1 #LyX 1.4.0cvs created this file. For more info see http://www.lyx.org/
10 \paperfontsize default
17 \paperorientation portrait
20 \paragraph_separation indent
22 \quotes_language english
26 \paperpagestyle headings
27 \tracking_changes false
40 door Amir Karger en het LyX Team
43 \begin_layout Standard
46 \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
63 \begin_layout Standard
65 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
66 of er weinig van weet.
67 Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
68 Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
69 van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
70 Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
71 LyX gebruik te kunnen maken.
74 \begin_layout Standard
76 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
78 \begin_inset Quotes eld
82 \begin_inset Quotes erd
85 te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
86 Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
87 Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere
88 tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
89 Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
90 je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
91 door jou zelf worden ingevoerd.
92 Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
93 moet je het nog opmaken ook.
94 LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier, zodat
95 je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
99 \begin_layout Standard
101 Wees dus geduldig en lees verder.
102 Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
105 \begin_layout Section
118 \begin_layout Standard
120 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
125 gebruikt de notatie die in de
130 Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de
135 Ja, we bedoelen nu meteen.
138 \begin_layout Standard
140 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
141 over wat de bedoeling is bij deze
148 \begin_layout Subsection
150 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
153 \begin_layout Standard
155 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
156 Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
157 kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
158 doen om te kijken of je ze goed doet.
159 Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
162 \begin_layout Standard
164 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze
168 waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
169 De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
170 LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
174 \begin_layout Standard
177 \begin_inset Quotes eld
181 \begin_inset Quotes erd
189 die je zult willen leren.
190 Zelfs als je geen zin hebt de rest van de
194 door te lezen, zou je zeker Sectie
195 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:latexgebruikers}
199 door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
202 \begin_layout Standard
205 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
209 is een overblijfsel van een oudere versie van de
213 en is een beetje pittige kost.
214 Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
215 om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
218 \begin_layout Subsection
227 \begin_layout Itemize
229 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
233 \begin_layout Standard
235 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
239 \begin_layout Standard
245 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
246 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
247 niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
254 \begin_inset Quotes eld
257 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
258 \begin_inset Quotes erd
261 Dit zullen wij niet doen.
264 \begin_layout Standard
266 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
267 opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
268 Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
269 we dat u een beetje verward bent.
272 \begin_layout Itemize
274 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
278 \begin_layout Standard
280 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
282 Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
286 \begin_layout Standard
288 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
289 zijn de gemiddelde mens.
298 \begin_layout Itemize
300 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
304 \begin_layout Standard
306 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
309 \begin_layout Standard
311 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
312 alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
313 Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
314 te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
316 Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
317 het einde van elke sectie een
318 \begin_inset Quotes eld
321 zie de gebruikshandleiding
322 \begin_inset Quotes erd
328 \begin_layout Itemize
330 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
334 \begin_layout Standard
337 Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
338 kan je altijd een LaTeX boek halen.
339 Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
340 Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
344 \begin_layout Standard
346 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
347 Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
349 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:eerste-doc}
356 \begin_layout Section
359 \begin_inset LatexCommand \label{sec:wat-is-lyx}
366 \begin_layout Subsection
371 \begin_layout Standard
373 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
374 in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
375 Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
376 en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
377 Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het
378 \begin_inset Quotes eld
382 \begin_inset Quotes erd
385 teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
386 Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
387 zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
388 Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
389 Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
393 \begin_layout Standard
395 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
396 details als: welk teken moet waar staan.
399 \begin_layout Standard
401 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
402 Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
403 Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
404 Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
405 ander typemachinewiel op zet.
406 Je snapt wat we bedoelen.
409 \begin_layout Standard
411 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
412 Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
413 Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
414 stel regels dat een stijl wordt genoemd.
415 Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
418 \begin_layout Standard
420 Stel, je schrijft een rapport.
421 Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd
422 \begin_inset Quotes eld
426 \begin_inset Quotes erd
429 Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
430 verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
432 \begin_inset Quotes eld
436 \begin_inset Quotes erd
440 \begin_inset Quotes eld
446 \begin_inset Quotes erd
450 Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
451 of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
452 en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
455 \begin_layout Standard
457 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
459 \begin_inset Quotes eld
463 \begin_inset Quotes erd
469 \begin_layout Standard
472 Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden--- overal.
473 Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
474 de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
477 \begin_layout Standard
479 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
480 Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
482 Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
483 plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
484 dan die je gebruikte voor sectie 1.
485 Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
486 De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
487 welke fontgrootte had, niet jij.
488 Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
491 \begin_layout Standard
494 Stel, je bent een lijst aan het maken.
495 In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
497 Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
498 moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
499 Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
500 is het en wat wil ik er in zetten.
504 \begin_layout Standard
506 Het basisidee achter LyX is dus: zeg
510 je aan het doen bent, niet
516 \begin_inset Quotes eld
519 wat je ziet is wat je krijgt
520 \begin_inset Quotes erd
524 \begin_inset Quotes eld
527 wat je ziet is wat je bedoelt
528 \begin_inset Quotes erd
532 \begin_inset Quotes eld
535 what you see is what you mean
536 \begin_inset Quotes erd
540 \begin_inset Quotes eld
544 \begin_inset Quotes erd
550 \begin_layout Subsection
552 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
556 \begin_layout Standard
558 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
560 Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
562 En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
563 ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
571 \begin_layout Standard
573 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
576 \begin_layout Itemize
581 \begin_layout Itemize
586 \begin_layout Itemize
588 Extra witruimte (d.w.z.
589 twee of meer keren achter elkaar op
600 \begin_layout Standard
602 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
604 Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
605 Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
606 is, afgaand op de context.
607 In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
608 te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
612 \begin_layout Standard
614 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
615 manier worden gebruikt als je zou denken:
618 \begin_layout Itemize
620 Regels voor het inspringen
623 \begin_layout Itemize
625 Het afbreken van paginas
628 \begin_layout Itemize
630 Ruimte tussen regels (d.w.z.
631 enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
634 \begin_layout Itemize
636 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
639 \begin_layout Itemize
641 Lettertypen en groottes
644 \begin_layout Itemize
646 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
649 \begin_layout Standard
651 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
652 LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
654 Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
655 de typeface en lettergrootte gezet.
656 Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
657 paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
658 Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
659 In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
660 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
664 \begin_layout Standard
666 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
667 kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
668 plaats in een document.
681 \begin_layout Standard
683 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
687 \begin_layout Itemize
692 \begin_layout Itemize
697 \begin_layout Itemize
702 \begin_layout Itemize
707 \begin_layout Itemize
712 \begin_layout Standard
714 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
715 tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
716 gaan meer richting het WYSIWYM concept.
717 Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
718 voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
719 LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het
724 Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
728 \begin_layout Standard
730 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
739 \begin_layout Standard
741 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
743 Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
744 te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
746 Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
747 de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
748 ( It's not a bug, it's a feature!).
749 Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
751 \begin_inset Quotes erd
754 programma-eigenschappen
755 \begin_inset Quotes erd
758 \SpecialChar \ldots{}
759 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
760 3 pagina's van je creatieve onderneming mee de verdoemenis in neemt.
763 \begin_layout Standard
768 \begin_layout Standard
770 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
771 elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
772 Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
773 als je de betreffende bestanden wilt openen.
774 LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
775 het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
776 Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
777 Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
781 \begin_layout Subsection
790 \begin_layout Standard
792 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
796 \begin_layout Standard
798 De bron voor de info in deze paragraaf is
799 \begin_inset Quotes eld
807 \begin_inset Quotes erd
810 door Helmut Kopka en Patrick Daly.
811 Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de
822 Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
824 \begin_inset Quotes eld
828 \begin_inset Quotes erd
831 wordt uitgesproken als
832 \begin_inset Quotes eld
836 \begin_inset Quotes erd
840 Vele mensen vinden het te technisch.
841 De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
842 TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
843 bestand, en voert deze vervolgens uit.
844 Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
845 ingewikkeld als een drukkerijmachine.
846 Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde
847 \begin_inset Quotes eld
850 apparaat onafhankelijke
851 \begin_inset Quotes erd
855 \begin_inset Quotes eld
859 \begin_inset Quotes erd
871 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
872 kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
875 \begin_layout Standard
877 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
878 anders geweest dan een opmaakmotor.
879 TeX laat je echter ook macros definieren.
880 En dán begint het leuk te worden.
883 \begin_layout Standard
885 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
886 macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
887 Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
888 Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
889 Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
890 En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
891 Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
892 minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
893 of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
895 En zo ontstond LaTeX.
898 \begin_layout Standard
900 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
901 hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
902 voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
903 Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
904 Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
905 Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
907 Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
908 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
909 gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
910 In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
911 Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
912 hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
915 \begin_layout Standard
917 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
922 is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
923 zoals een boek of een artikel.
924 Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
926 sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
927 eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
928 niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
929 document kan gebruiken.
930 Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
931 door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
932 hier speciaal voor zijn gemaakt.
933 Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
934 of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
935 nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
936 pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
937 plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
938 enzovoort, enzovoort, enzovoort.
941 \begin_layout Standard
943 Hier is een overzicht:
947 \labelwidthstring 00.00.0000
949 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
953 \labelwidthstring 00.00.0000
955 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
960 \labelwidthstring 00.00.0000
962 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
967 \labelwidthstring 00.00.0000
969 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
973 \labelwidthstring 00.00.0000
975 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
976 om het printwerk te doen.
979 \begin_layout Standard
981 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren
985 LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
986 Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
987 Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten---
991 je aan het typen bent.
992 De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
995 \begin_layout Standard
997 Oja --- nog een laatste opmerking.
998 LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
1000 \begin_inset Quotes eld
1004 \begin_inset Quotes erd
1007 Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat
1008 \begin_inset Quotes eld
1012 \begin_inset Quotes erd
1015 ook tot de mogelijkheden behoort.
1016 \begin_inset Quotes eld
1019 LyX wordt echter uitgesproken als
1020 \begin_inset Quotes eld
1024 \begin_inset Quotes erd
1028 \begin_inset Quotes eld
1032 \begin_inset Quotes erd
1036 \begin_inset Quotes eld
1040 \begin_inset Quotes erd
1043 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
1047 \begin_layout Chapter
1052 \begin_layout Section
1054 Je Eerste LyX Document.
1057 \begin_layout Standard
1060 \begin_inset LatexCommand \label{sec:eerste-doc}
1065 Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
1066 Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
1067 die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
1070 \begin_layout Standard
1072 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
1073 belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
1074 Dit is gelukkig erg eenvoudig.
1092 ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
1093 Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
1098 \begin_layout Standard
1100 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
1107 Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu
1114 kunt gebruiken om te wisselen.
1119 zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
1121 Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de
1126 Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
1127 je op den duur veel tijd zal schelen.
1130 \begin_layout Standard
1136 zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
1141 (of een soortgelijk programma om
1145 -bestanden te bekijken),
1149 (of een andere manier om
1153 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
1154 Dit zijn nogal wat aannames.
1155 Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
1156 een werkend systeem moeten opzetten.
1157 Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
1160 \begin_layout Standard
1162 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
1166 nl_voorbeeld_ruw.lyx
1169 Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
1170 eden van LyX af weet.
1171 Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
1172 dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
1173 Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
1177 \begin_layout Standard
1179 De aanwijzingen bevinden zich in gele
1180 \begin_inset Quotes eld
1184 \begin_inset Quotes erd
1188 Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1194 Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1197 nl_voorbeeld_verlyxt.lyx
1199 dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1202 \begin_layout Standard
1204 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map
1209 Je kunt hier komen door eerst
1214 ile\SpecialChar \menuseparator
1221 te kiezen en dan op de knop
1226 Open het ruwe document, en gebruik
1231 ile\SpecialChar \menuseparator
1238 om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1239 Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1240 output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1243 \begin_layout Standard
1245 Tussen twee haakjes, de map
1249 bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1250 Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1251 Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1252 of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1257 hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1258 doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1261 \begin_layout Subsection
1263 Schrijven, Bekijken, en Printen
1266 \begin_layout Itemize
1268 Open een nieuw bestand met
1273 ile\SpecialChar \menuseparator
1281 \begin_layout Itemize
1285 Dit is mijn eerste LyX document!
1289 \begin_layout Standard
1292 Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1293 Het maakt in weze niet uit.
1294 We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1295 voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1303 \begin_layout Itemize
1305 Bewaar je document met
1310 ile\SpecialChar \menuseparator
1320 \begin_layout Itemize
1327 iew\SpecialChar \menuseparator
1334 start je LaTeX op om een
1338 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1339 Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1340 van waaruit je LyX hebt opgestart.
1341 Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1346 (of een ander programma om
1350 bestanden te bekijken) opstarten.
1351 Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1352 er uit ziet als het zou worden geprint
1356 \begin_layout Standard
1358 Je kunt tijd besparen door
1362 in de achtergrond te laten lopen.
1363 Op die manier kun je
1368 iew\SpecialChar \menuseparator
1373 pdate\SpecialChar \menuseparator
1380 gebruiken, en hoef je alleen maar op het
1384 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1392 \begin_layout Itemize
1399 ile\SpecialChar \menuseparator
1414 \begin_layout Standard
1416 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1417 De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de
1427 Referentiehandleiding
1429 zal worden behandeld.
1432 \begin_layout Subsection
1434 Eenvoudige Bewerkingen
1437 \begin_layout Standard
1439 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1440 je natuurlijk ook met LyX doen.
1441 Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1446 \begin_layout Standard
1448 Als je bent zoals je meeste
1452 gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de
1461 en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1467 ile\SpecialChar \menuseparator
1476 dit\SpecialChar \menuseparator
1485 ile\SpecialChar \menuseparator
1492 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1493 verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1494 Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1498 \begin_layout Description
1500 Herstel LyX heeft de
1505 \begin_inset Quotes eld
1509 \begin_inset Quotes erd
1512 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1513 je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op
1518 dit\SpecialChar \menuseparator
1526 Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon
1531 dit\SpecialChar \menuseparator
1538 om de bewerking terug te krijgen.
1542 \begin_layout Standard
1544 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1545 Ook werkt herstellen niet voor
1549 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1552 \begin_layout Description
1554 Knippen/Plakken/Kopiëren Met
1559 dit\SpecialChar \menuseparator
1571 dit\SpecialChar \menuseparator
1583 dit\SpecialChar \menuseparator
1590 kun je knippen, plakken en kopiëren.
1591 Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de
1598 \begin_layout Description
1600 Zoeken/Vervangen Gebruik
1605 dit\SpecialChar \menuseparator
1614 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1615 In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1624 knop om een gevonden woord te vervangen.
1628 \begin_layout Standard
1630 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1631 Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1632 De meeste popup-schermen in LyX --- inclusief de
1651 popups, als ook de verschillende wiskunde popups --- kunnen evengoed worden
1652 geminimaliseerd als afgesloten.
1653 Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals
1658 ile\SpecialChar \menuseparator
1665 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1674 \begin_layout Description
1676 Tekenopmaak Je kunt tekst
1680 geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt),
1688 zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1689 via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het
1699 \begin_layout Description
1701 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1702 die veelgebruikte functies zoals
1711 Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1712 verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1716 \begin_layout Description
1718 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1720 Deze laat allerlei handige informatie zien.
1721 Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1722 waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1723 Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1724 Merk op dat je ook in de minibuffer kunt
1729 Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1730 waarmee je je document kunt verwoesten.
1731 Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1734 \begin_layout Standard
1736 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1737 deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1738 Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1742 \begin_layout Subsection
1744 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1747 \begin_layout Standard
1750 \begin_inset LatexCommand \label{sec:witruimte}
1754 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1755 de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1756 Hoe vaak je ook op de
1760 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1761 Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1762 Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1767 laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite
1771 er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1772 te zetten, of om de marge aan te passen.
1775 \begin_layout Standard
1777 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1778 \begin_inset Quotes eld
1781 What You See Is What You Get
1782 \begin_inset Quotes erd
1785 (Wat je ziet is wat je krijgt).
1786 LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe:
1787 \begin_inset Quotes eld
1790 What You See Is What You
1795 \begin_inset Quotes erd
1798 (Wat je ziet is wat je
1803 Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1809 scheidt paragrafen grammaticaal en een
1813 scheidt woorden grammaticaal.
1814 Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1819 heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1820 niet door LyX ondersteund.
1821 Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1825 van je document, en minder over de vorm.
1827 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:wat-is-lyx}
1831 voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1834 \begin_layout Standard
1836 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1838 Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1844 bevat hierover informatie.
1845 Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1846 --- dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1847 achter elkaar --- en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf
1848 uitlijning handmatig te veranderen.
1849 De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1850 en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1852 Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1853 worden afgeleid door de opmaak.
1856 \begin_layout Section
1861 \begin_layout Standard
1863 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1864 we zullen deze onderdelen
1869 Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1870 Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1871 nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1872 Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1873 Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1874 Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1875 hebben die het adres van de schrijver bevat.
1878 \begin_layout Standard
1880 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de
1881 \begin_inset Quotes eld
1884 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1885 \begin_inset Quotes erd
1889 Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1890 stand, regelafstand en meer.
1891 Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1892 bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1893 titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1894 ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1896 Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1897 van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1898 LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1901 \begin_layout Standard
1907 statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1915 Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1916 Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er
1917 \begin_inset Quotes eld
1921 \begin_inset Quotes erd
1924 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1925 Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1926 je kunt zien hoe ze werken.
1931 menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1932 te drukken, net rechts van de
1939 \begin_layout Subsection
1941 Secties en Subsecties
1944 \begin_layout Standard
1950 op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer
1962 \begin_layout Standard
1964 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1965 Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1966 aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1967 Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1968 door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1974 LyX nummert de sectie met een
1975 \begin_inset Quotes eld
1979 \begin_inset Quotes erd
1982 en zet de kop (titel) in een groter font.
1988 Merk op dat de tekst in de
1992 -statusregel terug verandert van
1993 \begin_inset Quotes eld
1997 \begin_inset Quotes erd
2001 \begin_inset Quotes eld
2005 \begin_inset Quotes erd
2009 Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
2018 \begin_layout Standard
2024 om titels te schrijven met twee of meer regels.
2029 omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
2030 De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
2036 Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
2040 statusregel te kijken.
2046 Typ nu de inleiding van het document:
2049 \begin_layout LyX-Code
2051 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
2054 \begin_layout Standard
2060 , en selecteer opnieuw
2070 \begin_inset Quotes eld
2074 \begin_inset Quotes erd
2077 en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
2082 en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
2085 \begin_layout Standard
2087 Het wordt al leuker.
2088 Ga naar het einde van sectie 1 (na
2089 \begin_inset Quotes eld
2092 Mijn eerste LyX document
2093 \begin_inset Quotes erd
2100 , en selecteer opnieuw
2110 \begin_inset Quotes eld
2114 \begin_inset Quotes erd
2117 neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
2124 \begin_inset Quotes eld
2128 \begin_inset Quotes erd
2131 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
2132 van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
2133 en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
2136 \begin_layout Standard
2142 om terug te komen naar de
2146 omgeving, en typ de volgende vijf regels:
2149 \begin_layout LyX-Code
2151 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
2152 Beschrijving van Sectie
2155 \begin_layout LyX-Code
2157 Secties zijn groter dan subsecties.
2160 \begin_layout LyX-Code
2162 Beschrijving van Subsectie
2165 \begin_layout LyX-Code
2167 Subsecties zijn kleiner dan secties.
2170 \begin_layout Standard
2172 Klik op de tweede regel en selecteer
2181 LyX nummert deze subsectie
2182 \begin_inset Quotes eld
2186 \begin_inset Quotes erd
2189 en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
2191 Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
2192 Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch
2193 \begin_inset Quotes eld
2197 \begin_inset Quotes erd
2201 Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
2202 als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
2203 \begin_inset Quotes eld
2207 \begin_inset Quotes erd
2211 \begin_inset Quotes eld
2215 \begin_inset Quotes erd
2221 \begin_layout Standard
2223 Andere sectieniveaus zijn
2236 Speel ermee en probeer het uit.
2237 Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen
2245 standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
2250 om dit te veranderen.
2251 Tenslotte is er nog de omgevingstype
2260 Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
2262 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
2269 \begin_layout Standard
2271 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
2272 worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
2273 Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in
2278 LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2279 de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2280 Er zijn ook corresponderende
2281 \begin_inset Quotes eld
2285 \begin_inset Quotes erd
2297 Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2298 omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2301 \begin_layout Standard
2307 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in
2309 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2314 \begin_layout Subsection
2316 Lijsten en Deel-lijsten
2319 \begin_layout Standard
2321 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2322 Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2323 om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2324 je in het midden iets wilt toevoegen.
2325 Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2329 \begin_layout Standard
2331 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de
2340 het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2345 Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2349 \begin_layout Itemize
2351 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2352 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2360 \begin_layout Itemize
2362 Een overzicht zal eerder de
2366 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken
2369 \begin_layout Itemize
2371 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2376 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2380 \begin_layout Itemize
2386 --- welke in LaTeX niet voorkomt --- is een iets andere vorm van het omgevingst
2394 \begin_layout Standard
2396 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2397 andere tekstverwerkers.
2398 Typ de volgende regel ergens in je document:
2401 \begin_layout Standard
2405 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat:
2408 \begin_layout Standard
2424 LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2425 (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2426 Typ nu je argumenten:
2429 \begin_layout LyX-Code
2431 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2434 \begin_layout LyX-Code
2439 \begin_layout LyX-Code
2441 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2444 \begin_layout Standard
2446 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een
2451 LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2452 Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2457 meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale
2463 Protected\InsetSpace ~
2471 Om de lijst te verlaten, moet je weer de
2475 omgeving selecteren (of de toetscombinatie
2483 \begin_layout Standard
2485 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2486 Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2487 Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2492 \begin_layout Standard
2494 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2499 de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2500 Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2501 Maak je daar echter geen zorgen over.
2515 Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2516 zal LyX de nummering bijwerken.
2519 \begin_layout Standard
2521 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2531 In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2532 eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2533 paragraaf totdat je een
2538 De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2542 ), ofwel gescheiden door een
2543 \begin_inset Quotes eld
2547 \begin_inset Quotes erd
2554 \begin_layout Standard
2556 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2557 van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke
2561 van een typemachine.
2570 ) van de rest van de paragraaf.
2571 Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2574 Protected\InsetSpace ~
2577 s die je krijgt met de toetscombinatie
2582 Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe
2583 \begin_inset Quotes eld
2587 \begin_inset Quotes erd
2593 \begin_layout Standard
2599 : Maak de lijst op in
2601 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2604 \begin_layout Standard
2606 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2607 Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2608 Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2609 wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2614 voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2622 \begin_layout Subsection
2624 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2627 \begin_layout Standard
2629 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden:
2633 voor korte aanhalingen en
2637 voor langere citaten.
2646 gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een
2651 Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2652 typen om de code uit te lijnen.
2653 Je kunt zelf poëzie schrijven
2657 \begin_layout Standard
2659 \SpecialChar \ldots{}
2660 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2674 om coupletten te scheiden, en
2678 om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2683 voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2686 \begin_layout Standard
2692 : Maak in het document
2694 nl_voorbeeld_ruw.lyx
2707 \begin_layout Chapter
2709 Documenten Schrijven
2712 \begin_layout Standard
2714 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2716 Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2717 krachtige manier om met omgevingen te werken.
2718 De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2719 zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2720 Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2721 in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2722 Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2723 soorten documenten te schrijven.
2724 Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2725 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2726 omtoveren in Een Document.
2729 \begin_layout Section
2731 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2734 \begin_layout Standard
2737 \begin_inset LatexCommand \label{sec:tekstklassen}
2741 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2743 Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2744 meestal enkelzijdig zijn.
2745 Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2746 omgevingen --- zoals het adres van de afzender en de handtekening--- welke
2747 in een boek of artikel zinloos zijn.
2756 \begin_layout Standard
2758 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2763 regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2768 bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse
2773 Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2774 vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2778 \begin_layout Standard
2780 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse
2788 \begin_layout Standard
2790 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2792 Je kunt dit veranderen in je
2802 Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2803 het dan anders wordt opgemaakt.
2804 Dit doe je via het menu
2811 dat je vindt in het popupvenster via
2816 ayout\SpecialChar \menuseparator
2824 Als je je document verandert in de tekstklasse
2828 en vervolgens kijkt naar het
2832 menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2833 Je zult echter nu ook de omgeving
2838 Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2839 tekstklasse, raadpleeg dan het
2846 \begin_layout Standard
2848 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2849 kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2850 van elkaar kunnen verschillen.
2851 Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2852 in elektronische vorm.
2853 Hierbij hanteren zij LaTeX
2854 \begin_inset Quotes eld
2858 \begin_inset Quotes erd
2861 zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2862 LyX ondersteunt deze opzet ook.
2863 Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2864 tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2867 Article\InsetSpace ~
2873 \begin_layout Standard
2875 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2876 Zoals gewoonlijk: zie de
2884 \begin_layout Standard
2887 \begin_inset VSpace 0.3cm
2893 \begin_layout Standard
2896 \begin_inset Tabular
2897 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2899 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
2900 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
2901 <row topline="true" bottomline="true">
2902 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2905 \begin_layout Standard
2921 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2924 \begin_layout Standard
2932 <row topline="true">
2933 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2936 \begin_layout Standard
2952 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2955 \begin_layout Standard
2966 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2972 <row topline="true">
2973 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2976 \begin_layout Standard
2992 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2995 \begin_layout Standard
3024 omgevingen voor American Mathematics Society
3030 <row topline="true">
3031 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
3034 \begin_layout Standard
3050 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3053 \begin_layout Standard
3064 langer dan article, dubbelzijdig
3070 <row topline="true" bottomline="true">
3071 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
3074 \begin_layout Standard
3090 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3093 \begin_layout Standard
3104 report + voor en achterzijde
3119 <row bottomline="true">
3120 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
3123 \begin_layout Standard
3139 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3142 \begin_layout Standard
3153 transparanten (inclusief FoilTeX)
3159 <row bottomline="true">
3160 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
3163 \begin_layout Standard
3179 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3182 \begin_layout Standard
3193 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
3207 \begin_layout Standard
3210 \begin_inset VSpace 0.3cm
3217 \begin_layout Section
3219 Sjablonen: Een Brief Schrijven
3222 \begin_layout Standard
3224 Een van de meest populaire tekstklassen is
3229 Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
3230 openen, en te kiezen voor
3241 menu, dat je vindt via het popupvenster
3246 ayout\SpecialChar \menuseparator
3254 Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
3255 , lijkt het op extra werk.
3256 Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
3257 het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
3258 LyX heeft daarom een
3262 voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
3263 hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
3264 van de brief vervangen door je eigen tekst.
3267 \begin_layout Standard
3269 Open een nieuw bestand met
3274 ile\SpecialChar \menuseparator
3284 Kies een bestandsnaam en selecteer
3288 van popupvenster met de titel
3294 Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
3298 \begin_layout Standard
3304 menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de
3309 omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
3319 Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
3321 Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de
3326 \begin_inset Quotes eld
3330 \begin_inset Quotes eld
3333 in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
3334 Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
3335 zien als je de brief uitprint.
3336 Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
3337 Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de
3342 Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de
3346 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handtekeni
3347 ng aan het einde moet staan.
3350 \begin_layout Standard
3352 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
3353 Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
3354 vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
3355 Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
3356 sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
3357 We hoeven hier waarschijnlijk geen
3358 \begin_inset Quotes eld
3362 \begin_inset Quotes erd
3365 voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
3369 \begin_layout Standard
3371 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
3372 in een omgeving verwijdert--- bijvoorbeeld als je het gehele
3377 veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen--- en dan
3378 de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
3380 Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
3382 Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het
3386 menu om het terug te krijgen.
3394 \begin_layout Standard
3396 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
3397 om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
3398 Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
3399 de de meer bijzondere tekstklassen.
3400 Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
3401 die wat minder van computers afweten.
3402 Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
3403 er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
3407 \begin_layout Section
3412 \begin_layout Standard
3414 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel --- die de feitelijke titel, de auteur,
3415 de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten--- als
3416 een apart gedeelte van het document.
3419 \begin_layout Standard
3425 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse
3433 \begin_layout Standard
3435 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse
3439 geen titels toelaat.
3444 Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de
3449 Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de
3454 Op de volgende regel typ je de datum in de
3459 Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3465 Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3468 \begin_layout Standard
3474 : Repareer de titel, datum en auteur in
3476 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3479 \begin_layout Section
3481 Labels en Kruisverwijzingen
3484 \begin_layout Standard
3487 \begin_inset LatexCommand \label{sec:labels}
3491 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3492 vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3493 Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3494 delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3495 Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3497 Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3498 Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3499 LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3502 \begin_layout Subsection*
3507 \begin_layout Standard
3509 Laten we onze tweede sectie, met de titel
3510 \begin_inset Quotes eld
3514 \begin_inset Quotes erd
3518 Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer
3523 nsert\SpecialChar \menuseparator
3531 Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3536 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3537 raken als we later andere labels willen toevoegen.
3541 \begin_layout Standard
3544 \begin_inset Quotes eld
3548 \begin_inset Quotes eld
3551 omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3560 drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3564 \begin_layout Standard
3566 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3567 plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3568 waar de label zich in bevind.
3569 Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3570 op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3575 wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3578 \begin_layout Standard
3580 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het
3584 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3586 Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3588 Dit zullen we nu gaan doen.
3591 \begin_layout Subsection*
3593 Je eerste kruisverwijzingen
3596 \begin_layout Standard
3598 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ:
3601 \begin_layout LyX-Code
3603 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie
3605 dat je vindt op pagina .
3608 \begin_layout Standard
3610 Zet nu de cursor na het woord
3611 \begin_inset Quotes eld
3615 \begin_inset Quotes erd
3623 nsert\SpecialChar \menuseparator
3636 popupvenster verschijnt.
3637 Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3638 Op dit moment behoort er slechts een te zijn,
3639 \begin_inset Quotes eld
3643 \begin_inset Quotes erd
3647 Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3657 Zet de cursor nu na het woord
3658 \begin_inset Quotes eld
3662 \begin_inset Quotes erd
3683 \begin_layout Standard
3685 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3686 In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3687 ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3692 popupvenster geselecteerd hebt).
3693 Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3694 een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3695 popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3697 \begin_inset Quotes eld
3701 \begin_inset Quotes erd
3704 te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3706 \begin_inset Quotes eld
3710 \begin_inset Quotes erd
3713 te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3714 Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3720 iew\SpecialChar \menuseparator
3725 pdate\SpecialChar \menuseparator
3732 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar
3733 \begin_inset Quotes eld
3737 \begin_inset Quotes erd
3741 \begin_inset Quotes eld
3745 \begin_inset Quotes erd
3748 verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3751 \begin_layout Subsection*
3753 Leuke dingen met labels
3756 \begin_layout Standard
3758 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3760 Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie\InsetSpace ~
3762 Doe nu een nieuwe LaTeX run, en --- voilà! --- de kruisverwijzing naar
3764 2 is veranderd naar 3! Verander
3765 \begin_inset Quotes eld
3769 \begin_inset Quotes erd
3772 in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie\InsetSpace ~
3774 in plaats van Sectie\InsetSpace ~
3776 De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3777 een hele pagina tekst toevoegt.
3780 \begin_layout Standard
3782 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3784 \begin_inset Quotes eld
3788 \begin_inset Quotes erd
3791 te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3792 En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3793 Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3794 schrijft), is het misschien makkelijk om het
3799 venster open te laten.
3802 \begin_layout Standard
3804 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3805 goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de
3813 \begin_layout Standard
3815 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3816 in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3818 Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3819 Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie\InsetSpace ~
3821 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:tekstklassen}
3833 \begin_layout Standard
3839 : Herstel de verwijzingen in
3841 nl_voorbeeld_ruw.lyx
3844 \begin_layout Section
3846 Voetnoten en Margenoten
3849 \begin_layout Standard
3851 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de
3856 -knop in de knoppenbalk
3860 \begin_layout Standard
3862 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3873 nsert\SpecialChar \menuseparator
3881 Klik aan het einde van het woordje
3882 \begin_inset Quotes eld
3886 \begin_inset Quotes erd
3889 ergens in je document en klik op de
3895 Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3897 Helemaal links zul je het woord
3898 \begin_inset Quotes eld
3902 \begin_inset Quotes erd
3905 zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3906 De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3908 LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3912 \begin_layout LyX-Code
3914 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3917 \begin_layout Standard
3919 Klik nu op het woord
3920 \begin_inset Quotes eld
3924 \begin_inset Quotes erd
3927 De voetnootregel verdwijnt, het woord
3928 \begin_inset Quotes eld
3932 \begin_inset Quotes erd
3935 als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3936 waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3938 \begin_inset Quotes eld
3942 \begin_inset Quotes erd
3945 van de voetnoot genoemd.
3946 Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen --- en als je wilt, de inhoud bewerken
3948 \begin_inset Quotes eld
3952 \begin_inset Quotes erd
3955 markering te klikken.
3958 \begin_layout Standard
3960 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3961 plaats van een nummer.
3962 Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3963 Je kunt dit zien door naar het
3967 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3968 Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3969 Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3970 neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3974 \begin_layout Standard
3976 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3977 Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3978 de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met
3993 Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
4000 Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
4005 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
4008 \begin_layout Standard
4010 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
4021 \begin_layout Standard
4023 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
4024 in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
4025 De knop zou naast de
4030 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
4040 nsert\SpecialChar \menuseparator
4049 Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
4052 \begin_layout Itemize
4055 \begin_inset Quotes eld
4059 \begin_inset Quotes erd
4063 \begin_inset Quotes eld
4067 \begin_inset Quotes erd
4073 \begin_layout Itemize
4075 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
4079 \begin_layout Itemize
4081 Margenoten niet genummerd worden.
4085 \begin_layout Itemize
4087 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
4089 Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
4092 \begin_layout Standard
4094 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
4095 in een kantlijnaantekening.
4096 Bekijk het resultaat.
4099 \begin_layout Standard
4105 : Herstel de voetnoot in
4107 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4110 \begin_layout Section
4115 \begin_layout Standard
4118 \begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliografieën}
4122 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
4123 De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
4124 Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
4125 Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
4126 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
4127 de nummers van de items veranderen.
4130 \begin_layout Standard
4132 Ga naar het einde van het document en ga in de
4137 Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
4140 De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
4142 als je eerste referentie.
4143 Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
4145 Klik op het nummer van de referentie en een
4147 Bibliography\InsetSpace ~
4151 Je gebruikt het eerste veld, de sleutel:
4155 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
4156 Standaard is het een nummer.
4157 Verander de sleutel in
4158 \begin_inset Quotes eld
4162 \begin_inset Quotes erd
4165 om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
4168 \begin_layout Standard
4170 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
4176 nsert\SpecialChar \menuseparator
4185 LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
4191 Het eerste veld in deze popup heet ook wel
4195 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
4199 \begin_layout Standard
4201 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
4202 te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het
4212 Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het
4217 \begin_inset Quotes eld
4221 \begin_inset Quotes erd
4224 (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
4225 Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
4226 citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
4227 aan het einde van het document.
4230 \begin_layout Standard
4232 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het
4243 popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
4244 hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
4245 achter de referentie zetten.
4246 Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
4247 plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld
4248 \begin_inset Quotes eld
4252 \begin_inset Quotes erd
4255 gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
4262 Bibliography\InsetSpace ~
4266 Zie zoals gewoonlijk de
4273 \begin_layout Standard
4279 Herstel de bibliografie en het citaat in
4281 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4284 \begin_layout Section
4289 \begin_layout Standard
4291 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
4292 Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
4297 na de document-titel en voor je eerste sectietitel
4301 \begin_layout Standard
4303 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
4304 en voor het sectienummer te komen.
4305 Dit zal nooit lukken.
4306 Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
4307 zijn rekening neemt.
4317 nsert\SpecialChar \menuseparator
4324 OC\SpecialChar \menuseparator
4335 \begin_inset Quotes eld
4339 \begin_inset Quotes erd
4342 zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
4343 eerste regel van het document.
4346 \begin_layout Standard
4348 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
4349 Als je echter naar je
4353 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
4354 de verschillende secties en subsecties.
4355 Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
4360 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
4363 \begin_layout Standard
4365 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
4366 toch niet kunt bewerken.
4367 Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
4369 \begin_inset Quotes eld
4373 \begin_inset Quotes erd
4376 inzet te klikken, of via
4381 dit\SpecialChar \menuseparator
4392 \begin_layout Standard
4394 Het menucommando werkt zelfs als je geen
4395 \begin_inset Quotes eld
4399 \begin_inset Quotes erd
4402 inzet in je document hebt.
4408 Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
4409 Je kunt het Table\InsetSpace ~
4413 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
4414 Als je op een (sub)sectie-titel in het
4420 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
4421 die plek in het document verplaatsen.
4422 Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
4423 in de inhoudsopgave.
4424 Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
4425 gedurende een LyX sessie.
4428 \begin_layout Standard
4430 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de
4431 \begin_inset Quotes eld
4435 \begin_inset Quotes erd
4438 markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
4442 \begin_layout Standard
4448 : Herstel de inhoudsopgave in
4450 nl_voorbeeld_ruw.lyx
4453 \begin_layout Chapter
4455 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
4458 \begin_layout Standard
4460 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
4461 in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
4462 te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
4463 en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
4464 Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
4465 van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
4466 LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
4467 Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
4468 gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
4469 Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het
4470 \begin_inset Quotes eld
4474 \begin_inset Quotes erd
4477 je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
4482 \begin_layout Standard
4484 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert
4497 \begin_layout Section
4502 \begin_layout Standard
4504 Typ ergens in je LyX document:
4507 \begin_layout LyX-Code
4509 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
4512 \begin_layout Standard
4518 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
4519 tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
4521 \begin_inset Quotes eld
4525 \begin_inset Quotes erd
4529 Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4530 uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4533 \begin_layout Standard
4535 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4537 Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4539 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4543 LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4545 Het blauwe vierkant is het
4549 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4550 LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4556 gewoon nogmaals intypen.
4557 De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4558 zodra het invoegpunt niet leeg is.
4563 om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4569 De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4571 Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4574 \begin_layout Standard
4581 (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het
4586 Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4587 de letters en het gelijkheidsteken, en de
4588 \begin_inset Quotes eld
4592 \begin_inset Quotes erd
4596 In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4598 Cijfers blijven gewoon cijfers.
4601 \begin_layout Standard
4603 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4604 In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4605 tekst en codes zoals
4608 Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4609 ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4610 Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4612 \begin_inset Quotes eld
4616 \begin_inset Quotes erd
4620 Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4621 maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4622 LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4623 In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4625 Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4626 inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4629 \begin_layout Section
4631 Navigeren in een Vergelijking
4634 \begin_layout Standard
4636 Laten we nu een keer
4637 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4641 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4645 Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4646 Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4647 zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4656 om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan
4657 \begin_inset Quotes eld
4661 \begin_inset Quotes erd
4665 Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4670 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4671 Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4672 kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4675 \begin_layout Standard
4677 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4678 modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4687 ) om iets te verwijderen.
4688 Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de
4692 -toets) of met behulp van de muis.
4698 dit\SpecialChar \menuseparator
4705 als knippen en plakken werkt in de math modus.
4706 Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4707 bevindt en je drukt op
4715 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4716 Gelukkig kun je dit met
4723 \begin_layout Standard
4726 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4730 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4733 ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4735 Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4736 Als de cursor zich juist achter de
4737 \begin_inset Quotes eld
4741 \begin_inset Quotes erd
4744 bevindt maar voor de
4745 \begin_inset Quotes eld
4749 \begin_inset Quotes erd
4752 , dan brengt een druk op
4756 je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de
4757 \begin_inset Quotes eld
4761 \begin_inset Quotes erd
4766 \begin_inset Quotes eld
4770 \begin_inset Quotes erd
4778 drukt, kom je terug op het normale niveau.
4779 Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op
4783 drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan
4784 \begin_inset Quotes eld
4788 \begin_inset Quotes erd
4794 \begin_layout Standard
4800 gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4801 Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4802 vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4803 in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de
4807 de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4808 Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4813 tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4814 juist achter het superscript.
4816 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4819 kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4820 die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4821 Zorg er wel voor dat je geen
4826 \begin_inset Quotes eld
4830 \begin_inset Quotes erd
4833 en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4834 Op een plaats waar het indrukken van
4838 geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de
4839 \begin_inset Quotes eld
4843 \begin_inset Quotes erd
4847 \begin_inset Quotes eld
4851 \begin_inset Quotes erd
4854 ), zal dit geen gevolg hebben
4858 \begin_layout Standard
4868 worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4869 Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4870 LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4872 Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4874 Meer hierover vindt je in de
4878 --- maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je
4879 document afgewerkt is.
4887 \begin_layout Standard
4889 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4898 achter de uitdrukking zal staan.
4899 Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4900 je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4904 indrukken na het verlaten van Mathed.
4905 Een eenvoudiger manier is het indrukken van
4909 wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4910 Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een
4914 geplaatst na de uitdrukking.
4915 Op deze manier kun je dan schrijven:
4916 \begin_inset Quotes eld
4920 \begin_inset Formula $f=ma$
4923 is mijn favoriete uitdrukking
4924 \begin_inset Quotes erd
4928 \begin_inset Quotes eld
4932 \begin_inset Formula $f=ma$
4935 is mijn favoriete uitdrukking
4936 \begin_inset Quotes erd
4942 \begin_layout Section
4944 Exponenten en Indices
4947 \begin_layout Standard
4949 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het
4956 menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet
4957 \begin_inset Quotes eld
4961 \begin_inset Quotes erd
4965 LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4966 het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4967 superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4976 om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4980 \begin_layout Standard
4982 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4984 \begin_inset Quotes eld
4988 \begin_inset Quotes erd
4992 Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4994 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
5000 \begin_layout Standard
5006 Plaats vergelijking 1 van
5008 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5013 \begin_layout Section
5020 \begin_layout Standard
5026 is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
5028 Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
5037 We gaan ons echter concentreren op het
5041 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
5042 De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
5048 en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
5051 \begin_layout Subsection
5056 \begin_layout Standard
5058 Als je klikt op de knop met het opschrift
5059 \begin_inset Quotes eld
5063 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
5067 \begin_inset Quotes erd
5070 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
5071 hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
5072 Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
5074 Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
5079 , wordt Mathed automatisch geopend.
5082 \begin_layout Standard
5084 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
5085 tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
5086 verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
5087 Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
5088 van sommen en integralen kunt definieren.
5089 De laatste knop is de beruchte
5090 \begin_inset Quotes eld
5094 \begin_inset Quotes erd
5099 \begin_inset Quotes eld
5102 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
5104 \begin_inset Formula $\heartsuit$
5108 \begin_inset Quotes erd
5114 \begin_layout Subsection
5116 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
5119 \begin_layout Standard
5121 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
5122 vierkantswortel erop afgebeeld.
5123 De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
5124 t onder de vierkantswortel.
5125 Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
5127 LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
5128 alles wat eronder zit erin past.
5131 \begin_layout Standard
5133 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
5134 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
5137 ) of een groep van karakters\InsetSpace ~
5139 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
5142 ) gebeurt op dezelfde manier.
5147 knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde\InsetSpace ~
5153 venster zal nu verschijnen.
5154 Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
5155 eronder (of erboven).
5156 Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een
5161 \begin_inset Quotes eld
5165 \begin_inset Quotes erd
5171 \begin_layout Standard
5173 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
5174 op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
5179 knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
5180 Hierdoor verschijnt het
5184 (Engels: Delimiter) venster.
5185 Klik op een linkse afbakening met de
5189 en een rechtse afbakening met de
5193 (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast
5201 staat, waarna je een afbakening kiest met de
5206 Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
5207 bovenhoek van het venster.
5208 De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
5209 kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
5210 kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als
5211 \begin_inset Quotes eld
5215 \begin_inset Formula $a$
5219 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
5223 \begin_inset Quotes erd
5226 te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
5227 zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
5230 \begin_layout Standard
5232 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op
5236 het in te voegen (of druk op
5240 wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
5241 Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
5246 venster te gebruiken.
5247 De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
5248 zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
5254 venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
5255 zich tussen hen bevindt.
5258 \begin_layout Standard
5260 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
5262 Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
5263 de knop naar keuze in het
5268 Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
5270 \begin_inset Formula $f=ma$
5274 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
5278 Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
5279 om een matrix zetten.
5283 \begin_layout Subsection
5288 \begin_layout Standard
5290 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
5291 Klik simpelweg op de
5295 knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
5297 LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
5298 Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
5299 de breuk te manoeuvreren.
5300 Klik op het bovenste vierkant en typ dan
5301 \begin_inset Quotes eld
5305 \begin_inset Quotes erd
5314 \begin_inset Quotes eld
5318 \begin_inset Quotes erd
5322 Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
5323 invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
5327 \begin_layout Standard
5333 Plaats vergelijking 2 van
5335 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5340 \begin_layout Subsection
5342 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
5345 \begin_layout Standard
5347 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
5348 dat je een product van drie variabelen:
5361 \begin_inset Quotes eld
5365 \begin_inset Quotes erd
5369 Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord
5370 \begin_inset Quotes eld
5374 \begin_inset Quotes erd
5377 in Roman lettertype wou.
5378 Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen
5379 \begin_inset Quotes eld
5383 \begin_inset Quotes erd
5387 \begin_inset Quotes eld
5391 \begin_inset Quotes erd
5394 (het intypen van Spatie verlaat math modus).
5396 \begin_inset Quotes eld
5400 \begin_inset Formula $\sin x$
5404 \begin_inset Quotes erd
5408 \begin_inset Quotes eld
5412 \begin_inset Formula $sinx$
5416 \begin_inset Quotes erd
5422 \begin_layout Standard
5425 \begin_inset Quotes eld
5429 \begin_inset Quotes erd
5437 \begin_inset Quotes eld
5445 \begin_inset Quotes erd
5454 \begin_inset Quotes eld
5458 \begin_inset Quotes erd
5461 verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
5463 Het hele woord wordt gezien als één symbool.
5468 indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
5470 \begin_inset Quotes eld
5474 \begin_inset Quotes erd
5477 in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
5482 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
5486 \begin_layout Standard
5488 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de
5492 lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
5493 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
5494 Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
5496 \begin_inset Quotes eld
5500 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
5504 \begin_inset Quotes erd
5508 \begin_inset Quotes eld
5512 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
5516 \begin_inset Quotes erd
5522 \begin_layout Standard
5528 Plaats vergelijking 3 van
5530 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5535 \begin_layout Subsection
5538 \begin_inset LatexCommand \label{Matrices}
5545 \begin_layout Standard
5556 Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
5557 en kolommen van je matrix kunt kiezen.
5558 Kies rijen en kolommen en druk op
5567 LyX toont dan invoegpunten in een
5568 \begin_inset Formula $2\times3$
5572 Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
5573 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
5574 Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
5577 \begin_layout Standard
5583 kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
5584 Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op
5588 drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
5592 verplaatst je naar de volgende rij, etc.
5595 \begin_layout Standard
5601 om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5602 aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5604 Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5605 kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5606 tekst in een matrix proberen te schrijven.
5609 \begin_layout Subsection
5614 \begin_layout Standard
5616 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5617 regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5619 Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5620 grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5622 Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5623 en een nummer voorzien worden (zie de
5628 Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5629 \begin_inset LatexCommand \ref{multi-lijn verg}
5633 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5636 \begin_layout Standard
5646 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5648 LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5649 regel, en is gecentreerd op die regel.
5650 Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5651 De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5652 een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5655 \begin_layout Standard
5657 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5660 \begin_layout Itemize
5662 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals
5663 \begin_inset Formula $\sum$
5667 \begin_inset Formula $\int$
5673 \begin_layout Itemize
5675 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5676 worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5679 \begin_layout Itemize
5681 Tekst is gecentreerd
5684 \begin_layout Standard
5686 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5687 inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5690 \begin_layout Standard
5692 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5693 modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5695 Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5696 bevindt, druk dan niet op
5701 Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5702 beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5703 Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5706 \begin_layout Standard
5712 Plaats de verschillende vergelijkingen van
5714 nl_voorbeeld_ruw.lyx
5716 in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5719 \begin_layout Standard
5725 Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5726 hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5727 de volgende te schrijven:
5728 \begin_inset Formula \[
5729 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5732 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5739 \begin_layout Section
5741 Multi-lijn vergelijkingen
5742 \begin_inset LatexCommand \label{multi-lijn verg}
5749 \begin_layout Standard
5751 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5757 Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5758 \begin_inset Formula \[
5766 \begin_layout Standard
5769 \begin_inset Formula \[
5777 \begin_layout Standard
5779 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5780 zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5781 vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5782 In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5786 \begin_layout Standard
5789 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5791 & = & 5y\end{eqnarray*}
5798 \begin_layout Standard
5804 beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5805 spatiëring tussen de vergelijkingen.
5808 \begin_layout Standard
5810 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5811 in weergave modus en druk
5816 Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5817 Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5818 om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5819 Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5820 Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5821 invoegpunten leeg te laten.
5822 Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5823 lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5824 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5826 & & +e+f+g\end{eqnarray*}
5833 \begin_layout Standard
5835 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5836 je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5837 er in principe van alles neerzetten.
5838 Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5839 gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5840 \begin_inset LatexCommand \ref{Matrices}
5847 \begin_layout Standard
5849 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan
5853 om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5854 Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5855 zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5860 drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5861 hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5862 Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op
5866 om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5867 Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5872 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5874 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5878 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5880 & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5887 \begin_layout Standard
5889 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5890 van een regel en gebruik
5895 om de volgende regel te verwijderen.
5896 Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5897 n) toe aan de huidige.
5898 Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5899 Opgelet: het gebruik van
5903 wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5907 \begin_layout Section
5909 Meer Wiskundige Dingen
5912 \begin_layout Standard
5914 Mathed kan nog veel meer.
5915 Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5922 \begin_layout Itemize
5924 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5927 \begin_layout Itemize
5929 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5930 vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5931 Merk op dat het drukken op de
5935 knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5936 in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5940 \begin_layout Itemize
5942 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5943 (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5946 \begin_layout Itemize
5948 Macros kunt schrijven.
5949 Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5950 aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5952 Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5953 in het document worden doorgevoerd.
5954 Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5957 \begin_layout Itemize
5959 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5967 \begin_layout Chapter
5972 \begin_layout Section
5974 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5977 \begin_layout Standard
5979 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5981 Zie zoals gewoonlijk de
5985 voor meer informatie.
5986 De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5988 Referentiehandleiding
5991 We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5995 \begin_layout Itemize
5997 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
6003 nsert\SpecialChar \menuseparator
6010 om een tabel in te voegen.
6015 muisknop op de tabel om een
6020 popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
6023 \begin_layout Itemize
6025 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
6026 LaTeX) binnen documenten.
6032 nsert\SpecialChar \menuseparator
6040 Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
6041 de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
6042 hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
6045 \begin_layout Itemize
6047 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe
6051 voor meer informatie).
6054 \begin_layout Itemize
6056 LyX is zwaar configureerbaar.
6057 Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
6058 kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
6059 Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het
6067 \begin_layout Standard
6069 Momenteel moet je het
6073 -bestand met een tekst editor bewerken.
6074 De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
6076 Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
6082 Kijk voor informatie hierover bij
6087 elp\SpecialChar \menuseparator
6097 \begin_layout Itemize
6099 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
6100 Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
6101 Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
6102 ) dan veel andere tekstverwerkers.
6103 Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
6104 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
6107 \begin_layout Itemize
6109 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
6110 Dat betekent dat je een bestand kunt openen via
6115 ile\SpecialChar \menuseparator
6126 te typen gevolgd door een
6131 Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
6132 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
6133 Meer informatie vind je via
6138 elp\SpecialChar \menuseparator
6143 ustomization\SpecialChar \@.
6147 \begin_layout Itemize
6149 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
6151 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:relyx}
6158 \begin_layout Itemize
6160 Controleer de spelling van je document met
6165 dit\SpecialChar \menuseparator
6176 \begin_layout Standard
6178 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
6179 op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
6187 \begin_layout Section
6189 LyX voor LaTeX Gebruikers
6192 \begin_layout Standard
6195 \begin_inset LatexCommand \label{sec:latexgebruikers}
6199 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
6200 Je zou echter LaTeX kunnen willen
6204 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
6205 De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
6206 Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
6207 kan doen wat LaTeX ook kan.
6208 Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
6209 kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
6210 Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
6211 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
6214 \begin_layout Standard
6216 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
6217 nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
6222 kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
6227 heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
6228 je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
6231 \begin_layout Subsection
6236 \begin_layout Standard
6238 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
6239 gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
6240 Je komt in de TeX-modus via
6245 ayout\SpecialChar \menuseparator
6252 of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
6255 \begin_layout Standard
6257 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
6258 Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
6259 Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
6261 Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
6262 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
6263 Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
6264 hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
6265 Dus als je in Mathed
6271 typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode
6272 \begin_inset Quotes eld
6276 \begin_inset Quotes erd
6279 veranderen in een blauwe
6280 \begin_inset Quotes eld
6284 \begin_inset Formula $\gamma$
6288 \begin_inset Quotes erd
6292 Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
6293 Merk op dat functies als
6299 rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
6300 Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het
6305 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
6308 \begin_layout Standard
6310 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
6311 Mathed het beginhaakje
6315 het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
6316 de cursor tussen de haakjes zetten.
6317 Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
6318 een argument nodig hebben.
6321 \begin_layout Standard
6323 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
6324 Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
6325 andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
6326 TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
6327 het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
6329 LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
6336 in de preambule (zie Sectie
6337 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:preambule}
6341 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
6342 ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
6345 \begin_layout Subsection
6347 LaTeX Documenten Importeren---
6352 \begin_layout Standard
6355 \begin_inset LatexCommand \label{sec:relyx}
6359 Je kunt een LaTeX bestand in LyX importeren via het menu
6364 ile\SpecialChar \menuseparator
6369 mport\SpecialChar \menuseparator
6373 Dit zal een Perl script aanroepen genaamd
6378 Dit script zet een bestand genaamd
6386 en opent dit vervolgens.
6387 Als de omzetting niet lukt, kun je proberen
6391 vanaf een commandoregel aan te roepen
6395 \begin_layout Standard
6397 Als LyX geïnstalleerd is, zal een apart programma genaamd
6401 in dezelfde map geplaatst worden als het LyX programma.
6404 /usr/local/bin/reLyX
6411 vereist Perl (versie 5.002 ten tijde van dit schrijven).
6416 , mogelijk gebruik makend van speciale opties.
6419 \begin_layout Standard
6425 zal het overgrote deel van LaTeX code omzetten, maar niet alles.
6426 Het zal de dingen die het niet begrijpt in TeX modus zetten.
6427 Dus na het omzetten van een bestand met
6431 kun je uitkijken naar rode tekst en deze handmatig bewerken zodat het er
6435 \begin_layout Standard
6441 heeft zijn eigen man-pagina.
6442 Lees dit om uit te zoeken welke LaTeX codes en omgevingen niet ondersteund
6443 worden, welke fouten er in zitten (en hoe je hier omheen kunt werken) en
6444 hoe je de verschillende opties kunt gebruiken.
6447 \begin_layout Subsection
6449 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
6452 \begin_layout Standard
6454 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
6455 Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
6457 Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
6463 ile\SpecialChar \menuseparator
6468 xport\SpecialChar \menuseparator
6477 welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar
6482 LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
6483 of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
6486 \begin_layout Subsection
6491 \begin_layout Subsubsection
6496 \begin_layout Standard
6503 ayout\SpecialChar \menuseparator
6510 popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een
6516 commando zou zetten.
6517 Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
6518 Zet elke andere optie van het
6536 \begin_layout Subsubsection
6538 Extra Preambule Codes
6541 \begin_layout Standard
6544 \begin_inset LatexCommand \label{sec:preambule}
6548 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
6549 kan je dat ook in LyX doen.
6555 ayout\SpecialChar \menuseparator
6563 en typ in het popupvenster.
6564 Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
6568 \begin_layout Subsection
6573 \begin_layout Standard
6575 LyX ondersteunt BibTeX.
6576 BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
6577 die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
6583 nsert\SpecialChar \menuseparator
6590 OC\SpecialChar \menuseparator
6602 -bestand in te voegen.
6604 \begin_inset Quotes eld
6607 BibTeX Generated References
6608 \begin_inset Quotes erd
6620 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een
6630 \begin_layout Standard
6632 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
6633 zijn, zonder spatiëring.
6643 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een
6652 \begin_layout Standard
6654 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
6660 nsert\SpecialChar \menuseparator
6668 bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie
6669 \begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliografieën}
6674 LyX regelt het BibTeX gedeelte.
6675 Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
6679 popup venster een lijst van alle referenties in je
6687 \begin_layout Subsection
6692 \begin_layout Standard
6694 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met
6699 Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe
6700 \begin_inset Quotes eld
6704 \begin_inset Quotes erd
6718 nsert\SpecialChar \menuseparator
6726 menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
6727 en verbindingsstreepje.
6730 \begin_layout Section
6735 \begin_layout Standard
6737 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
6739 Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6741 \begin_inset Quotes eld
6745 \begin_inset Quotes erd
6749 Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6751 Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6752 Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6753 Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6754 TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.
projects / lyx.git / blob