1 #LyX 1.6.2svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
6 \use_default_options false
11 \font_typewriter default
12 \font_default_family default
19 \paperfontsize default
28 \paperorientation portrait
31 \paragraph_separation indent
33 \quotes_language english
36 \paperpagestyle headings
37 \tracking_changes false
50 door Amir Karger en het LyX Team
53 \begin_layout Standard
54 \begin_inset CommandInset toc
55 LatexCommand tableofcontents
70 \begin_layout Standard
71 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
72 of er weinig van weet.
73 Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
74 Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
75 van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
76 Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
77 LyX gebruik te kunnen maken.
80 \begin_layout Standard
81 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
83 \begin_inset Quotes eld
87 \begin_inset Quotes erd
90 te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
91 Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
92 Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere
93 tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
94 Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
95 je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
96 door jou zelf worden ingevoerd.
97 Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
98 moet je het nog opmaken ook.
99 LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier, zodat
100 je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
104 \begin_layout Standard
105 Wees dus geduldig en lees verder.
106 Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
109 \begin_layout Section
121 \begin_layout Standard
122 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
127 gebruikt de notatie die in de
132 Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de
137 Ja, we bedoelen nu meteen.
140 \begin_layout Standard
141 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
142 over wat de bedoeling is bij deze
149 \begin_layout Subsection
150 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
153 \begin_layout Standard
154 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
155 Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
156 kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
157 doen om te kijken of je ze goed doet.
158 Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
161 \begin_layout Standard
162 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze
166 waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
167 De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
168 LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
172 \begin_layout Plain Layout
174 \begin_inset Quotes eld
178 \begin_inset Quotes erd
186 die je zult willen leren.
187 Zelfs als je geen zin hebt de rest van de
191 door te lezen, zou je zeker Sectie
192 \begin_inset CommandInset ref
194 reference "sec:latexgebruikers"
198 door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
201 \begin_layout Standard
203 \begin_inset CommandInset ref
205 reference "sec:wat-is-lyx"
209 is een overblijfsel van een oudere versie van de
213 en is een beetje pittige kost.
214 Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
215 om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
218 \begin_layout Subsection
226 \begin_layout Itemize
227 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
231 \begin_layout Standard
232 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
236 \begin_layout Plain Layout
241 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
242 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
243 niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
250 \begin_inset Quotes eld
253 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
254 \begin_inset Quotes erd
257 Dit zullen wij niet doen.
260 \begin_layout Standard
261 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
262 opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
263 Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
264 we dat u een beetje verward bent.
268 \begin_layout Itemize
269 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
273 \begin_layout Standard
274 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
276 Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
280 \begin_layout Plain Layout
281 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
282 zijn de gemiddelde mens.
292 \begin_layout Itemize
293 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
297 \begin_layout Standard
298 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
301 \begin_layout Standard
302 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
303 alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
304 Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
305 te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
307 Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
308 het einde van elke sectie een
309 \begin_inset Quotes eld
312 zie de gebruikshandleiding
313 \begin_inset Quotes erd
320 \begin_layout Itemize
321 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
325 \begin_layout Standard
327 Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
328 kan je altijd een LaTeX boek halen.
329 Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
330 Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
335 \begin_layout Standard
336 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
337 Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
339 \begin_inset CommandInset ref
341 reference "sec:eerste-doc"
348 \begin_layout Section
350 \begin_inset CommandInset label
352 name "sec:wat-is-lyx"
359 \begin_layout Subsection
363 \begin_layout Standard
364 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
365 in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
366 Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
367 en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
368 Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het
369 \begin_inset Quotes eld
373 \begin_inset Quotes erd
376 teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
377 Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
378 zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
379 Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
380 Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
384 \begin_layout Standard
385 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
386 details als: welk teken moet waar staan.
389 \begin_layout Standard
390 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
391 Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
392 Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
393 Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
394 ander typemachinewiel op zet.
395 Je snapt wat we bedoelen.
398 \begin_layout Standard
399 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
400 Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
401 Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
402 stel regels dat een stijl wordt genoemd.
403 Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
406 \begin_layout Standard
407 Stel, je schrijft een rapport.
408 Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd
409 \begin_inset Quotes eld
413 \begin_inset Quotes erd
416 Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
417 verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
419 \begin_inset Quotes eld
423 \begin_inset Quotes erd
427 \begin_inset Quotes eld
439 \begin_inset Quotes erd
443 Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
444 of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
445 en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
448 \begin_layout Standard
449 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
451 \begin_inset Quotes eld
455 \begin_inset Quotes erd
461 \begin_layout Standard
463 Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden— overal.
464 Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
465 de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
468 \begin_layout Standard
469 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
470 Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
472 Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
473 plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
474 dan die je gebruikte voor sectie 1.
475 Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
476 De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
477 welke fontgrootte had, niet jij.
478 Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
481 \begin_layout Standard
483 Stel, je bent een lijst aan het maken.
484 In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
486 Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
487 moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
488 Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
489 is het en wat wil ik er in zetten.
493 \begin_layout Standard
494 Het basisidee achter LyX is dus: zeg
498 je aan het doen bent, niet
504 \begin_inset Quotes eld
507 wat je ziet is wat je krijgt
508 \begin_inset Quotes erd
512 \begin_inset Quotes eld
515 wat je ziet is wat je bedoelt
516 \begin_inset Quotes erd
520 \begin_inset Quotes eld
523 what you see is what you mean
524 \begin_inset Quotes erd
528 \begin_inset Quotes eld
532 \begin_inset Quotes erd
538 \begin_layout Subsection
539 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
543 \begin_layout Plain Layout
544 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
546 Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
548 En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
549 ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
557 \begin_layout Standard
558 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
561 \begin_layout Itemize
565 \begin_layout Itemize
569 \begin_layout Itemize
570 Extra witruimte (d.w.z.
571 twee of meer keren achter elkaar op
582 \begin_layout Standard
583 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
585 Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
586 Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
587 is, afgaand op de context.
588 In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
589 te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
593 \begin_layout Standard
594 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
595 manier worden gebruikt als je zou denken:
598 \begin_layout Itemize
599 Regels voor het inspringen
602 \begin_layout Itemize
603 Het afbreken van paginas
606 \begin_layout Itemize
607 Ruimte tussen regels (d.w.z.
608 enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
611 \begin_layout Itemize
612 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
615 \begin_layout Itemize
616 Lettertypen en groottes
619 \begin_layout Itemize
620 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
623 \begin_layout Standard
624 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
625 LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
627 Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
628 de typeface en lettergrootte gezet.
629 Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
630 paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
631 Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
632 In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
633 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
637 \begin_layout Plain Layout
638 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
639 kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
640 plaats in een document.
653 \begin_layout Standard
654 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
658 \begin_layout Itemize
662 \begin_layout Itemize
666 \begin_layout Itemize
670 \begin_layout Itemize
674 \begin_layout Itemize
678 \begin_layout Standard
679 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
680 tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
681 gaan meer richting het WYSIWYM concept.
682 Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
683 voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
684 LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het
689 Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
693 \begin_layout Plain Layout
694 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
703 \begin_layout Standard
704 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
706 Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
707 te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
709 Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
710 de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
711 ( It's not a bug, it's a feature!).
712 Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
714 \begin_inset Quotes erd
717 programma-eigenschappen
718 \begin_inset Quotes erd
721 \SpecialChar \ldots{}
722 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
723 3 pagina's van je creatieve onderneming mee de verdoemenis in neemt.
726 \begin_layout Standard
730 \begin_layout Standard
731 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
732 elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
733 Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
734 als je de betreffende bestanden wilt openen.
735 LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
736 het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
737 Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
738 Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
742 \begin_layout Subsection
750 \begin_layout Standard
751 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
755 \begin_layout Plain Layout
756 De bron voor de info in deze paragraaf is
757 \begin_inset Quotes eld
765 \begin_inset Quotes erd
768 door Helmut Kopka en Patrick Daly.
769 Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de
780 Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
782 \begin_inset Quotes eld
786 \begin_inset Quotes erd
789 wordt uitgesproken als
790 \begin_inset Quotes eld
794 \begin_inset Quotes erd
798 Vele mensen vinden het te technisch.
799 De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
800 TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
801 bestand, en voert deze vervolgens uit.
802 Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
803 ingewikkeld als een drukkerijmachine.
804 Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde
805 \begin_inset Quotes eld
808 apparaat onafhankelijke
809 \begin_inset Quotes erd
813 \begin_inset Quotes eld
817 \begin_inset Quotes erd
829 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
830 kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
833 \begin_layout Standard
834 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
835 anders geweest dan een opmaakmotor.
836 TeX laat je echter ook macros definieren.
837 En dán begint het leuk te worden.
840 \begin_layout Standard
841 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
842 macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
843 Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
844 Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
845 Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
846 En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
847 Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
848 minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
849 of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
851 En zo ontstond LaTeX.
854 \begin_layout Standard
855 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
856 hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
857 voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
858 Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
859 Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
860 Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
862 Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
863 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
864 gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
865 In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
866 Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
867 hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
870 \begin_layout Standard
871 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
876 is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
877 zoals een boek of een artikel.
878 Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
880 sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
881 eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
882 niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
883 document kan gebruiken.
884 Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
885 door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
886 hier speciaal voor zijn gemaakt.
887 Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
888 of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
889 nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
890 pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
891 plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
892 enzovoort, enzovoort, enzovoort.
895 \begin_layout Standard
896 Hier is een overzicht:
900 \labelwidthstring 00.00.0000
901 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
905 \labelwidthstring 00.00.0000
906 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
911 \labelwidthstring 00.00.0000
912 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
917 \labelwidthstring 00.00.0000
918 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
922 \labelwidthstring 00.00.0000
923 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
924 om het printwerk te doen.
927 \begin_layout Standard
928 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren
932 LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
933 Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
934 Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten—
938 je aan het typen bent.
939 De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
942 \begin_layout Standard
943 Oja — nog een laatste opmerking.
944 LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
946 \begin_inset Quotes eld
950 \begin_inset Quotes erd
953 Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat
954 \begin_inset Quotes eld
958 \begin_inset Quotes erd
961 ook tot de mogelijkheden behoort.
962 \begin_inset Quotes eld
965 LyX wordt echter uitgesproken als
966 \begin_inset Quotes eld
970 \begin_inset Quotes erd
974 \begin_inset Quotes eld
978 \begin_inset Quotes erd
982 \begin_inset Quotes eld
986 \begin_inset Quotes erd
989 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
993 \begin_layout Chapter
997 \begin_layout Section
998 Je Eerste LyX Document.
1001 \begin_layout Standard
1002 \begin_inset CommandInset label
1004 name "sec:eerste-doc"
1009 Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
1010 Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
1011 die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
1014 \begin_layout Standard
1015 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
1016 belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
1017 Dit is gelukkig erg eenvoudig.
1035 ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
1036 Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
1041 \begin_layout Plain Layout
1042 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
1049 Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu
1056 kunt gebruiken om te wisselen.
1061 zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
1063 Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de
1068 Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
1069 je op den duur veel tijd zal schelen.
1072 \begin_layout Standard
1077 zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
1082 (of een soortgelijk programma om
1086 -bestanden te bekijken),
1090 (of een andere manier om
1094 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
1095 Dit zijn nogal wat aannames.
1096 Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
1097 een werkend systeem moeten opzetten.
1098 Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
1101 \begin_layout Standard
1102 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
1109 Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
1110 eden van LyX af weet.
1111 Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
1112 dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
1113 Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
1117 \begin_layout Plain Layout
1118 De aanwijzingen bevinden zich in gele
1119 \begin_inset Quotes eld
1123 \begin_inset Quotes erd
1127 Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1133 Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1136 voorbeeld_verlyxt.lyx
1138 dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1141 \begin_layout Standard
1142 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map
1147 Je kunt hier komen door eerst
1152 ile\SpecialChar \menuseparator
1159 te kiezen en dan op de knop
1164 Open het ruwe document, en gebruik
1169 ile\SpecialChar \menuseparator
1179 om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1180 Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1181 output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1184 \begin_layout Standard
1185 Tussen twee haakjes, de map
1189 bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1190 Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1191 Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1192 of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1197 hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1198 doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1201 \begin_layout Subsection
1202 Schrijven, Bekijken, en Printen
1205 \begin_layout Itemize
1206 Open een nieuw bestand met
1211 ile\SpecialChar \menuseparator
1219 \begin_layout Itemize
1222 Dit is mijn eerste LyX document!
1226 \begin_layout Plain Layout
1228 Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1229 Het maakt in weze niet uit.
1230 We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1231 voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1239 \begin_layout Itemize
1240 Bewaar je document met
1245 ile\SpecialChar \menuseparator
1247 \begin_inset space ~
1258 \begin_layout Itemize
1264 iew\SpecialChar \menuseparator
1271 start je LaTeX op om een
1275 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1276 Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1277 van waaruit je LyX hebt opgestart.
1278 Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1283 (of een ander programma om
1287 bestanden te bekijken) opstarten.
1288 Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1289 er uit ziet als het zou worden geprint
1293 \begin_layout Plain Layout
1294 Je kunt tijd besparen door
1298 in de achtergrond te laten lopen.
1299 Op die manier kun je
1304 iew\SpecialChar \menuseparator
1309 pdate\SpecialChar \menuseparator
1316 gebruiken, en hoef je alleen maar op het
1320 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1328 \begin_layout Itemize
1334 ile\SpecialChar \menuseparator
1349 \begin_layout Standard
1350 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1351 De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de
1361 Referentiehandleiding
1363 zal worden behandeld.
1366 \begin_layout Subsection
1367 Eenvoudige Bewerkingen
1370 \begin_layout Standard
1371 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1372 je natuurlijk ook met LyX doen.
1373 Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1378 \begin_layout Plain Layout
1379 Als je bent zoals je meeste
1383 gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de
1392 en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1398 ile\SpecialChar \menuseparator
1410 dit\SpecialChar \menuseparator
1422 ile\SpecialChar \menuseparator
1429 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1430 verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1431 Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1435 \begin_layout Description
1436 Herstel LyX heeft de
1441 \begin_inset Quotes eld
1445 \begin_inset Quotes erd
1448 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1449 je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op
1454 dit\SpecialChar \menuseparator
1462 Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon
1467 dit\SpecialChar \menuseparator
1474 om de bewerking terug te krijgen.
1478 \begin_layout Standard
1479 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1480 Ook werkt herstellen niet voor
1484 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1488 \begin_layout Description
1489 Knippen/Plakken/Kopiëren Met
1494 dit\SpecialChar \menuseparator
1506 dit\SpecialChar \menuseparator
1518 dit\SpecialChar \menuseparator
1525 kun je knippen, plakken en kopiëren.
1526 Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de
1533 \begin_layout Description
1534 Zoeken/Vervangen Gebruik
1539 dit\SpecialChar \menuseparator
1545 \begin_inset space ~
1549 \begin_inset space ~
1554 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1555 In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1564 knop om een gevonden woord te vervangen.
1568 \begin_layout Plain Layout
1569 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1570 Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1571 De meeste popup-schermen in LyX — inclusief de
1577 \begin_inset space ~
1581 \begin_inset space ~
1589 \begin_inset space ~
1593 \begin_inset space ~
1602 popups, als ook de verschillende wiskunde popups — kunnen evengoed worden
1603 geminimaliseerd als afgesloten.
1604 Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals
1609 ile\SpecialChar \menuseparator
1616 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1625 \begin_layout Description
1626 Tekenopmaak Je kunt tekst
1630 geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt),
1638 zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1639 via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het
1649 \begin_layout Description
1650 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1651 die veelgebruikte functies zoals
1660 Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1661 verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1665 \begin_layout Description
1666 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1668 Deze laat allerlei handige informatie zien.
1669 Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1670 waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1671 Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1672 Merk op dat je ook in de minibuffer kunt
1677 Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1678 waarmee je je document kunt verwoesten.
1679 Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1682 \begin_layout Standard
1683 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1684 deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1685 Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1689 \begin_layout Subsection
1690 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1693 \begin_layout Standard
1694 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1695 de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1696 Hoe vaak je ook op de
1700 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1701 Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1702 Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1707 laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite
1711 er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1712 te zetten, of om de marge aan te passen.
1715 \begin_layout Standard
1716 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1717 \begin_inset Quotes eld
1720 What You See Is What You Get
1721 \begin_inset Quotes erd
1724 (Wat je ziet is wat je krijgt).
1725 LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe:
1726 \begin_inset Quotes eld
1729 What You See Is What You
1734 \begin_inset Quotes erd
1737 (Wat je ziet is wat je
1742 Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1748 scheidt paragrafen grammaticaal en een
1752 scheidt woorden grammaticaal.
1753 Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1758 heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1759 niet door LyX ondersteund.
1760 Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1765 van je document, en minder over de vorm.
1767 \begin_inset CommandInset ref
1769 reference "sec:wat-is-lyx"
1773 voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1776 \begin_layout Standard
1777 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1779 Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1785 bevat hierover informatie.
1786 Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1787 — dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1788 achter elkaar — en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf uitlijnin
1789 g handmatig te veranderen.
1790 De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1791 en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1793 Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1794 worden afgeleid door de opmaak.
1797 \begin_layout Section
1801 \begin_layout Standard
1802 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1803 we zullen deze onderdelen
1808 Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1809 Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1810 nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1811 Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1812 Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1813 Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1814 hebben die het adres van de schrijver bevat.
1817 \begin_layout Standard
1818 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de
1819 \begin_inset Quotes eld
1822 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1823 \begin_inset Quotes erd
1827 Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1828 stand, regelafstand en meer.
1829 Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1830 bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1831 titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1832 ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1834 Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1835 van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1836 LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1839 \begin_layout Standard
1844 statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1853 Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1854 Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er
1855 \begin_inset Quotes eld
1859 \begin_inset Quotes erd
1862 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1863 Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1864 je kunt zien hoe ze werken.
1869 menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1870 te drukken, net rechts van de
1877 \begin_layout Subsection
1878 Secties en Subsecties
1881 \begin_layout Standard
1886 op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer
1898 \begin_layout Plain Layout
1899 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1900 Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1901 aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1902 Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1903 door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1909 LyX nummert de sectie met een
1910 \begin_inset Quotes eld
1914 \begin_inset Quotes erd
1917 en zet de kop (titel) in een groter font.
1923 Merk op dat de tekst in de
1927 -statusregel terug verandert van
1928 \begin_inset Quotes eld
1932 \begin_inset Quotes erd
1936 \begin_inset Quotes eld
1940 \begin_inset Quotes erd
1944 Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
1953 \begin_layout Plain Layout
1958 om titels te schrijven met twee of meer regels.
1963 omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
1964 De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
1970 Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
1974 statusregel te kijken.
1980 Typ nu de inleiding van het document:
1983 \begin_layout LyX-Code
1984 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
1987 \begin_layout Standard
1992 , en selecteer opnieuw
2002 \begin_inset Quotes eld
2006 \begin_inset Quotes erd
2009 en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
2014 en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
2017 \begin_layout Standard
2018 Het wordt al leuker.
2019 Ga naar het einde van sectie 1 (na
2020 \begin_inset Quotes eld
2023 Mijn eerste LyX document
2024 \begin_inset Quotes erd
2031 , en selecteer opnieuw
2041 \begin_inset Quotes eld
2045 \begin_inset Quotes erd
2048 neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
2055 \begin_inset Quotes eld
2059 \begin_inset Quotes erd
2062 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
2063 van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
2064 en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
2067 \begin_layout Standard
2072 om terug te komen naar de
2076 omgeving, en typ de volgende vijf regels:
2079 \begin_layout LyX-Code
2080 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
2081 Beschrijving van Sectie
2084 \begin_layout LyX-Code
2085 Secties zijn groter dan subsecties.
2088 \begin_layout LyX-Code
2089 Beschrijving van Subsectie
2092 \begin_layout LyX-Code
2093 Subsecties zijn kleiner dan secties.
2096 \begin_layout Standard
2097 Klik op de tweede regel en selecteer
2106 LyX nummert deze subsectie
2107 \begin_inset Quotes eld
2111 \begin_inset Quotes erd
2114 en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
2116 Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
2117 Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch
2118 \begin_inset Quotes eld
2122 \begin_inset Quotes erd
2126 Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
2127 als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
2128 \begin_inset Quotes eld
2132 \begin_inset Quotes erd
2136 \begin_inset Quotes eld
2140 \begin_inset Quotes erd
2146 \begin_layout Standard
2147 Andere sectieniveaus zijn
2160 Speel ermee en probeer het uit.
2161 Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen
2169 standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
2174 om dit te veranderen.
2175 Tenslotte is er nog de omgevingstype
2184 Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
2186 \begin_inset CommandInset ref
2188 reference "sec:tekstklassen"
2195 \begin_layout Standard
2196 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
2197 worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
2198 Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in
2203 LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2204 de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2205 Er zijn ook corresponderende
2206 \begin_inset Quotes eld
2210 \begin_inset Quotes erd
2222 Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2223 omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2226 \begin_layout Standard
2231 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in
2238 \begin_layout Subsection
2239 Lijsten en Deel-lijsten
2242 \begin_layout Standard
2243 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2244 Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2245 om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2246 je in het midden iets wilt toevoegen.
2247 Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2251 \begin_layout Plain Layout
2252 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de
2261 het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2266 Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2270 \begin_layout Itemize
2271 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2272 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2280 \begin_layout Itemize
2281 Een overzicht zal eerder de
2285 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken
2288 \begin_layout Itemize
2289 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2294 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2298 \begin_layout Itemize
2303 — welke in LaTeX niet voorkomt — is een iets andere vorm van het omgevingstype
2311 \begin_layout Standard
2312 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2313 andere tekstverwerkers.
2314 Typ de volgende regel ergens in je document:
2317 \begin_layout Standard
2320 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat:
2323 \begin_layout Standard
2338 LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2339 (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2340 Typ nu je argumenten:
2343 \begin_layout LyX-Code
2344 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2347 \begin_layout LyX-Code
2351 \begin_layout LyX-Code
2352 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2355 \begin_layout Standard
2356 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een
2361 LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2362 Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2367 meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale
2374 \begin_inset space ~
2384 Om de lijst te verlaten, moet je weer de
2388 omgeving selecteren (of de toetscombinatie
2391 \begin_inset space ~
2399 \begin_layout Standard
2400 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2401 Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2402 Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2407 \begin_layout Plain Layout
2408 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2413 de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2414 Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2415 Maak je daar echter geen zorgen over.
2429 Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2430 zal LyX de nummering bijwerken.
2433 \begin_layout Standard
2434 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2444 In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2445 eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2446 paragraaf totdat je een
2451 De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2455 ), ofwel gescheiden door een
2456 \begin_inset Quotes eld
2460 \begin_inset Quotes erd
2467 \begin_layout Plain Layout
2468 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2469 van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke
2473 van een typemachine.
2482 ) van de rest van de paragraaf.
2483 Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2487 \begin_inset space ~
2492 s die je krijgt met de toetscombinatie
2497 Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe
2498 \begin_inset Quotes eld
2502 \begin_inset Quotes erd
2508 \begin_layout Standard
2513 : Maak de lijst op in
2518 \begin_layout Standard
2519 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2520 Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2521 Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2522 wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2527 voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2535 \begin_layout Subsection
2536 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2539 \begin_layout Standard
2540 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden:
2544 voor korte aanhalingen en
2548 voor langere citaten.
2557 gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een
2562 Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2563 typen om de code uit te lijnen.
2564 Je kunt zelf poëzie schrijven
2568 \begin_layout Plain Layout
2569 \SpecialChar \ldots{}
2570 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2584 om coupletten te scheiden, en
2588 om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2593 voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2596 \begin_layout Standard
2601 : Maak in het document
2616 \begin_layout Chapter
2617 Documenten Schrijven
2620 \begin_layout Standard
2621 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2623 Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2624 krachtige manier om met omgevingen te werken.
2625 De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2626 zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2627 Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2628 in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2629 Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2630 soorten documenten te schrijven.
2631 Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2632 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2633 omtoveren in Een Document.
2636 \begin_layout Section
2637 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2640 \begin_layout Standard
2641 \begin_inset CommandInset label
2643 name "sec:tekstklassen"
2647 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2649 Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2650 meestal enkelzijdig zijn.
2651 Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2652 omgevingen — zoals het adres van de afzender en de handtekening— welke
2653 in een boek of artikel zinloos zijn.
2662 \begin_layout Plain Layout
2663 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2668 regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2673 bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse
2678 Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2679 vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2683 \begin_layout Standard
2684 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse
2692 \begin_layout Plain Layout
2693 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2695 Je kunt dit veranderen in je
2705 Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2706 het dan anders wordt opgemaakt.
2707 Dit doe je via het menu
2714 dat je vindt in het popupvenster via
2719 ayout\SpecialChar \menuseparator
2727 Als je je document verandert in de tekstklasse
2731 en vervolgens kijkt naar het
2735 menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2736 Je zult echter nu ook de omgeving
2741 Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2742 tekstklasse, raadpleeg dan het
2749 \begin_layout Standard
2750 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2751 kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2752 van elkaar kunnen verschillen.
2753 Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2754 in elektronische vorm.
2755 Hierbij hanteren zij LaTeX
2756 \begin_inset Quotes eld
2760 \begin_inset Quotes erd
2763 zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2764 LyX ondersteunt deze opzet ook.
2765 Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2766 tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2770 \begin_inset space ~
2778 \begin_layout Standard
2779 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2780 Zoals gewoonlijk: zie de
2787 \begin_layout Standard
2788 \begin_inset VSpace 0.3cm
2794 \begin_layout Standard
2796 \begin_inset Tabular
2797 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2799 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
2800 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
2802 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
2805 \begin_layout Plain Layout
2820 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2823 \begin_layout Plain Layout
2831 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2834 \begin_layout Plain Layout
2849 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2852 \begin_layout Plain Layout
2862 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2869 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2872 \begin_layout Plain Layout
2887 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2890 \begin_layout Plain Layout
2916 omgevingen voor American Mathematics Society
2923 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2926 \begin_layout Plain Layout
2941 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2944 \begin_layout Plain Layout
2954 langer dan article, dubbelzijdig
2961 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
2964 \begin_layout Plain Layout
2979 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2982 \begin_layout Plain Layout
2992 report + voor en achterzijde
3009 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
3012 \begin_layout Plain Layout
3027 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3030 \begin_layout Plain Layout
3040 transparanten (inclusief FoilTeX)
3047 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
3050 \begin_layout Plain Layout
3065 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3068 \begin_layout Plain Layout
3078 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
3092 \begin_layout Standard
3093 \begin_inset VSpace 0.3cm
3099 \begin_layout Section
3100 Sjablonen: Een Brief Schrijven
3103 \begin_layout Standard
3104 Een van de meest populaire tekstklassen is
3109 Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
3110 openen, en te kiezen voor
3121 menu, dat je vindt via het popupvenster
3126 ayout\SpecialChar \menuseparator
3134 Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
3135 , lijkt het op extra werk.
3136 Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
3137 het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
3138 LyX heeft daarom een
3142 voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
3143 hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
3144 van de brief vervangen door je eigen tekst.
3147 \begin_layout Standard
3148 Open een nieuw bestand met
3153 ile\SpecialChar \menuseparator
3155 \begin_inset space ~
3159 \begin_inset space ~
3169 Kies een bestandsnaam en selecteer
3173 van popupvenster met de titel
3176 \begin_inset space ~
3182 Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
3186 \begin_layout Standard
3191 menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de
3194 \begin_inset space ~
3199 omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
3209 Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
3211 Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de
3216 \begin_inset Quotes eld
3220 \begin_inset Quotes eld
3223 in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
3224 Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
3225 zien als je de brief uitprint.
3226 Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
3227 Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de
3232 Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de
3236 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handteken
3237 ing aan het einde moet staan.
3240 \begin_layout Standard
3241 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
3242 Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
3243 vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
3244 Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
3245 sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
3246 We hoeven hier waarschijnlijk geen
3247 \begin_inset Quotes eld
3251 \begin_inset Quotes erd
3254 voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
3258 \begin_layout Plain Layout
3259 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
3260 in een omgeving verwijdert— bijvoorbeeld als je het gehele
3263 \begin_inset space ~
3268 veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen— en dan
3269 de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
3271 Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
3273 Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het
3277 menu om het terug te krijgen.
3285 \begin_layout Standard
3286 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
3287 om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
3288 Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
3289 de de meer bijzondere tekstklassen.
3290 Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
3291 die wat minder van computers afweten.
3292 Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
3293 er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
3297 \begin_layout Section
3301 \begin_layout Standard
3302 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel — die de feitelijke titel, de auteur,
3303 de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten— als een
3304 apart gedeelte van het document.
3307 \begin_layout Standard
3312 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse
3320 \begin_layout Plain Layout
3321 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse
3325 geen titels toelaat.
3330 Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de
3335 Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de
3340 Op de volgende regel typ je de datum in de
3345 Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3351 Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3354 \begin_layout Standard
3359 : Repareer de titel, datum en auteur in
3364 \begin_layout Section
3365 Labels en Kruisverwijzingen
3368 \begin_layout Standard
3369 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3370 vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3371 Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3372 delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3373 Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3375 Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3376 Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3377 LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3380 \begin_layout Subsection*
3384 \begin_layout Standard
3385 Laten we onze tweede sectie, met de titel
3386 \begin_inset Quotes eld
3390 \begin_inset Quotes erd
3394 Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer
3399 nsert\SpecialChar \menuseparator
3407 Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3412 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3413 raken als we later andere labels willen toevoegen.
3417 \begin_layout Plain Layout
3419 \begin_inset Quotes eld
3423 \begin_inset Quotes eld
3426 omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3435 drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3439 \begin_layout Standard
3440 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3441 plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3442 waar de label zich in bevind.
3443 Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3444 op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3449 wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3452 \begin_layout Standard
3453 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het
3457 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3459 Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3461 Dit zullen we nu gaan doen.
3464 \begin_layout Subsection*
3465 Je eerste kruisverwijzingen
3468 \begin_layout Standard
3469 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ:
3472 \begin_layout LyX-Code
3473 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie
3474 \begin_inset Newline newline
3477 dat je vindt op pagina .
3480 \begin_layout Standard
3481 Zet nu de cursor na het woord
3482 \begin_inset Quotes eld
3486 \begin_inset Quotes erd
3494 nsert\SpecialChar \menuseparator
3505 \begin_inset space ~
3510 popupvenster verschijnt.
3511 Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3512 Op dit moment behoort er slechts een te zijn,
3513 \begin_inset Quotes eld
3517 \begin_inset Quotes erd
3521 Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3528 \begin_inset space ~
3534 Zet de cursor nu na het woord
3535 \begin_inset Quotes eld
3539 \begin_inset Quotes erd
3545 \begin_inset space ~
3553 \begin_inset space ~
3561 \begin_inset space ~
3569 \begin_layout Standard
3570 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3571 In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3572 ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3576 \begin_inset space ~
3581 popupvenster geselecteerd hebt).
3582 Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3583 een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3584 popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3586 \begin_inset Quotes eld
3590 \begin_inset Quotes erd
3593 te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3595 \begin_inset Quotes eld
3599 \begin_inset Quotes erd
3602 te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3603 Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3609 iew\SpecialChar \menuseparator
3614 pdate\SpecialChar \menuseparator
3621 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar
3622 \begin_inset Quotes eld
3626 \begin_inset Quotes erd
3630 \begin_inset Quotes eld
3634 \begin_inset Quotes erd
3637 verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3640 \begin_layout Subsection*
3641 Leuke dingen met labels
3644 \begin_layout Standard
3645 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3647 Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie
3648 \begin_inset space ~
3652 Doe nu een nieuwe LaTeX run, en — voilà! — de kruisverwijzing naar Sectie
3653 \begin_inset space ~
3656 2 is veranderd naar 3! Verander
3657 \begin_inset Quotes eld
3661 \begin_inset Quotes erd
3664 in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie
3665 \begin_inset space ~
3668 2.1 refereren in plaats van Sectie
3669 \begin_inset space ~
3673 De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3674 een hele pagina tekst toevoegt.
3677 \begin_layout Standard
3678 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3680 \begin_inset Quotes eld
3684 \begin_inset Quotes erd
3687 te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3688 En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3689 Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3690 schrijft), is het misschien makkelijk om het
3693 \begin_inset space ~
3698 venster open te laten.
3701 \begin_layout Standard
3702 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3703 goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de
3711 \begin_layout Plain Layout
3712 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3713 in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3715 Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3716 Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie
3717 \begin_inset space ~
3721 \begin_inset CommandInset ref
3723 reference "sec:tekstklassen"
3735 \begin_layout Standard
3740 : Herstel de verwijzingen in
3745 \begin_layout Section
3746 Voetnoten en Margenoten
3749 \begin_layout Standard
3750 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de
3753 \begin_inset space ~
3758 -knop in de knoppenbalk
3762 \begin_layout Plain Layout
3763 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3774 nsert\SpecialChar \menuseparator
3782 Klik aan het einde van het woordje
3783 \begin_inset Quotes eld
3787 \begin_inset Quotes erd
3790 ergens in je document en klik op de
3793 \begin_inset space ~
3799 Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3801 Helemaal links zul je het woord
3802 \begin_inset Quotes eld
3806 \begin_inset Quotes erd
3809 zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3810 De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3812 LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3816 \begin_layout LyX-Code
3817 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3820 \begin_layout Standard
3821 Klik nu op het woord
3822 \begin_inset Quotes eld
3826 \begin_inset Quotes erd
3829 De voetnootregel verdwijnt, het woord
3830 \begin_inset Quotes eld
3834 \begin_inset Quotes erd
3837 als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3838 waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3840 \begin_inset Quotes eld
3844 \begin_inset Quotes erd
3847 van de voetnoot genoemd.
3848 Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen — en als je wilt, de inhoud bewerken
3850 \begin_inset Quotes eld
3854 \begin_inset Quotes erd
3857 markering te klikken.
3860 \begin_layout Standard
3861 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3862 plaats van een nummer.
3863 Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3864 Je kunt dit zien door naar het
3868 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3869 Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3870 Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3871 neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3875 \begin_layout Standard
3876 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3877 Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3878 de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met
3893 Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
3897 \begin_inset space ~
3903 Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
3907 \begin_inset space ~
3912 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
3915 \begin_layout Standard
3916 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
3920 \begin_inset space ~
3924 \begin_inset space ~
3933 \begin_layout Plain Layout
3934 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
3935 in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
3936 De knop zou naast de
3939 \begin_inset space ~
3944 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
3954 nsert\SpecialChar \menuseparator
3960 \begin_inset space ~
3966 Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
3969 \begin_layout Itemize
3971 \begin_inset Quotes eld
3975 \begin_inset Quotes erd
3979 \begin_inset Quotes eld
3983 \begin_inset Quotes erd
3989 \begin_layout Itemize
3990 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
3994 \begin_layout Itemize
3995 Margenoten niet genummerd worden.
3999 \begin_layout Itemize
4000 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
4002 Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
4005 \begin_layout Standard
4006 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
4007 in een kantlijnaantekening.
4008 Bekijk het resultaat.
4011 \begin_layout Standard
4016 : Herstel de voetnoot in
4021 \begin_layout Section
4025 \begin_layout Standard
4026 \begin_inset CommandInset label
4028 name "sec:bibliografieën"
4032 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
4033 De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
4034 Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
4035 Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
4036 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
4037 de nummers van de items veranderen.
4040 \begin_layout Standard
4041 Ga naar het einde van het document en ga in de
4046 Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
4049 De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
4051 als je eerste referentie.
4052 Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
4054 Klik op het nummer van de referentie en een
4057 \begin_inset space ~
4063 Je gebruikt het eerste veld, de sleutel:
4067 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
4068 Standaard is het een nummer.
4069 Verander de sleutel in
4070 \begin_inset Quotes eld
4074 \begin_inset Quotes erd
4077 om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
4080 \begin_layout Standard
4081 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
4087 nsert\SpecialChar \menuseparator
4093 \begin_inset space ~
4099 LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
4105 Het eerste veld in deze popup heet ook wel
4109 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
4113 \begin_layout Plain Layout
4114 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
4115 te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het
4125 Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het
4130 \begin_inset Quotes eld
4134 \begin_inset Quotes erd
4137 (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
4138 Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
4139 citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
4140 aan het einde van het document.
4143 \begin_layout Standard
4144 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het
4155 popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
4156 hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
4157 achter de referentie zetten.
4158 Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
4159 plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld
4160 \begin_inset Quotes eld
4164 \begin_inset Quotes erd
4167 gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
4175 \begin_inset space ~
4181 Zie zoals gewoonlijk de
4188 \begin_layout Standard
4193 Herstel de bibliografie en het citaat in
4198 \begin_layout Section
4202 \begin_layout Standard
4203 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
4204 Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
4209 na de document-titel en voor je eerste sectietitel
4213 \begin_layout Plain Layout
4214 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
4215 en voor het sectienummer te komen.
4216 Dit zal nooit lukken.
4217 Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
4218 zijn rekening neemt.
4228 nsert\SpecialChar \menuseparator
4230 \begin_inset space ~
4234 \begin_inset space ~
4241 OC\SpecialChar \menuseparator
4243 \begin_inset space ~
4247 \begin_inset space ~
4258 \begin_inset Quotes eld
4262 \begin_inset Quotes erd
4265 zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
4266 eerste regel van het document.
4269 \begin_layout Standard
4270 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
4271 Als je echter naar je
4275 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
4276 de verschillende secties en subsecties.
4277 Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
4282 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
4285 \begin_layout Standard
4286 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
4287 toch niet kunt bewerken.
4288 Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
4290 \begin_inset Quotes eld
4294 \begin_inset Quotes erd
4297 inzet te klikken, of via
4302 dit\SpecialChar \menuseparator
4308 \begin_inset space ~
4312 \begin_inset space ~
4319 \begin_layout Plain Layout
4320 Het menucommando werkt zelfs als je geen
4321 \begin_inset Quotes eld
4325 \begin_inset Quotes erd
4328 inzet in je document hebt.
4334 Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
4336 \begin_inset space ~
4340 \begin_inset space ~
4345 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
4346 Als je op een (sub)sectie-titel in het
4349 \begin_inset space ~
4353 \begin_inset space ~
4358 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
4359 die plek in het document verplaatsen.
4360 Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
4361 in de inhoudsopgave.
4362 Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
4363 gedurende een LyX sessie.
4366 \begin_layout Standard
4367 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de
4368 \begin_inset Quotes eld
4372 \begin_inset Quotes erd
4375 markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
4379 \begin_layout Standard
4384 : Herstel de inhoudsopgave in
4389 \begin_layout Chapter
4390 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
4393 \begin_layout Standard
4394 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
4395 in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
4396 te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
4397 en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
4398 Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
4399 van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
4400 LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
4401 Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
4402 gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
4403 Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het
4404 \begin_inset Quotes eld
4408 \begin_inset Quotes erd
4411 je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
4416 \begin_layout Plain Layout
4417 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert
4430 \begin_layout Section
4434 \begin_layout Standard
4435 Typ ergens in je LyX document:
4438 \begin_layout LyX-Code
4439 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
4442 \begin_layout Standard
4447 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
4448 tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
4450 \begin_inset Quotes eld
4454 \begin_inset Quotes erd
4458 Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4459 uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4462 \begin_layout Standard
4463 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4465 Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4467 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4471 LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4473 Het blauwe vierkant is het
4477 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4478 LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4482 gewoon nogmaals intypen.
4483 De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4484 zodra het invoegpunt niet leeg is.
4489 om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4495 De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4497 Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4500 \begin_layout Standard
4506 (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het
4511 Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4512 de letters en het gelijkheidsteken, en de
4513 \begin_inset Quotes eld
4517 \begin_inset Quotes erd
4521 In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4523 Cijfers blijven gewoon cijfers.
4526 \begin_layout Standard
4527 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4528 In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4529 tekst en codes zoals
4532 Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4533 ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4534 Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4536 \begin_inset Quotes eld
4540 \begin_inset Quotes erd
4544 Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4545 maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4546 LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4547 In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4549 Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4550 inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4553 \begin_layout Section
4554 Navigeren in een Vergelijking
4557 \begin_layout Standard
4558 Laten we nu een keer
4559 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4563 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4567 Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4568 Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4569 zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4578 om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan
4579 \begin_inset Quotes eld
4583 \begin_inset Quotes erd
4587 Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4592 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4593 Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4594 kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4597 \begin_layout Standard
4598 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4599 modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4608 ) om iets te verwijderen.
4609 Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de
4613 -toets) of met behulp van de muis.
4619 dit\SpecialChar \menuseparator
4626 als knippen en plakken werkt in de math modus.
4627 Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4628 bevindt en je drukt op
4636 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4637 Gelukkig kun je dit met
4644 \begin_layout Standard
4646 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4650 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4653 ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4655 Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4656 Als de cursor zich juist achter de
4657 \begin_inset Quotes eld
4661 \begin_inset Quotes erd
4664 bevindt maar voor de
4665 \begin_inset Quotes eld
4669 \begin_inset Quotes erd
4672 , dan brengt een druk op
4676 je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de
4677 \begin_inset Quotes eld
4681 \begin_inset Quotes erd
4686 \begin_inset Quotes eld
4690 \begin_inset Quotes erd
4698 drukt, kom je terug op het normale niveau.
4699 Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op
4703 drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan
4704 \begin_inset Quotes eld
4708 \begin_inset Quotes erd
4714 \begin_layout Standard
4719 gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4720 Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4721 vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4722 in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de
4726 de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4727 Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4732 tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4733 juist achter het superscript.
4735 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4738 kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4739 die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4740 Zorg er wel voor dat je geen
4745 \begin_inset Quotes eld
4749 \begin_inset Quotes erd
4752 en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4753 Op een plaats waar het indrukken van
4757 geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de
4758 \begin_inset Quotes eld
4762 \begin_inset Quotes erd
4766 \begin_inset Quotes eld
4770 \begin_inset Quotes erd
4773 ), zal dit geen gevolg hebben
4777 \begin_layout Plain Layout
4786 worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4787 Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4788 LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4790 Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4792 Meer hierover vindt je in de
4796 — maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je document
4805 \begin_layout Standard
4806 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4815 achter de uitdrukking zal staan.
4816 Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4817 je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4821 indrukken na het verlaten van Mathed.
4822 Een eenvoudiger manier is het indrukken van
4826 wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4827 Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een
4831 geplaatst na de uitdrukking.
4832 Op deze manier kun je dan schrijven:
4833 \begin_inset Quotes eld
4837 \begin_inset Formula $f=ma$
4840 is mijn favoriete uitdrukking
4841 \begin_inset Quotes erd
4845 \begin_inset Quotes eld
4849 \begin_inset Formula $f=ma$
4852 is mijn favoriete uitdrukking
4853 \begin_inset Quotes erd
4859 \begin_layout Section
4860 Exponenten en Indices
4863 \begin_layout Standard
4864 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het
4871 menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet
4872 \begin_inset Quotes eld
4876 \begin_inset Quotes erd
4880 LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4881 het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4882 superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4891 om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4895 \begin_layout Standard
4896 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4898 \begin_inset Quotes eld
4902 \begin_inset Quotes erd
4906 Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4908 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
4914 \begin_layout Standard
4919 Plaats vergelijking 1 van
4926 \begin_layout Section
4932 \begin_layout Standard
4937 is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
4939 Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
4948 We gaan ons echter concentreren op het
4952 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
4953 De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
4959 en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
4962 \begin_layout Subsection
4966 \begin_layout Standard
4967 Als je klikt op de knop met het opschrift
4968 \begin_inset Quotes eld
4972 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
4976 \begin_inset Quotes erd
4979 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
4980 hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
4981 Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
4983 Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
4988 , wordt Mathed automatisch geopend.
4991 \begin_layout Standard
4992 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
4993 tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
4994 verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
4995 Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
4996 van sommen en integralen kunt definieren.
4997 De laatste knop is de beruchte
4998 \begin_inset Quotes eld
5002 \begin_inset Quotes erd
5007 \begin_inset Quotes eld
5010 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
5012 \begin_inset Formula $\heartsuit$
5016 \begin_inset Quotes erd
5022 \begin_layout Subsection
5023 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
5026 \begin_layout Standard
5027 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
5028 vierkantswortel erop afgebeeld.
5029 De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
5030 t onder de vierkantswortel.
5031 Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
5033 LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
5034 alles wat eronder zit erin past.
5037 \begin_layout Standard
5038 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
5039 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
5042 ) of een groep van karakters
5043 \begin_inset space ~
5047 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
5050 ) gebeurt op dezelfde manier.
5055 knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde
5056 \begin_inset space ~
5064 venster zal nu verschijnen.
5065 Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
5066 eronder (of erboven).
5067 Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een
5072 \begin_inset Quotes eld
5076 \begin_inset Quotes erd
5082 \begin_layout Standard
5083 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
5084 op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
5089 knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
5090 Hierdoor verschijnt het
5094 (Engels: Delimiter) venster.
5095 Klik op een linkse afbakening met de
5099 en een rechtse afbakening met de
5103 (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast
5111 staat, waarna je een afbakening kiest met de
5116 Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
5117 bovenhoek van het venster.
5118 De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
5119 kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
5120 kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als
5121 \begin_inset Quotes eld
5125 \begin_inset Formula $a$
5129 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
5133 \begin_inset Quotes erd
5136 te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
5137 zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
5140 \begin_layout Standard
5141 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op
5145 het in te voegen (of druk op
5149 wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
5150 Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
5155 venster te gebruiken.
5156 De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
5157 zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
5163 venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
5164 zich tussen hen bevindt.
5167 \begin_layout Standard
5168 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
5170 Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
5171 de knop naar keuze in het
5176 Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
5178 \begin_inset Formula $f=ma$
5182 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
5186 Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
5187 om een matrix zetten.
5191 \begin_layout Subsection
5195 \begin_layout Standard
5196 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
5197 Klik simpelweg op de
5201 knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
5203 LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
5204 Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
5205 de breuk te manoeuvreren.
5206 Klik op het bovenste vierkant en typ dan
5207 \begin_inset Quotes eld
5211 \begin_inset Quotes erd
5220 \begin_inset Quotes eld
5224 \begin_inset Quotes erd
5228 Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
5229 invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
5233 \begin_layout Standard
5238 Plaats vergelijking 2 van
5245 \begin_layout Subsection
5246 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
5249 \begin_layout Standard
5250 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
5251 dat je een product van drie variabelen:
5264 \begin_inset Quotes eld
5268 \begin_inset Quotes erd
5272 Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord
5273 \begin_inset Quotes eld
5277 \begin_inset Quotes erd
5280 in Roman lettertype wou.
5281 Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen
5282 \begin_inset Quotes eld
5286 \begin_inset Quotes erd
5290 \begin_inset Quotes eld
5294 \begin_inset Quotes erd
5297 (het intypen van Spatie verlaat math modus).
5299 \begin_inset Quotes eld
5303 \begin_inset Formula $\sin x$
5307 \begin_inset Quotes erd
5311 \begin_inset Quotes eld
5315 \begin_inset Formula $sinx$
5319 \begin_inset Quotes erd
5325 \begin_layout Standard
5327 \begin_inset Quotes eld
5331 \begin_inset Quotes erd
5339 \begin_inset Quotes eld
5347 \begin_inset Quotes erd
5356 \begin_inset Quotes eld
5360 \begin_inset Quotes erd
5363 verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
5365 Het hele woord wordt gezien als één symbool.
5370 indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
5372 \begin_inset Quotes eld
5376 \begin_inset Quotes erd
5379 in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
5384 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
5388 \begin_layout Standard
5389 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de
5393 lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
5394 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
5395 Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
5397 \begin_inset Quotes eld
5401 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
5405 \begin_inset Quotes erd
5409 \begin_inset Quotes eld
5413 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
5417 \begin_inset Quotes erd
5423 \begin_layout Standard
5428 Plaats vergelijking 3 van
5435 \begin_layout Subsection
5437 \begin_inset CommandInset label
5446 \begin_layout Standard
5456 Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
5457 en kolommen van je matrix kunt kiezen.
5458 Kies rijen en kolommen en druk op
5467 LyX toont dan invoegpunten in een
5468 \begin_inset Formula $2\times3$
5472 Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
5473 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
5474 Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
5477 \begin_layout Standard
5482 kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
5483 Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op
5487 drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
5492 verplaatst je naar de volgende rij, etc.
5495 \begin_layout Standard
5500 om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5501 aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5503 Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5504 kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5505 tekst in een matrix proberen te schrijven.
5508 \begin_layout Subsection
5512 \begin_layout Standard
5513 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5514 regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5516 Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5517 grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5519 Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5520 en een nummer voorzien worden (zie de
5525 Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5526 \begin_inset CommandInset ref
5528 reference "multi-lijn verg"
5532 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5535 \begin_layout Standard
5544 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5546 LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5547 regel, en is gecentreerd op die regel.
5548 Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5549 De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5550 een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5553 \begin_layout Standard
5554 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5557 \begin_layout Itemize
5558 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals
5559 \begin_inset Formula $\sum$
5563 \begin_inset Formula $\int$
5569 \begin_layout Itemize
5570 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5571 worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5574 \begin_layout Itemize
5575 Tekst is gecentreerd
5578 \begin_layout Standard
5579 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5580 inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5583 \begin_layout Standard
5584 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5585 modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5587 Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5588 bevindt, druk dan niet op
5593 Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5594 beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5595 Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5598 \begin_layout Standard
5603 Plaats de verschillende vergelijkingen van
5607 in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5610 \begin_layout Standard
5615 Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5616 hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5617 de volgende te schrijven:
5618 \begin_inset Formula \[
5619 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5622 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5629 \begin_layout Section
5630 Multi-lijn vergelijkingen
5631 \begin_inset CommandInset label
5633 name "multi-lijn verg"
5640 \begin_layout Standard
5641 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5647 Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5648 \begin_inset Formula \[
5656 \begin_layout Standard
5657 \begin_inset Formula \[
5665 \begin_layout Standard
5666 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5667 zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5668 vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5669 In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5673 \begin_layout Standard
5674 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5676 & = & 5y\end{eqnarray*}
5683 \begin_layout Standard
5688 beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5689 spatiëring tussen de vergelijkingen.
5692 \begin_layout Standard
5693 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5694 in weergave modus en druk
5699 Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5700 Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5701 om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5702 Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5703 Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5704 invoegpunten leeg te laten.
5705 Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5706 lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5707 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5709 & & +e+f+g\end{eqnarray*}
5716 \begin_layout Standard
5717 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5718 je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5719 er in principe van alles neerzetten.
5720 Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5721 gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5722 \begin_inset CommandInset ref
5724 reference "Matrices"
5731 \begin_layout Standard
5732 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan
5736 om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5737 Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5738 zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5743 drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5744 hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5745 Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op
5749 om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5750 Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5755 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5757 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5761 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5763 & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5770 \begin_layout Standard
5771 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5772 van een regel en gebruik
5775 \begin_inset space ~
5780 om de volgende regel te verwijderen.
5781 Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5782 n) toe aan de huidige.
5783 Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5784 Opgelet: het gebruik van
5788 wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5792 \begin_layout Section
5793 Meer Wiskundige Dingen
5796 \begin_layout Standard
5797 Mathed kan nog veel meer.
5798 Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5805 \begin_layout Itemize
5806 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5809 \begin_layout Itemize
5810 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5811 vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5812 Merk op dat het drukken op de
5816 knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5817 in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5821 \begin_layout Itemize
5822 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5823 (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5826 \begin_layout Itemize
5827 Macros kunt schrijven.
5828 Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5829 aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5831 Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5832 in het document worden doorgevoerd.
5833 Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5836 \begin_layout Itemize
5837 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5845 \begin_layout Chapter
5849 \begin_layout Section
5850 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5853 \begin_layout Standard
5854 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5856 Zie zoals gewoonlijk de
5860 voor meer informatie.
5861 De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5863 Referentiehandleiding
5866 We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5870 \begin_layout Itemize
5871 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
5877 nsert\SpecialChar \menuseparator
5884 om een tabel in te voegen.
5889 muisknop op de tabel om een
5892 \begin_inset space ~
5897 popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
5900 \begin_layout Itemize
5901 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
5902 LaTeX) binnen documenten.
5908 nsert\SpecialChar \menuseparator
5916 Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
5917 de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
5918 hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
5921 \begin_layout Itemize
5922 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe
5926 voor meer informatie).
5929 \begin_layout Itemize
5930 LyX is zwaar configureerbaar.
5931 Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
5932 kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
5933 Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het
5941 \begin_layout Plain Layout
5942 Momenteel moet je het
5946 -bestand met een tekst editor bewerken.
5947 De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
5949 Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
5955 Kijk voor informatie hierover bij
5960 elp\SpecialChar \menuseparator
5970 \begin_layout Itemize
5971 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
5972 Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
5973 Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
5974 ) dan veel andere tekstverwerkers.
5975 Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
5976 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
5979 \begin_layout Itemize
5980 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
5981 Dat betekent dat je een bestand kunt openen via
5986 ile\SpecialChar \menuseparator
5997 te typen gevolgd door een
6002 Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
6003 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
6004 Meer informatie vind je via
6009 elp\SpecialChar \menuseparator
6014 ustomization\SpecialChar \@.
6018 \begin_layout Itemize
6019 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
6021 \begin_inset CommandInset ref
6023 reference "sub:LaTeX-Documenten-Importeren"
6030 \begin_layout Itemize
6031 Controleer de spelling van je document met
6036 dit\SpecialChar \menuseparator
6047 \begin_layout Plain Layout
6048 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
6049 op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
6057 \begin_layout Section
6058 LyX voor LaTeX Gebruikers
6061 \begin_layout Standard
6062 \begin_inset CommandInset label
6064 name "sec:latexgebruikers"
6068 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
6069 Je zou echter LaTeX kunnen willen
6073 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
6074 De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
6075 Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
6076 kan doen wat LaTeX ook kan.
6077 Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
6078 kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
6079 Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
6080 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
6083 \begin_layout Standard
6084 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
6085 nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
6090 kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
6095 heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
6096 je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
6099 \begin_layout Subsection
6103 \begin_layout Standard
6104 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
6105 gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
6106 Je komt in de TeX-modus via
6111 ayout\SpecialChar \menuseparator
6121 of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
6124 \begin_layout Standard
6125 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
6126 Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
6127 Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
6129 Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
6130 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
6131 Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
6132 hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
6133 Dus als je in Mathed
6139 typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode
6140 \begin_inset Quotes eld
6144 \begin_inset Quotes erd
6147 veranderen in een blauwe
6148 \begin_inset Quotes eld
6152 \begin_inset Formula $\gamma$
6156 \begin_inset Quotes erd
6160 Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
6161 Merk op dat functies als
6167 rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
6168 Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het
6171 \begin_inset space ~
6176 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
6179 \begin_layout Standard
6180 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
6181 Mathed het beginhaakje
6185 het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
6186 de cursor tussen de haakjes zetten.
6187 Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
6188 een argument nodig hebben.
6191 \begin_layout Standard
6192 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
6193 Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
6194 andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
6195 TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
6196 het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
6198 LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
6205 in de preambule (zie Sectie
6206 \begin_inset CommandInset ref
6208 reference "sec:preambule"
6212 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
6213 ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
6216 \begin_layout Subsection
6217 LaTeX Documenten Importeren—
6220 \begin_inset CommandInset label
6222 name "sub:LaTeX-Documenten-Importeren"
6229 \begin_layout Standard
6232 You can import a LaTeX file into LyX by using the
6237 ile\SpecialChar \menuseparator
6242 mport\SpecialChar \menuseparator
6254 which will create a file
6262 — and then open that file.
6263 If the translation doesn't work, you can try calling
6267 from the command line, possibly using fancier options.
6270 \begin_layout Standard
6276 will translate most legal LaTeX, but not everything.
6277 It will leave things it doesn't understand in TeX mode, so after translating
6282 , you can look for red text and hand-edit it to look right.
6285 \begin_layout Standard
6291 has its own manpage.
6292 Read it to find out about which LaTeX commands and environments aren't
6293 supported, bugs (and how to get around them), and how to use the various
6297 \begin_layout Subsection
6298 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
6301 \begin_layout Standard
6302 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
6303 Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
6305 Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
6311 ile\SpecialChar \menuseparator
6316 xport\SpecialChar \menuseparator
6318 \begin_inset space ~
6328 welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar
6333 LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
6334 of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
6337 \begin_layout Subsection
6341 \begin_layout Subsubsection
6345 \begin_layout Standard
6351 ayout\SpecialChar \menuseparator
6358 popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een
6364 commando zou zetten.
6365 Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
6366 Zet elke andere optie van het
6379 \begin_inset space ~
6387 \begin_layout Subsubsection
6388 Extra Preambule Codes
6391 \begin_layout Standard
6392 \begin_inset CommandInset label
6394 name "sec:preambule"
6398 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
6399 kan je dat ook in LyX doen.
6405 ayout\SpecialChar \menuseparator
6411 \begin_inset space ~
6416 en typ in het popupvenster.
6417 Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
6421 \begin_layout Subsection
6425 \begin_layout Standard
6426 LyX ondersteunt BibTeX.
6427 BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
6428 die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
6434 nsert\SpecialChar \menuseparator
6436 \begin_inset space ~
6440 \begin_inset space ~
6447 OC\SpecialChar \menuseparator
6453 \begin_inset space ~
6462 -bestand in te voegen.
6464 \begin_inset Quotes eld
6467 BibTeX Generated References
6468 \begin_inset Quotes erd
6480 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een
6490 \begin_layout Plain Layout
6491 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
6492 zijn, zonder spatiëring.
6502 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een
6511 \begin_layout Standard
6512 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
6518 nsert\SpecialChar \menuseparator
6524 \begin_inset space ~
6529 bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie
6530 \begin_inset CommandInset ref
6532 reference "sec:bibliografieën"
6537 LyX regelt het BibTeX gedeelte.
6538 Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
6542 popup venster een lijst van alle referenties in je
6550 \begin_layout Subsection
6554 \begin_layout Standard
6555 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met
6560 Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe
6561 \begin_inset Quotes eld
6565 \begin_inset Quotes erd
6579 nsert\SpecialChar \menuseparator
6585 \begin_inset space ~
6590 menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
6591 en verbindingsstreepje.
6594 \begin_layout Section
6598 \begin_layout Standard
6599 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
6601 Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6603 \begin_inset Quotes eld
6607 \begin_inset Quotes erd
6611 Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6613 Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6614 Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6615 Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6616 TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.
projects / lyx.git / blob