1384 E
1385 \bar default 
1386 dit\SpecialChar \menuseparator
1387
1388 \bar under 
1389 F
1390 \bar default 
1391 ind\SpecialChar ~
1392 &\SpecialChar ~
1393 Replace 
1394 \family default 
1395 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1396  In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1397  pijlknoppen.
1398  Gebruik de 
1399 \family sans 
1400 \bar under 
1401 R
1402 \bar default 
1403 eplace
1404 \family default 
1405  knop om een gevonden woord te vervangen.
1406 \begin_inset Foot
1407 collapsed true
1408
1409 \layout Standard
1410
1411 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1412  Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1413  De meeste popup-schermen in LyX --- inclusief de 
1414 \family sans 
1415 \bar under 
1416 F
1417 \bar default 
1418 ind\SpecialChar ~
1419 &\SpecialChar ~
1420 Replace
1421 \family default 
1422
1423 \family sans 
1424 Table\SpecialChar ~
1425 of\SpecialChar ~
1426 Contents
1427 \family default 
1428 , en 
1429 \family sans 
1430 Layout
1431 \family default 
1432  popups, als ook de verschillende wiskunde popups --- kunnen evengoed worden
1433  geminimaliseerd als afgesloten.
1434  Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals 
1435 \family sans 
1436 \bar under 
1437 F
1438 \bar default 
1439 ile\SpecialChar \menuseparator
1440
1441 \bar under 
1442 O
1443 \bar default 
1444 pen, 
1445 \family default 
1446 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1447  afgesloten.
1448 \end_inset 
1449
1450
1451 \layout Description
1452
1453 Tekenopmaak Je kunt tekst 
1454 \emph on 
1455 nadruk
1456 \emph default 
1457  geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt), 
1458 \series bold 
1459 vet
1460 \series default 
1461  maken, in 
1462 \noun on 
1463 hoofdletter stijl
1464 \noun default 
1465  zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1466  via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het 
1467 \family sans 
1468 \bar under 
1469 L
1470 \bar default 
1471 ayout
1472 \family default 
1473  menu.
1474 \layout Description
1475
1476 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1477  die veelgebruikte functies zoals 
1478 \family sans 
1479 Plakken
1480 \family default 
1481  en 
1482 \family sans 
1483 Printen
1484 \family default 
1485  mogelijk maken.
1486  Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1487  verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1488  beschreven.
1489 \layout Description
1490
1491 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1492  genoemd.
1493  Deze laat allerlei handige informatie zien.
1494  Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1495  waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1496  Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1497  Merk op dat je ook in de minibuffer kunt 
1498 \emph on 
1499 typen
1500 \emph default 
1501 .
1502  Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1503  waarmee je je document kunt verwoesten.
1504  Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1505 \layout Standard
1506
1507 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1508  deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1509  Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1510  enzovoort.
1511 \layout Subsection
1512
1513 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1514 \layout Standard
1515
1516
1517 \begin_inset LatexCommand \label{sec:witruimte}
1518
1519 \end_inset 
1520
1521 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1522  de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1523  Hoe vaak je ook op de 
1524 \family sans 
1525 Return
1526 \family default 
1527 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1528  Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1529  Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1530  De 
1531 \family sans 
1532 Tab
1533 \family default 
1534  laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite 
1535 \emph on 
1536 zijn
1537 \emph default 
1538  er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1539  te zetten, of om de marge aan te passen.
1540 \layout Standard
1541
1542 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1543 \begin_inset Quotes eld
1544 \end_inset 
1545
1546 What You See Is What You Get
1547 \begin_inset Quotes erd
1548 \end_inset 
1549
1550  (Wat je ziet is wat je krijgt).
1551  LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe: 
1552 \begin_inset Quotes eld
1553 \end_inset 
1554
1555 What You See Is What You 
1556 \emph on 
1557 Mean
1558 \emph default 
1559
1560 \begin_inset Quotes erd
1561 \end_inset 
1562
1563  (Wat je ziet is wat je 
1564 \emph on 
1565 bedoelt
1566 \emph default 
1567 ).
1568  Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1569  netjes uitziet.
1570  Een 
1571 \family sans 
1572 Return
1573 \family default 
1574  scheidt paragrafen grammaticaal en een 
1575 \family sans 
1576 Spatie
1577 \family default 
1578  scheidt woorden grammaticaal.
1579  Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1580  Een 
1581 \family sans 
1582 Tab
1583 \family default 
1584  heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1585  niet door LyX ondersteund.
1586  Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1587 \emph on 
1588  inhoud
1589 \emph default 
1590  van je document, en minder over de vorm.
1591  Zie paragraaf 
1592 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
1593
1594 \end_inset 
1595
1596  voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1597 \layout Standard
1598
1599 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1600  te passen.
1601  Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1602  ogen had.
1603  De 
1604 \emph on 
1605 Gebruikersgids
1606 \emph default 
1607  bevat hierover informatie.
1608  Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1609  --- dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1610  achter elkaar --- en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf
1611  uitlijning handmatig te veranderen.
1612  De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1613  en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1614  bent.
1615  Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1616  worden afgeleid door de opmaak.
1617 \layout Section
1618
1619 Omgevingen
1620 \layout Standard
1621
1622 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1623  we zullen deze onderdelen 
1624 \emph on 
1625 omgevingen
1626 \emph default 
1627  noemen.
1628  Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1629  Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1630  nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1631  Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1632  Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1633  Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1634  hebben die het adres van de schrijver bevat.
1635 \layout Standard
1636
1637 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de 
1638 \begin_inset Quotes eld
1639 \end_inset 
1640
1641 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1642 \begin_inset Quotes erd
1643 \end_inset 
1644
1645  filosofie van LyX.
1646  Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1647 stand, regelafstand en meer.
1648  Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1649  bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1650  titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1651  ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1652  gebruikt.
1653  Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1654  van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1655  LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1656 \layout Standard
1657
1658 De 
1659 \family sans 
1660 Omgeving
1661 \family default 
1662  statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1663 \family sans 
1664 \bar under 
1665  F
1666 \bar default 
1667 ile
1668 \family default 
1669 ).
1670  Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1671  Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er 
1672 \begin_inset Quotes eld
1673 \end_inset 
1674
1675 Standard
1676 \begin_inset Quotes erd
1677 \end_inset 
1678
1679 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1680  Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1681  je kunt zien hoe ze werken.
1682  Dit doe je met het 
1683 \family sans 
1684 Omgeving
1685 \family default 
1686  menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1687  te drukken, net rechts van de 
1688 \family sans 
1689 Omgeving
1690 \family default 
1691  statusregel.
1692 \layout Subsection
1693
1694 Secties en Subsecties
1695 \layout Standard
1696
1697 Typ het woord 
1698 \family typewriter 
1699 Inleiding
1700 \family default 
1701  op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer 
1702 \family sans 
1703 Section
1704 \family default 
1705  in het
1706 \family sans 
1707  Omgeving
1708 \family default 
1709  menu
1710 \begin_inset Foot
1711 collapsed true
1712
1713 \layout Standard
1714
1715 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1716  Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1717  aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1718  Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1719  door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1720 \end_inset 
1721
1722 .
1723  LyX nummert de sectie met een 
1724 \begin_inset Quotes eld
1725 \end_inset 
1726
1727 1
1728 \begin_inset Quotes erd
1729 \end_inset 
1730
1731  en zet de kop (titel) in een groter font.
1732  Druk nu op 
1733 \family sans 
1734 Return.
1735
1736 \family default 
1737  Merk op dat de tekst in de 
1738 \family sans 
1739 Omgeving
1740 \family default 
1741 -statusregel terug verandert van 
1742 \begin_inset Quotes eld
1743 \end_inset 
1744
1745 Section
1746 \begin_inset Quotes erd
1747 \end_inset 
1748
1749  naar 
1750 \begin_inset Quotes eld
1751 \end_inset 
1752
1753 Standard
1754 \begin_inset Quotes erd
1755 \end_inset 
1756
1757 .
1758  Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
1759  wanneer je een 
1760 \family sans 
1761 Return
1762 \family default 
1763  typt
1764 \begin_inset Foot
1765 collapsed true
1766
1767 \layout Standard
1768
1769 Zie de 
1770 \emph on 
1771 Gebruikshandleiding
1772 \emph default 
1773  om titels te schrijven met twee of meer regels.
1774  De 
1775 \family sans 
1776 Standaard
1777 \family default 
1778  omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
1779  De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
1780  
1781 \family sans 
1782 Return
1783 \family default 
1784  geeft.
1785  Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
1786 \family sans 
1787  Omgeving
1788 \family default 
1789  statusregel te kijken.
1790 \end_inset 
1791
1792 .
1793  Typ nu de inleiding van het document:
1794 \layout LyX-Code
1795
1796 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
1797 \layout Standard
1798
1799 Geef opnieuw een 
1800 \family sans 
1801 Return
1802 \family default 
1803 , en selecteer opnieuw 
1804 \family sans 
1805 Sectie
1806 \family default 
1807  van het menu 
1808 \family sans 
1809 Environment
1810 \family default 
1811 .
1812  LyX zet een 
1813 \begin_inset Quotes eld
1814 \end_inset 
1815
1816 2
1817 \begin_inset Quotes erd
1818 \end_inset 
1819
1820  en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
1821  Typ: 
1822 \family typewriter 
1823 En Dan Nog Iets
1824 \family default 
1825  en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
1826 \layout Standard
1827
1828 Het wordt al leuker.
1829  Ga naar het einde van sectie 1 (na 
1830 \begin_inset Quotes eld
1831 \end_inset 
1832
1833 Mijn eerste LyX document
1834 \begin_inset Quotes erd
1835 \end_inset 
1836
1837 ) en geef weer een 
1838 \family sans 
1839 Return
1840 \family default 
1841 , en selecteer opnieuw 
1842 \family sans 
1843 Sectie
1844 \family default 
1845  van het menu 
1846 \family sans 
1847 Environment
1848 \family default 
1849 .
1850  Wederom zal LyX een 
1851 \begin_inset Quotes eld
1852 \end_inset 
1853
1854 2
1855 \begin_inset Quotes erd
1856 \end_inset 
1857
1858  neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
1859  Typ: 
1860 \family typewriter 
1861 Over Dit Document
1862 \family default 
1863 .
1864  De sectie 
1865 \begin_inset Quotes eld
1866 \end_inset 
1867
1868 En Dan Nog Iets
1869 \begin_inset Quotes erd
1870 \end_inset 
1871
1872 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
1873  van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
1874  en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
1875 \layout Standard
1876
1877 Geef een 
1878 \family sans 
1879 Return
1880 \family default 
1881  om terug te komen naar de 
1882 \family sans 
1883 Standard
1884 \family default 
1885  omgeving, en typ de volgende vijf regels:
1886 \layout LyX-Code
1887
1888 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
1889  Beschrijving van Sectie
1890 \layout LyX-Code
1891
1892 Secties zijn groter dan subsecties.
1893 \layout LyX-Code
1894
1895 Beschrijving van Subsectie
1896 \layout LyX-Code
1897
1898 Subsecties zijn kleiner dan secties.
1899 \layout Standard
1900
1901 Klik op de tweede regel en selecteer 
1902 \family sans 
1903 Subsection
1904 \family default 
1905  van het 
1906 \family sans 
1907 Environment
1908 \family default 
1909  menu.
1910  LyX nummert deze subsectie 
1911 \begin_inset Quotes eld
1912 \end_inset 
1913
1914 2.1
1915 \begin_inset Quotes erd
1916 \end_inset 
1917
1918  en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
1919  dan de sectietitel.
1920  Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
1921  Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch 
1922 \begin_inset Quotes eld
1923 \end_inset 
1924
1925 2.2
1926 \begin_inset Quotes erd
1927 \end_inset 
1928
1929  genummerd.
1930  Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
1931  als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
1932 \begin_inset Quotes eld
1933 \end_inset 
1934
1935 3.1
1936 \begin_inset Quotes erd
1937 \end_inset 
1938
1939  en 
1940 \begin_inset Quotes eld
1941 \end_inset 
1942
1943 3.2
1944 \begin_inset Quotes erd
1945 \end_inset 
1946
1947 .
1948 \layout Standard
1949
1950 Andere sectieniveaus zijn 
1951 \family sans 
1952 Subsubsection
1953 \family default 
1954
1955 \family sans 
1956 Paragraph
1957 \family default 
1958 , en 
1959 \family sans 
1960 Subparagraph
1961 \family default 
1962 .
1963  Speel ermee en probeer het uit.
1964  Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen 
1965 \family sans 
1966 Paragraph
1967 \family default 
1968 , en 
1969 \family sans 
1970 Subparagraph
1971 \family default 
1972  standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
1973  zie de 
1974 \emph on 
1975 Gebruikshandleiding
1976 \emph default 
1977  om dit te veranderen.
1978  Tenslotte is er nog de omgevingstype 
1979 \family sans 
1980 Chapter
1981 \family default 
1982  die nog voor 
1983 \family sans 
1984 Section
1985 \family default 
1986  komt.
1987  Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
1988  Zie hiervoor sectie 
1989 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
1990
1991 \end_inset 
1992
1993 .
1994 \layout Standard
1995
1996 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
1997  worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
1998  Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in 
1999 \family sans 
2000 Section*.
2001
2002 \family default 
2003  LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2004  de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2005  Er zijn ook corresponderende 
2006 \begin_inset Quotes eld
2007 \end_inset 
2008
2009 be-sterde
2010 \begin_inset Quotes erd
2011 \end_inset 
2012
2013  omgevingen voor 
2014 \family sans 
2015 Subsection
2016 \family default 
2017  en 
2018 \family sans 
2019 Subsubsection
2020 \family default 
2021 .
2022  Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2023  omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2024 \layout Standard
2025
2026
2027 \series bold 
2028 Oefening
2029 \series default 
2030 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in 
2031 \family typewriter 
2032 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2033 \family default 
2034 .
2035 \layout Subsection
2036
2037 Lijsten en Deel-lijsten
2038 \layout Standard
2039
2040 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2041  Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2042  om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2043  je in het midden iets wilt toevoegen.
2044  Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2045 \begin_inset Foot
2046 collapsed true
2047
2048 \layout Standard
2049
2050 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de 
2051 \emph on 
2052 Tutorial
2053 \emph default 
2054 .
2055  Maar het 
2056 \emph on 
2057 is
2058 \emph default 
2059  het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2060 \end_inset 
2061
2062  Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2063  willen gebruiken:
2064 \layout Itemize
2065
2066 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2067 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2068  Gebruik hiervoor de 
2069 \family sans 
2070 Itemize 
2071 \family default 
2072 omgeving.
2073 \layout Itemize
2074
2075 Een overzicht zal eerder de 
2076 \family sans 
2077 Enumerate
2078 \family default 
2079 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken 
2080 \layout Itemize
2081
2082 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2083  zou de 
2084 \family sans 
2085 Description
2086 \family default 
2087 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2088  woord.
2089 \layout Itemize
2090
2091 Het omgevingstype 
2092 \family sans 
2093 List
2094 \family default 
2095  --- welke in LaTeX niet voorkomt --- is een iets andere vorm van het omgevingst
2096 ype 
2097 \family sans 
2098 Description
2099 \family default 
2100 .
2101 \layout Standard
2102
2103 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2104  andere tekstverwerkers.
2105  Typ de volgende regel ergens in je document:
2106 \layout Standard
2107
2108
2109 \family typewriter 
2110 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat: 
2111 \layout Standard
2112
2113 en geef een 
2114 \family sans 
2115 Return
2116 \family default 
2117 .
2118  Selecteer nu 
2119 \family sans 
2120 Itemize
2121 \family default 
2122  van het menu 
2123 \family sans 
2124 Environment.
2125
2126 \family default 
2127  LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2128  (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2129  Typ nu je argumenten: 
2130 \layout LyX-Code
2131
2132 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2133 \layout LyX-Code
2134
2135 Wiskunde is WYSIWYG
2136 \layout LyX-Code
2137
2138 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2139 \layout Standard
2140
2141 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een 
2142 \family sans 
2143 Return
2144 \family default 
2145  hebt gegeven.
2146  LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2147  Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2148  Als je binnen een 
2149 \emph on 
2150 item
2151 \emph default 
2152  meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale 
2153 \family sans 
2154 Return,
2155 \family default 
2156  een 
2157 \family sans 
2158 Protected\SpecialChar ~
2159 Return
2160 \family default 
2161  geven door 
2162 \family sans 
2163 C-Return
2164 \family default 
2165  te typen.
2166  Om de lijst te verlaten, moet je weer de 
2167 \family sans 
2168 Standard
2169 \family default 
2170  omgeving selecteren (of de toetscombinatie 
2171 \family sans 
2172 M-p\SpecialChar ~
2173 s
2174 \family default 
2175  gebruiken).
2176 \layout Standard
2177
2178 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2179  Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2180  Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2181  gehele lijst
2182 \begin_inset Foot
2183 collapsed true
2184
2185 \layout Standard
2186
2187 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2188  ook de paragraaf 
2189 \emph on 
2190 voor
2191 \emph default 
2192  de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2193  Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2194  Maak je daar echter geen zorgen over.
2195 \end_inset 
2196
2197  en kies nu 
2198 \family sans 
2199 Enumerate
2200 \family default 
2201  van het 
2202 \family sans 
2203 Environment
2204 \family default 
2205  menu.
2206  Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2207  zal LyX de nummering bijwerken.
2208 \layout Standard
2209
2210 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2211  andere lijsttypen: 
2212 \family sans 
2213 Description
2214 \family default 
2215  en 
2216 \family sans 
2217 List
2218 \family default 
2219 .
2220  In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2221  eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2222  paragraaf totdat je een 
2223 \family sans 
2224 Return
2225 \family default 
2226  geeft).
2227  De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2228 \family sans 
2229 Description
2230 \family default 
2231 ), ofwel gescheiden door een 
2232 \begin_inset Quotes eld
2233 \end_inset 
2234
2235 Tab
2236 \begin_inset Quotes erd
2237 \end_inset 
2238
2239
2240 \begin_inset Foot
2241 collapsed true
2242
2243 \layout Standard
2244
2245 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2246  van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke 
2247 \family sans 
2248 Tab
2249 \family default 
2250  van een typemachine.
2251 \end_inset 
2252
2253  (
2254 \family sans 
2255 List
2256 \family default 
2257 ) van de rest van de paragraaf.
2258  Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2259  met 
2260 \family sans 
2261 Protected\SpecialChar ~
2262 Space
2263 \family default 
2264 s die je krijgt met de toetscombinatie 
2265 \family sans 
2266 C-Space.
2267
2268 \family default 
2269  Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe 
2270 \begin_inset Quotes eld
2271 \end_inset 
2272
2273 u
2274 \begin_inset Quotes erd
2275 \end_inset 
2276
2277 s.
2278 \layout Standard
2279
2280
2281 \series bold 
2282 Oefening
2283 \series default 
2284 : Maak de lijst op in 
2285 \family typewriter 
2286 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2287 \layout Standard
2288
2289 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2290  Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2291  Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2292  wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2293  Zie de 
2294 \emph on 
2295 Gebruikshandleiding
2296 \emph default 
2297  voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2298  met 
2299 \emph on 
2300 veel
2301 \emph default 
2302  inbeddingen.
2303 \layout Subsection
2304
2305 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2306 \layout Standard
2307
2308 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden: 
2309 \family sans 
2310 Quote
2311 \family default 
2312  voor korte aanhalingen en 
2313 \family sans 
2314 Quotation
2315 \family default 
2316  voor langere citaten.
2317  Computercode (de 
2318 \family sans 
2319 LyX-Code
2320 \family default 
2321  omgeving, die in de 
2322 \emph on 
2323 Tutorial
2324 \emph default 
2325  gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een 
2326 \family typewriter 
2327 typemachine
2328 \family default 
2329  lettertype.
2330  Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2331  typen om de code uit te lijnen.
2332  Je kunt zelf poëzie schrijven
2333 \begin_inset Foot
2334 collapsed true
2335
2336 \layout Standard
2337
2338 \SpecialChar \ldots{}
2339 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2340 \end_inset 
2341
2342  met behulp van de 
2343 \family sans 
2344 Verse
2345 \family default 
2346  stijl.
2347  Gebruik 
2348 \family sans 
2349 Return
2350 \family default 
2351  om coupletten te scheiden, en 
2352 \family sans 
2353 C-Return
2354 \family default 
2355  om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2356  Zie de 
2357 \emph on 
2358 Gebruikshandleiding
2359 \emph default 
2360  voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2361 \layout Standard
2362
2363
2364 \series bold 
2365 Oefening
2366 \series default 
2367 : Maak in het document 
2368 \family typewriter 
2369 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2370 \family default 
2371 , de 
2372 \family sans 
2373 Quote, LyX-Code,
2374 \family default 
2375  en 
2376 \family sans 
2377 Verse
2378 \family default 
2379  netjes op.
2380 \layout Chapter
2381
2382 Documenten Schrijven
2383 \layout Standard
2384
2385 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2386  LyX.
2387  Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2388  krachtige manier om met omgevingen te werken.
2389  De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2390  zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2391  Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2392  in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2393  Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2394  soorten documenten te schrijven.
2395  Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2396 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2397  omtoveren in Een Document.
2398 \layout Section
2399
2400 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2401 \layout Standard
2402
2403
2404 \begin_inset LatexCommand \label{sec:tekstklassen}
2405
2406 \end_inset 
2407
2408 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2409  opgemaakt.
2410  Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2411  meestal enkelzijdig zijn.
2412  Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2413  omgevingen --- zoals het adres van de afzender en de handtekening--- welke
2414  in een boek of artikel zinloos zijn.
2415  De 
2416 \emph on 
2417 tekstklasse
2418 \emph default 
2419  van LyX
2420 \begin_inset Foot
2421 collapsed true
2422
2423 \layout Standard
2424
2425 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2426 \end_inset 
2427
2428  regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2429  Deze 
2430 \emph on 
2431 Tutorial
2432 \emph default 
2433  bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse 
2434 \family sans 
2435 Book
2436 \family default 
2437 .
2438  Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2439  vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2440  hoeft te doen.
2441 \layout Standard
2442
2443 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse 
2444 \family sans 
2445 Article
2446 \family default 
2447  geschreven
2448 \begin_inset Foot
2449 collapsed true
2450
2451 \layout Standard
2452
2453 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2454  toegewezen.
2455  Je kunt dit veranderen in je 
2456 \family typewriter 
2457 lyxrc
2458 \family default 
2459  bestand.
2460 \end_inset 
2461
2462 .
2463  Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2464  het dan anders wordt opgemaakt.
2465  Dit doe je via het menu 
2466 \family sans 
2467 \bar under 
2468 C
2469 \bar default 
2470 lass
2471 \family default 
2472  dat je vindt in het popupvenster via
2473 \family sans 
2474 \bar under 
2475  L
2476 \bar default 
2477 ayout\SpecialChar \menuseparator
2478
2479 \bar under 
2480 D
2481 \bar default 
2482 ocument.
2483
2484 \family default 
2485  Als je je document verandert in de tekstklasse 
2486 \family sans 
2487 Book
2488 \family default 
2489  en vervolgens kijkt naar het 
2490 \family sans 
2491 Environment
2492 \family default 
2493  menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2494  Je zult echter nu ook de omgeving 
2495 \family sans 
2496 Chapter
2497 \family default 
2498  kunnen gebruiken.
2499  Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2500  tekstklasse, raadpleeg dan het 
2501 \family sans 
2502 Environment
2503 \family default 
2504  menu.
2505 \layout Standard
2506
2507 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2508  kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2509  van elkaar kunnen verschillen.
2510  Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2511  in elektronische vorm.
2512  Hierbij hanteren zij LaTeX 
2513 \begin_inset Quotes eld
2514 \end_inset 
2515
2516 stijl-bestanden
2517 \begin_inset Quotes erd
2518 \end_inset 
2519
2520  zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2521  LyX ondersteunt deze opzet ook.
2522  Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2523  tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2524  van de tekstklasse 
2525 \family sans 
2526 Article\SpecialChar ~
2527 (AMS)
2528 \family default 
2529 .
2530 \layout Standard
2531
2532 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2533  Zoals gewoonlijk: zie de 
2534 \emph on 
2535 Gebruikshandleiding
2536 \emph default 
2537  voor details.
2538 \layout Standard
2539 \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center 
2540
2541 \begin_inset  Tabular
2542 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2543 <features>
2544 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
2545 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
2546 <row topline="true" bottomline="true">
2547 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2548 \begin_inset Text
2549
2550 \layout Standard
2551
2552
2553 \family roman 
2554 \series medium 
2555 \shape up 
2556 \size normal 
2557 \emph off 
2558 \bar no 
2559 \noun off 
2560 \color none
2561 Naam
2562 \end_inset 
2563 </cell>
2564 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2565 \begin_inset Text
2566
2567 \layout Standard
2568
2569 Opmerkingen
2570 \end_inset 
2571 </cell>
2572 </row>
2573 <row topline="true">
2574 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2575 \begin_inset Text
2576
2577 \layout Standard
2578
2579
2580 \family roman 
2581 \series medium 
2582 \shape up 
2583 \size normal 
2584 \emph off 
2585 \bar no 
2586 \noun off 
2587 \color none
2588 article
2589 \end_inset 
2590 </cell>
2591 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2592 \begin_inset Text
2593
2594 \layout Standard
2595
2596
2597 \family roman 
2598 \series medium 
2599 \shape up 
2600 \size normal 
2601 \emph off 
2602 \bar no 
2603 \noun off 
2604 \color none
2605 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2606 \end_inset 
2607 </cell>
2608 </row>
2609 <row topline="true">
2610 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2611 \begin_inset Text
2612
2613 \layout Standard
2614
2615
2616 \family roman 
2617 \series medium 
2618 \shape up 
2619 \size normal 
2620 \emph off 
2621 \bar no 
2622 \noun off 
2623 \color none
2624 article (AMS)
2625 \end_inset 
2626 </cell>
2627 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2628 \begin_inset Text
2629
2630 \layout Standard
2631
2632
2633 \family roman 
2634 \series medium 
2635 \shape up 
2636 \size normal 
2637 \emph off 
2638 \bar no 
2639 \noun off 
2640 \color none
2641 opmaak &
2642 \family default 
2643 \series default 
2644 \shape default 
2645 \size default 
2646 \emph default 
2647 \bar default 
2648 \noun default 
2649 \color default
2650  
2651 \family roman 
2652 \series medium 
2653 \shape up 
2654 \size normal 
2655 \emph off 
2656 \bar no 
2657 \noun off 
2658 \color none
2659 omgevingen voor American Mathematics Society
2660 \end_inset 
2661 </cell>
2662 </row>
2663 <row topline="true">
2664 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2665 \begin_inset Text
2666
2667 \layout Standard
2668
2669
2670 \family roman 
2671 \series medium 
2672 \shape up 
2673 \size normal 
2674 \emph off 
2675 \bar no 
2676 \noun off 
2677 \color none
2678 report
2679 \end_inset 
2680 </cell>
2681 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2682 \begin_inset Text
2683
2684 \layout Standard
2685
2686
2687 \family roman 
2688 \series medium 
2689 \shape up 
2690 \size normal 
2691 \emph off 
2692 \bar no 
2693 \noun off 
2694 \color none
2695 langer dan article, dubbelzijdig
2696 \end_inset 
2697 </cell>
2698 </row>
2699 <row topline="true" bottomline="true">
2700 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2701 \begin_inset Text
2702
2703 \layout Standard
2704
2705
2706 \family roman 
2707 \series medium 
2708 \shape up 
2709 \size normal 
2710 \emph off 
2711 \bar no 
2712 \noun off 
2713 \color none
2714 book
2715 \end_inset 
2716 </cell>
2717 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2718 \begin_inset Text
2719
2720 \layout Standard
2721
2722
2723 \family roman 
2724 \series medium 
2725 \shape up 
2726 \size normal 
2727 \emph off 
2728 \bar no 
2729 \noun off 
2730 \color none
2731 report + voor en achterzijde 
2732 \family default 
2733 \series default 
2734 \shape default 
2735 \size default 
2736 \emph default 
2737 \bar default 
2738 \noun default 
2739 \color default
2740 gedoe
2741 \end_inset 
2742 </cell>
2743 </row>
2744 <row bottomline="true">
2745 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2746 \begin_inset Text
2747
2748 \layout Standard
2749
2750
2751 \family roman 
2752 \series medium 
2753 \shape up 
2754 \size normal 
2755 \emph off 
2756 \bar no 
2757 \noun off 
2758 \color none
2759 slides
2760 \end_inset 
2761 </cell>
2762 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2763 \begin_inset Text
2764
2765 \layout Standard
2766
2767
2768 \family roman 
2769 \series medium 
2770 \shape up 
2771 \size normal 
2772 \emph off 
2773 \bar no 
2774 \noun off 
2775 \color none
2776 transparanten (inclusief FoilTeX)
2777 \end_inset 
2778 </cell>
2779 </row>
2780 <row bottomline="true">
2781 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2782 \begin_inset Text
2783
2784 \layout Standard
2785
2786
2787 \family roman 
2788 \series medium 
2789 \shape up 
2790 \size normal 
2791 \emph off 
2792 \bar no 
2793 \noun off 
2794 \color none
2795 letter
2796 \end_inset 
2797 </cell>
2798 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2799 \begin_inset Text
2800
2801 \layout Standard
2802
2803
2804 \family roman 
2805 \series medium 
2806 \shape up 
2807 \size normal 
2808 \emph off 
2809 \bar no 
2810 \noun off 
2811 \color none
2812 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
2813
2814 \end_inset 
2815 </cell>
2816 </row>
2817 </lyxtabular>
2818
2819 \end_inset 
2820
2821
2822 \layout Section
2823
2824 Sjablonen: Een Brief Schrijven
2825 \layout Standard
2826
2827 Een van de meest populaire tekstklassen is 
2828 \family sans 
2829 Letter
2830 \family default 
2831 .
2832  Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
2833  openen, en te kiezen voor 
2834 \family sans 
2835 Letter
2836 \family default 
2837  van het
2838 \family sans 
2839 \bar under 
2840  C
2841 \bar default 
2842 lass
2843 \family default 
2844  menu, dat je vindt via het popupvenster 
2845 \family sans 
2846 \bar under 
2847 L
2848 \bar default 
2849 ayout\SpecialChar \menuseparator
2850
2851 \bar under 
2852 D
2853 \bar default 
2854 ocument.
2855
2856 \family default 
2857  Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
2858 , lijkt het op extra werk.
2859  Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
2860  het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
2861  LyX heeft daarom een 
2862 \emph on 
2863 sjabloon
2864 \emph default 
2865  voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
2866  hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
2867  van de brief vervangen door je eigen tekst.
2868 \layout Standard
2869
2870 Open een nieuw bestand met 
2871 \family sans 
2872 \bar under 
2873 F
2874 \bar default 
2875 ile\SpecialChar \menuseparator
2876 New\SpecialChar ~
2877 from\SpecialChar ~
2878
2879 \bar under 
2880 t
2881 \bar default 
2882 emplate
2883 \family default 
2884 .
2885  Kies een bestandsnaam en selecteer 
2886 \family typewriter 
2887 letter.lyx
2888 \family default 
2889  van popupvenster met de titel 
2890 \family sans 
2891 Choose\SpecialChar ~
2892 Template
2893 \family default 
2894 .
2895  Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
2896  worden opgemaakt.
2897 \layout Standard
2898
2899 Als je naar het 
2900 \family sans 
2901 Environment
2902 \family default 
2903  menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de 
2904 \family sans 
2905 My\SpecialChar ~
2906 Address
2907 \family default 
2908  omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
2909  Andere, zoals 
2910 \family sans 
2911 Quote 
2912 \family default 
2913 en 
2914 \family sans 
2915 Description
2916 \family default 
2917 , zijn bekend.
2918  Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
2919  werken.
2920  Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de 
2921 \family sans 
2922 Signature
2923 \family default 
2924  omgeving het woord 
2925 \begin_inset Quotes eld
2926 \end_inset 
2927
2928 Signature:
2929 \begin_inset Quotes eld
2930 \end_inset 
2931
2932  in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
2933  Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
2934  zien als je de brief uitprint.
2935  Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
2936  Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de 
2937 \family sans 
2938 Signature
2939 \family default 
2940  regel staat.
2941  Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de 
2942 \family sans 
2943 Signature 
2944 \family default 
2945 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handtekeni
2946 ng aan het einde moet staan.
2947 \layout Standard
2948
2949 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
2950  Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
2951  vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
2952  Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
2953  sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
2954  We hoeven hier waarschijnlijk geen 
2955 \begin_inset Quotes eld
2956 \end_inset 
2957
2958 oefening
2959 \begin_inset Quotes erd
2960 \end_inset 
2961
2962  voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
2963 \begin_inset Foot
2964 collapsed true
2965
2966 \layout Standard
2967
2968 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
2969  in een omgeving verwijdert--- bijvoorbeeld als je het gehele 
2970 \family sans 
2971 My\SpecialChar ~
2972 Address
2973 \family default 
2974  veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen--- en dan
2975  de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
2976  verdwijnen.
2977  Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
2978  te bevatten.
2979  Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het 
2980 \family sans 
2981 Environment
2982 \family default 
2983  menu om het terug te krijgen.
2984 \end_inset 
2985
2986 !
2987 \layout Standard
2988
2989 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
2990  om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
2991  Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
2992  de de meer bijzondere tekstklassen.
2993  Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
2994  die wat minder van computers afweten.
2995  Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
2996  er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
2997  opgemaakt.
2998 \layout Section
2999
3000 Document titels
3001 \layout Standard
3002
3003 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel --- die de feitelijke titel, de auteur,
3004  de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten--- als
3005  een apart gedeelte van het document.
3006 \layout Standard
3007
3008 Ga terug naar je 
3009 \family typewriter 
3010 newfile.lyx 
3011 \family default 
3012 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse 
3013 \family sans 
3014 Article
3015 \family default 
3016  gebruikt.
3017 \begin_inset Foot
3018 collapsed true
3019
3020 \layout Standard
3021
3022 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse 
3023 \family sans 
3024 Letter
3025 \family default 
3026  geen titels toelaat.
3027 \end_inset 
3028
3029  Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de 
3030 \family sans 
3031 Title
3032 \family default 
3033  omgeving.
3034  Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de 
3035 \family sans 
3036 Author
3037 \family default 
3038  omgeving.
3039  Op de volgende regel typ je de datum in de 
3040 \family sans 
3041 Date
3042 \family default 
3043  omgeving.
3044  Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3045  makend van de 
3046 \family sans 
3047 Abstract
3048 \family default 
3049  omgeving.
3050  Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3051 \layout Standard
3052
3053
3054 \series bold 
3055 Oefening
3056 \series default 
3057 : Repareer de titel, datum en auteur in 
3058 \family typewriter 
3059 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3060 \layout Section
3061
3062 Labels en Kruisverwijzingen
3063 \layout Standard
3064
3065
3066 \begin_inset LatexCommand \label{sec:labels}
3067
3068 \end_inset 
3069
3070 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3071  vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3072  Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3073  delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3074  Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3075  sectie zich bevind.
3076  Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3077  Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3078  LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3079 \layout Subsection*
3080
3081 Je eerste label
3082 \layout Standard
3083
3084 Laten we onze tweede sectie, met de titel 
3085 \begin_inset Quotes eld
3086 \end_inset 
3087
3088 Over dit document
3089 \begin_inset Quotes erd
3090 \end_inset 
3091
3092 , markeren.
3093  Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer 
3094 \family sans 
3095 \bar under 
3096 I
3097 \bar default 
3098 nsert\SpecialChar \menuseparator
3099
3100 \bar under 
3101 L
3102 \bar default 
3103 abel
3104 \family default 
3105 .
3106  Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3107  Typ: 
3108 \family typewriter 
3109 sec:overdocument
3110 \family default 
3111 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3112  raken als we later andere labels willen toevoegen.
3113 \begin_inset Foot
3114 collapsed true
3115
3116 \layout Standard
3117
3118 We schrijven 
3119 \begin_inset Quotes eld
3120 \end_inset 
3121
3122 sec:
3123 \begin_inset Quotes eld
3124 \end_inset 
3125
3126  omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3127 \end_inset 
3128
3129  Als je op 
3130 \family sans 
3131 OK
3132 \family default 
3133  drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3134  geplaatst.
3135 \layout Standard
3136
3137 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3138  plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3139  waar de label zich in bevind.
3140  Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3141  op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3142  met 
3143 \emph on 
3144 paginanummers,
3145 \emph default 
3146  wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3147 \layout Standard
3148
3149 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het 
3150 \family typewriter 
3151 dvi
3152 \family default 
3153 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3154  versie komen.
3155  Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3156  kruisreferentie.
3157  Dit zullen we nu gaan doen.
3158 \layout Subsection*
3159
3160 Je eerste kruisverwijzingen
3161 \layout Standard
3162
3163 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ: 
3164 \layout LyX-Code
3165
3166 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie 
3167 \newline 
3168 dat je vindt op pagina .
3169 \layout Standard
3170
3171 Zet nu de cursor na het woord 
3172 \begin_inset Quotes eld
3173 \end_inset 
3174
3175 sectie
3176 \begin_inset Quotes erd
3177 \end_inset 
3178
3179  en kies 
3180 \family sans 
3181 \bar under 
3182 I
3183 \bar default 
3184 nsert\SpecialChar \menuseparator
3185
3186 \bar under 
3187 C
3188 \bar default 
3189 ross-Reference
3190 \family default 
3191 .
3192  Het 
3193 \family sans 
3194 Insert\SpecialChar ~
3195 Reference
3196 \family default 
3197  popupvenster verschijnt.
3198  Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3199  Op dit moment behoort er slechts een te zijn, 
3200 \begin_inset Quotes eld
3201 \end_inset 
3202
3203 sec:overdocument
3204 \begin_inset Quotes erd
3205 \end_inset 
3206
3207 .
3208  Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3209  klik op 
3210 \family sans 
3211 \bar under 
3212 I
3213 \bar default 
3214 nsert\SpecialChar ~
3215 Reference
3216 \family default 
3217 .
3218  Zet de cursor nu na het woord 
3219 \begin_inset Quotes eld
3220 \end_inset 
3221
3222 pagina
3223 \begin_inset Quotes erd
3224 \end_inset 
3225
3226  en klik op 
3227 \family sans 
3228 Insert\SpecialChar ~
3229
3230 \bar under 
3231 P
3232 \bar default 
3233 age\SpecialChar ~
3234 Number
3235 \family default 
3236  van het 
3237 \family sans 
3238 Insert\SpecialChar ~
3239 Reference
3240 \family default 
3241  popupvenster.
3242 \layout Standard
3243
3244 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3245  In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3246  ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3247 \family sans 
3248  Insert\SpecialChar ~
3249 Reference
3250 \family default 
3251  popupvenster geselecteerd hebt).
3252  Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3253  een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3254  popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3255  Door op de knop 
3256 \begin_inset Quotes eld
3257 \end_inset 
3258
3259 Go to reference
3260 \begin_inset Quotes erd
3261 \end_inset 
3262
3263  te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3264  Door op de knop 
3265 \begin_inset Quotes eld
3266 \end_inset 
3267
3268 Go Back
3269 \begin_inset Quotes erd
3270 \end_inset 
3271
3272  te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3273  Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3274  Gebruik 
3275 \family sans 
3276 \bar under 
3277 V
3278 \bar default 
3279 iew\SpecialChar \menuseparator
3280
3281 \bar under 
3282 U
3283 \bar default 
3284 pdate\SpecialChar \menuseparator
3285
3286 \bar under 
3287 D
3288 \bar default 
3289 VI
3290 \family default 
3291 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar 
3292 \begin_inset Quotes eld
3293 \end_inset 
3294
3295 sectie 2
3296 \begin_inset Quotes erd
3297 \end_inset 
3298
3299  en 
3300 \begin_inset Quotes eld
3301 \end_inset 
3302
3303 pagina 1
3304 \begin_inset Quotes erd
3305 \end_inset 
3306
3307  verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3308 \layout Subsection*
3309
3310 Leuke dingen met labels
3311 \layout Standard
3312
3313 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3314  dit nu uitproberen.
3315  Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie\SpecialChar ~
3316 2.
3317  Doe nu een nieuwe LaTeX run, en --- voilà! --- de kruisverwijzing naar
3318  Sectie\SpecialChar ~
3319 2 is veranderd naar 3! Verander 
3320 \begin_inset Quotes eld
3321 \end_inset 
3322
3323 Over dit document
3324 \begin_inset Quotes erd
3325 \end_inset 
3326
3327  in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie\SpecialChar ~
3328 2.1 refereren
3329  in plaats van Sectie\SpecialChar ~
3330 3.
3331  De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3332  een hele pagina tekst toevoegt.
3333 \layout Standard
3334
3335 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3336  
3337 \begin_inset Quotes eld
3338 \end_inset 
3339
3340 sec:myfirstlabel
3341 \begin_inset Quotes erd
3342 \end_inset 
3343
3344  te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3345  En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3346  Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3347  schrijft), is het misschien makkelijk om het 
3348 \family sans 
3349 Insert\SpecialChar ~
3350 Reference
3351 \family default 
3352  venster open te laten.
3353 \layout Standard
3354
3355 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3356  goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de 
3357 \emph on 
3358 Gebruikshandleiding
3359 \emph default 
3360  in je document
3361 \begin_inset Foot
3362 collapsed true
3363
3364 \layout Standard
3365
3366 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3367  in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3368  klasse article.
3369  Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3370  Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie\SpecialChar ~
3371
3372 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
3373
3374 \end_inset 
3375
3376 .
3377 \end_inset 
3378
3379 .
3380 \layout Standard
3381
3382
3383 \series bold 
3384 Oefening
3385 \series default 
3386 : Herstel de verwijzingen in 
3387 \family typewriter 
3388 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3389 \layout Section
3390
3391 Voetnoten en Margenoten
3392 \layout Standard
3393
3394 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de 
3395 \family sans 
3396 Insert\SpecialChar ~
3397 Footnote
3398 \family default 
3399 -knop in de knoppenbalk
3400 \begin_inset Foot
3401 collapsed true
3402
3403 \layout Standard
3404
3405 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3406  staat.
3407 \end_inset 
3408
3409  of via 
3410 \family sans 
3411 \bar under 
3412 I
3413 \bar default 
3414 nsert\SpecialChar \menuseparator
3415
3416 \bar under 
3417 F
3418 \bar default 
3419 ootnote
3420 \family default 
3421 \SpecialChar \@.
3422  Klik aan het einde van het woordje 
3423 \begin_inset Quotes eld
3424 \end_inset 
3425
3426 LyX
3427 \begin_inset Quotes erd
3428 \end_inset 
3429
3430  ergens in je document en klik op de 
3431 \family sans 
3432 Insert\SpecialChar ~
3433 Footnote
3434 \family default 
3435 -knop.
3436  Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3437  typen bent.
3438  Helemaal links zul je het woord 
3439 \begin_inset Quotes eld
3440 \end_inset 
3441
3442 foot
3443 \begin_inset Quotes erd
3444 \end_inset 
3445
3446  zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3447  De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3448  komt.
3449  LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3450  Typ: 
3451 \layout LyX-Code
3452
3453 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3454 \layout Standard
3455
3456 Klik nu op het woord 
3457 \begin_inset Quotes eld
3458 \end_inset 
3459
3460 foot.
3461 \begin_inset Quotes erd
3462 \end_inset 
3463
3464  De voetnootregel verdwijnt, het woord 
3465 \begin_inset Quotes eld
3466 \end_inset 
3467
3468 foot
3469 \begin_inset Quotes erd
3470 \end_inset 
3471
3472  als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3473  waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3474  Dit wordt het 
3475 \begin_inset Quotes eld
3476 \end_inset 
3477
3478 opvouwen
3479 \begin_inset Quotes erd
3480 \end_inset 
3481
3482  van de voetnoot genoemd.
3483  Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen --- en als je wilt, de inhoud bewerken
3484  --- door op de rode 
3485 \begin_inset Quotes eld
3486 \end_inset 
3487
3488 foot
3489 \begin_inset Quotes erd
3490 \end_inset 
3491
3492  markering te klikken.
3493 \layout Standard
3494
3495 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3496  plaats van een nummer.
3497  Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3498  Je kunt dit zien door naar het 
3499 \family typewriter 
3500 dvi
3501 \family default 
3502 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3503  Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3504  Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3505  neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3506  zetten.
3507 \layout Standard
3508
3509 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3510  Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3511  de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met 
3512 \family sans 
3513 \bar under 
3514 C
3515 \bar default 
3516 ut
3517 \family default 
3518  en 
3519 \family sans 
3520 \bar under 
3521 P
3522 \bar default 
3523 aste
3524 \family default 
3525 .
3526  Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
3527  en op de 
3528 \family sans 
3529 Insert\SpecialChar ~
3530 Footnote
3531 \family default 
3532 -knop te drukken.
3533  Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
3534 \family sans 
3535  Insert\SpecialChar ~
3536 Footnote
3537 \family default 
3538 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
3539 \layout Standard
3540
3541 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
3542  van de 
3543 \family sans 
3544 Insert\SpecialChar ~
3545 Margin\SpecialChar ~
3546 Note
3547 \family default 
3548 -knop
3549 \begin_inset Foot
3550 collapsed true
3551
3552 \layout Standard
3553
3554 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
3555  in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
3556  De knop zou naast de 
3557 \family sans 
3558 Insert\SpecialChar ~
3559 Footnote
3560 \family default 
3561 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
3562 \end_inset 
3563
3564 , of via 
3565 \family sans 
3566 \bar under 
3567 I
3568 \bar default 
3569 nsert\SpecialChar \menuseparator
3570
3571 \bar under 
3572 M
3573 \bar default 
3574 argin\SpecialChar ~
3575 Note
3576 \family default 
3577 .
3578  Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
3579 \layout Itemize
3580
3581 Je op het scherm 
3582 \begin_inset Quotes eld
3583 \end_inset 
3584
3585 margin
3586 \begin_inset Quotes erd
3587 \end_inset 
3588
3589  ziet in plaats van 
3590 \begin_inset Quotes eld
3591 \end_inset 
3592
3593 foot
3594 \begin_inset Quotes erd
3595 \end_inset 
3596
3597 .
3598 \layout Itemize
3599
3600 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
3601  de pagina.
3602 \layout Itemize
3603
3604 Margenoten niet genummerd worden.
3605  
3606 \layout Itemize
3607
3608 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
3609  geplaatst.
3610  Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
3611 \layout Standard
3612
3613 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
3614  in een kantlijnaantekening.
3615  Bekijk het resultaat.
3616 \layout Standard
3617
3618
3619 \series bold 
3620 Oefening
3621 \series default 
3622 : Herstel de voetnoot in 
3623 \family typewriter 
3624 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3625 \layout Section
3626
3627 Bibliografieën
3628 \layout Standard
3629
3630
3631 \begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliografieën}
3632
3633 \end_inset 
3634
3635 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
3636  De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
3637  Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
3638  Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
3639 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
3640  de nummers van de items veranderen.
3641 \layout Standard
3642
3643 Ga naar het einde van het document en ga in de 
3644 \family sans 
3645 Bibliography
3646 \family default 
3647  omgeving.
3648  Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
3649  Typ:
3650 \family typewriter 
3651  De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
3652 \family default 
3653  als je eerste referentie.
3654  Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
3655  zet.
3656  Klik op het nummer van de referentie en een 
3657 \family sans 
3658 Bibliography\SpecialChar ~
3659 item
3660 \family default 
3661  popup verschijnt.
3662  Je gebruikt het eerste veld, de sleutel: 
3663 \family sans 
3664 Key
3665 \family default 
3666 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
3667  Standaard is het een nummer.
3668  Verander de sleutel in 
3669 \begin_inset Quotes eld
3670 \end_inset 
3671
3672 lyxtutorial
3673 \begin_inset Quotes erd
3674 \end_inset 
3675
3676  om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
3677 \layout Standard
3678
3679 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
3680  Doe dit met 
3681 \family sans 
3682 \bar under 
3683 I
3684 \bar default 
3685 nsert\SpecialChar \menuseparator
3686 C
3687 \bar under 
3688 i
3689 \bar default 
3690 tation\SpecialChar ~
3691 Reference
3692 \family default 
3693 .
3694  LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
3695  en een 
3696 \family sans 
3697 Citation
3698 \family default 
3699  popup verschijnt.
3700  Het eerste veld in deze popup heet ook wel 
3701 \family sans 
3702 Key
3703 \family default 
3704 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
3705 \begin_inset Foot
3706 collapsed true
3707
3708 \layout Standard
3709
3710 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
3711  te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het 
3712 \family sans 
3713 Key
3714 \family default 
3715 -veld.
3716 \end_inset 
3717
3718 .
3719  Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het 
3720 \family sans 
3721 Key
3722 \family default 
3723 -veld, selecteer je 
3724 \begin_inset Quotes eld
3725 \end_inset 
3726
3727 lyxtutorial
3728 \begin_inset Quotes erd
3729 \end_inset 
3730
3731  (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
3732  Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
3733  citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
3734  aan het einde van het document.
3735 \layout Standard
3736
3737 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het 
3738 \family sans 
3739 \bar under 
3740 R
3741 \bar default 
3742 emark
3743 \family default 
3744 -veld in 
3745 \family sans 
3746 Citation
3747 \family default 
3748  popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
3749  hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
3750  achter de referentie zetten.
3751  Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
3752  plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld 
3753 \begin_inset Quotes eld
3754 \end_inset 
3755
3756 [Smi95]
3757 \begin_inset Quotes erd
3758 \end_inset 
3759
3760  gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
3761  dan het 
3762 \family sans 
3763 Label
3764 \family default 
3765 -veld in het 
3766 \family sans 
3767 Bibliography\SpecialChar ~
3768 item
3769 \family default 
3770 .
3771  Zie zoals gewoonlijk de 
3772 \emph on 
3773 Gebruikshandleiding
3774 \emph default 
3775  voor details.
3776 \layout Standard
3777
3778
3779 \series bold 
3780 Oefening: 
3781 \series default 
3782 Herstel de bibliografie en het citaat in 
3783 \family typewriter 
3784 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3785 \layout Section
3786
3787 Inhoudsopgave
3788 \layout Standard
3789
3790 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
3791  Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
3792  Geef een 
3793 \family sans 
3794 Return
3795 \family default 
3796  na de document-titel en voor je eerste sectietitel
3797 \begin_inset Foot
3798 collapsed true
3799
3800 \layout Standard
3801
3802 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
3803 en voor het sectienummer te komen.
3804  Dit zal nooit lukken.
3805  Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
3806  zijn rekening neemt.
3807 \end_inset 
3808
3809  en kies 
3810 \family sans 
3811 \bar under 
3812 I
3813 \bar default 
3814 nsert\SpecialChar \menuseparator
3815 Lists\SpecialChar ~
3816 &\SpecialChar ~
3817
3818 \bar under 
3819 T
3820 \bar default 
3821 OC\SpecialChar \menuseparator
3822 Table\SpecialChar ~
3823 of\SpecialChar ~
3824
3825 \bar under 
3826 C
3827 \bar default 
3828 ontents
3829 \family default 
3830 .
3831  De woorden 
3832 \begin_inset Quotes eld
3833 \end_inset 
3834
3835 Table of Contents
3836 \begin_inset Quotes erd
3837 \end_inset 
3838
3839  zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
3840  eerste regel van het document.
3841 \layout Standard
3842
3843 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
3844  Als je echter naar je 
3845 \family typewriter 
3846 dvi
3847 \family default 
3848 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
3849  de verschillende secties en subsecties.
3850  Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
3851 d worden in het 
3852 \family typewriter 
3853 dvi
3854 \family default 
3855 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
3856 \layout Standard
3857
3858 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
3859  toch niet kunt bewerken.
3860  Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
3861  op de 
3862 \begin_inset Quotes eld
3863 \end_inset 
3864
3865 table of contents
3866 \begin_inset Quotes erd
3867 \end_inset 
3868
3869  inzet te klikken, of via 
3870 \family sans 
3871 \bar under 
3872 E
3873 \bar default 
3874 dit\SpecialChar \menuseparator
3875
3876 \bar under 
3877 T
3878 \bar default 
3879 able\SpecialChar ~
3880 of\SpecialChar ~
3881 Contents
3882 \begin_inset Foot
3883 collapsed true
3884
3885 \layout Standard
3886
3887 Het menucommando werkt zelfs als je geen 
3888 \begin_inset Quotes eld
3889 \end_inset 
3890
3891 table of contents
3892 \begin_inset Quotes erd
3893 \end_inset 
3894
3895  inzet in je document hebt.
3896 \end_inset 
3897
3898 .
3899  Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
3900  Je kunt het Table\SpecialChar ~
3901 of\SpecialChar ~
3902 Contents
3903 \family default 
3904 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
3905  Als je op een (sub)sectie-titel in het 
3906 \family sans 
3907 Table\SpecialChar ~
3908 of\SpecialChar ~
3909 Contents
3910 \family default 
3911 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
3912  die plek in het document verplaatsen.
3913  Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
3914  in de inhoudsopgave.
3915  Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
3916  gedurende een LyX sessie.
3917 \layout Standard
3918
3919 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de 
3920 \begin_inset Quotes eld
3921 \end_inset 
3922
3923 table of contents
3924 \begin_inset Quotes erd
3925 \end_inset 
3926
3927  markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
3928  letter zou doen.
3929 \layout Standard
3930
3931
3932 \series bold 
3933 Oefening
3934 \series default 
3935 : Herstel de inhoudsopgave in 
3936 \family typewriter 
3937 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3938 \layout Chapter
3939
3940 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
3941 \layout Standard
3942
3943 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
3944  in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
3945  te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
3946  en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
3947  Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
3948  van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
3949  LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
3950  Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
3951  gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
3952  Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het 
3953 \begin_inset Quotes eld
3954 \end_inset 
3955
3956 Math Panel
3957 \begin_inset Quotes erd
3958 \end_inset 
3959
3960  je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
3961  te produceren
3962 \begin_inset Foot
3963 collapsed true
3964
3965 \layout Standard
3966
3967 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert 
3968 \emph on 
3969 correct
3970 \emph default 
3971  is.
3972  Sorry.
3973 \end_inset 
3974
3975 .
3976 \layout Section
3977
3978 Math Modus
3979 \layout Standard
3980
3981 Typ ergens in je LyX document:
3982 \layout LyX-Code
3983
3984 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
3985 \layout Standard
3986
3987 Zelfs in het 
3988 \family typewriter 
3989 dvi
3990 \family default 
3991 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
3992  tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
3993  gebruiken voor de 
3994 \begin_inset Quotes eld
3995 \end_inset 
3996
3997 2
3998 \begin_inset Quotes erd
3999 \end_inset 
4000
4001 .
4002  Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4003  uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4004 \layout Standard
4005
4006 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4007  modus.
4008  Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4009  waarop in het blauw 
4010 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4011 \end_inset 
4012
4013 staat.
4014  LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4015  omheen.
4016  Het blauwe vierkant is het 
4017 \emph on 
4018 invoegpunt
4019 \emph default 
4020 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4021  LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4022 \family sans 
4023  
4024 \family typewriter 
4025 E=mc^2
4026 \family default 
4027  gewoon nogmaals intypen.
4028  De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4029  zodra het invoegpunt niet leeg is.
4030  Typ nu 
4031 \family sans 
4032 Esc
4033 \family default 
4034  om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4035  je Mathed 
4036 \emph on 
4037 niet
4038 \emph default 
4039 ).
4040  De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4041 ng.
4042  Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4043 \layout Standard
4044
4045 Bekijk nu het 
4046 \family typewriter 
4047 dvi
4048 \family default 
4049 -bestand.
4050  (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het 
4051 \family typewriter 
4052 dvi
4053 \family default 
4054 -bestand te maken).
4055  Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4056  de letters en het gelijkheidsteken, en de 
4057 \begin_inset Quotes eld
4058 \end_inset 
4059
4060 2
4061 \begin_inset Quotes erd
4062 \end_inset 
4063
4064  in superscript.
4065  In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4066  weergegeven.
4067  Cijfers blijven gewoon cijfers.
4068 \layout Standard
4069
4070 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4071  In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4072  tekst en codes zoals 
4073 \backslash 
4074 sqrt.
4075  Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4076  ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4077  Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4078  
4079 \begin_inset Quotes eld
4080 \end_inset 
4081
4082 bugs
4083 \begin_inset Quotes erd
4084 \end_inset 
4085
4086 .
4087  Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4088  maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4089  LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4090  In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4091 te of spatiëring.
4092  Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4093  inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4094 \layout Section
4095
4096 Navigeren in een Vergelijking
4097 \layout Standard
4098
4099 Laten we nu een keer 
4100 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4101 \end_inset 
4102
4103  veranderen in 
4104 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4105 \end_inset 
4106
4107 .
4108  Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4109  Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4110  zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4111  Gebruik nu 
4112 \family sans 
4113 Links
4114 \family default 
4115  of 
4116 \family sans 
4117 Rechts
4118 \family default 
4119  om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan 
4120 \begin_inset Quotes eld
4121 \end_inset 
4122
4123 1+
4124 \begin_inset Quotes erd
4125 \end_inset 
4126
4127 .
4128  Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4129  druk op 
4130 \family sans 
4131 Esc
4132 \family default 
4133 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4134  Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4135  kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4136 \layout Standard
4137
4138 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4139  modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4140  Gebruik 
4141 \family sans 
4142 Delete
4143 \family default 
4144  (of 
4145 \family sans 
4146 Backspace
4147 \family default 
4148 ) om iets te verwijderen.
4149  Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de 
4150 \family sans 
4151 Shift
4152 \family default 
4153 -toets) of met behulp van de muis.
4154  Zowel 
4155 \family sans 
4156 \bar under 
4157 E
4158 \bar default 
4159 dit\SpecialChar \menuseparator
4160
4161 \bar under 
4162 U
4163 \bar default 
4164 ndo
4165 \family default 
4166  als knippen en plakken werkt in de math modus.
4167  Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4168  bevindt en je drukt op 
4169 \family sans 
4170 Delete
4171 \family default 
4172  (of 
4173 \family sans 
4174 Backspace
4175 \family default 
4176 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4177  Gelukkig kun je dit met 
4178 \family sans 
4179 Undo
4180 \family default 
4181  ongedaan maken.
4182 \layout Standard
4183
4184 Wat gedaan als je 
4185 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4186 \end_inset 
4187
4188  wil veranderen naar 
4189 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4190 \end_inset 
4191
4192  ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4193  te zetten.
4194  Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4195  Als de cursor zich juist achter de 
4196 \begin_inset Quotes eld
4197 \end_inset 
4198
4199 c
4200 \begin_inset Quotes erd
4201 \end_inset 
4202
4203  bevindt maar voor de 
4204 \begin_inset Quotes eld
4205 \end_inset 
4206
4207 2
4208 \begin_inset Quotes erd
4209 \end_inset 
4210
4211 , dan brengt een druk op 
4212 \family sans 
4213 Omhoog
4214 \family default 
4215  je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de 
4216 \begin_inset Quotes eld
4217 \end_inset 
4218
4219 2
4220 \begin_inset Quotes erd
4221 \end_inset 
4222
4223 .
4224  Voeg nu 
4225 \begin_inset Quotes eld
4226 \end_inset 
4227
4228 .5
4229 \begin_inset Quotes erd
4230 \end_inset 
4231
4232  toe.
4233  Als je nu op 
4234 \family sans 
4235 Omlaag
4236 \family default 
4237  drukt, kom je terug op het normale niveau.
4238  Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op 
4239 \family sans 
4240 Omlaag
4241 \family default 
4242  drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan 
4243 \begin_inset Quotes eld
4244 \end_inset 
4245
4246 +1
4247 \begin_inset Quotes erd
4248 \end_inset 
4249
4250  kunt intypen).
4251 \layout Standard
4252
4253 Je kunt ook 
4254 \family sans 
4255 Spatie
4256 \family default 
4257  gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4258  Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4259  vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4260  in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de 
4261 \family sans 
4262 Spatie
4263 \family default 
4264  de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4265  Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4266  van de 
4267 \family sans 
4268 Spatie
4269 \family default 
4270  tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4271  juist achter het superscript.
4272  Dit betekent dat je 
4273 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4274 \end_inset 
4275
4276  kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4277  die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4278  Zorg er wel voor dat je geen 
4279 \family sans 
4280 Spatie
4281 \family default 
4282  typt tussen de 
4283 \begin_inset Quotes eld
4284 \end_inset 
4285
4286 1
4287 \begin_inset Quotes erd
4288 \end_inset 
4289
4290  en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4291  Op een plaats waar het indrukken van 
4292 \family sans 
4293 Spatie
4294 \family default 
4295  geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de 
4296 \begin_inset Quotes eld
4297 \end_inset 
4298
4299 m
4300 \begin_inset Quotes erd
4301 \end_inset 
4302
4303  en de 
4304 \begin_inset Quotes eld
4305 \end_inset 
4306
4307 c
4308 \begin_inset Quotes erd
4309 \end_inset 
4310
4311 ), zal dit geen gevolg hebben
4312 \begin_inset Foot
4313 collapsed true
4314
4315 \layout Standard
4316
4317
4318 \family sans 
4319 Spatie
4320 \family default 
4321  en 
4322 \family sans 
4323 Tab
4324 \family default 
4325  worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4326  Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4327  LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4328  2.1.3).
4329  Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4330  te manipuleren.
4331  Meer hierover vindt je in de 
4332 \emph on 
4333 Gebruikshandleiding
4334 \emph default 
4335  --- maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je
4336  document afgewerkt is.
4337 \end_inset 
4338
4339 .
4340 \layout Standard
4341
4342 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4343  met
4344 \family sans 
4345  Esc
4346 \family default 
4347 , er geen 
4348 \family sans 
4349 Spatie
4350 \family default 
4351  achter de uitdrukking zal staan.
4352  Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4353  je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4354 \family sans 
4355  Spatie
4356 \family default 
4357  indrukken na het verlaten van Mathed.
4358  Een eenvoudiger manier is het indrukken van 
4359 \family sans 
4360 Spatie
4361 \family default 
4362  wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4363  Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een 
4364 \family sans 
4365 Spatie
4366 \family default 
4367  geplaatst na de uitdrukking.
4368  Op deze manier kun je dan schrijven: 
4369 \begin_inset Quotes eld
4370 \end_inset 
4371
4372
4373 \begin_inset Formula $f=ma$
4374 \end_inset 
4375
4376  is mijn favoriete uitdrukking
4377 \begin_inset Quotes erd
4378 \end_inset 
4379
4380  in plaats van 
4381 \begin_inset Quotes eld
4382 \end_inset 
4383
4384
4385 \begin_inset Formula $f=ma$
4386 \end_inset 
4387
4388 is mijn favoriete uitdrukking
4389 \begin_inset Quotes erd
4390 \end_inset 
4391
4392 .
4393 \layout Section
4394
4395 Exponenten en Indices
4396 \layout Standard
4397
4398 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het 
4399 \family sans 
4400 \bar under 
4401 M
4402 \bar default 
4403 ath
4404 \family default 
4405  menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet 
4406 \begin_inset Quotes eld
4407 \end_inset 
4408
4409 ^
4410 \begin_inset Quotes erd
4411 \end_inset 
4412
4413  te typen.
4414  LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4415  het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4416  superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4417  Totdat een 
4418 \family sans 
4419 Spatie
4420 \family default 
4421  wordt ingedrukt (of 
4422 \family sans 
4423 een Esc
4424 \family default 
4425  om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4426  komen.
4427 \layout Standard
4428
4429 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4430 e, 
4431 \begin_inset Quotes eld
4432 \end_inset 
4433
4434 _
4435 \begin_inset Quotes erd
4436 \end_inset 
4437
4438 .
4439  Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4440  Bijvoorbeeld: 
4441 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
4442 \end_inset 
4443
4444 .
4445 \layout Standard
4446
4447
4448 \series bold 
4449 Oefening:
4450 \series default 
4451  Plaats vergelijking 1 van 
4452 \family typewriter 
4453 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4454 \family default 
4455  in math modus.
4456 \layout Section
4457
4458 Het 
4459 \family sans 
4460 Math Panel
4461 \layout Standard
4462
4463 Het 
4464 \family sans 
4465 Math Panel
4466 \family default 
4467  is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
4468  te gebruiken.
4469  Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
4470  of het 
4471 \family sans 
4472 \bar under 
4473 M
4474 \bar default 
4475 ath
4476 \family default 
4477  menu.
4478  We gaan ons echter concentreren op het 
4479 \family sans 
4480 Math Panel
4481 \family default 
4482 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
4483  De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
4484  hint).
4485  Open dus het 
4486 \family sans 
4487 Math Panel
4488 \family default 
4489  en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
4490 \layout Subsection
4491
4492 Griekse Symbolen
4493 \layout Standard
4494
4495 Als je klikt op de knop met het opschrift 
4496 \begin_inset Quotes eld
4497 \end_inset 
4498
4499
4500 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
4501 \end_inset 
4502
4503
4504 \begin_inset Quotes erd
4505 \end_inset 
4506
4507 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
4508  hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
4509  Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
4510  sigma.
4511  Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
4512  
4513 \family sans 
4514 Math Panel
4515 \family default 
4516 , wordt Mathed automatisch geopend.
4517 \layout Standard
4518
4519 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
4520  tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
4521  verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
4522  Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
4523  van sommen en integralen kunt definieren.
4524  De laatste knop is de beruchte 
4525 \begin_inset Quotes eld
4526 \end_inset 
4527
4528 overige
4529 \begin_inset Quotes erd
4530 \end_inset 
4531
4532  (Miscellaneous).
4533  
4534 \begin_inset Quotes eld
4535 \end_inset 
4536
4537 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
4538 All you need is 
4539 \begin_inset Formula $\heartsuit$
4540 \end_inset 
4541
4542 .
4543 \begin_inset Quotes erd
4544 \end_inset 
4545
4546
4547 \layout Subsection
4548
4549 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
4550 \layout Standard
4551
4552 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
4553  vierkantswortel erop afgebeeld.
4554  De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
4555 t onder de vierkantswortel.
4556  Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
4557 tels, breuken enz.
4558  LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
4559  alles wat eronder zit erin past.
4560 \layout Standard
4561
4562 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
4563 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
4564 \end_inset 
4565
4566 ) of een groep van karakters\SpecialChar ~
4567 (
4568 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
4569 \end_inset 
4570
4571 ) gebeurt op dezelfde manier.
4572  Klik op de 
4573 \family sans 
4574 Decoratie
4575 \family default 
4576  knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde\SpecialChar ~
4577 (~) erboven.
4578  Het 
4579 \family sans 
4580 Decoratie
4581 \family default 
4582  venster zal nu verschijnen.
4583  Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
4584  eronder (of erboven).
4585  Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een 
4586 \family sans 
4587 Spatie
4588 \family default 
4589  om de decoratie te 
4590 \begin_inset Quotes eld
4591 \end_inset 
4592
4593 verlaten
4594 \begin_inset Quotes erd
4595 \end_inset 
4596
4597 .
4598 \layout Standard
4599
4600 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
4601  op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
4602  Druk op de 
4603 \family sans 
4604 Afbakenings
4605 \family default 
4606  knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
4607  Hierdoor verschijnt het 
4608 \family sans 
4609 Afbakenings
4610 \family default 
4611  (Engels: Delimiter) venster.
4612  Klik op een linkse afbakening met de 
4613 \emph on 
4614 linker muisknop
4615 \emph default 
4616  en een rechtse afbakening met de 
4617 \emph on 
4618 rechter muisknop
4619 \emph default 
4620  (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast 
4621 \family sans 
4622 Links
4623 \family default 
4624  en 
4625 \family sans 
4626 Rechts
4627 \family default 
4628  staat, waarna je een afbakening kiest met de 
4629 \emph on 
4630 linker muisknop
4631 \emph default 
4632 ).
4633  Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
4634  bovenhoek van het venster.
4635  De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
4636  kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
4637  kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als 
4638 \begin_inset Quotes eld
4639 \end_inset 
4640
4641
4642 \begin_inset Formula $a$
4643 \end_inset 
4644
4645  = 
4646 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
4647 \end_inset 
4648
4649
4650 \begin_inset Quotes erd
4651 \end_inset 
4652
4653  te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
4654  zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
4655 \layout Standard
4656
4657 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op 
4658 \family sans 
4659 OK
4660 \family default 
4661  het in te voegen (of druk op 
4662 \family sans 
4663 Apply
4664 \family default 
4665  wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
4666  Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
4667  in plaats van het 
4668 \family sans 
4669 Afbakenings
4670 \family default 
4671  venster te gebruiken.
4672  De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
4673  zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
4674  de haakjes bevindt.
4675  Het gebruik van het 
4676 \family sans 
4677 Afbakenings
4678 \family default 
4679  venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
4680  zich tussen hen bevindt.
4681 \layout Standard
4682
4683 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
4684  bestaande tekst.
4685  Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
4686  de knop naar keuze in het 
4687 \family sans 
4688 Math Panel
4689 \family default 
4690 .
4691  Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
4692  veranderen (
4693 \begin_inset Formula $f=ma$
4694 \end_inset 
4695
4696  naar
4697 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
4698 \end_inset 
4699
4700 ).
4701  Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
4702  om een matrix zetten.
4703  
4704 \layout Subsection
4705
4706 Breuken
4707 \layout Standard
4708
4709 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
4710  Klik simpelweg op de 
4711 \family sans 
4712 breuken
4713 \family default 
4714  knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
4715  en de noemer.
4716  LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
4717  Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
4718  de breuk te manoeuvreren.
4719  Klik op het bovenste vierkant en typ dan 
4720 \begin_inset Quotes eld
4721 \end_inset 
4722
4723 1
4724 \begin_inset Quotes erd
4725 \end_inset 
4726
4727 .
4728  Druk nu op 
4729 \family sans 
4730 Omlaag
4731 \family default 
4732  en typ dan 
4733 \begin_inset Quotes eld
4734 \end_inset 
4735
4736 2
4737 \begin_inset Quotes erd
4738 \end_inset 
4739
4740 .
4741  Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
4742  invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
4743  wat je maar wilt.
4744 \layout Standard
4745
4746
4747 \series bold 
4748 Oefening:
4749 \series default 
4750  Plaats vergelijking 2 van 
4751 \family typewriter 
4752 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4753 \family default 
4754  in math modus.
4755 \layout Subsection
4756
4757 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
4758 \layout Standard
4759
4760 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
4761  dat je een product van drie variabelen: 
4762 \emph on 
4763 s
4764 \emph default 
4765 ,
4766 \emph on 
4767 i
4768 \emph default 
4769  en 
4770 \emph on 
4771 n
4772 \emph default 
4773  ingeeft wanneer je 
4774 \begin_inset Quotes eld
4775 \end_inset 
4776
4777 sin
4778 \begin_inset Quotes erd
4779 \end_inset 
4780
4781  typt in math modus.
4782  Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord 
4783 \begin_inset Quotes eld
4784 \end_inset 
4785
4786 sin
4787 \begin_inset Quotes erd
4788 \end_inset 
4789
4790  in Roman lettertype wou.
4791  Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen 
4792 \begin_inset Quotes eld
4793 \end_inset 
4794
4795 sin
4796 \begin_inset Quotes erd
4797 \end_inset 
4798
4799  en 
4800 \begin_inset Quotes eld
4801 \end_inset 
4802
4803 x
4804 \begin_inset Quotes erd
4805 \end_inset 
4806
4807  (het intypen van Spatie verlaat math modus).
4808  Hoe krijg je dan 
4809 \begin_inset Quotes eld
4810 \end_inset 
4811
4812
4813 \begin_inset Formula $\sin x$
4814 \end_inset 
4815
4816
4817 \begin_inset Quotes erd
4818 \end_inset 
4819
4820  in plaats van 
4821 \begin_inset Quotes eld
4822 \end_inset 
4823
4824
4825 \begin_inset Formula $sinx$
4826 \end_inset 
4827
4828
4829 \begin_inset Quotes erd
4830 \end_inset 
4831
4832 ?
4833 \layout Standard
4834
4835 Klik op 
4836 \begin_inset Quotes eld
4837 \end_inset 
4838
4839 sin
4840 \begin_inset Quotes erd
4841 \end_inset 
4842
4843  in de 
4844 \family sans 
4845 Functies
4846 \family default 
4847  (
4848 \begin_inset Quotes eld
4849 \end_inset 
4850
4851
4852 \family sans 
4853 Functions
4854 \family default 
4855
4856 \begin_inset Quotes erd
4857 \end_inset 
4858
4859 ) lijst van het 
4860 \family sans 
4861 Math Panel
4862 \family default 
4863 .
4864  Het woord 
4865 \begin_inset Quotes eld
4866 \end_inset 
4867
4868 sin
4869 \begin_inset Quotes erd
4870 \end_inset 
4871
4872  verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
4873  modus.
4874  Het hele woord wordt gezien als één symbool.
4875  Wanneer je dus 
4876 \family sans 
4877 Backspace
4878 \family default 
4879  indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
4880  Typ nu 
4881 \begin_inset Quotes eld
4882 \end_inset 
4883
4884 x
4885 \begin_inset Quotes erd
4886 \end_inset 
4887
4888  in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
4889  In het 
4890 \family sans 
4891 dvi 
4892 \family default 
4893 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
4894  Probeer het maar.
4895 \layout Standard
4896
4897 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de 
4898 \family sans 
4899 Functies
4900 \family default 
4901  lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
4902 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
4903  Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
4904  voor dingen als 
4905 \begin_inset Quotes eld
4906 \end_inset 
4907
4908
4909 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
4910 \end_inset 
4911
4912
4913 \begin_inset Quotes erd
4914 \end_inset 
4915
4916  of 
4917 \begin_inset Quotes eld
4918 \end_inset 
4919
4920
4921 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
4922 \end_inset 
4923
4924
4925 \begin_inset Quotes erd
4926 \end_inset 
4927
4928 .
4929 \layout Standard
4930
4931
4932 \series bold 
4933 Oefening:
4934 \series default 
4935  Plaats vergelijking 3 van 
4936 \family typewriter 
4937 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4938 \family default 
4939  in math modus.
4940 \layout Subsection
4941
4942 Matrices
4943 \begin_inset LatexCommand \label{Matrices}
4944
4945 \end_inset 
4946
4947
4948 \layout Standard
4949
4950 Klik op de 
4951 \family sans 
4952 matrix
4953 \family default 
4954  knop in het 
4955 \family sans 
4956 Math Panel
4957 \family default 
4958 .
4959  Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
4960  en kolommen van je matrix kunt kiezen.
4961  Kies rijen en kolommen en druk op 
4962 \family sans 
4963 Apply
4964 \family default 
4965  of 
4966 \family sans 
4967 OK
4968 \family default 
4969 .
4970  LyX toont dan invoegpunten in een 
4971 \begin_inset Formula $2\times3$
4972 \end_inset 
4973
4974  matrix.
4975  Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
4976 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
4977  Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
4978 \layout Standard
4979
4980
4981 \family sans 
4982 Tab
4983 \family default 
4984  kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
4985  Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op 
4986 \family sans 
4987 Rechts
4988 \family default 
4989  drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
4990 \family sans 
4991  Omlaag
4992 \family default 
4993  verplaatst je naar de volgende rij, etc.
4994 \layout Standard
4995
4996 Raadpleeg de 
4997 \emph on 
4998 Gebruikshandleiding
4999 \emph default 
5000  om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5001  aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5002  veranderen.
5003  Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5004  kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5005  tekst in een matrix proberen te schrijven.
5006 \layout Subsection
5007
5008 Weergave Modus
5009 \layout Standard
5010
5011 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5012  regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5013  uitdrukkingen.
5014  Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5015  grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5016  schrijven.
5017  Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5018  en een nummer voorzien worden (zie de 
5019 \emph on 
5020 Gebruikshandleiding
5021 \emph default 
5022 ).
5023  Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5024 \begin_inset LatexCommand \ref{multi-lijn verg}
5025
5026 \end_inset 
5027
5028 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5029 \layout Standard
5030
5031 Klik op de 
5032 \family sans 
5033 weergave
5034 \family default 
5035  knop in het 
5036 \family sans 
5037 Math Panel
5038 \family default 
5039 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5040  blauw vierkant.
5041  LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5042  regel, en is gecentreerd op die regel.
5043  Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5044  De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5045  een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5046 \layout Standard
5047
5048 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5049 \layout Itemize
5050
5051 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals 
5052 \begin_inset Formula $\sum$
5053 \end_inset 
5054
5055  en 
5056 \begin_inset Formula $\int$
5057 \end_inset 
5058
5059
5060 \layout Itemize
5061
5062 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5063  worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5064 \layout Itemize
5065
5066 Tekst is gecentreerd
5067 \layout Standard
5068
5069 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5070  inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5071 \layout Standard
5072
5073 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5074  modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5075  of niet.
5076  Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5077  bevindt, druk dan niet op 
5078 \family sans 
5079 Return
5080 \family default 
5081 .
5082  Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5083  beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5084  Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5085 \layout Standard
5086
5087
5088 \series bold 
5089 Oefening:
5090 \series default 
5091  Plaats de verschillende vergelijkingen van 
5092 \family typewriter 
5093 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5094 \family default 
5095  in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5096 \layout Standard
5097
5098
5099 \series bold 
5100 Oefening:
5101 \series default 
5102  Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5103  hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5104  de volgende te schrijven:
5105 \begin_inset Formula \[
5106 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5107 \log_{8}x & x>0\\
5108 0 & x=0\\
5109 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5110
5111 \end_inset 
5112
5113
5114 \layout Section
5115
5116 Multi-lijn vergelijkingen
5117 \begin_inset LatexCommand \label{multi-lijn verg}
5118
5119 \end_inset 
5120
5121
5122 \layout Standard
5123
5124 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5125  in het 
5126 \family sans 
5127 dvi
5128 \family default 
5129  bestand.
5130  Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5131 \begin_inset Formula \[
5132 x=y+y+y+y+y\]
5133
5134 \end_inset 
5135
5136
5137 \layout Standard
5138
5139
5140 \begin_inset Formula \[
5141 =5y\]
5142
5143 \end_inset 
5144
5145
5146 \layout Standard
5147
5148 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5149  zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5150  vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5151  In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5152  de alignering.
5153 \layout Standard
5154
5155
5156 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5157 x & = & y+y+y+y+y\\
5158  & = & 5y\end{eqnarray*}
5159
5160 \end_inset 
5161
5162
5163 \layout Standard
5164
5165 Dit zit er 
5166 \emph on 
5167 veel
5168 \emph default 
5169  beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5170  spatiëring tussen de vergelijkingen.
5171 \layout Standard
5172
5173 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5174  in weergave modus en druk 
5175 \family sans 
5176 je C-Return
5177 \family default 
5178 .
5179  Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5180  Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5181  om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5182  Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5183  Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5184  invoegpunten leeg te laten.
5185  Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5186  lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5187 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5188 x & = & a+b+c+d\\
5189  &  & +e+f+g\end{eqnarray*}
5190
5191 \end_inset 
5192
5193
5194 \layout Standard
5195
5196 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5197  je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5198  er in principe van alles neerzetten.
5199  Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5200  gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5201 \begin_inset LatexCommand \ref{Matrices}
5202
5203 \end_inset 
5204
5205 ).
5206 \layout Standard
5207
5208 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan 
5209 \family sans 
5210 C-Return
5211 \family default 
5212  om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5213  Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5214  zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5215  Als je op 
5216 \family sans 
5217 C-Return
5218 \family default 
5219  drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5220  hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5221  Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op 
5222 \family sans 
5223 C-Tab
5224 \family default 
5225  om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5226  Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5227  op 
5228 \family sans 
5229 C-Tab
5230 \family default 
5231 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5232  Probeer nu 
5233 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5234 \end_inset 
5235
5236  om te vormen tot
5237 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5238 E & = & mc^{2}\\
5239  & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5240
5241 \end_inset 
5242
5243
5244 \layout Standard
5245
5246 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5247  van een regel en gebruik 
5248 \family sans 
5249 M-e\SpecialChar ~
5250 k
5251 \family default 
5252  om de volgende regel te verwijderen.
5253  Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5254 n) toe aan de huidige.
5255  Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5256  Opgelet: het gebruik van 
5257 \family sans 
5258 M-e k
5259 \family default 
5260  wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5261  hebben.
5262 \layout Section
5263
5264 Meer Wiskundige Dingen
5265 \layout Standard
5266
5267 Mathed kan nog veel meer.
5268  Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5269 \emph on 
5270  Gebruikshandleiding
5271 \emph default 
5272  voor tips hoe je:
5273 \layout Itemize
5274
5275 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5276 \layout Itemize
5277
5278 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5279  vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5280  Merk op dat het drukken op de 
5281 \family sans 
5282 math
5283 \family default 
5284  knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5285  in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5286  typt.
5287 \layout Itemize
5288
5289 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5290  (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5291 \layout Itemize
5292
5293 Macros kunt schrijven.
5294  Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5295  aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5296  dat document.
5297  Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5298  in het document worden doorgevoerd.
5299  Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5300 \layout Itemize
5301
5302 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5303  vermelden in deze 
5304 \emph on 
5305 Tutorial
5306 \emph default 
5307 .
5308 \layout Chapter
5309
5310 Overige
5311 \layout Section
5312
5313 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5314 \layout Standard
5315
5316 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5317  hier ook niet doen.
5318  Zie zoals gewoonlijk de 
5319 \emph on 
5320 Gebruikshandleiding
5321 \emph default 
5322  voor meer informatie.
5323  De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5324 \emph on 
5325  Referentiehandleiding
5326 \emph default 
5327 .
5328  We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5329
5330 \layout Itemize
5331
5332 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
5333  Gebruik 
5334 \family sans 
5335 \bar under 
5336 I
5337 \bar default 
5338 nsert\SpecialChar \menuseparator
5339 Ta
5340 \bar under 
5341 b
5342 \bar default 
5343 le
5344 \family default 
5345  om een tabel in te voegen.
5346  Klik met de 
5347 \emph on 
5348 rechter
5349 \emph default 
5350  muisknop op de tabel om een 
5351 \family sans 
5352 Table\SpecialChar ~
5353 Layout
5354 \family default 
5355  popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
5356 \layout Itemize
5357
5358 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
5359  LaTeX) binnen documenten.
5360  (Je raadt het al: 
5361 \family sans 
5362 \bar under 
5363 I
5364 \bar default 
5365 nsert\SpecialChar \menuseparator
5366 Fi
5367 \bar under 
5368 g
5369 \bar default 
5370 ure
5371 \family default 
5372 .
5373  Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
5374  de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
5375  hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
5376 \layout Itemize
5377
5378 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe 
5379 \family typewriter 
5380 man rcsintro
5381 \family default 
5382  voor meer informatie).
5383 \layout Itemize
5384
5385 LyX is zwaar configureerbaar.
5386  Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
5387  kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
5388  Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het 
5389 \family typewriter 
5390 lyxrc
5391 \family default 
5392  bestand
5393 \begin_inset Foot
5394 collapsed true
5395
5396 \layout Standard
5397
5398 Momenteel moet je het 
5399 \family typewriter 
5400 lyxrc
5401 \family default 
5402 -bestand met een tekst editor bewerken.
5403  De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
5404  binnen LyX.
5405  Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
5406 \end_inset 
5407
5408 .
5409  Kijk voor informatie hierover bij 
5410 \family sans 
5411 \bar under 
5412 H
5413 \bar default 
5414 elp\SpecialChar \menuseparator
5415
5416 \bar under 
5417 C
5418 \bar default 
5419 ustomization
5420 \family default 
5421 .
5422 \layout Itemize
5423
5424 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
5425  Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
5426  Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
5427 ) dan veel andere tekstverwerkers.
5428  Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
5429 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
5430 \layout Itemize
5431
5432 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
5433  Dat betekent dat je een bestand kunt openen via 
5434 \family sans 
5435 \bar under 
5436 F
5437 \bar default 
5438 ile\SpecialChar \menuseparator
5439
5440 \bar under 
5441 O
5442 \bar default 
5443 pen,
5444 \family default 
5445  of door 
5446 \family sans 
5447 M-F
5448 \family default 
5449  te typen gevolgd door een 
5450 \family sans 
5451 O
5452 \family default 
5453 .
5454  Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
5455 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
5456  Meer informatie vind je via 
5457 \family sans 
5458 \bar under 
5459 H
5460 \bar default 
5461 elp\SpecialChar \menuseparator
5462
5463 \bar under 
5464 C
5465 \bar default 
5466 ustomization\SpecialChar \@.
5467
5468 \layout Itemize
5469
5470 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
5471  Zie sectie 
5472 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:relyx}
5473
5474 \end_inset 
5475
5476 .
5477 \layout Itemize
5478
5479 Controleer de spelling van je document met 
5480 \family sans 
5481 \bar under 
5482 E
5483 \bar default 
5484 dit\SpecialChar \menuseparator
5485
5486 \bar under 
5487 S
5488 \bar default 
5489 pellchecker
5490 \family default 
5491 .
5492 \begin_inset Foot
5493 collapsed true
5494
5495 \layout Standard
5496
5497 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
5498  op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
5499 \end_inset 
5500
5501
5502 \layout Section
5503
5504 LyX voor LaTeX Gebruikers
5505 \layout Standard
5506
5507
5508 \begin_inset LatexCommand \label{sec:latexgebruikers}
5509
5510 \end_inset 
5511
5512 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
5513  Je zou echter LaTeX kunnen willen 
5514 \emph on 
5515 leren
5516 \emph default 
5517 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
5518  De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
5519  Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
5520  kan doen wat LaTeX ook kan.
5521  Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
5522  kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
5523  Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
5524 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
5525 \layout Standard
5526
5527 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
5528  nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
5529  Omdat we de 
5530 \emph on 
5531 Tutorial
5532 \emph default 
5533  kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
5534  De 
5535 \emph on 
5536 Gebruikshandleiding
5537 \emph default 
5538  heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
5539  je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
5540 \layout Subsection
5541
5542 TeX Modus 
5543 \layout Standard
5544
5545 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
5546  gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
5547  Je komt in de TeX-modus via 
5548 \family sans 
5549 \bar under 
5550 L
5551 \bar default 
5552 ayout\SpecialChar \menuseparator
5553 Te
5554 \bar under 
5555 X
5556 \bar default 
5557  Style
5558 \family default 
5559  of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
5560 \layout Standard
5561
5562 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
5563  Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
5564  Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
5565  kleur.
5566  Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
5567 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
5568  Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
5569  hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
5570  Dus als je in Mathed 
5571 \family typewriter 
5572
5573 \backslash 
5574 gamma
5575 \family default 
5576  typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode 
5577 \begin_inset Quotes eld
5578 \end_inset 
5579
5580 gamma
5581 \begin_inset Quotes erd
5582 \end_inset 
5583
5584  veranderen in een blauwe 
5585 \begin_inset Quotes eld
5586 \end_inset 
5587
5588
5589 \begin_inset Formula $\gamma$
5590 \end_inset 
5591
5592
5593 \begin_inset Quotes erd
5594 \end_inset 
5595
5596 .
5597  Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
5598  Merk op dat functies als 
5599 \family typewriter 
5600
5601 \backslash 
5602 sin
5603 \family default 
5604  rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
5605  Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het 
5606 \family sans 
5607 Math\SpecialChar ~
5608 Panel
5609 \family default 
5610 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
5611 \layout Standard
5612
5613 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
5614  Mathed het beginhaakje 
5615 \emph on 
5616 en
5617 \emph default 
5618  het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
5619  de cursor tussen de haakjes zetten.
5620  Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
5621  een argument nodig hebben.
5622 \layout Standard
5623
5624 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
5625  Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
5626  andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
5627  TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
5628  het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
5629  bewerken.
5630  LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
5631  Echter, door 
5632 \family typewriter 
5633
5634 \backslash 
5635 usepackage{foo}
5636 \family default 
5637  in de preambule (zie Sectie 
5638 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:preambule}
5639
5640 \end_inset 
5641
5642 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
5643  ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
5644 \layout Subsection
5645
5646 LaTeX Documenten Importeren--- 
5647 \family typewriter 
5648 reLyX
5649 \layout Standard
5650
5651
5652 \begin_inset LatexCommand \label{sec:relyx}
5653
5654 \end_inset 
5655
5656 Je kunt een LaTeX bestand in LyX importeren via het menu 
5657 \family sans 
5658 \bar under 
5659 F
5660 \bar default 
5661 ile\SpecialChar \menuseparator
5662
5663 \bar under 
5664 I
5665 \bar default 
5666 mport\SpecialChar \menuseparator
5667 LaTeX
5668 \family default 
5669 .
5670  Dit zal een Perl script aanroepen genaamd 
5671 \family typewriter 
5672 reLyX
5673 \family default 
5674 .
5675  Dit script zet een bestand genaamd 
5676 \family typewriter 
5677 foo.tex
5678 \family default 
5679  om in het bestand 
5680 \family typewriter 
5681 foo.lyx
5682 \family default 
5683  en opent dit vervolgens.
5684  Als de omzetting niet lukt, kun je proberen 
5685 \family typewriter 
5686 reLyX
5687 \family default 
5688  vanaf een commandoregel aan te roepen
5689 \begin_inset Foot
5690 collapsed true
5691
5692 \layout Standard
5693
5694 Als LyX geïnstalleerd is, zal een apart programma genaamd 
5695 \family typewriter 
5696 reLyX
5697 \family default 
5698  in dezelfde map geplaatst worden als het LyX programma.
5699  (b.v., 
5700 \family typewriter 
5701 /usr/local/bin/reLyX
5702 \family default 
5703 ).
5704
5705 \family typewriter 
5706  reLyX
5707 \family default 
5708  vereist Perl (versie 5.002 ten tijde van dit schrijven).
5709 \end_inset 
5710
5711 , mogelijk gebruik makend van speciale opties.
5712 \layout Standard
5713
5714
5715 \family typewriter 
5716 reLyX
5717 \family default 
5718  zal het overgrote deel van LaTeX code omzetten, maar niet alles.
5719  Het zal de dingen die het niet begrijpt in TeX modus zetten.
5720  Dus na het omzetten van een bestand met
5721 \family typewriter 
5722  reLyX
5723 \family default 
5724  kun je uitkijken naar rode tekst en deze handmatig bewerken zodat het er
5725  goed uitziet.
5726 \layout Standard
5727
5728
5729 \family typewriter 
5730 reLyX
5731 \family default 
5732  heeft zijn eigen man-pagina.
5733  Lees dit om uit te zoeken welke LaTeX codes en omgevingen niet ondersteund
5734  worden, welke fouten er in zitten (en hoe je hier omheen kunt werken) en
5735  hoe je de verschillende opties kunt gebruiken.
5736 \layout Subsection
5737
5738 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
5739 \layout Standard
5740
5741 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
5742  Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
5743  willen lezen.
5744  Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
5745  Selecteer 
5746 \family sans 
5747 \bar under 
5748 F
5749 \bar default 
5750 ile\SpecialChar \menuseparator
5751
5752 \bar under 
5753 E
5754 \bar default 
5755 xport\SpecialChar \menuseparator
5756 as\SpecialChar ~
5757 LaTeX
5758 \family default 
5759 .
5760  Dit zal het bestand 
5761 \family typewriter 
5762 watdanook.lyx
5763 \family default 
5764  welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar 
5765 \family typewriter 
5766 watdanook.tex
5767 \family default 
5768 .
5769  LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
5770  of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
5771 \layout Subsection
5772
5773 LaTeX Preambule
5774 \layout Subsubsection
5775
5776 Document klasse
5777 \layout Standard
5778
5779 Het 
5780 \family sans 
5781 \bar under 
5782 L
5783 \bar default 
5784 ayout\SpecialChar \menuseparator
5785
5786 \bar under 
5787 D
5788 \bar default 
5789 ocument
5790 \family default 
5791  popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een 
5792 \family typewriter 
5793
5794 \backslash 
5795 documentclass
5796 \family default 
5797  commando zou zetten.
5798  Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
5799  Zet elke andere optie van het 
5800 \family typewriter 
5801
5802 \backslash 
5803 documentclass
5804 \family default 
5805  commando in de 
5806 \family sans 
5807 E
5808 \bar under 
5809 x
5810 \bar default 
5811 tra\SpecialChar ~
5812 Options
5813 \family default 
5814 .
5815 \layout Subsubsection
5816
5817 Extra Preambule Codes
5818 \layout Standard
5819
5820
5821 \begin_inset LatexCommand \label{sec:preambule}
5822
5823 \end_inset 
5824
5825 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
5826  kan je dat ook in LyX doen.
5827  Selecteer 
5828 \family sans 
5829 \bar under 
5830 L
5831 \bar default 
5832 ayout\SpecialChar \menuseparator
5833
5834 \bar under 
5835 L
5836 \bar default 
5837 atex\SpecialChar ~
5838 Preamble
5839 \family default 
5840  en typ in het popupvenster.
5841  Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
5842  worden gezet.
5843 \layout Subsection
5844
5845 BibTeX
5846 \layout Standard
5847
5848 LyX ondersteunt BibTeX.
5849  BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
5850  die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
5851  Selecteer 
5852 \family sans 
5853 \bar under 
5854 I
5855 \bar default 
5856 nsert\SpecialChar \menuseparator
5857 Lists\SpecialChar ~
5858 &\SpecialChar ~
5859
5860 \bar under 
5861 T
5862 \bar default 
5863 OC\SpecialChar \menuseparator
5864
5865 \bar under 
5866 B
5867 \bar default 
5868 ibTeX\SpecialChar ~
5869 Reference
5870 \family default 
5871  om een 
5872 \family typewriter 
5873 bib
5874 \family default 
5875 -bestand in te voegen.
5876  Klik op de 
5877 \begin_inset Quotes eld
5878 \end_inset 
5879
5880 BibTeX Generated References
5881 \begin_inset Quotes erd
5882 \end_inset 
5883
5884  knop en je zult een 
5885 \family sans 
5886 BibTeX 
5887 \family default 
5888 popup krijgen.
5889  In het 
5890 \family sans 
5891 Database
5892 \family default 
5893 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een 
5894 \family typewriter 
5895
5896 \backslash 
5897 bibliography{} 
5898 \family default 
5899 commando zou typen
5900 \begin_inset Foot
5901 collapsed true
5902
5903 \layout Standard
5904
5905 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
5906  zijn, zonder spatiëring.
5907 \end_inset 
5908
5909 .
5910  In het 
5911 \family sans 
5912 Style
5913 \family default 
5914 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een 
5915 \family typewriter 
5916
5917 \backslash 
5918 bibliographystyle{} 
5919 \family default 
5920 commando zou typen.
5921 \layout Standard
5922
5923 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
5924  via 
5925 \family sans 
5926 \bar under 
5927 I
5928 \bar default 
5929 nsert\SpecialChar \menuseparator
5930 C
5931 \bar under 
5932 i
5933 \bar default 
5934 tation\SpecialChar ~
5935 Reference
5936 \family default 
5937  bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie 
5938 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliografieën}
5939
5940 \end_inset 
5941
5942 ).
5943  LyX regelt het BibTeX gedeelte.
5944  Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
5945 \family sans 
5946  Citation
5947 \family default 
5948  popup venster een lijst van alle referenties in je 
5949 \family typewriter 
5950 bib
5951 \family default 
5952  bestand zien.
5953  
5954 \layout Subsection
5955
5956 Overige
5957 \layout Standard
5958
5959 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met 
5960 \family sans 
5961 C-space
5962 \family default 
5963 .
5964  Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe 
5965 \begin_inset Quotes eld
5966 \end_inset 
5967
5968 u
5969 \begin_inset Quotes erd
5970 \end_inset 
5971
5972 .
5973  In deze 
5974 \emph on 
5975 Tutorial
5976 \emph default 
5977  vind je er vele.
5978  Zie het 
5979 \family sans 
5980 \bar under 
5981 I
5982 \bar default 
5983 nsert\SpecialChar \menuseparator
5984
5985 \bar under 
5986 S
5987 \bar default 
5988 pecial\SpecialChar ~
5989 Character
5990 \family default 
5991  menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
5992  en verbindingsstreepje.
5993 \layout Section
5994
5995 Fouten!
5996 \layout Standard
5997
5998 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
5999  iets niet.
6000  Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6001  
6002 \begin_inset Quotes eld
6003 \end_inset 
6004
6005 error
6006 \begin_inset Quotes erd
6007 \end_inset 
6008
6009 ).
6010  Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6011  van de fout.
6012  Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6013  Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6014  Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6015  TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.
6016 \the_end