1 #LyX 1.4.0cvs created this file. For more info see http://www.lyx.org/
10 \paperfontsize default
17 \paperorientation portrait
20 \paragraph_separation indent
22 \quotes_language english
25 \paperpagestyle headings
26 \tracking_changes false
37 door Amir Karger en het LyX Team
40 \begin_layout Standard
41 \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
56 \begin_layout Standard
57 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
58 of er weinig van weet.
59 Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
60 Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
61 van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
62 Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
63 LyX gebruik te kunnen maken.
66 \begin_layout Standard
67 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
69 \begin_inset Quotes eld
73 \begin_inset Quotes erd
76 te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
77 Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
78 Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere
79 tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
80 Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
81 je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
82 door jou zelf worden ingevoerd.
83 Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
84 moet je het nog opmaken ook.
85 LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier, zodat
86 je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
90 \begin_layout Standard
91 Wees dus geduldig en lees verder.
92 Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
107 \begin_layout Standard
108 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
113 gebruikt de notatie die in de
118 Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de
123 Ja, we bedoelen nu meteen.
126 \begin_layout Standard
127 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
128 over wat de bedoeling is bij deze
135 \begin_layout Subsection
136 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
139 \begin_layout Standard
140 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
141 Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
142 kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
143 doen om te kijken of je ze goed doet.
144 Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
147 \begin_layout Standard
148 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze
152 waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
153 De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
154 LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
158 \begin_layout Standard
160 \begin_inset Quotes eld
164 \begin_inset Quotes erd
172 die je zult willen leren.
173 Zelfs als je geen zin hebt de rest van de
177 door te lezen, zou je zeker Sectie
178 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:latexgebruikers}
182 door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
185 \begin_layout Standard
187 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
191 is een overblijfsel van een oudere versie van de
195 en is een beetje pittige kost.
196 Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
197 om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
200 \begin_layout Subsection
208 \begin_layout Itemize
209 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
213 \begin_layout Standard
214 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
218 \begin_layout Standard
223 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
224 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
225 niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
232 \begin_inset Quotes eld
235 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
236 \begin_inset Quotes erd
239 Dit zullen wij niet doen.
242 \begin_layout Standard
243 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
244 opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
245 Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
246 we dat u een beetje verward bent.
250 \begin_layout Itemize
251 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
255 \begin_layout Standard
256 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
258 Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
262 \begin_layout Standard
263 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
264 zijn de gemiddelde mens.
274 \begin_layout Itemize
275 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
279 \begin_layout Standard
280 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
283 \begin_layout Standard
284 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
285 alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
286 Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
287 te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
289 Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
290 het einde van elke sectie een
291 \begin_inset Quotes eld
294 zie de gebruikshandleiding
295 \begin_inset Quotes erd
302 \begin_layout Itemize
303 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
307 \begin_layout Standard
309 Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
310 kan je altijd een LaTeX boek halen.
311 Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
312 Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
317 \begin_layout Standard
318 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
319 Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
321 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:eerste-doc}
328 \begin_layout Section
330 \begin_inset LatexCommand \label{sec:wat-is-lyx}
337 \begin_layout Subsection
341 \begin_layout Standard
342 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
343 in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
344 Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
345 en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
346 Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het
347 \begin_inset Quotes eld
351 \begin_inset Quotes erd
354 teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
355 Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
356 zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
357 Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
358 Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
362 \begin_layout Standard
363 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
364 details als: welk teken moet waar staan.
367 \begin_layout Standard
368 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
369 Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
370 Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
371 Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
372 ander typemachinewiel op zet.
373 Je snapt wat we bedoelen.
376 \begin_layout Standard
377 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
378 Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
379 Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
380 stel regels dat een stijl wordt genoemd.
381 Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
384 \begin_layout Standard
385 Stel, je schrijft een rapport.
386 Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd
387 \begin_inset Quotes eld
391 \begin_inset Quotes erd
394 Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
395 verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
397 \begin_inset Quotes eld
401 \begin_inset Quotes erd
405 \begin_inset Quotes eld
411 \begin_inset Quotes erd
415 Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
416 of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
417 en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
420 \begin_layout Standard
421 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
423 \begin_inset Quotes eld
427 \begin_inset Quotes erd
433 \begin_layout Standard
435 Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden--- overal.
436 Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
437 de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
440 \begin_layout Standard
441 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
442 Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
444 Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
445 plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
446 dan die je gebruikte voor sectie 1.
447 Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
448 De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
449 welke fontgrootte had, niet jij.
450 Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
453 \begin_layout Standard
455 Stel, je bent een lijst aan het maken.
456 In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
458 Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
459 moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
460 Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
461 is het en wat wil ik er in zetten.
465 \begin_layout Standard
466 Het basisidee achter LyX is dus: zeg
470 je aan het doen bent, niet
476 \begin_inset Quotes eld
479 wat je ziet is wat je krijgt
480 \begin_inset Quotes erd
484 \begin_inset Quotes eld
487 wat je ziet is wat je bedoelt
488 \begin_inset Quotes erd
492 \begin_inset Quotes eld
495 what you see is what you mean
496 \begin_inset Quotes erd
500 \begin_inset Quotes eld
504 \begin_inset Quotes erd
510 \begin_layout Subsection
511 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
515 \begin_layout Standard
516 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
518 Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
520 En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
521 ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
529 \begin_layout Standard
530 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
533 \begin_layout Itemize
537 \begin_layout Itemize
541 \begin_layout Itemize
542 Extra witruimte (d.w.z.
543 twee of meer keren achter elkaar op
554 \begin_layout Standard
555 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
557 Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
558 Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
559 is, afgaand op de context.
560 In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
561 te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
565 \begin_layout Standard
566 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
567 manier worden gebruikt als je zou denken:
570 \begin_layout Itemize
571 Regels voor het inspringen
574 \begin_layout Itemize
575 Het afbreken van paginas
578 \begin_layout Itemize
579 Ruimte tussen regels (d.w.z.
580 enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
583 \begin_layout Itemize
584 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
587 \begin_layout Itemize
588 Lettertypen en groottes
591 \begin_layout Itemize
592 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
595 \begin_layout Standard
596 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
597 LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
599 Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
600 de typeface en lettergrootte gezet.
601 Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
602 paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
603 Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
604 In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
605 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
609 \begin_layout Standard
610 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
611 kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
612 plaats in een document.
625 \begin_layout Standard
626 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
630 \begin_layout Itemize
634 \begin_layout Itemize
638 \begin_layout Itemize
642 \begin_layout Itemize
646 \begin_layout Itemize
650 \begin_layout Standard
651 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
652 tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
653 gaan meer richting het WYSIWYM concept.
654 Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
655 voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
656 LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het
661 Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
665 \begin_layout Standard
666 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
675 \begin_layout Standard
676 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
678 Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
679 te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
681 Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
682 de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
683 ( It's not a bug, it's a feature!).
684 Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
686 \begin_inset Quotes erd
689 programma-eigenschappen
690 \begin_inset Quotes erd
693 \SpecialChar \ldots{}
694 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
695 3 pagina's van je creatieve onderneming mee de verdoemenis in neemt.
698 \begin_layout Standard
702 \begin_layout Standard
703 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
704 elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
705 Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
706 als je de betreffende bestanden wilt openen.
707 LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
708 het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
709 Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
710 Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
714 \begin_layout Subsection
722 \begin_layout Standard
723 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
727 \begin_layout Standard
728 De bron voor de info in deze paragraaf is
729 \begin_inset Quotes eld
737 \begin_inset Quotes erd
740 door Helmut Kopka en Patrick Daly.
741 Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de
752 Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
754 \begin_inset Quotes eld
758 \begin_inset Quotes erd
761 wordt uitgesproken als
762 \begin_inset Quotes eld
766 \begin_inset Quotes erd
770 Vele mensen vinden het te technisch.
771 De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
772 TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
773 bestand, en voert deze vervolgens uit.
774 Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
775 ingewikkeld als een drukkerijmachine.
776 Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde
777 \begin_inset Quotes eld
780 apparaat onafhankelijke
781 \begin_inset Quotes erd
785 \begin_inset Quotes eld
789 \begin_inset Quotes erd
801 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
802 kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
805 \begin_layout Standard
806 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
807 anders geweest dan een opmaakmotor.
808 TeX laat je echter ook macros definieren.
809 En dán begint het leuk te worden.
812 \begin_layout Standard
813 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
814 macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
815 Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
816 Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
817 Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
818 En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
819 Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
820 minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
821 of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
823 En zo ontstond LaTeX.
826 \begin_layout Standard
827 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
828 hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
829 voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
830 Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
831 Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
832 Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
834 Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
835 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
836 gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
837 In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
838 Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
839 hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
842 \begin_layout Standard
843 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
848 is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
849 zoals een boek of een artikel.
850 Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
852 sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
853 eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
854 niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
855 document kan gebruiken.
856 Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
857 door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
858 hier speciaal voor zijn gemaakt.
859 Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
860 of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
861 nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
862 pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
863 plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
864 enzovoort, enzovoort, enzovoort.
867 \begin_layout Standard
868 Hier is een overzicht:
872 \labelwidthstring 00.00.0000
873 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
877 \labelwidthstring 00.00.0000
878 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
883 \labelwidthstring 00.00.0000
884 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
889 \labelwidthstring 00.00.0000
890 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
894 \labelwidthstring 00.00.0000
895 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
896 om het printwerk te doen.
899 \begin_layout Standard
900 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren
904 LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
905 Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
906 Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten---
910 je aan het typen bent.
911 De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
914 \begin_layout Standard
915 Oja --- nog een laatste opmerking.
916 LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
918 \begin_inset Quotes eld
922 \begin_inset Quotes erd
925 Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat
926 \begin_inset Quotes eld
930 \begin_inset Quotes erd
933 ook tot de mogelijkheden behoort.
934 \begin_inset Quotes eld
937 LyX wordt echter uitgesproken als
938 \begin_inset Quotes eld
942 \begin_inset Quotes erd
946 \begin_inset Quotes eld
950 \begin_inset Quotes erd
954 \begin_inset Quotes eld
958 \begin_inset Quotes erd
961 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
965 \begin_layout Chapter
969 \begin_layout Section
970 Je Eerste LyX Document.
973 \begin_layout Standard
974 \begin_inset LatexCommand \label{sec:eerste-doc}
979 Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
980 Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
981 die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
984 \begin_layout Standard
985 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
986 belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
987 Dit is gelukkig erg eenvoudig.
1005 ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
1006 Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
1011 \begin_layout Standard
1012 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
1019 Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu
1026 kunt gebruiken om te wisselen.
1031 zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
1033 Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de
1038 Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
1039 je op den duur veel tijd zal schelen.
1042 \begin_layout Standard
1047 zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
1052 (of een soortgelijk programma om
1056 -bestanden te bekijken),
1060 (of een andere manier om
1064 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
1065 Dit zijn nogal wat aannames.
1066 Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
1067 een werkend systeem moeten opzetten.
1068 Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
1071 \begin_layout Standard
1072 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
1076 nl_voorbeeld_ruw.lyx
1079 Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
1080 eden van LyX af weet.
1081 Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
1082 dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
1083 Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
1087 \begin_layout Standard
1088 De aanwijzingen bevinden zich in gele
1089 \begin_inset Quotes eld
1093 \begin_inset Quotes erd
1097 Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1103 Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1106 nl_voorbeeld_verlyxt.lyx
1108 dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1111 \begin_layout Standard
1112 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map
1117 Je kunt hier komen door eerst
1122 ile\SpecialChar \menuseparator
1129 te kiezen en dan op de knop
1134 Open het ruwe document, en gebruik
1139 ile\SpecialChar \menuseparator
1146 om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1147 Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1148 output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1151 \begin_layout Standard
1152 Tussen twee haakjes, de map
1156 bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1157 Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1158 Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1159 of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1164 hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1165 doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1168 \begin_layout Subsection
1169 Schrijven, Bekijken, en Printen
1172 \begin_layout Itemize
1173 Open een nieuw bestand met
1178 ile\SpecialChar \menuseparator
1186 \begin_layout Itemize
1189 Dit is mijn eerste LyX document!
1193 \begin_layout Standard
1195 Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1196 Het maakt in weze niet uit.
1197 We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1198 voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1206 \begin_layout Itemize
1207 Bewaar je document met
1212 ile\SpecialChar \menuseparator
1222 \begin_layout Itemize
1228 iew\SpecialChar \menuseparator
1235 start je LaTeX op om een
1239 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1240 Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1241 van waaruit je LyX hebt opgestart.
1242 Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1247 (of een ander programma om
1251 bestanden te bekijken) opstarten.
1252 Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1253 er uit ziet als het zou worden geprint
1257 \begin_layout Standard
1258 Je kunt tijd besparen door
1262 in de achtergrond te laten lopen.
1263 Op die manier kun je
1268 iew\SpecialChar \menuseparator
1273 pdate\SpecialChar \menuseparator
1280 gebruiken, en hoef je alleen maar op het
1284 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1292 \begin_layout Itemize
1298 ile\SpecialChar \menuseparator
1313 \begin_layout Standard
1314 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1315 De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de
1325 Referentiehandleiding
1327 zal worden behandeld.
1330 \begin_layout Subsection
1331 Eenvoudige Bewerkingen
1334 \begin_layout Standard
1335 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1336 je natuurlijk ook met LyX doen.
1337 Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1342 \begin_layout Standard
1343 Als je bent zoals je meeste
1347 gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de
1356 en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1362 ile\SpecialChar \menuseparator
1371 dit\SpecialChar \menuseparator
1380 ile\SpecialChar \menuseparator
1387 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1388 verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1389 Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1393 \begin_layout Description
1394 Herstel LyX heeft de
1399 \begin_inset Quotes eld
1403 \begin_inset Quotes erd
1406 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1407 je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op
1412 dit\SpecialChar \menuseparator
1420 Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon
1425 dit\SpecialChar \menuseparator
1432 om de bewerking terug te krijgen.
1436 \begin_layout Standard
1437 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1438 Ook werkt herstellen niet voor
1442 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1446 \begin_layout Description
1447 Knippen/Plakken/Kopiëren Met
1452 dit\SpecialChar \menuseparator
1464 dit\SpecialChar \menuseparator
1476 dit\SpecialChar \menuseparator
1483 kun je knippen, plakken en kopiëren.
1484 Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de
1491 \begin_layout Description
1492 Zoeken/Vervangen Gebruik
1497 dit\SpecialChar \menuseparator
1506 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1507 In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1516 knop om een gevonden woord te vervangen.
1520 \begin_layout Standard
1521 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1522 Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1523 De meeste popup-schermen in LyX --- inclusief de
1542 popups, als ook de verschillende wiskunde popups --- kunnen evengoed worden
1543 geminimaliseerd als afgesloten.
1544 Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals
1549 ile\SpecialChar \menuseparator
1556 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1565 \begin_layout Description
1566 Tekenopmaak Je kunt tekst
1570 geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt),
1578 zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1579 via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het
1589 \begin_layout Description
1590 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1591 die veelgebruikte functies zoals
1600 Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1601 verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1605 \begin_layout Description
1606 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1608 Deze laat allerlei handige informatie zien.
1609 Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1610 waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1611 Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1612 Merk op dat je ook in de minibuffer kunt
1617 Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1618 waarmee je je document kunt verwoesten.
1619 Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1622 \begin_layout Standard
1623 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1624 deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1625 Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1629 \begin_layout Subsection
1630 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1633 \begin_layout Standard
1634 \begin_inset LatexCommand \label{sec:witruimte}
1638 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1639 de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1640 Hoe vaak je ook op de
1644 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1645 Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1646 Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1651 laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite
1655 er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1656 te zetten, of om de marge aan te passen.
1659 \begin_layout Standard
1660 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1661 \begin_inset Quotes eld
1664 What You See Is What You Get
1665 \begin_inset Quotes erd
1668 (Wat je ziet is wat je krijgt).
1669 LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe:
1670 \begin_inset Quotes eld
1673 What You See Is What You
1678 \begin_inset Quotes erd
1681 (Wat je ziet is wat je
1686 Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1692 scheidt paragrafen grammaticaal en een
1696 scheidt woorden grammaticaal.
1697 Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1702 heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1703 niet door LyX ondersteund.
1704 Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1708 van je document, en minder over de vorm.
1710 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
1714 voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1717 \begin_layout Standard
1718 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1720 Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1726 bevat hierover informatie.
1727 Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1728 --- dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1729 achter elkaar --- en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf
1730 uitlijning handmatig te veranderen.
1731 De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1732 en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1734 Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1735 worden afgeleid door de opmaak.
1738 \begin_layout Section
1742 \begin_layout Standard
1743 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1744 we zullen deze onderdelen
1749 Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1750 Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1751 nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1752 Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1753 Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1754 Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1755 hebben die het adres van de schrijver bevat.
1758 \begin_layout Standard
1759 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de
1760 \begin_inset Quotes eld
1763 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1764 \begin_inset Quotes erd
1768 Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1769 stand, regelafstand en meer.
1770 Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1771 bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1772 titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1773 ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1775 Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1776 van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1777 LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1780 \begin_layout Standard
1785 statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1793 Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1794 Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er
1795 \begin_inset Quotes eld
1799 \begin_inset Quotes erd
1802 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1803 Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1804 je kunt zien hoe ze werken.
1809 menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1810 te drukken, net rechts van de
1817 \begin_layout Subsection
1818 Secties en Subsecties
1821 \begin_layout Standard
1826 op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer
1838 \begin_layout Standard
1839 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1840 Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1841 aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1842 Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1843 door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1849 LyX nummert de sectie met een
1850 \begin_inset Quotes eld
1854 \begin_inset Quotes erd
1857 en zet de kop (titel) in een groter font.
1863 Merk op dat de tekst in de
1867 -statusregel terug verandert van
1868 \begin_inset Quotes eld
1872 \begin_inset Quotes erd
1876 \begin_inset Quotes eld
1880 \begin_inset Quotes erd
1884 Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
1893 \begin_layout Standard
1898 om titels te schrijven met twee of meer regels.
1903 omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
1904 De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
1910 Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
1914 statusregel te kijken.
1920 Typ nu de inleiding van het document:
1923 \begin_layout LyX-Code
1924 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
1927 \begin_layout Standard
1932 , en selecteer opnieuw
1942 \begin_inset Quotes eld
1946 \begin_inset Quotes erd
1949 en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
1954 en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
1957 \begin_layout Standard
1958 Het wordt al leuker.
1959 Ga naar het einde van sectie 1 (na
1960 \begin_inset Quotes eld
1963 Mijn eerste LyX document
1964 \begin_inset Quotes erd
1971 , en selecteer opnieuw
1981 \begin_inset Quotes eld
1985 \begin_inset Quotes erd
1988 neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
1995 \begin_inset Quotes eld
1999 \begin_inset Quotes erd
2002 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
2003 van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
2004 en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
2007 \begin_layout Standard
2012 om terug te komen naar de
2016 omgeving, en typ de volgende vijf regels:
2019 \begin_layout LyX-Code
2020 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
2021 Beschrijving van Sectie
2024 \begin_layout LyX-Code
2025 Secties zijn groter dan subsecties.
2028 \begin_layout LyX-Code
2029 Beschrijving van Subsectie
2032 \begin_layout LyX-Code
2033 Subsecties zijn kleiner dan secties.
2036 \begin_layout Standard
2037 Klik op de tweede regel en selecteer
2046 LyX nummert deze subsectie
2047 \begin_inset Quotes eld
2051 \begin_inset Quotes erd
2054 en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
2056 Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
2057 Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch
2058 \begin_inset Quotes eld
2062 \begin_inset Quotes erd
2066 Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
2067 als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
2068 \begin_inset Quotes eld
2072 \begin_inset Quotes erd
2076 \begin_inset Quotes eld
2080 \begin_inset Quotes erd
2086 \begin_layout Standard
2087 Andere sectieniveaus zijn
2100 Speel ermee en probeer het uit.
2101 Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen
2109 standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
2114 om dit te veranderen.
2115 Tenslotte is er nog de omgevingstype
2124 Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
2126 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
2133 \begin_layout Standard
2134 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
2135 worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
2136 Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in
2141 LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2142 de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2143 Er zijn ook corresponderende
2144 \begin_inset Quotes eld
2148 \begin_inset Quotes erd
2160 Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2161 omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2164 \begin_layout Standard
2169 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in
2171 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2176 \begin_layout Subsection
2177 Lijsten en Deel-lijsten
2180 \begin_layout Standard
2181 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2182 Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2183 om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2184 je in het midden iets wilt toevoegen.
2185 Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2189 \begin_layout Standard
2190 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de
2199 het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2204 Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2208 \begin_layout Itemize
2209 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2210 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2218 \begin_layout Itemize
2219 Een overzicht zal eerder de
2223 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken
2226 \begin_layout Itemize
2227 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2232 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2236 \begin_layout Itemize
2241 --- welke in LaTeX niet voorkomt --- is een iets andere vorm van het omgevingst
2249 \begin_layout Standard
2250 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2251 andere tekstverwerkers.
2252 Typ de volgende regel ergens in je document:
2255 \begin_layout Standard
2258 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat:
2261 \begin_layout Standard
2276 LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2277 (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2278 Typ nu je argumenten:
2281 \begin_layout LyX-Code
2282 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2285 \begin_layout LyX-Code
2289 \begin_layout LyX-Code
2290 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2293 \begin_layout Standard
2294 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een
2299 LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2300 Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2305 meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale
2311 Protected\InsetSpace ~
2319 Om de lijst te verlaten, moet je weer de
2323 omgeving selecteren (of de toetscombinatie
2331 \begin_layout Standard
2332 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2333 Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2334 Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2339 \begin_layout Standard
2340 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2345 de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2346 Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2347 Maak je daar echter geen zorgen over.
2361 Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2362 zal LyX de nummering bijwerken.
2365 \begin_layout Standard
2366 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2376 In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2377 eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2378 paragraaf totdat je een
2383 De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2387 ), ofwel gescheiden door een
2388 \begin_inset Quotes eld
2392 \begin_inset Quotes erd
2399 \begin_layout Standard
2400 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2401 van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke
2405 van een typemachine.
2414 ) van de rest van de paragraaf.
2415 Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2418 Protected\InsetSpace ~
2421 s die je krijgt met de toetscombinatie
2426 Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe
2427 \begin_inset Quotes eld
2431 \begin_inset Quotes erd
2437 \begin_layout Standard
2442 : Maak de lijst op in
2444 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2447 \begin_layout Standard
2448 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2449 Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2450 Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2451 wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2456 voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2464 \begin_layout Subsection
2465 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2468 \begin_layout Standard
2469 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden:
2473 voor korte aanhalingen en
2477 voor langere citaten.
2486 gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een
2491 Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2492 typen om de code uit te lijnen.
2493 Je kunt zelf poëzie schrijven
2497 \begin_layout Standard
2498 \SpecialChar \ldots{}
2499 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2513 om coupletten te scheiden, en
2517 om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2522 voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2525 \begin_layout Standard
2530 : Maak in het document
2532 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2545 \begin_layout Chapter
2546 Documenten Schrijven
2549 \begin_layout Standard
2550 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2552 Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2553 krachtige manier om met omgevingen te werken.
2554 De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2555 zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2556 Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2557 in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2558 Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2559 soorten documenten te schrijven.
2560 Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2561 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2562 omtoveren in Een Document.
2565 \begin_layout Section
2566 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2569 \begin_layout Standard
2570 \begin_inset LatexCommand \label{sec:tekstklassen}
2574 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2576 Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2577 meestal enkelzijdig zijn.
2578 Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2579 omgevingen --- zoals het adres van de afzender en de handtekening--- welke
2580 in een boek of artikel zinloos zijn.
2589 \begin_layout Standard
2590 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2595 regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2600 bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse
2605 Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2606 vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2610 \begin_layout Standard
2611 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse
2619 \begin_layout Standard
2620 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2622 Je kunt dit veranderen in je
2632 Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2633 het dan anders wordt opgemaakt.
2634 Dit doe je via het menu
2641 dat je vindt in het popupvenster via
2646 ayout\SpecialChar \menuseparator
2654 Als je je document verandert in de tekstklasse
2658 en vervolgens kijkt naar het
2662 menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2663 Je zult echter nu ook de omgeving
2668 Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2669 tekstklasse, raadpleeg dan het
2676 \begin_layout Standard
2677 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2678 kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2679 van elkaar kunnen verschillen.
2680 Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2681 in elektronische vorm.
2682 Hierbij hanteren zij LaTeX
2683 \begin_inset Quotes eld
2687 \begin_inset Quotes erd
2690 zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2691 LyX ondersteunt deze opzet ook.
2692 Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2693 tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2696 Article\InsetSpace ~
2702 \begin_layout Standard
2703 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2704 Zoals gewoonlijk: zie de
2711 \begin_layout Standard
2712 \begin_inset VSpace 0.3cm
2718 \begin_layout Standard
2720 \begin_inset Tabular
2721 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2723 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
2724 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
2725 <row topline="true" bottomline="true">
2726 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2729 \begin_layout Standard
2744 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2747 \begin_layout Standard
2754 <row topline="true">
2755 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2758 \begin_layout Standard
2773 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2776 \begin_layout Standard
2786 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2792 <row topline="true">
2793 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2796 \begin_layout Standard
2811 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2814 \begin_layout Standard
2842 omgevingen voor American Mathematics Society
2848 <row topline="true">
2849 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2852 \begin_layout Standard
2867 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2870 \begin_layout Standard
2880 langer dan article, dubbelzijdig
2886 <row topline="true" bottomline="true">
2887 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2890 \begin_layout Standard
2905 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2908 \begin_layout Standard
2918 report + voor en achterzijde
2933 <row bottomline="true">
2934 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2937 \begin_layout Standard
2952 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2955 \begin_layout Standard
2965 transparanten (inclusief FoilTeX)
2971 <row bottomline="true">
2972 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2975 \begin_layout Standard
2990 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2993 \begin_layout Standard
3003 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
3017 \begin_layout Standard
3018 \begin_inset VSpace 0.3cm
3024 \begin_layout Section
3025 Sjablonen: Een Brief Schrijven
3028 \begin_layout Standard
3029 Een van de meest populaire tekstklassen is
3034 Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
3035 openen, en te kiezen voor
3046 menu, dat je vindt via het popupvenster
3051 ayout\SpecialChar \menuseparator
3059 Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
3060 , lijkt het op extra werk.
3061 Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
3062 het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
3063 LyX heeft daarom een
3067 voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
3068 hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
3069 van de brief vervangen door je eigen tekst.
3072 \begin_layout Standard
3073 Open een nieuw bestand met
3078 ile\SpecialChar \menuseparator
3088 Kies een bestandsnaam en selecteer
3092 van popupvenster met de titel
3098 Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
3102 \begin_layout Standard
3107 menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de
3112 omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
3122 Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
3124 Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de
3129 \begin_inset Quotes eld
3133 \begin_inset Quotes eld
3136 in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
3137 Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
3138 zien als je de brief uitprint.
3139 Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
3140 Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de
3145 Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de
3149 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handtekeni
3150 ng aan het einde moet staan.
3153 \begin_layout Standard
3154 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
3155 Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
3156 vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
3157 Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
3158 sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
3159 We hoeven hier waarschijnlijk geen
3160 \begin_inset Quotes eld
3164 \begin_inset Quotes erd
3167 voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
3171 \begin_layout Standard
3172 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
3173 in een omgeving verwijdert--- bijvoorbeeld als je het gehele
3178 veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen--- en dan
3179 de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
3181 Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
3183 Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het
3187 menu om het terug te krijgen.
3195 \begin_layout Standard
3196 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
3197 om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
3198 Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
3199 de de meer bijzondere tekstklassen.
3200 Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
3201 die wat minder van computers afweten.
3202 Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
3203 er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
3207 \begin_layout Section
3211 \begin_layout Standard
3212 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel --- die de feitelijke titel, de auteur,
3213 de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten--- als
3214 een apart gedeelte van het document.
3217 \begin_layout Standard
3222 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse
3230 \begin_layout Standard
3231 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse
3235 geen titels toelaat.
3240 Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de
3245 Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de
3250 Op de volgende regel typ je de datum in de
3255 Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3261 Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3264 \begin_layout Standard
3269 : Repareer de titel, datum en auteur in
3271 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3274 \begin_layout Section
3275 Labels en Kruisverwijzingen
3278 \begin_layout Standard
3279 \begin_inset LatexCommand \label{sec:labels}
3283 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3284 vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3285 Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3286 delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3287 Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3289 Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3290 Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3291 LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3294 \begin_layout Subsection*
3298 \begin_layout Standard
3299 Laten we onze tweede sectie, met de titel
3300 \begin_inset Quotes eld
3304 \begin_inset Quotes erd
3308 Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer
3313 nsert\SpecialChar \menuseparator
3321 Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3326 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3327 raken als we later andere labels willen toevoegen.
3331 \begin_layout Standard
3333 \begin_inset Quotes eld
3337 \begin_inset Quotes eld
3340 omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3349 drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3353 \begin_layout Standard
3354 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3355 plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3356 waar de label zich in bevind.
3357 Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3358 op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3363 wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3366 \begin_layout Standard
3367 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het
3371 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3373 Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3375 Dit zullen we nu gaan doen.
3378 \begin_layout Subsection*
3379 Je eerste kruisverwijzingen
3382 \begin_layout Standard
3383 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ:
3386 \begin_layout LyX-Code
3387 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie
3393 \begin_layout Standard
3394 Zet nu de cursor na het woord
3395 \begin_inset Quotes eld
3399 \begin_inset Quotes erd
3407 nsert\SpecialChar \menuseparator
3420 popupvenster verschijnt.
3421 Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3422 Op dit moment behoort er slechts een te zijn,
3423 \begin_inset Quotes eld
3427 \begin_inset Quotes erd
3431 Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3441 Zet de cursor nu na het woord
3442 \begin_inset Quotes eld
3446 \begin_inset Quotes erd
3467 \begin_layout Standard
3468 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3469 In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3470 ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3475 popupvenster geselecteerd hebt).
3476 Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3477 een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3478 popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3480 \begin_inset Quotes eld
3484 \begin_inset Quotes erd
3487 te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3489 \begin_inset Quotes eld
3493 \begin_inset Quotes erd
3496 te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3497 Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3503 iew\SpecialChar \menuseparator
3508 pdate\SpecialChar \menuseparator
3515 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar
3516 \begin_inset Quotes eld
3520 \begin_inset Quotes erd
3524 \begin_inset Quotes eld
3528 \begin_inset Quotes erd
3531 verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3534 \begin_layout Subsection*
3535 Leuke dingen met labels
3538 \begin_layout Standard
3539 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3541 Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie\InsetSpace ~
3543 Doe nu een nieuwe LaTeX run, en --- voilà! --- de kruisverwijzing naar
3545 2 is veranderd naar 3! Verander
3546 \begin_inset Quotes eld
3550 \begin_inset Quotes erd
3553 in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie\InsetSpace ~
3555 in plaats van Sectie\InsetSpace ~
3557 De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3558 een hele pagina tekst toevoegt.
3561 \begin_layout Standard
3562 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3564 \begin_inset Quotes eld
3568 \begin_inset Quotes erd
3571 te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3572 En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3573 Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3574 schrijft), is het misschien makkelijk om het
3579 venster open te laten.
3582 \begin_layout Standard
3583 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3584 goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de
3592 \begin_layout Standard
3593 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3594 in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3596 Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3597 Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie\InsetSpace ~
3599 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
3611 \begin_layout Standard
3616 : Herstel de verwijzingen in
3618 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3621 \begin_layout Section
3622 Voetnoten en Margenoten
3625 \begin_layout Standard
3626 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de
3631 -knop in de knoppenbalk
3635 \begin_layout Standard
3636 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3647 nsert\SpecialChar \menuseparator
3655 Klik aan het einde van het woordje
3656 \begin_inset Quotes eld
3660 \begin_inset Quotes erd
3663 ergens in je document en klik op de
3669 Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3671 Helemaal links zul je het woord
3672 \begin_inset Quotes eld
3676 \begin_inset Quotes erd
3679 zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3680 De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3682 LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3686 \begin_layout LyX-Code
3687 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3690 \begin_layout Standard
3691 Klik nu op het woord
3692 \begin_inset Quotes eld
3696 \begin_inset Quotes erd
3699 De voetnootregel verdwijnt, het woord
3700 \begin_inset Quotes eld
3704 \begin_inset Quotes erd
3707 als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3708 waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3710 \begin_inset Quotes eld
3714 \begin_inset Quotes erd
3717 van de voetnoot genoemd.
3718 Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen --- en als je wilt, de inhoud bewerken
3720 \begin_inset Quotes eld
3724 \begin_inset Quotes erd
3727 markering te klikken.
3730 \begin_layout Standard
3731 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3732 plaats van een nummer.
3733 Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3734 Je kunt dit zien door naar het
3738 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3739 Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3740 Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3741 neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3745 \begin_layout Standard
3746 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3747 Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3748 de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met
3763 Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
3770 Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
3775 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
3778 \begin_layout Standard
3779 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
3790 \begin_layout Standard
3791 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
3792 in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
3793 De knop zou naast de
3798 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
3808 nsert\SpecialChar \menuseparator
3817 Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
3820 \begin_layout Itemize
3822 \begin_inset Quotes eld
3826 \begin_inset Quotes erd
3830 \begin_inset Quotes eld
3834 \begin_inset Quotes erd
3840 \begin_layout Itemize
3841 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
3845 \begin_layout Itemize
3846 Margenoten niet genummerd worden.
3850 \begin_layout Itemize
3851 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
3853 Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
3856 \begin_layout Standard
3857 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
3858 in een kantlijnaantekening.
3859 Bekijk het resultaat.
3862 \begin_layout Standard
3867 : Herstel de voetnoot in
3869 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3872 \begin_layout Section
3876 \begin_layout Standard
3877 \begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliografieën}
3881 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
3882 De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
3883 Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
3884 Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
3885 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
3886 de nummers van de items veranderen.
3889 \begin_layout Standard
3890 Ga naar het einde van het document en ga in de
3895 Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
3898 De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
3900 als je eerste referentie.
3901 Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
3903 Klik op het nummer van de referentie en een
3905 Bibliography\InsetSpace ~
3909 Je gebruikt het eerste veld, de sleutel:
3913 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
3914 Standaard is het een nummer.
3915 Verander de sleutel in
3916 \begin_inset Quotes eld
3920 \begin_inset Quotes erd
3923 om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
3926 \begin_layout Standard
3927 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
3933 nsert\SpecialChar \menuseparator
3942 LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
3948 Het eerste veld in deze popup heet ook wel
3952 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
3956 \begin_layout Standard
3957 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
3958 te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het
3968 Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het
3973 \begin_inset Quotes eld
3977 \begin_inset Quotes erd
3980 (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
3981 Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
3982 citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
3983 aan het einde van het document.
3986 \begin_layout Standard
3987 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het
3998 popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
3999 hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
4000 achter de referentie zetten.
4001 Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
4002 plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld
4003 \begin_inset Quotes eld
4007 \begin_inset Quotes erd
4010 gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
4017 Bibliography\InsetSpace ~
4021 Zie zoals gewoonlijk de
4028 \begin_layout Standard
4033 Herstel de bibliografie en het citaat in
4035 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4038 \begin_layout Section
4042 \begin_layout Standard
4043 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
4044 Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
4049 na de document-titel en voor je eerste sectietitel
4053 \begin_layout Standard
4054 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
4055 en voor het sectienummer te komen.
4056 Dit zal nooit lukken.
4057 Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
4058 zijn rekening neemt.
4068 nsert\SpecialChar \menuseparator
4075 OC\SpecialChar \menuseparator
4086 \begin_inset Quotes eld
4090 \begin_inset Quotes erd
4093 zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
4094 eerste regel van het document.
4097 \begin_layout Standard
4098 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
4099 Als je echter naar je
4103 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
4104 de verschillende secties en subsecties.
4105 Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
4110 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
4113 \begin_layout Standard
4114 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
4115 toch niet kunt bewerken.
4116 Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
4118 \begin_inset Quotes eld
4122 \begin_inset Quotes erd
4125 inzet te klikken, of via
4130 dit\SpecialChar \menuseparator
4141 \begin_layout Standard
4142 Het menucommando werkt zelfs als je geen
4143 \begin_inset Quotes eld
4147 \begin_inset Quotes erd
4150 inzet in je document hebt.
4156 Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
4157 Je kunt het Table\InsetSpace ~
4161 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
4162 Als je op een (sub)sectie-titel in het
4168 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
4169 die plek in het document verplaatsen.
4170 Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
4171 in de inhoudsopgave.
4172 Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
4173 gedurende een LyX sessie.
4176 \begin_layout Standard
4177 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de
4178 \begin_inset Quotes eld
4182 \begin_inset Quotes erd
4185 markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
4189 \begin_layout Standard
4194 : Herstel de inhoudsopgave in
4196 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4199 \begin_layout Chapter
4200 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
4203 \begin_layout Standard
4204 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
4205 in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
4206 te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
4207 en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
4208 Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
4209 van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
4210 LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
4211 Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
4212 gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
4213 Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het
4214 \begin_inset Quotes eld
4218 \begin_inset Quotes erd
4221 je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
4226 \begin_layout Standard
4227 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert
4240 \begin_layout Section
4244 \begin_layout Standard
4245 Typ ergens in je LyX document:
4248 \begin_layout LyX-Code
4249 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
4252 \begin_layout Standard
4257 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
4258 tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
4260 \begin_inset Quotes eld
4264 \begin_inset Quotes erd
4268 Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4269 uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4272 \begin_layout Standard
4273 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4275 Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4277 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4281 LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4283 Het blauwe vierkant is het
4287 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4288 LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4294 gewoon nogmaals intypen.
4295 De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4296 zodra het invoegpunt niet leeg is.
4301 om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4307 De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4309 Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4312 \begin_layout Standard
4318 (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het
4323 Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4324 de letters en het gelijkheidsteken, en de
4325 \begin_inset Quotes eld
4329 \begin_inset Quotes erd
4333 In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4335 Cijfers blijven gewoon cijfers.
4338 \begin_layout Standard
4339 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4340 In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4341 tekst en codes zoals
4344 Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4345 ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4346 Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4348 \begin_inset Quotes eld
4352 \begin_inset Quotes erd
4356 Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4357 maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4358 LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4359 In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4361 Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4362 inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4365 \begin_layout Section
4366 Navigeren in een Vergelijking
4369 \begin_layout Standard
4370 Laten we nu een keer
4371 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4375 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4379 Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4380 Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4381 zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4390 om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan
4391 \begin_inset Quotes eld
4395 \begin_inset Quotes erd
4399 Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4404 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4405 Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4406 kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4409 \begin_layout Standard
4410 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4411 modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4420 ) om iets te verwijderen.
4421 Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de
4425 -toets) of met behulp van de muis.
4431 dit\SpecialChar \menuseparator
4438 als knippen en plakken werkt in de math modus.
4439 Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4440 bevindt en je drukt op
4448 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4449 Gelukkig kun je dit met
4456 \begin_layout Standard
4458 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4462 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4465 ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4467 Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4468 Als de cursor zich juist achter de
4469 \begin_inset Quotes eld
4473 \begin_inset Quotes erd
4476 bevindt maar voor de
4477 \begin_inset Quotes eld
4481 \begin_inset Quotes erd
4484 , dan brengt een druk op
4488 je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de
4489 \begin_inset Quotes eld
4493 \begin_inset Quotes erd
4498 \begin_inset Quotes eld
4502 \begin_inset Quotes erd
4510 drukt, kom je terug op het normale niveau.
4511 Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op
4515 drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan
4516 \begin_inset Quotes eld
4520 \begin_inset Quotes erd
4526 \begin_layout Standard
4531 gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4532 Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4533 vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4534 in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de
4538 de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4539 Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4544 tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4545 juist achter het superscript.
4547 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4550 kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4551 die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4552 Zorg er wel voor dat je geen
4557 \begin_inset Quotes eld
4561 \begin_inset Quotes erd
4564 en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4565 Op een plaats waar het indrukken van
4569 geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de
4570 \begin_inset Quotes eld
4574 \begin_inset Quotes erd
4578 \begin_inset Quotes eld
4582 \begin_inset Quotes erd
4585 ), zal dit geen gevolg hebben
4589 \begin_layout Standard
4598 worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4599 Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4600 LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4602 Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4604 Meer hierover vindt je in de
4608 --- maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je
4609 document afgewerkt is.
4617 \begin_layout Standard
4618 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4627 achter de uitdrukking zal staan.
4628 Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4629 je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4633 indrukken na het verlaten van Mathed.
4634 Een eenvoudiger manier is het indrukken van
4638 wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4639 Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een
4643 geplaatst na de uitdrukking.
4644 Op deze manier kun je dan schrijven:
4645 \begin_inset Quotes eld
4649 \begin_inset Formula $f=ma$
4652 is mijn favoriete uitdrukking
4653 \begin_inset Quotes erd
4657 \begin_inset Quotes eld
4661 \begin_inset Formula $f=ma$
4664 is mijn favoriete uitdrukking
4665 \begin_inset Quotes erd
4671 \begin_layout Section
4672 Exponenten en Indices
4675 \begin_layout Standard
4676 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het
4683 menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet
4684 \begin_inset Quotes eld
4688 \begin_inset Quotes erd
4692 LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4693 het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4694 superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4703 om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4707 \begin_layout Standard
4708 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4710 \begin_inset Quotes eld
4714 \begin_inset Quotes erd
4718 Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4720 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
4726 \begin_layout Standard
4731 Plaats vergelijking 1 van
4733 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4738 \begin_layout Section
4744 \begin_layout Standard
4749 is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
4751 Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
4760 We gaan ons echter concentreren op het
4764 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
4765 De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
4771 en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
4774 \begin_layout Subsection
4778 \begin_layout Standard
4779 Als je klikt op de knop met het opschrift
4780 \begin_inset Quotes eld
4784 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
4788 \begin_inset Quotes erd
4791 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
4792 hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
4793 Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
4795 Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
4800 , wordt Mathed automatisch geopend.
4803 \begin_layout Standard
4804 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
4805 tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
4806 verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
4807 Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
4808 van sommen en integralen kunt definieren.
4809 De laatste knop is de beruchte
4810 \begin_inset Quotes eld
4814 \begin_inset Quotes erd
4819 \begin_inset Quotes eld
4822 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
4824 \begin_inset Formula $\heartsuit$
4828 \begin_inset Quotes erd
4834 \begin_layout Subsection
4835 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
4838 \begin_layout Standard
4839 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
4840 vierkantswortel erop afgebeeld.
4841 De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
4842 t onder de vierkantswortel.
4843 Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
4845 LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
4846 alles wat eronder zit erin past.
4849 \begin_layout Standard
4850 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
4851 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
4854 ) of een groep van karakters\InsetSpace ~
4856 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
4859 ) gebeurt op dezelfde manier.
4864 knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde\InsetSpace ~
4870 venster zal nu verschijnen.
4871 Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
4872 eronder (of erboven).
4873 Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een
4878 \begin_inset Quotes eld
4882 \begin_inset Quotes erd
4888 \begin_layout Standard
4889 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
4890 op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
4895 knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
4896 Hierdoor verschijnt het
4900 (Engels: Delimiter) venster.
4901 Klik op een linkse afbakening met de
4905 en een rechtse afbakening met de
4909 (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast
4917 staat, waarna je een afbakening kiest met de
4922 Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
4923 bovenhoek van het venster.
4924 De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
4925 kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
4926 kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als
4927 \begin_inset Quotes eld
4931 \begin_inset Formula $a$
4935 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
4939 \begin_inset Quotes erd
4942 te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
4943 zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
4946 \begin_layout Standard
4947 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op
4951 het in te voegen (of druk op
4955 wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
4956 Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
4961 venster te gebruiken.
4962 De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
4963 zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
4969 venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
4970 zich tussen hen bevindt.
4973 \begin_layout Standard
4974 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
4976 Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
4977 de knop naar keuze in het
4982 Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
4984 \begin_inset Formula $f=ma$
4988 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
4992 Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
4993 om een matrix zetten.
4997 \begin_layout Subsection
5001 \begin_layout Standard
5002 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
5003 Klik simpelweg op de
5007 knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
5009 LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
5010 Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
5011 de breuk te manoeuvreren.
5012 Klik op het bovenste vierkant en typ dan
5013 \begin_inset Quotes eld
5017 \begin_inset Quotes erd
5026 \begin_inset Quotes eld
5030 \begin_inset Quotes erd
5034 Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
5035 invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
5039 \begin_layout Standard
5044 Plaats vergelijking 2 van
5046 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5051 \begin_layout Subsection
5052 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
5055 \begin_layout Standard
5056 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
5057 dat je een product van drie variabelen:
5070 \begin_inset Quotes eld
5074 \begin_inset Quotes erd
5078 Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord
5079 \begin_inset Quotes eld
5083 \begin_inset Quotes erd
5086 in Roman lettertype wou.
5087 Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen
5088 \begin_inset Quotes eld
5092 \begin_inset Quotes erd
5096 \begin_inset Quotes eld
5100 \begin_inset Quotes erd
5103 (het intypen van Spatie verlaat math modus).
5105 \begin_inset Quotes eld
5109 \begin_inset Formula $\sin x$
5113 \begin_inset Quotes erd
5117 \begin_inset Quotes eld
5121 \begin_inset Formula $sinx$
5125 \begin_inset Quotes erd
5131 \begin_layout Standard
5133 \begin_inset Quotes eld
5137 \begin_inset Quotes erd
5145 \begin_inset Quotes eld
5153 \begin_inset Quotes erd
5162 \begin_inset Quotes eld
5166 \begin_inset Quotes erd
5169 verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
5171 Het hele woord wordt gezien als één symbool.
5176 indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
5178 \begin_inset Quotes eld
5182 \begin_inset Quotes erd
5185 in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
5190 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
5194 \begin_layout Standard
5195 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de
5199 lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
5200 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
5201 Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
5203 \begin_inset Quotes eld
5207 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
5211 \begin_inset Quotes erd
5215 \begin_inset Quotes eld
5219 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
5223 \begin_inset Quotes erd
5229 \begin_layout Standard
5234 Plaats vergelijking 3 van
5236 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5241 \begin_layout Subsection
5243 \begin_inset LatexCommand \label{Matrices}
5250 \begin_layout Standard
5260 Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
5261 en kolommen van je matrix kunt kiezen.
5262 Kies rijen en kolommen en druk op
5271 LyX toont dan invoegpunten in een
5272 \begin_inset Formula $2\times3$
5276 Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
5277 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
5278 Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
5281 \begin_layout Standard
5286 kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
5287 Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op
5291 drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
5295 verplaatst je naar de volgende rij, etc.
5298 \begin_layout Standard
5303 om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5304 aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5306 Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5307 kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5308 tekst in een matrix proberen te schrijven.
5311 \begin_layout Subsection
5315 \begin_layout Standard
5316 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5317 regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5319 Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5320 grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5322 Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5323 en een nummer voorzien worden (zie de
5328 Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5329 \begin_inset LatexCommand \ref{multi-lijn verg}
5333 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5336 \begin_layout Standard
5345 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5347 LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5348 regel, en is gecentreerd op die regel.
5349 Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5350 De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5351 een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5354 \begin_layout Standard
5355 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5358 \begin_layout Itemize
5359 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals
5360 \begin_inset Formula $\sum$
5364 \begin_inset Formula $\int$
5370 \begin_layout Itemize
5371 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5372 worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5375 \begin_layout Itemize
5376 Tekst is gecentreerd
5379 \begin_layout Standard
5380 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5381 inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5384 \begin_layout Standard
5385 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5386 modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5388 Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5389 bevindt, druk dan niet op
5394 Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5395 beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5396 Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5399 \begin_layout Standard
5404 Plaats de verschillende vergelijkingen van
5406 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5408 in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5411 \begin_layout Standard
5416 Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5417 hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5418 de volgende te schrijven:
5419 \begin_inset Formula \[
5420 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5423 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5430 \begin_layout Section
5431 Multi-lijn vergelijkingen
5432 \begin_inset LatexCommand \label{multi-lijn verg}
5439 \begin_layout Standard
5440 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5446 Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5447 \begin_inset Formula \[
5455 \begin_layout Standard
5456 \begin_inset Formula \[
5464 \begin_layout Standard
5465 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5466 zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5467 vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5468 In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5472 \begin_layout Standard
5473 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5475 & = & 5y\end{eqnarray*}
5482 \begin_layout Standard
5487 beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5488 spatiëring tussen de vergelijkingen.
5491 \begin_layout Standard
5492 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5493 in weergave modus en druk
5498 Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5499 Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5500 om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5501 Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5502 Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5503 invoegpunten leeg te laten.
5504 Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5505 lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5506 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5508 & & +e+f+g\end{eqnarray*}
5515 \begin_layout Standard
5516 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5517 je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5518 er in principe van alles neerzetten.
5519 Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5520 gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5521 \begin_inset LatexCommand \ref{Matrices}
5528 \begin_layout Standard
5529 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan
5533 om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5534 Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5535 zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5540 drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5541 hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5542 Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op
5546 om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5547 Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5552 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5554 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5558 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5560 & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5567 \begin_layout Standard
5568 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5569 van een regel en gebruik
5574 om de volgende regel te verwijderen.
5575 Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5576 n) toe aan de huidige.
5577 Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5578 Opgelet: het gebruik van
5582 wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5586 \begin_layout Section
5587 Meer Wiskundige Dingen
5590 \begin_layout Standard
5591 Mathed kan nog veel meer.
5592 Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5599 \begin_layout Itemize
5600 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5603 \begin_layout Itemize
5604 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5605 vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5606 Merk op dat het drukken op de
5610 knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5611 in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5615 \begin_layout Itemize
5616 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5617 (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5620 \begin_layout Itemize
5621 Macros kunt schrijven.
5622 Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5623 aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5625 Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5626 in het document worden doorgevoerd.
5627 Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5630 \begin_layout Itemize
5631 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5639 \begin_layout Chapter
5643 \begin_layout Section
5644 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5647 \begin_layout Standard
5648 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5650 Zie zoals gewoonlijk de
5654 voor meer informatie.
5655 De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5657 Referentiehandleiding
5660 We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5664 \begin_layout Itemize
5665 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
5671 nsert\SpecialChar \menuseparator
5678 om een tabel in te voegen.
5683 muisknop op de tabel om een
5688 popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
5691 \begin_layout Itemize
5692 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
5693 LaTeX) binnen documenten.
5699 nsert\SpecialChar \menuseparator
5707 Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
5708 de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
5709 hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
5712 \begin_layout Itemize
5713 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe
5717 voor meer informatie).
5720 \begin_layout Itemize
5721 LyX is zwaar configureerbaar.
5722 Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
5723 kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
5724 Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het
5732 \begin_layout Standard
5733 Momenteel moet je het
5737 -bestand met een tekst editor bewerken.
5738 De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
5740 Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
5746 Kijk voor informatie hierover bij
5751 elp\SpecialChar \menuseparator
5761 \begin_layout Itemize
5762 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
5763 Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
5764 Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
5765 ) dan veel andere tekstverwerkers.
5766 Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
5767 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
5770 \begin_layout Itemize
5771 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
5772 Dat betekent dat je een bestand kunt openen via
5777 ile\SpecialChar \menuseparator
5788 te typen gevolgd door een
5793 Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
5794 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
5795 Meer informatie vind je via
5800 elp\SpecialChar \menuseparator
5805 ustomization\SpecialChar \@.
5809 \begin_layout Itemize
5810 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
5812 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:relyx}
5819 \begin_layout Itemize
5820 Controleer de spelling van je document met
5825 dit\SpecialChar \menuseparator
5836 \begin_layout Standard
5837 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
5838 op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
5846 \begin_layout Section
5847 LyX voor LaTeX Gebruikers
5850 \begin_layout Standard
5851 \begin_inset LatexCommand \label{sec:latexgebruikers}
5855 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
5856 Je zou echter LaTeX kunnen willen
5860 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
5861 De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
5862 Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
5863 kan doen wat LaTeX ook kan.
5864 Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
5865 kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
5866 Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
5867 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
5870 \begin_layout Standard
5871 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
5872 nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
5877 kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
5882 heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
5883 je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
5886 \begin_layout Subsection
5890 \begin_layout Standard
5891 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
5892 gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
5893 Je komt in de TeX-modus via
5898 ayout\SpecialChar \menuseparator
5905 of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
5908 \begin_layout Standard
5909 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
5910 Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
5911 Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
5913 Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
5914 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
5915 Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
5916 hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
5917 Dus als je in Mathed
5923 typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode
5924 \begin_inset Quotes eld
5928 \begin_inset Quotes erd
5931 veranderen in een blauwe
5932 \begin_inset Quotes eld
5936 \begin_inset Formula $\gamma$
5940 \begin_inset Quotes erd
5944 Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
5945 Merk op dat functies als
5951 rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
5952 Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het
5957 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
5960 \begin_layout Standard
5961 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
5962 Mathed het beginhaakje
5966 het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
5967 de cursor tussen de haakjes zetten.
5968 Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
5969 een argument nodig hebben.
5972 \begin_layout Standard
5973 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
5974 Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
5975 andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
5976 TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
5977 het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
5979 LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
5986 in de preambule (zie Sectie
5987 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:preambule}
5991 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
5992 ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
5995 \begin_layout Subsection
5996 LaTeX Documenten Importeren---
6001 \begin_layout Standard
6002 \begin_inset LatexCommand \label{sec:relyx}
6006 Je kunt een LaTeX bestand in LyX importeren via het menu
6011 ile\SpecialChar \menuseparator
6016 mport\SpecialChar \menuseparator
6020 Dit zal een Perl script aanroepen genaamd
6025 Dit script zet een bestand genaamd
6033 en opent dit vervolgens.
6034 Als de omzetting niet lukt, kun je proberen
6038 vanaf een commandoregel aan te roepen
6042 \begin_layout Standard
6043 Als LyX geïnstalleerd is, zal een apart programma genaamd
6047 in dezelfde map geplaatst worden als het LyX programma.
6050 /usr/local/bin/reLyX
6057 vereist Perl (versie 5.002 ten tijde van dit schrijven).
6062 , mogelijk gebruik makend van speciale opties.
6065 \begin_layout Standard
6070 zal het overgrote deel van LaTeX code omzetten, maar niet alles.
6071 Het zal de dingen die het niet begrijpt in TeX modus zetten.
6072 Dus na het omzetten van een bestand met
6076 kun je uitkijken naar rode tekst en deze handmatig bewerken zodat het er
6080 \begin_layout Standard
6085 heeft zijn eigen man-pagina.
6086 Lees dit om uit te zoeken welke LaTeX codes en omgevingen niet ondersteund
6087 worden, welke fouten er in zitten (en hoe je hier omheen kunt werken) en
6088 hoe je de verschillende opties kunt gebruiken.
6091 \begin_layout Subsection
6092 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
6095 \begin_layout Standard
6096 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
6097 Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
6099 Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
6105 ile\SpecialChar \menuseparator
6110 xport\SpecialChar \menuseparator
6119 welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar
6124 LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
6125 of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
6128 \begin_layout Subsection
6132 \begin_layout Subsubsection
6136 \begin_layout Standard
6142 ayout\SpecialChar \menuseparator
6149 popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een
6155 commando zou zetten.
6156 Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
6157 Zet elke andere optie van het
6175 \begin_layout Subsubsection
6176 Extra Preambule Codes
6179 \begin_layout Standard
6180 \begin_inset LatexCommand \label{sec:preambule}
6184 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
6185 kan je dat ook in LyX doen.
6191 ayout\SpecialChar \menuseparator
6199 en typ in het popupvenster.
6200 Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
6204 \begin_layout Subsection
6208 \begin_layout Standard
6209 LyX ondersteunt BibTeX.
6210 BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
6211 die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
6217 nsert\SpecialChar \menuseparator
6224 OC\SpecialChar \menuseparator
6236 -bestand in te voegen.
6238 \begin_inset Quotes eld
6241 BibTeX Generated References
6242 \begin_inset Quotes erd
6254 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een
6264 \begin_layout Standard
6265 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
6266 zijn, zonder spatiëring.
6276 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een
6285 \begin_layout Standard
6286 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
6292 nsert\SpecialChar \menuseparator
6300 bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie
6301 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliografieën}
6306 LyX regelt het BibTeX gedeelte.
6307 Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
6311 popup venster een lijst van alle referenties in je
6319 \begin_layout Subsection
6323 \begin_layout Standard
6324 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met
6329 Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe
6330 \begin_inset Quotes eld
6334 \begin_inset Quotes erd
6348 nsert\SpecialChar \menuseparator
6356 menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
6357 en verbindingsstreepje.
6360 \begin_layout Section
6364 \begin_layout Standard
6365 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
6367 Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6369 \begin_inset Quotes eld
6373 \begin_inset Quotes erd
6377 Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6379 Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6380 Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6381 Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6382 TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.
projects / lyx.git / blob