1 #LyX 1.5.2svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
10 \font_typewriter default
11 \font_default_family default
17 \paperfontsize default
25 \paperorientation portrait
28 \paragraph_separation indent
30 \quotes_language english
33 \paperpagestyle headings
34 \tracking_changes false
46 door Amir Karger en het LyX Team
49 \begin_layout Standard
50 \begin_inset LatexCommand tableofcontents
65 \begin_layout Standard
66 Dit document is bedoeld voor een ieder die nog nooit van LaTeX heeft gehoord
67 of er weinig van weet.
68 Wees niet bezorgd! Je hoeft geen LaTeX te kennen om LyX te kunnen gebruiken.
69 Dat is per slot van rekening precies de bedoeling van LyX: het leveren
70 van een bijna-WYSIWYG omgeving voor LaTeX.
71 Er zijn echter bepaalde dingen die je zult moeten leren om effectief van
72 LyX gebruik te kunnen maken.
75 \begin_layout Standard
76 Waarschijnlijk heb je deze tutorial opgezocht omdat je probeerde twee spaties
78 \begin_inset Quotes eld
82 \begin_inset Quotes erd
85 te zetten, of omdat je 3 lege regels tussen twee paragrafen wilde hebben.
86 Pas na veel gevloek ontdekte je dat dat niet lukt.
87 Je zult ondervinden dat veel handigheden, die je normaliter in andere
88 tekstverwerkers gebruikt, gewoonweg niet werken in LyX.
89 Dat komt omdat de meeste tekstverwerkers die je tot nu toe gebruikte van
90 je verlangen dat alle spaties, font veranderingen enz.
91 door jou zelf worden ingevoerd.
92 Uiteindelijk ben je dus niet alleen een tekst aan het schrijven, maar
93 moet je het nog opmaken ook.
94 LyX neemt het opmaak werk van je over, op een consistente manier, zodat
95 je je aandacht bij de belangrijke dingen kunt houden, zoals de inhoud van
99 \begin_layout Standard
100 Wees dus geduldig en lees verder.
101 Het lezen van deze tutorial is echt de moeite waard.
104 \begin_layout Section
116 \begin_layout Standard
117 Voordat we met dit onderdeel beginnen hebben we nog een kleine aanwijzing.
122 gebruikt de notatie die in de
127 Als dit de eerste handleiding is die je bekijkt, lees dan nu de
132 Ja, we bedoelen nu meteen.
135 \begin_layout Standard
136 En nu je weet wat de verschillende fonts betekenen, kunnen we iets uitleggen
137 over wat de bedoeling is bij deze
144 \begin_layout Subsection
145 Hoe je het maximale uit deze Tutorial kunt halen.
148 \begin_layout Standard
149 Deze tutorial bestaat uit voorbeelden en oefeningen.
150 Om het maximale uit dit document te halen zul je, al lezend, alle stomme
151 kleine dingen moeten typen die we je opdragen, en alle oefeningen moeten
152 doen om te kijken of je ze goed doet.
153 Gemakshalve zou je de PostScript® versie van dit document kunnen uitprinten.
156 \begin_layout Standard
157 Als je al vertrouwd bent met LaTeX, zul je deze
161 waarschijnlijk iets sneller kunnen doorlezen.
162 De meeste LyX concepten zijn namelijk gewoon LaTeX concepten in vermomming.
163 LyX heeft echter een aantal eigenaardigheden
167 \begin_layout Standard
169 \begin_inset Quotes eld
173 \begin_inset Quotes erd
181 die je zult willen leren.
182 Zelfs als je geen zin hebt de rest van de
186 door te lezen, zou je zeker Sectie
187 \begin_inset LatexCommand ref
188 reference "sec:latexgebruikers"
192 door moeten nemen die speciaal voor ervaren LaTeX gebruikers is geschreven.
195 \begin_layout Standard
197 \begin_inset LatexCommand ref
198 reference "sec:wat-is-lyx"
202 is een overblijfsel van een oudere versie van de
206 en is een beetje pittige kost.
207 Het is evenwel een aardig overzicht van LyX dus misschien wil je het doorlezen
208 om een gevoel te krijgen waar het bij LyX nu eigenlijk over gaat.
211 \begin_layout Subsection
219 \begin_layout Itemize
220 Oplepelen van informatie of denken dat de lezers achterlijk zijn.
224 \begin_layout Standard
225 De trend in doe-het-zelf literatuur voor computers vandaag de dag
229 \begin_layout Standard
234 Weiss: \SpecialChar \ldots{}
235 wel, in ieder geval in Amerika, waar we alles simplificeren tot het
236 niveau van de grootste gemene deler\SpecialChar \ldots{}
243 \begin_inset Quotes eld
246 Neem aan dat de gebruiker het IQ van een garnaal heeft.
247 \begin_inset Quotes erd
250 Dit zullen wij niet doen.
253 \begin_layout Standard
254 Aan de andere kant begrijpen we dat de meeste gebruikers een handleiding
255 opzoeken, en speciaal een tutorial, als ze de weg kwijt zijn.
256 Hoewel we dus zullen aannemen dat u, de gebruiker, niet stom bent, begrijpen
257 we dat u een beetje verward bent.
261 \begin_layout Itemize
262 Instructies hoe je je muis of je toetsenbord moet gebruiken.
266 \begin_layout Standard
267 Als je er nu nog niet achter bent hoe je je computer moet gebruiken, kunnen
269 Zulke dingen vallen buiten het bereik van de LyX handleidingen
273 \begin_layout Standard
274 Afgezien daarvan, als je LyX al gebruikt zal je waarschijnlijk wel slimmer
275 zijn de gemiddelde mens.
285 \begin_layout Itemize
286 Gedetailleerde beschrijvingen van alle eigenschappen van LyX.
290 \begin_layout Standard
291 Wat! je wilt twee versies van de gebruikshandleiding?
294 \begin_layout Standard
295 Zonder gekheid, de bedoeling is om je een goede start te geven zodat je
296 alleen nog maar de gebruikshandleiding nodig hebt.
297 Als we zouden proberen alle informatie over alle eigenschappen van LyX
298 te hier te dupliceren, zou de Tutorial overtollig, te lang en voor altijd
300 Het enige wat we hier doen is dingen introduceren; Denk maar dat er op
301 het einde van elke sectie een
302 \begin_inset Quotes eld
305 zie de gebruikshandleiding
306 \begin_inset Quotes erd
313 \begin_layout Itemize
314 Gedetailleerde beschrijvingen van LaTeX.
318 \begin_layout Standard
320 Als je echt nieuwsgierig bent naar gave trucjes die je met LaTeX kunt uithalen,
321 kan je altijd een LaTeX boek halen.
322 Er zijn verscheidene goede boeken over verschenen.
323 Geen noodzaak om het wiel opnieuw uit te vinden\SpecialChar \ldots{}
328 \begin_layout Standard
329 Zo, dappere lezer, het is tijd om verder te gaan.
330 Je kunt een korte excursie door de volgende sectie nemen, of je kunt doorgaan
332 \begin_inset LatexCommand ref
333 reference "sec:eerste-doc"
340 \begin_layout Section
342 \begin_inset LatexCommand label
343 name "sec:wat-is-lyx"
350 \begin_layout Subsection
354 \begin_layout Standard
355 De aanvankelijke uitdaging van het gebruik van LyX ligt deels in het omschakelen
356 in denken dat jij, de gebruiker, moet maken.
357 Vroeger waren typemachines het enige hulpmiddel om documenten te maken
358 en leerden we allemaal bepaalde trucjes om hun beperkingen te omzeilen.
359 Onderstrepen, wat niet meer is dan de regel overtypen met het
360 \begin_inset Quotes eld
364 \begin_inset Quotes erd
367 teken, was een manier om tekst nadruk te geven.
368 Om een tabel te maken, zocht je van te voren uit hoe groot elke kolom moest
369 zijn en vervolgens zette je de desbetreffende tabs.
370 Hetzelfde gold voor brieven en andere rechts uitgelijnde tekst.
371 Woordafbreking aan het einde van een regel vereiste een kundig oog en ver
375 \begin_layout Standard
376 Met andere woorden, we waren allemaal getraind om na te denken over kleine
377 details als: welk teken moet waar staan.
380 \begin_layout Standard
381 Als gevolg van hiervan hebben bijna alle tekstverwerkers deze gedachtegang.
382 Ze gebruiken nog steeds tabs om witruimte toe te voegen.
383 Je moet nog steeds nadenken over waar precies iets op het papier moet komen.
384 Tekst nadruk geven betekent het lettertype veranderen, alsof je er een
385 ander typemachinewiel op zet.
386 Je snapt wat we bedoelen.
389 \begin_layout Standard
390 Hier verschilt LyX van een gewone tekstverwerker.
391 Je houdt je niet bezig met welk teken waar moet komen.
392 Je vertelt LyX wat je aan het doen bent en LyX doet de rest, volgens een
393 stel regels dat een stijl wordt genoemd.
394 Laten we naar een klein voorbeeld kijken:
397 \begin_layout Standard
398 Stel, je schrijft een rapport.
399 Aan het begin van je rapport wil je een sectie genaamd
400 \begin_inset Quotes eld
404 \begin_inset Quotes erd
407 Dus je gaat naar het menu-onderdeel van je tekstverwerker dat de fontgrootte
408 verandert en je kiest een groter of kleiner lettertype.
410 \begin_inset Quotes eld
414 \begin_inset Quotes erd
418 \begin_inset Quotes eld
424 \begin_inset Quotes erd
428 Als je later besluit dat dit gedeelte ergens anders in het document hoort,
429 of als je er een nieuwe sectie voor zet, moet je de nummering voor deze
430 en alle volgende secties aanpassen, evenals elke referentie in de inhoudsopgave.
433 \begin_layout Standard
434 In LyX ga je naar het menu helemaal links op de knoppenbalk, je selecteert
436 \begin_inset Quotes eld
440 \begin_inset Quotes erd
446 \begin_layout Standard
448 Als je de sectie verplaatst zal het automatisch hernummerd worden--- overal.
449 Er is zelfs een manier om automatisch elke referentie in het document naar
450 de betreffende sectie, door LyX te laten bijwerken.
453 \begin_layout Standard
454 Laten we vervolgens eens naar het probleem van consistentie kijken.
455 Vijf dagen later heropen je je rapport en je begint te typen bij sectie
457 Je was echter vergeten dat je een fontgrootte van 18pt vet gebruikte in
458 plaats van 16pt, dus typ je de kop van sectie 4 in een andere fontgrootte
459 dan die je gebruikte voor sectie 1.
460 Dat probleem bestaat niet eens in LyX.
461 De computer regelt al het vervelende boekhoudwerk en onthoudt welk onderdeel
462 welke fontgrootte had, niet jij.
463 Per slot van rekening is dat waar computers goed in zijn.
466 \begin_layout Standard
468 Stel, je bent een lijst aan het maken.
469 In andere tekstverwerkers is een lijst niet anders dan een stel tabs en
471 Je moet voor elk item zelf uitzoeken waar het label komt, welk label het
472 moet zijn, hoe veel lege regels er tussen elk item moeten komen, enzovoort.
473 Bij LyX hoef je je maar met twee dingen te bemoeien: wat voor soort lijst
474 is het en wat wil ik er in zetten.
478 \begin_layout Standard
479 Het basisidee achter LyX is dus: zeg
483 je aan het doen bent, niet
489 \begin_inset Quotes eld
492 wat je ziet is wat je krijgt
493 \begin_inset Quotes erd
497 \begin_inset Quotes eld
500 wat je ziet is wat je bedoelt
501 \begin_inset Quotes erd
505 \begin_inset Quotes eld
508 what you see is what you mean
509 \begin_inset Quotes erd
513 \begin_inset Quotes eld
517 \begin_inset Quotes erd
523 \begin_layout Subsection
524 Verschillen tussen LyX en Tekstverwerkers
528 \begin_layout Standard
529 Nee, we proberen hier niet een heilige oorlog over tekstverwerkers te starten
531 Maar we zijn wel van mening dat het belangrijk is om de eigenschappen van
533 En een van de belangrijkste eigenschappen, WYSIWYM, is een fundamenteel
534 ander idee dat 99% van de mensheid heeft over tekstverwerken.
542 \begin_layout Standard
543 Hier is een lijst van zaken die je niet in LyX zult vinden:
546 \begin_layout Itemize
550 \begin_layout Itemize
554 \begin_layout Itemize
555 Extra witruimte (d.w.z.
556 twee of meer keren achter elkaar op
567 \begin_layout Standard
568 Tabs, en een liniaal die de positie van objecten op een pagina aangeeft,
570 Het programma zoekt uit waar dingen op het papier komen, niet jij.
571 Hetzelfde geldt voor extra witruimte; LyX voegt dit toe daar waar dit nodig
572 is, afgaand op de context.
573 In het begin zal het irritant zijn om niet twee lege regels achter elkaar
574 te kunnen invoegen, maar het wordt logisch als je in WYSIWYM termen gaat
578 \begin_layout Standard
579 Hier zijn aan aantal dingen die wel in LyX bestaan, maar die op een andere
580 manier worden gebruikt als je zou denken:
583 \begin_layout Itemize
584 Regels voor het inspringen
587 \begin_layout Itemize
588 Het afbreken van paginas
591 \begin_layout Itemize
592 Ruimte tussen regels (d.w.z.
593 enkele regelafstand, dubbele regelafstand, enz.)
596 \begin_layout Itemize
597 Witruimte, zowel horizontaal als verticaal
600 \begin_layout Itemize
601 Lettertypen en groottes
604 \begin_layout Itemize
605 Typefaces (vet, cursief, onderstreept, etc.)
608 \begin_layout Standard
609 Hoewel ze in LyX bestaan, heb je ze in het algemeen niet nodig.
610 LyX zal deze dingen voor je verzorgen, afhankelijk van wat je aan het doen
612 Verschillende onderdelen van het document worden automatisch in een verschillen
613 de typeface en lettergrootte gezet.
614 Het inspringen van paragrafen is afhankelijk van de context; verschillende
615 paragraaftypen worden verschillend ingesprongen.
616 Pagina-afbreking wordt ook automatisch verzorgd.
617 In het algemeen is de regelafstand, woordafstand en de afstand tussen paragrafe
618 n variabel, en worden deze gezet door LyX.
622 \begin_layout Standard
623 Er zijn manieren of al deze dingen zelf aan te passen [slechts enkele behoeven
624 kennis van LaTeX], ofwel voor een heel document, ofwel voor een specifieke
625 plaats in een document.
638 \begin_layout Standard
639 Tenslotte zijn er een aantal dingen waar LyX (en LaTeX) veel tekstverwerkers
643 \begin_layout Itemize
647 \begin_layout Itemize
651 \begin_layout Itemize
655 \begin_layout Itemize
659 \begin_layout Itemize
663 \begin_layout Standard
664 Toegegeven, veel moderne tekstverwerkers kunnen overweg met wiskundige symbolen,
665 tabellen, en woordafbreking en sommigen hebben zelfs stijldefinities en
666 gaan meer richting het WYSIWYM concept.
667 Dit is echter iets wat ze pas recentelijk hebben kunnen doen terwijl LyX
668 voortbouwt op het het LaTeX document opmaak systeem.
669 LaTeX bestaat al meer dan 15 jaar, en het
674 Alle fouten en oneffenheden zijn reeds lang geleden gladgestreken.
678 \begin_layout Standard
679 OK, niets is perfect, maar LaTeX is zo foutvrij als een computerprogramma
688 \begin_layout Standard
689 Een laatste, en meest belangrijk, verschil tussen LyX en andere tekstverwerkers
691 Anders dan bepaalde commerciële tekstverwerkers claimt LyX niet stabiel
692 te zijn om vervolgens elke 30 minuten te crashen als zij een groot document
694 Het LyX Team weet dat we niet elke fout zullen vinden, noch zullen we proberen
695 de fouten af te doen als programma-eigenschappen.
696 ( It's not a bug, it's a feature!).
697 Wanneer die fouten (oh, sorry\SpecialChar \ldots{}
699 \begin_inset Quotes erd
702 programma-eigenschappen
703 \begin_inset Quotes erd
706 \SpecialChar \ldots{}
707 ) de kop opsteken en LyX doen crashen, zou je denken dat LyX de laatste
708 3 pagina's van je creatieve onderneming mee de verdoemenis in neemt.
711 \begin_layout Standard
715 \begin_layout Standard
716 Mocht LyX crashen, dan bewaart het, voordat het afgesloten wordt, eerst
717 elk document dat in het geheugen zit in een noodbestand.
718 Bij een herstart, zal LyX deze noodbestanden opmerken, in het bijzonder
719 als je de betreffende bestanden wilt openen.
720 LyX zal je dan attenderen en vragen of je het noodbestand wilt laden, of
721 het origineel, afhankelijk welke nieuwer is.
722 Vele gebruikers hebben hun doctorale dissertaties met LyX geschreven.
723 Zelden of nooit zijn ze een pagina kwijtgeraakt, ondanks een crash zo nu
727 \begin_layout Subsection
735 \begin_layout Standard
736 LaTeX is een document-opmaak-systeem ontworpen door Leslie Lamport in 1985
740 \begin_layout Standard
741 De bron voor de info in deze paragraaf is
742 \begin_inset Quotes eld
750 \begin_inset Quotes erd
753 door Helmut Kopka en Patrick Daly.
754 Een verwijzing naar dit boek is te vinden in de bibliografie bij de
765 Dit was weer gebaseerd op een opmaaktaal genaamd TeX, door Donald Knuth
767 \begin_inset Quotes eld
771 \begin_inset Quotes erd
774 wordt uitgesproken als
775 \begin_inset Quotes eld
779 \begin_inset Quotes erd
783 Vele mensen vinden het te technisch.
784 De meesten, echter, begrijpen niet wat TeX eigenlijk is.
785 TeX leest een serie opmaakcodes, geschreven in een script in een ASCII
786 bestand, en voert deze vervolgens uit.
787 Het is een beetje ingewikkelder dan een typemachine, maar lang niet zo
788 ingewikkeld als een drukkerijmachine.
789 Wat in ieder geval uit TeX komt, is een bestand in het zogenaamde
790 \begin_inset Quotes eld
793 apparaat onafhankelijke
794 \begin_inset Quotes erd
798 \begin_inset Quotes eld
802 \begin_inset Quotes erd
814 -bestand hierna invoeren in elk programma dat dit formaat begrijpt, of dit
815 kan omzetten naar andere formaten zoals het PostScript® formaat.
818 \begin_layout Standard
819 Zou het niet voor één andere programma-eigenschap zijn, dan was TeX niets
820 anders geweest dan een opmaakmotor.
821 TeX laat je echter ook macros definieren.
822 En dán begint het leuk te worden.
825 \begin_layout Standard
826 De meeste mensen die TeX gebruiken, gebruiken in feite een door Knuth gemaakt
827 macropakket om een hoop van het opmaakwerk te verbergen.
828 Het is dit waar mensen aan denken bij TeX.
829 Gewone gebruikers werken niet met rauwe TeX; de kale opmaakcodes dus.
830 Dat doen de mensen die nieuwe macropakketten maken.
831 En hier komt Leslie Lamport ons verhaal binnen.
832 Hij wilde een macropakket dat meer op de gebruiker was georiënteerd en
833 minder op de zetter; een set commando's dat dingen als paragrafen, tabellen
834 of wiskundige vergelijkingen, consistent en uniform opmaakte, met zo min
836 En zo ontstond LaTeX.
839 \begin_layout Standard
840 Tegelijkertijd met de ontwikkeling en groei van LaTeX waren anderen bezig
841 hun eigen macropaketten voor TeX te maken; voor transparanten of artikelen
842 voor wiskunde tijdschriften enzovoort.
843 Sommigen gebruikten hiervoor rauwe TeX, anderen begonnen LaTeX aan te passen.
844 Om chaos te vermijden begon eind jaren 80, een groep LaTeXneuten, (waaronder
845 Leslie Lamport natuurlijk) aan de ontwikkeling van LaTeX2e, de huidige
847 Deze nieuwe versie van LaTeX heeft commando's die het gebruik van de macromaken
848 de codes van TeX (ken je TeX nog?) vergemakkelijkt, behulpzaam is in het
849 gebruik van nieuwe fonts enzovoort.
850 In feite is LaTeX zelf een uitgebreide taal op zich.
851 Overal in de wereld hebben gebruikers, naast de standaard uitbreidingen,
852 hun eigen toevoegingen voor LaTeX gemaakt.
855 \begin_layout Standard
856 Er zijn twee manieren om LaTeX uit te breiden: middels klassen en stijlen.
861 is een set LaTeX (en TeX) macro's die een nieuw type document beschrijven
862 zoals een boek of een artikel.
863 Er zijn klassen voor transparanten, voor natuurkunde-, en wiskunde- vakbladen\SpecialChar \ldots{}
865 sommige universiteiten hebben zelfs een klasse voor het formaat van hun
866 eigen proefschriften! Een stijl verschilt van een klasse hierin, dat het
867 niet een nieuw type document definieert, maar een ander gedrag van een
868 document kan gebruiken.
869 Bijvoorbeeld, LyX bepaalt de kantlijnen en de afstand tussen de regels
870 door gebruik te maken van twee verschillende LaTeX stijl-bestanden die
871 hier speciaal voor zijn gemaakt.
872 Er zijn stijl-bestanden voor een hele hoop dingen: het printen van labels
873 of enveloppen, het veranderen van het inspring-gedrag, het toevoegen van
874 nieuwe lettertypen, het manipuleren van plaatjes, het ontwerpen van mooie
875 pagina-koppen, het aanpassen van bibliografieën, het veranderen van de
876 plaats en vorm van voetnoten, tabellen en figuren, het aanpassen van lijsten,
877 enzovoort, enzovoort, enzovoort.
880 \begin_layout Standard
881 Hier is een overzicht:
885 \labelwidthstring 00.00.0000
886 TeX: Opmaaktaal met gebruik van macro's.
890 \labelwidthstring 00.00.0000
891 LaTeX: Macropakket gebaseerd op TeX\SpecialChar \@.
896 \labelwidthstring 00.00.0000
897 klassen: Beschrijving van een type document, gebruik makend van LaTeX\SpecialChar \@.
902 \labelwidthstring 00.00.0000
903 stijlen: Verandert op een bepaalde manier het standaard gedrag van LaTeX.
907 \labelwidthstring 00.00.0000
908 LyX: Visuele, WYSIWYM tekstverwerker dat LaTeX in al zijn glorie gebruikt
909 om het printwerk te doen.
912 \begin_layout Standard
913 Het idee van deze sectie was proberen te verklaren
917 LyX ietwat anders werkt dan andere tekstverwerkers.
918 Het antwoord is eenvoudig: LyX gebruikt LaTeX als basis om te printen.
919 Evenals LaTeX, concentreert LyX zich op de inhoud van je teksten---
923 je aan het typen bent.
924 De computer regelt dan hoe het er uit hoort te zien.
927 \begin_layout Standard
928 Oja --- nog een laatste opmerking.
929 LaTeX wordt net zo uitgesproken als TeX.
931 \begin_inset Quotes eld
935 \begin_inset Quotes erd
938 Gewoonlijk, echter, zegt Lamport in zijn boek, dat
939 \begin_inset Quotes eld
943 \begin_inset Quotes erd
946 ook tot de mogelijkheden behoort.
947 \begin_inset Quotes eld
950 LyX wordt echter uitgesproken als
951 \begin_inset Quotes eld
955 \begin_inset Quotes erd
959 \begin_inset Quotes eld
963 \begin_inset Quotes erd
967 \begin_inset Quotes eld
971 \begin_inset Quotes erd
974 , afhankelijk van het land waar je vandaan komt\SpecialChar \ldots{}
978 \begin_layout Chapter
982 \begin_layout Section
983 Je Eerste LyX Document.
986 \begin_layout Standard
987 \begin_inset LatexCommand label
988 name "sec:eerste-doc"
993 Je bent klaar om te beginnen met schrijven.
994 Voordat je echter begint zijn er een aantal dingen die we willen zeggen
995 die de Tutorial hopelijk instructiever, nuttiger en leuker maken.
998 \begin_layout Standard
999 Omdat er veel informatie is die we je niet hier zullen geven, is het van
1000 belang dat je weet hoe je de andere hulpbestanden moet vinden.
1001 Dit is gelukkig erg eenvoudig.
1019 ook nog kunnen laden (als je deze al niet op het scherm aan het lezen bent).
1020 Op deze manier kun je ze lezen terwijl je je eigen tekst aan het schrijven
1025 \begin_layout Standard
1026 Ze dienen tevens als goede voorbeelden van de vele mogelijkheden van LyX
1033 Merk op dat als je twee of meer documenten open hebt, je het menu
1040 kunt gebruiken om te wisselen.
1045 zal niet in detail onderwerpen bespreken die in andere LyX handleidingen
1047 Dit zal het in het begin moeilijker voor je maken, maar zo blijft de
1052 Het zal je er tevens aan wennen de andere handleidingen te gebruiken, wat
1053 je op den duur veel tijd zal schelen.
1056 \begin_layout Standard
1061 zullen we aannemen dat je een volledig werkende versie van LyX hebt, evenals
1066 (of een soortgelijk programma om
1070 -bestanden te bekijken),
1074 (of een andere manier om
1078 -bestanden om te zetten naar Postscript®-bestanden), en een werkende printer.
1079 Dit zijn nogal wat aannames.
1080 Als een hiervan onjuist is, zul je zelf (of een bevriende systeem beheerder)
1081 een werkend systeem moeten opzetten.
1082 Informatie hierover kun je in andere handleidingen vinden.
1085 \begin_layout Standard
1086 Tenslotte hebben we een bestand gemaakt waarmee je je LyX-vaardigheden kunt
1093 Doe alsof het is geschreven door iemand die niets van de fantastische mogelijkh
1094 eden van LyX af weet.
1095 Telkens als je een nieuwe functie van LyX hebt geleerd, stellen we voor
1096 dat je de corresponderende delen van dit bestand corrigeert.
1097 Het bevat tevens subtiele aanwijzingen en tips hoe je te werk kunt gaan
1101 \begin_layout Standard
1102 De aanwijzingen bevinden zich in gele
1103 \begin_inset Quotes eld
1107 \begin_inset Quotes erd
1111 Door er op te klikken kun je de inhoud lezen.
1117 Als je wilt spieken (of controleren of je het goed gedaan hebt), bestaat
1120 voorbeeld_verlyxt.lyx
1122 dat dezelfde tekst bevat, maar dan bewerkt door een LyX-goeroe.
1125 \begin_layout Standard
1126 De voorbeeldbestanden kunnen worden gevonden in de map
1131 Je kunt hier komen door eerst
1136 ile\SpecialChar \menuseparator
1143 te kiezen en dan op de knop
1148 Open het ruwe document, en gebruik
1153 ile\SpecialChar \menuseparator
1163 om een werkkopie in je eigen map te bewaren.
1164 Bekijk, terwijl je de onderdelen van het document repareert, via de dvi
1165 output wat de uiteindelijke effecten zijn.
1168 \begin_layout Standard
1169 Tussen twee haakjes, de map
1173 bevat nog veel meer voorbeeld bestanden.
1174 Deze laten je zien hoe je een aantal bijzondere dingen kunt doen in LyX.
1175 Ze zijn met name handig om dingen te laten zien die (vanwege de lengte
1176 of andere redenen) niet in de documentatie thuis horen.
1181 hebt gelezen, of wanneer je niet precies weet hoe je iets bijzonders moet
1182 doen in LyX, moet je eens naar deze voorbeelden kijken.
1185 \begin_layout Subsection
1186 Schrijven, Bekijken, en Printen
1189 \begin_layout Itemize
1190 Open een nieuw bestand met
1195 ile\SpecialChar \menuseparator
1203 \begin_layout Itemize
1206 Dit is mijn eerste LyX document!
1210 \begin_layout Standard
1212 Je zou in feite alles kunnen typen wat je wilt.
1213 Het maakt in weze niet uit.
1214 We verontschuldigen ons hier voor de zinloosheid van deze zin, en tevens
1215 voor alles wat we je in het vervolg vragen te typen.
1223 \begin_layout Itemize
1224 Bewaar je document met
1229 ile\SpecialChar \menuseparator
1239 \begin_layout Itemize
1245 iew\SpecialChar \menuseparator
1252 start je LaTeX op om een
1256 -bestand aan te maken\SpecialChar \@.
1257 Mogelijk zie je enkele meldingen in het terminalscherm
1258 van waaruit je LyX hebt opgestart.
1259 Deze meldingen zijn afkomstig van LaTeX die je voorlopig kunt negeren.
1264 (of een ander programma om
1268 bestanden te bekijken) opstarten.
1269 Hierdoor verschijnt er een nieuw scherm met daarin je document, zoals het
1270 er uit ziet als het zou worden geprint
1274 \begin_layout Standard
1275 Je kunt tijd besparen door
1279 in de achtergrond te laten lopen.
1280 Op die manier kun je
1285 iew\SpecialChar \menuseparator
1290 pdate\SpecialChar \menuseparator
1297 gebruiken, en hoef je alleen maar op het
1301 -scherm te klikken nadat LaTeX klaar is.
1309 \begin_layout Itemize
1315 ile\SpecialChar \menuseparator
1330 \begin_layout Standard
1331 Gefeliciteerd! Je hebt je eerste LyX document geschreven en geprint.
1332 De rest is slechts detail, welke in het vervolg van de
1342 Referentiehandleiding
1344 zal worden behandeld.
1347 \begin_layout Subsection
1348 Eenvoudige Bewerkingen
1351 \begin_layout Standard
1352 De meeste dingen die je met een tekstverwerker gewend bent te doen, kun
1353 je natuurlijk ook met LyX doen.
1354 Het uitlijnen van woorden en het inspringen van paragrafen, gebeurt automatisch.
1359 \begin_layout Standard
1360 Als je bent zoals je meeste
1364 gebruikers, zal je dit reeds hebben gedaan lang voordat je de
1373 en je zult zien dat de meeste eenvoudige opdrachten (b.v.
1379 ile\SpecialChar \menuseparator
1391 dit\SpecialChar \menuseparator
1403 ile\SpecialChar \menuseparator
1410 ) de naam hebben die je zou verwachten, in het menu staan waarin je ze zou
1411 verwachten, en functioneren op een manier zoals je dat zou verwachten.
1412 Hier volgt een korte beschrijving hoe je enkele andere eenvoudige opdrachten
1416 \begin_layout Description
1417 Herstel LyX heeft de
1422 \begin_inset Quotes eld
1426 \begin_inset Quotes erd
1429 , wat zoveel betekent dat je alles wat je hebt gedaan sinds het begin van
1430 je bewerkingen, kunt herstellen door herhaaldelijk op
1435 dit\SpecialChar \menuseparator
1443 Als je te ver bent gegaan, kies je gewoon
1448 dit\SpecialChar \menuseparator
1455 om de bewerking terug te krijgen.
1459 \begin_layout Standard
1460 (Momenteel is herstel beperkt tot 100 stappen.
1461 Ook werkt herstellen niet voor
1465 , bijvoorbeeld niet voor veranderingen in de opmaak van het document.)
1469 \begin_layout Description
1470 Knippen/Plakken/Kopiëren Met
1475 dit\SpecialChar \menuseparator
1487 dit\SpecialChar \menuseparator
1499 dit\SpecialChar \menuseparator
1506 kun je knippen, plakken en kopiëren.
1507 Je kunt ook automatisch geselecteerde tekst plakken met de
1514 \begin_layout Description
1515 Zoeken/Vervangen Gebruik
1520 dit\SpecialChar \menuseparator
1529 voor een hoofdletter-gevoelige zoekopdracht.
1530 In het popup-zoekscherm, kun je voorwaarts en achterwaarts zoeken met de
1539 knop om een gevonden woord te vervangen.
1543 \begin_layout Standard
1544 Sluit het zoekscherm als je klaar bent.
1545 Of laat het staan als je dat makkelijker vindt.
1546 De meeste popup-schermen in LyX --- inclusief de
1565 popups, als ook de verschillende wiskunde popups --- kunnen evengoed worden
1566 geminimaliseerd als afgesloten.
1567 Daarentegen blokkeren andere popup-schermen zoals
1572 ile\SpecialChar \menuseparator
1579 de tekstinvoer in het hoofdscherm van LyX totdat je het popup-scherm hebt
1588 \begin_layout Description
1589 Tekenopmaak Je kunt tekst
1593 geven (wat in het algemeen de letters cursief maakt),
1601 zetten (gewoonlijk kleine hoofdletters, voor het gebruik van eigennamen),
1602 via de aan/uit (Engels: toggle) knoppen in het
1612 \begin_layout Description
1613 Knoppenbalk Er staan op de knoppenbalk (vlak onder de menus) enkele knoppen
1614 die veelgebruikte functies zoals
1623 Als je de muis boven een van de knoppen van de knoppenbalk stil houdt,
1624 verschijnt er een kleine gele notitie waarin de functie van de knop wordt
1628 \begin_layout Description
1629 Minibuffer De grijze regel, helemaal onderaan het LyX scherm word de minibuffer
1631 Deze laat allerlei handige informatie zien.
1632 Bijvoorbeeld: als je een document bewaart zal het de naam van het bestand
1633 waaronder het document bewaard wordt weergeven.
1634 Mogelijk zullen sommige foutmeldingen daar ook verschijnen.
1635 Merk op dat je ook in de minibuffer kunt
1640 Dit geeft je toegang tot allerlei interessante functies, inclusief sommige
1641 waarmee je je document kunt verwoesten.
1642 Met andere woorden: type niet in de minibuffer tenzij je weet wat je doet.
1645 \begin_layout Standard
1646 Uiteraard heb je nu nog niet genoeg in LyX geschreven om het merendeel van
1647 deze functies nuttig te kunnen gebruiken.
1648 Probeer echter terwijl je schrijft, te knippen en plakken, herstellen,
1652 \begin_layout Subsection
1653 WYSIWYM: Witruimte in LyX
1656 \begin_layout Standard
1657 \begin_inset LatexCommand label
1658 name "sec:witruimte"
1662 Een van de moeilijkste dingen waar nieuwe gebruikers aan moeten wennen is
1663 de manier waarop LyX met witruimte omgaat.
1664 Hoe vaak je ook op de
1668 -knop drukt, je krijgt maar één nieuwe regel.
1669 Hoe vaak je ook op de spatiebalk drukt, je krijgt maar één spatie.
1670 Op een nieuwe regel laat LyX je niet eens een enkele spatie typen.
1675 laat je niet een tab-stop voorwaarts gaan; in feite
1679 er zelfs geen tab-stops! Er is ook geen liniaal bovenaan de pagina om tabs
1680 te zetten, of om de marge aan te passen.
1683 \begin_layout Standard
1684 Veel commerciële tekstverwerkers zijn gebaseerd op het WYSIWYG principe:
1685 \begin_inset Quotes eld
1688 What You See Is What You Get
1689 \begin_inset Quotes erd
1692 (Wat je ziet is wat je krijgt).
1693 LyX, daarentegen, is gebaseerd op het principe:
1694 \begin_inset Quotes eld
1697 What You See Is What You
1702 \begin_inset Quotes erd
1705 (Wat je ziet is wat je
1710 Je typt in wat je bedoelt en LyX regelt de opmaak zodat het resultaat er
1716 scheidt paragrafen grammaticaal en een
1720 scheidt woorden grammaticaal.
1721 Er is dus geen reden om er meerdere achter elkaar te hebben.
1726 heeft grammaticaal gezien helemaal geen functie dus deze worden dan ook
1727 niet door LyX ondersteund.
1728 Als je LyX gebruikt, zul je meer tijd gebruiken om na te denken over de
1733 van je document, en minder over de vorm.
1735 \begin_inset LatexCommand ref
1736 reference "sec:wat-is-lyx"
1740 voor meer informatie over het WYSIWYM principe.
1743 \begin_layout Standard
1744 LyX heeft wel degelijk (vele) manieren om de opmaak van je document te aan
1746 Per slot van rekening zou LyX de opmaak anders kunnen doen dan je voor
1752 bevat hierover informatie.
1753 Onder andere vind je hier informatie over HFills en verticale witruimte
1754 --- dat krachtiger is, en veelzijdiger dan meerdere spaties of nieuwe regels
1755 achter elkaar --- en manieren om lettertypen, fontstijlen, en paragraaf
1756 uitlijning handmatig te veranderen.
1757 De idee is dat je je hele document kunt schrijven, gefocusseerd op de inhoud,
1758 en pas hoeft na te denken over het fijnstellen van de vorm als je klaar
1760 Met standaard tekstverwerkers zul je gedurende het schrijven voortdurend
1761 worden afgeleid door de opmaak.
1764 \begin_layout Section
1768 \begin_layout Standard
1769 Verschillende onderdelen van een document hebben verschillende bedoelingen;
1770 we zullen deze onderdelen
1775 Het grootste gedeelte van een document bestaat uit gewone tekst.
1776 Titels (van een hoofdstuk of paragraaf enz) laten de lezer weten dat een
1777 nieuw onderwerp of onderdeel wordt aangesneden.
1778 Bepaalde typen documenten hebben speciale omgevingen.
1779 Een tijdschriftartikel zal een titel en een samenvatting hebben.
1780 Een brief zal geen van beide hebben, maar zal waarschijnlijk een omgeving
1781 hebben die het adres van de schrijver bevat.
1784 \begin_layout Standard
1785 Omgevingen zijn een belangrijk bestanddeel van de
1786 \begin_inset Quotes eld
1789 Wat Je Ziet Is Wat Je Bedoelt
1790 \begin_inset Quotes erd
1794 Een bepaalde omgeving vereist een bepaald lettertype, lettergrootte, inspringaf
1795 stand, regelafstand en meer.
1796 Dit probleem wordt nog verergerd doordat de precieze vormgeving van een
1797 bepaalde omgeving nog kan verschillen: het ene tijdschrift gebruikt voor
1798 titels misschien een vet, 18 punts gecentreerd lettertype, terwijl een
1799 ander tijdschrift hiervoor een cursief, 15 punts links uitgelijnd lettertype
1801 Verschillende talen kennen verschillende standaarden voor het inspringen
1802 van tekst, en de opmaak van een bibliografie kan enorm variëren.
1803 LyX behoedt je ervoor alle verschillende opmaakstijlen te moeten leren.
1806 \begin_layout Standard
1811 statusregel vind je links op de knoppenbalk (net onder het menu-onderdeel
1820 Het laat zien in welke omgeving je momenteel schrijft.
1821 Toen je je eerste document aan het schrijven was stond er
1822 \begin_inset Quotes eld
1826 \begin_inset Quotes erd
1829 , wat de standaard omgeving is voor tekst.
1830 Je zult nu een aantal omgevingen in je nieuwe document gebruiken zodat
1831 je kunt zien hoe ze werken.
1836 menu, welke je kunt openen door op het icoontje met de neerwaartse pijl
1837 te drukken, net rechts van de
1844 \begin_layout Subsection
1845 Secties en Subsecties
1848 \begin_layout Standard
1853 op de eerste regel van je LyX bestand, en selecteer
1865 \begin_layout Standard
1866 Je hoeft de regel niet vooraf te selecteren.
1867 Als er niets geselecteerd is zal LyX de paragraaf waarin je op dat moment
1868 aan het werken bent veranderen in de geselecteerde omgeving.
1869 Anderzijds kan je verscheidene paragrafen veranderen naar een andere omgeving
1870 door ze te selecteren voordat je een omgeving kiest.
1876 LyX nummert de sectie met een
1877 \begin_inset Quotes eld
1881 \begin_inset Quotes erd
1884 en zet de kop (titel) in een groter font.
1890 Merk op dat de tekst in de
1894 -statusregel terug verandert van
1895 \begin_inset Quotes eld
1899 \begin_inset Quotes erd
1903 \begin_inset Quotes eld
1907 \begin_inset Quotes erd
1911 Net als alle andere omgevingen, worden sectiekoppen verondersteld te eindigen
1920 \begin_layout Standard
1925 om titels te schrijven met twee of meer regels.
1930 omgeving kan natuurlijk meerdere paragrafen omspannen.
1931 De omgevingen voor lijsten (zie hieronder) eindigen ook niet als je een
1937 Je kunt altijd zien in welke omgeving je zit door naar de
1941 statusregel te kijken.
1947 Typ nu de inleiding van het document:
1950 \begin_layout LyX-Code
1951 Dit is een inleiding voor mijn eerste LyX document.
1954 \begin_layout Standard
1959 , en selecteer opnieuw
1969 \begin_inset Quotes eld
1973 \begin_inset Quotes erd
1976 en verwacht dat je de tekst van een titel intypt.
1981 en je zult zien dat LyX het weer opmaakt als een sectiekop.
1984 \begin_layout Standard
1985 Het wordt al leuker.
1986 Ga naar het einde van sectie 1 (na
1987 \begin_inset Quotes eld
1990 Mijn eerste LyX document
1991 \begin_inset Quotes erd
1998 , en selecteer opnieuw
2008 \begin_inset Quotes eld
2012 \begin_inset Quotes erd
2015 neerzetten en wachten op de tekst van de sectiekop.
2022 \begin_inset Quotes eld
2026 \begin_inset Quotes erd
2029 , wat eerst sectie 2 was, is automatisch hernummerd naar 3! In de ware geest
2030 van WYSIWYM hoef je slechts aan te duiden welke teksten sectiekoppen zijn,
2031 en LyX zorgt voor het nummeren en het opmaken ervan.
2034 \begin_layout Standard
2039 om terug te komen naar de
2043 omgeving, en typ de volgende vijf regels:
2046 \begin_layout LyX-Code
2047 Secties en subsecties worden hieronder beschreven.
2048 Beschrijving van Sectie
2051 \begin_layout LyX-Code
2052 Secties zijn groter dan subsecties.
2055 \begin_layout LyX-Code
2056 Beschrijving van Subsectie
2059 \begin_layout LyX-Code
2060 Subsecties zijn kleiner dan secties.
2063 \begin_layout Standard
2064 Klik op de tweede regel en selecteer
2073 LyX nummert deze subsectie
2074 \begin_inset Quotes eld
2078 \begin_inset Quotes erd
2081 en zet het in een lettertype dat groter is dan normale tekst, maar kleiner
2083 Selecteer tevens de vierde regel als subsectie-omgeving.
2084 Zoals je waarschijnlijk verwachtte heeft LyX de sectie automatisch
2085 \begin_inset Quotes eld
2089 \begin_inset Quotes erd
2093 Als je nog een andere sectie voor sectie 2 zet, zal deze hernummerd worden
2094 als sectie 3, en de subsecties zullen automatisch hernummerd worden naar
2095 \begin_inset Quotes eld
2099 \begin_inset Quotes erd
2103 \begin_inset Quotes eld
2107 \begin_inset Quotes erd
2113 \begin_layout Standard
2114 Andere sectieniveaus zijn
2127 Speel ermee en probeer het uit.
2128 Het zal je misschien opvallen dat de omgevingstypen
2136 standaard niet genummerd worden, en dat sub-paragrafen worden ingesprongen;
2141 om dit te veranderen.
2142 Tenslotte is er nog de omgevingstype
2151 Deze kun je echter alleen in bepaalde typen Tekstklassen gebruiken .
2153 \begin_inset LatexCommand ref
2154 reference "sec:tekstklassen"
2161 \begin_layout Standard
2162 Maar misschien wil je helemaal niet dat de paragrafen en secties genummerd
2163 worden! Gelukkig zijn ook hiervoor enige omgevingstypen beschikbaar.
2164 Verander bijvoorbeeld eens een van de sectiekoppen in
2169 LyX zal de titel in het zelfde lettertype weergeven als voorheen, maar
2170 de sectie zal niet meer genummerd zijn.
2171 Er zijn ook corresponderende
2172 \begin_inset Quotes eld
2176 \begin_inset Quotes erd
2188 Probeer eens enkele van de secties of subsecties te veranderen in de besterde
2189 omgevingen en kijk dan hoe de nummering van de opvolgende secties verandert.
2192 \begin_layout Standard
2197 : Corrigeer de sectie en subsectie-koppen in
2204 \begin_layout Subsection
2205 Lijsten en Deel-lijsten
2208 \begin_layout Standard
2209 LyX heeft verschillende omgevingen om lijsten op te maken.
2210 Deze omgevingen bevrijden je van het duizendmaal op de tab-toets drukken
2211 om een overzicht uit te lijnen, of het hernummeren van een lijst wanneer
2212 je in het midden iets wilt toevoegen.
2213 Hierdoor kun je je volledig op de inhoud van de lijst concentreren.
2217 \begin_layout Standard
2218 Ja , we leggen te veel nadruk op dit punt in de
2227 het centrale punt van LyX, dus vergeef het ons alsjeblieft.
2232 Naar gelang de strekking van de tekst, zul je verschillende lijstomgevingen
2236 \begin_layout Itemize
2237 Een presentatie met overheadsheets zou een lijst kunnen bevatten met opsommingst
2238 ekens om verschillende punten te beschrijven.
2246 \begin_layout Itemize
2247 Een overzicht zal eerder de
2251 -omgeving gebruiken om een genummerde of geletterde lijst te maken
2254 \begin_layout Itemize
2255 Een document dat bijvoorbeeld verschillende softwarepakketten beschrijft
2260 -omgeving kunnen gebruiken, waarin ieder item begint met een vetgedrukt
2264 \begin_layout Itemize
2269 --- welke in LaTeX niet voorkomt --- is een iets andere vorm van het omgevingst
2277 \begin_layout Standard
2278 Laten we eens een lijst opstellen met de redenen waarom LyX beter is dan
2279 andere tekstverwerkers.
2280 Typ de volgende regel ergens in je document:
2283 \begin_layout Standard
2286 LyX is beter dan andere tekstverwerkers omdat:
2289 \begin_layout Standard
2304 LyX plaatst een opsommingsteken op de regel (in dit geval een asterisk
2305 (sterretje) welke in de output er uit zal zien als een ronde cirkel).
2306 Typ nu je argumenten:
2309 \begin_layout LyX-Code
2310 Het zetwerk wordt voor je gedaan.
2313 \begin_layout LyX-Code
2317 \begin_layout LyX-Code
2318 Lijsten zijn heel makkelijk te maken!
2321 \begin_layout Standard
2322 Lijstomgevingen, anders dan koppen, eindigen niet als je een
2327 LyX neemt namelijk aan dat je het volgende item van de lijst wilt maken.
2328 Het bovenstaande zal dus in een lijst met 3 items resulteren.
2333 meerdere paragrafen wilt hebben, kun je in plaats van een normale
2339 Protected\InsetSpace ~
2347 Om de lijst te verlaten, moet je weer de
2351 omgeving selecteren (of de toetscombinatie
2359 \begin_layout Standard
2360 Je hebt nu een prachtige lijst met items.
2361 Je zou het resultaat op papier kunnen bekijken door LaTeX te runnen.
2362 Maar wat nu als je de items wilt nummeren? Heel makkelijk: selecteer de
2367 \begin_layout Standard
2368 LyX staat het niet toe het eerste opsommingsteken te selecteren tenzij je
2373 de lijst selecteert, wat je waarschijnlijk niet wilt doen.
2374 Je kunt evenmin de nummers van een sectietitel selecteren.
2375 Maak je daar echter geen zorgen over.
2389 Poef! Zoals we al eerder hebben gezegd: als je items toevoegt of verwijdert
2390 zal LyX de nummering bijwerken.
2393 \begin_layout Standard
2394 Je kunt de lijst, zolang deze nog geselecteerd is, veranderen in nog twee
2404 In deze twee omgevingen bestaat elk item uit een term (bestaande uit het
2405 eerste woord van het item), gevolgd door een definitie (de rest van de
2406 paragraaf totdat je een
2411 De term is ofwel gezet in een vet lettertype (
2415 ), ofwel gescheiden door een
2416 \begin_inset Quotes eld
2420 \begin_inset Quotes erd
2427 \begin_layout Standard
2428 Een tab van een zetter wel te verstaan, welke zich aanpast aan de lengte
2429 van de grootste term, niet een zielige, stijve, onveranderlijke
2433 van een typemachine.
2442 ) van de rest van de paragraaf.
2443 Als je meer dan één woord in de definitie wilt hebben, scheidt dan de woorden
2446 Protected\InsetSpace ~
2449 s die je krijgt met de toetscombinatie
2454 Deze verschijnen in de tekst als kleine blauwe
2455 \begin_inset Quotes eld
2459 \begin_inset Quotes erd
2465 \begin_layout Standard
2470 : Maak de lijst op in
2475 \begin_layout Standard
2476 Je kunt op allerlei interessante manieren lijsten binnen elkaar inbedden.
2477 Een voor de hand liggend voorbeeld is bij het schrijven van schetsen.
2478 Genummerde lijsten, en lijsten met opsommingstekens hebben verschillende
2479 wijzen waarop items in de sublijsten worden aangegeven.
2484 voor details over de verschillende soorten lijsten, alsook voorbeelden
2492 \begin_layout Subsection
2493 Andere Omgevingen: Poëzie, Citaten en Meer
2496 \begin_layout Standard
2497 Er zijn twee omgevingen om citaten van omringende tekst te scheiden:
2501 voor korte aanhalingen en
2505 voor langere citaten.
2514 gebruikt wordt voor de lange typvoorbeelden) wordt geschreven in een
2519 Dit is de enige plek in LyX waar je meerdere spaties achter elkaar mag
2520 typen om de code uit te lijnen.
2521 Je kunt zelf poëzie schrijven
2525 \begin_layout Standard
2526 \SpecialChar \ldots{}
2527 aangenomen dat je überhaupt creatief genoeg bent om poëzie te schrijven.
2541 om coupletten te scheiden, en
2545 om lijnen binnen een couplet te scheiden.
2550 voor meer complete beschrijvingen van alle verschillende LyX omgevingen.
2553 \begin_layout Standard
2558 : Maak in het document
2573 \begin_layout Chapter
2574 Documenten Schrijven
2577 \begin_layout Standard
2578 Het vorige hoofdstuk heeft je hopelijk doen wennen aan het schrijven in
2580 Het heeft je de basis opmaak-handelingen van LyX laten zien alsmede de
2581 krachtige manier om met omgevingen te werken.
2582 De meeste mensen die LyX gebruiken echter, zullen documenten willen schrijven
2583 zoals voordrachten, artikelen, boeken, handleidingen of brieven.
2584 Dit hoofdstuk neemt je een stap voorbij het simpelweg kunnen schrijven
2585 in LyX, naar het kunnen schrijven van een compleet document.
2586 Het zal je introduceren tot tekstklassen die het mogelijk maken verschillende
2587 soorten documenten te schrijven.
2588 Vervolgens zal het veel extras beschrijven zoals titels, voetnoten, kruisverwij
2589 zingen, bibliografieën en inhoudsopgaven; de dingen die een stukje tekst
2590 omtoveren in Een Document.
2593 \begin_layout Section
2594 Tekstklassen en Sjablonen: Brieven Schrijven
2597 \begin_layout Standard
2598 \begin_inset LatexCommand label
2599 name "sec:tekstklassen"
2603 Verschillende soorten documenten moeten ook op een verschillende wijze worden
2605 Bijvoorbeeld: boeken worden gewoonlijk tweezijdig afgedrukt, terwijl artikelen
2606 meestal enkelzijdig zijn.
2607 Daarnaast bevatten veel documenten speciale omgevingen: brieven bevatten
2608 omgevingen --- zoals het adres van de afzender en de handtekening--- welke
2609 in een boek of artikel zinloos zijn.
2618 \begin_layout Standard
2619 LaTeX gebruikers: dit is hetzelfde als de documentklasse in LaTeX
2624 regelt deze grote-lijn verschillen tussen de verschillende soorten documenten.
2629 bijvoorbeeld, is geschreven in de tekstklasse
2634 Tekstklassen zijn een ander belangrijk punt van de WYSIWYM filosofie; zij
2635 vertellen LyX hoe het document moet worden opgemaakt zodat jij dit niet
2639 \begin_layout Standard
2640 Jouw document wordt waarschijnlijk in de tekstklasse
2648 \begin_layout Standard
2649 Dat is gewoonlijk de tekstklasse die standaard aan een nieuw document wordt
2651 Je kunt dit veranderen in je
2661 Probeer het eens te veranderen naar andere tekstklassen om te kijken hoe
2662 het dan anders wordt opgemaakt.
2663 Dit doe je via het menu
2670 dat je vindt in het popupvenster via
2675 ayout\SpecialChar \menuseparator
2683 Als je je document verandert in de tekstklasse
2687 en vervolgens kijkt naar het
2691 menu, zul je zien dat de meeste omgevingen gewoon toegestaan zijn.
2692 Je zult echter nu ook de omgeving
2697 Als je niet zeker weet welke omgevingen toegestaan zijn in een bepaalde
2698 tekstklasse, raadpleeg dan het
2705 \begin_layout Standard
2706 De grootte van het lettertype, paginakoppen en het afdrukken in een of twee
2707 kolommen, zijn slechts een paar dingen waarmee tijdschriften in hun opmaak
2708 van elkaar kunnen verschillen.
2709 Het computertijdperk vordert en tijdschriften accepteren tegenwoordig artikelen
2710 in elektronische vorm.
2711 Hierbij hanteren zij LaTeX
2712 \begin_inset Quotes eld
2716 \begin_inset Quotes erd
2719 zodat auteurs hun artikelen meteen met de juiste opmaak kunnen inleveren.
2720 LyX ondersteunt deze opzet ook.
2721 Bijvoorbeeld: LyX ondersteunt de opmaak (en de extra omgevingen) voor de
2722 tijdschriften van de American Mathematics Society, door gebruik te maken
2725 Article\InsetSpace ~
2731 \begin_layout Standard
2732 Hier is een zeer kort overzicht van sommige tekstklassen.
2733 Zoals gewoonlijk: zie de
2740 \begin_layout Standard
2741 \begin_inset VSpace 0.3cm
2747 \begin_layout Standard
2749 \begin_inset Tabular
2750 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
2752 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
2753 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
2754 <row topline="true" bottomline="true">
2755 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2758 \begin_layout Standard
2773 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2776 \begin_layout Standard
2783 <row topline="true">
2784 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2787 \begin_layout Standard
2802 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2805 \begin_layout Standard
2815 enkelzijdig, geen hoofdstukken
2821 <row topline="true">
2822 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2825 \begin_layout Standard
2840 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2843 \begin_layout Standard
2869 omgevingen voor American Mathematics Society
2875 <row topline="true">
2876 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2879 \begin_layout Standard
2894 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2897 \begin_layout Standard
2907 langer dan article, dubbelzijdig
2913 <row topline="true" bottomline="true">
2914 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2917 \begin_layout Standard
2932 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2935 \begin_layout Standard
2945 report + voor en achterzijde
2961 <row bottomline="true">
2962 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
2965 \begin_layout Standard
2980 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
2983 \begin_layout Standard
2993 transparanten (inclusief FoilTeX)
2999 <row bottomline="true">
3000 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
3003 \begin_layout Standard
3018 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
3021 \begin_layout Standard
3031 veel extra omgevingen voor adressen, handtekeningen\SpecialChar \ldots{}
3045 \begin_layout Standard
3046 \begin_inset VSpace 0.3cm
3052 \begin_layout Section
3053 Sjablonen: Een Brief Schrijven
3056 \begin_layout Standard
3057 Een van de meest populaire tekstklassen is
3062 Een manier om een brief op te stellen zou zijn om een nieuw bestand te
3063 openen, en te kiezen voor
3074 menu, dat je vindt via het popupvenster
3079 ayout\SpecialChar \menuseparator
3087 Alhoewel dit de meest voor de hand liggende manier is om een brief te schrijven
3088 , lijkt het op extra werk.
3089 Elke keer als je een een zakenbrief schrijft, wil je je eigen adres hebben,
3090 het adres waarnaar je schrijft, een inhoud, een handtekening, enz.
3091 LyX heeft daarom een
3095 voor brieven wat eigenlijk een voorbeeldbrief is; als je eenmaal een sjabloon
3096 hebt, kun je iedere keer als je een brief schrijft gewoonweg onderdelen
3097 van de brief vervangen door je eigen tekst.
3100 \begin_layout Standard
3101 Open een nieuw bestand met
3106 ile\SpecialChar \menuseparator
3116 Kies een bestandsnaam en selecteer
3120 van popupvenster met de titel
3126 Bewaar en print het bestand om te zien hoe de verschillende omgevingen
3130 \begin_layout Standard
3135 menu kijkt, zul je verschillende omgevingen zien zoals de
3140 omgeving, die in de meeste tekstklassen niet eens bestaan.
3150 Je kunt zelf op onderzoek uitgaan om te kijken hoe de verschillende omgevingen
3152 Je zult bijvoorbeeld ontdekken dat de
3157 \begin_inset Quotes eld
3161 \begin_inset Quotes eld
3164 in rood voor de feitelijke tekst van de handtekening zet.
3165 Dit woord zal uiteindelijk niet in de brief verschijnen, zoals je zult
3166 zien als je de brief uitprint.
3167 Het staat daar om je te laten zien waar de handtekening komt.
3168 Merk ook op dat het niet uitmaakt waar in het bestand de
3173 Onthoudt dat LyX WYSIWYM is; je kunt de
3177 omgeving overal neerzetten, LyX weet dat in de uitgeprinte versie, de handteken
3178 ing aan het einde moet staan.
3181 \begin_layout Standard
3182 Een sjabloon is gewoon een normaal LyX bestand.
3183 Dit betekent dat je je adres kunt invullen en je handtekening, en het bestand
3184 vervolgens kunt bewaren als een nieuw sjabloon.
3185 Vanaf nu kun je iedere keer als je een brief wilt schrijven het nieuwe
3186 sjabloon gebruiken om tijd te sparen.
3187 We hoeven hier waarschijnlijk geen
3188 \begin_inset Quotes eld
3192 \begin_inset Quotes erd
3195 voor te stellen; schrijf gewoon een brief aan iemand
3199 \begin_layout Standard
3200 Een waarschuwing als je een vanaf een sjabloon schrijft: als je alle tekst
3201 in een omgeving verwijdert--- bijvoorbeeld als je het gehele
3206 veld verwijdert zodat je het met je eigen tekst kunt vervangen--- en dan
3207 de cursor beweegt zonder ook maar iets te schrijven, zou de omgeving kunnen
3209 Dit gebeurt omdat de meeste omgevingen niet kunnen bestaan zonder een tekst
3211 Selecteer de omgeving gewoon opnieuw van het
3215 menu om het terug te krijgen.
3223 \begin_layout Standard
3224 Sjablonen kunnen enorm veel tijd besparen en we moedigen je dan ook aan
3225 om ze zo vaak mogelijk te gebruiken.
3226 Daarnaast kunnen ze iemand helpen gebruik te leren maken van enkele van
3227 de de meer bijzondere tekstklassen.
3228 Tenslotte kunnen ze handig zijn voor iemand die LyX configureert voor mensen
3229 die wat minder van computers afweten.
3230 Als zij LyX leren gebruiken zal het een stuk minder intimiderend zijn als
3231 er bijvoorbeeld een briefsjabloon voor hun bedrijf is dat al voor hen is
3235 \begin_layout Section
3239 \begin_layout Standard
3240 LyX (net als LaTeX) beschouwt de titel --- die de feitelijke titel, de auteur,
3241 de datum, en zelfs een samenvatting van een artikel kan bevatten--- als
3242 een apart gedeelte van het document.
3245 \begin_layout Standard
3250 document en overtuig jezelf ervan dat het de tekstklasse
3258 \begin_layout Standard
3259 Je moet de brief niet langer gebruiken, omdat de tekstklasse
3263 geen titels toelaat.
3268 Typ een titel op de eerste regel, en verander de regel in de
3273 Op de volgende regel typ je je eigen naam en verander je dit in de
3278 Op de volgende regel typ je de datum in de
3283 Typ nu een paragraaf of twee waarin je een samenvatting schrijft, gebruik
3289 Bekijk nu hoe het resultaat er op papier uit ziet.
3292 \begin_layout Standard
3297 : Repareer de titel, datum en auteur in
3302 \begin_layout Section
3303 Labels en Kruisverwijzingen
3306 \begin_layout Standard
3307 \begin_inset LatexCommand label
3312 Je kunt een label toewijzen aan een sectie (of een subsubsectie of wat minder
3313 vaak voorkomt, een willekeurig stuk tekst) van je document.
3314 Als je dit eenmaal hebt gedaan kun je naar dit gedeelte verwijzen in andere
3315 delen van het document, door gebruik te maken van kruisverwijzingen.
3316 Je kunt ofwel naar het sectienummer verwijzen, of naar de pagina waar de
3318 Net als bij secties en voetnoten, regelt LyX de kruisverwijzingen zelf.
3319 Automatische labels en kruisverwijzingen zijn de grootste voordelen van
3320 LyX (en LaTeX) boven conventionele tekstverwerkers.
3323 \begin_layout Subsection*
3327 \begin_layout Standard
3328 Laten we onze tweede sectie, met de titel
3329 \begin_inset Quotes eld
3333 \begin_inset Quotes erd
3337 Klik op het einde van de regel van de sectietitel, en selecteer
3342 nsert\SpecialChar \menuseparator
3350 Een popupscherm vraagt je naar een sectienaam.
3355 , wat een goede beschrijvende labelnaam lijkt waarmee we niet in war zullen
3356 raken als we later andere labels willen toevoegen.
3360 \begin_layout Standard
3362 \begin_inset Quotes eld
3366 \begin_inset Quotes eld
3369 omdat je ook aan vergelijkingen, tabellen en figuren een label kunt toewijzen.
3378 drukt, zal de naam van de label in een rechthoek naast de sectietitel worden
3382 \begin_layout Standard
3383 Tussen twee haakjes, je zou de label ook ergens anders in de sectie kunnen
3384 plaatsen; referenties naar secties zullen altijd refereren naar de sectie
3385 waar de label zich in bevind.
3386 Als je het echter op dezelfde regel zet als de sectietitel (of misschien
3387 op de eerste regel van de tekst van de sectie) weet je zeker dat referenties
3392 wijzen naar de pagina waar de sectie begint.
3395 \begin_layout Standard
3396 Tot nu toe heb je nog niets gedaan; het
3400 -bestand zal er nog hetzelfde uitzien omdat labels niet in de uitgeprinte
3402 Nu je echter een label hebt toegevoegd kun je hier naar verwijzen met een
3404 Dit zullen we nu gaan doen.
3407 \begin_layout Subsection*
3408 Je eerste kruisverwijzingen
3411 \begin_layout Standard
3412 Zet de cursor ergens in sectie 2 van je document en typ:
3415 \begin_layout LyX-Code
3416 als je meer over dit document wilt weten, zie dan sectie
3422 \begin_layout Standard
3423 Zet nu de cursor na het woord
3424 \begin_inset Quotes eld
3428 \begin_inset Quotes erd
3436 nsert\SpecialChar \menuseparator
3449 popupvenster verschijnt.
3450 Het toont een lijst van mogelijke labels waarnaar je kunt refereren.
3451 Op dit moment behoort er slechts een te zijn,
3452 \begin_inset Quotes eld
3456 \begin_inset Quotes erd
3460 Selecteer dit (mogelijkerwijs is het reeds bij verstek geselecteerd) en
3470 Zet de cursor nu na het woord
3471 \begin_inset Quotes eld
3475 \begin_inset Quotes erd
3496 \begin_layout Standard
3497 LyX zet de referenties in een rechthoek daar waar de cursor zich bevond.
3498 In de uitgeprinte versie zal de referentiemarkering vervangen worden door
3499 ofwel een paginanummer of een sectienummer (dit hangt af wat je in het
3505 popupvenster geselecteerd hebt).
3506 Een kruisverwijzing kan handig als een hyperlink worden gebruikt als je
3507 een document in LyX aan het bewerken bent; als je er op klikt zal er een
3508 popup venster verschijnen met een lijst van alle kruisverwijzingen.
3510 \begin_inset Quotes eld
3514 \begin_inset Quotes erd
3517 te drukken ga je naar de plek waar de kruisverwijzing naar wijst.
3519 \begin_inset Quotes eld
3523 \begin_inset Quotes erd
3526 te drukken ga je terug naar de plek waar je vandaan kwam.
3527 Je kunt hiervoor trouwens ook de toetscombinaties C-< en C-> gebruiken.
3533 iew\SpecialChar \menuseparator
3538 pdate\SpecialChar \menuseparator
3545 , en je zult zien dat we op de laatste pagina naar
3546 \begin_inset Quotes eld
3550 \begin_inset Quotes erd
3554 \begin_inset Quotes eld
3558 \begin_inset Quotes erd
3561 verwijzen (of in ieder geval de pagina waar de titel van sectie 2 op staat).
3564 \begin_layout Subsection*
3565 Leuke dingen met labels
3568 \begin_layout Standard
3569 We vertelden je dat LyX het nummeren van kruisverwijzingen regelt; je kunt
3571 Voeg een nieuwe sectie toe voor Sectie\InsetSpace ~
3573 Doe nu een nieuwe LaTeX run, en --- voilà! --- de kruisverwijzing naar
3575 2 is veranderd naar 3! Verander
3576 \begin_inset Quotes eld
3580 \begin_inset Quotes erd
3583 in een subsectie, en de kruisverwijzing zal naar Subsectie\InsetSpace ~
3585 in plaats van Sectie\InsetSpace ~
3587 De paginaverwijzing zal niet veranderen tenzij je natuurlijk voor het label
3588 een hele pagina tekst toevoegt.
3591 \begin_layout Standard
3592 Als je nog wat meer wilt oefenen met labels, probeer dan eens een label
3594 \begin_inset Quotes eld
3598 \begin_inset Quotes erd
3601 te zetten bij je eerste kruisverwijzing.
3602 En verwijs hiernaar vanaf een andere plek in je document.
3603 Als je veel kruisverwijzingen toevoegt (bijvoorbeeld als je vakliteratuur
3604 schrijft), is het misschien makkelijk om het
3609 venster open te laten.
3612 \begin_layout Standard
3613 Als je zeker wilt weten dat de paginaverwijzingen ook voor grote documenten
3614 goed werken, kopieer dan een aantal pagina's tekst van de
3622 \begin_layout Standard
3623 Tussen twee haakjes, het kopiëren van een hoofdstuk-titel kan resulteren
3624 in een foutmelding van LyX omdat hoofdstukken niet toegestaan zijn in de
3626 Als dit gebeurt, verwijder dan gewoon de titel van het hoofdstuk.
3627 Als je wilt weten waarom dit gebeurt bekijk dan Sectie\InsetSpace ~
3629 \begin_inset LatexCommand ref
3630 reference "sec:tekstklassen"
3642 \begin_layout Standard
3647 : Herstel de verwijzingen in
3652 \begin_layout Section
3653 Voetnoten en Margenoten
3656 \begin_layout Standard
3657 Voetnoten kunnen worden toegevoegd met de
3662 -knop in de knoppenbalk
3666 \begin_layout Standard
3667 De knop laat een pijl naar rode tekst zien welke net onder wat zwarte tekst
3678 nsert\SpecialChar \menuseparator
3686 Klik aan het einde van het woordje
3687 \begin_inset Quotes eld
3691 \begin_inset Quotes erd
3694 ergens in je document en klik op de
3700 Een voetnoot regel opent onder de regel waar je op dat ogenblik aan het
3702 Helemaal links zul je het woord
3703 \begin_inset Quotes eld
3707 \begin_inset Quotes erd
3710 zien in rode letters op een grijze achtergrond.
3711 De rest van de regel heeft een rode rand; dit is waar de tekst van de voetnoot
3713 LyX zet de cursor aan het begin van de regel.
3717 \begin_layout LyX-Code
3718 LyX is tekstverwerker die tekst opmaakt.
3721 \begin_layout Standard
3722 Klik nu op het woord
3723 \begin_inset Quotes eld
3727 \begin_inset Quotes erd
3730 De voetnootregel verdwijnt, het woord
3731 \begin_inset Quotes eld
3735 \begin_inset Quotes erd
3738 als index achterlatend in rode letters, op deze wijze zichtbaar makend
3739 waar de voetnoot markering in de geprinte tekst komt.
3741 \begin_inset Quotes eld
3745 \begin_inset Quotes erd
3748 van de voetnoot genoemd.
3749 Je kunt de voetnoot altijd uitvouwen --- en als je wilt, de inhoud bewerken
3751 \begin_inset Quotes eld
3755 \begin_inset Quotes erd
3758 markering te klikken.
3761 \begin_layout Standard
3762 Je zult je misschien afvragen waarom de voetnootmarkering een woord is in
3763 plaats van een nummer.
3764 Het antwoord is dat LyX de nummering van voetnoten voor zijn rekening neemt.
3765 Je kunt dit zien door naar het
3769 -bestand te kijken (of de uitgeprinte versie).
3770 Als je andere voetnoten toevoegt zal LyX de voetnoten hernummeren.
3771 Omdat LyX (eigenlijk LaTeX) het nummeren van de voetnoten voor zijn rekening
3772 neemt is er in feite geen noodzaak om de nummers in het LyX bestand te
3776 \begin_layout Standard
3777 Een voetnoot kan net als gewone tekst worden geknipt en geplakt.
3778 Probeer het maar! Het enige wat je hoeft te doen is het selecteren van
3779 de voetnootmarkering en deze te knippen en te plakken met
3794 Daarnaast kun je gewone tekst veranderen in een voetnoot door het te selecteren
3801 Andersom kun je ook een voetnoot in gewone tekst veranderen door op de
3807 -knop te drukken als de cursor binnen een voetnoot staat.
3810 \begin_layout Standard
3811 Margenoten (aantekeningen in de kantlijn) kunnen worden toegevoegd met behulp
3822 \begin_layout Standard
3823 De knop laat een pijl zien die naar rode tekst wijst welke naast (d.w.z.
3824 in de kantlijn staat van) zwarte tekst.
3825 De knop zou naast de
3830 -knop op de knoppenbalk moeten zitten
3840 nsert\SpecialChar \menuseparator
3849 Margenoten zijn net als voetnoten behalve dat:
3852 \begin_layout Itemize
3854 \begin_inset Quotes eld
3858 \begin_inset Quotes erd
3862 \begin_inset Quotes eld
3866 \begin_inset Quotes erd
3872 \begin_layout Itemize
3873 De aantekeningen in de kantlijn worden geplaatst in plaats van onderaan
3877 \begin_layout Itemize
3878 Margenoten niet genummerd worden.
3882 \begin_layout Itemize
3883 Als een aantekening wordt opgevouwen wordt een uitroepteken in de kantlijn
3885 Dit uitroepteken zal niet in de uitgeprinte versie te zien zijn.
3888 \begin_layout Standard
3889 Verander jouw LyX voetnoot in gewone tekst, en verander het dan vervolgens
3890 in een kantlijnaantekening.
3891 Bekijk het resultaat.
3894 \begin_layout Standard
3899 : Herstel de voetnoot in
3904 \begin_layout Section
3908 \begin_layout Standard
3909 \begin_inset LatexCommand label
3910 name "sec:bibliografieën"
3914 Bibliografieën lijken op kruisverwijzingen.
3915 De bibliografie bevat een lijst verwijzingen aan het einde van een document.
3916 Hiernaar kan binnen het document weer worden verwezen.
3917 Net als bij sectietitels maken LyX en LaTeX je taak makkelijker door automatisc
3918 h de items in de bibliografie te nummeren en de citaten te veranderen als
3919 de nummers van de items veranderen.
3922 \begin_layout Standard
3923 Ga naar het einde van het document en ga in de
3928 Elke paragraaf die je nu typt zal een referentie worden.
3931 De Lyx Tutorial, door het LyX DocTeam
3933 als je eerste referentie.
3934 Merk op dat LyX automatisch voor elke referentie een nummer in een rechthoek
3936 Klik op het nummer van de referentie en een
3938 Bibliography\InsetSpace ~
3942 Je gebruikt het eerste veld, de sleutel:
3946 , om binnen het LyX document naar deze referentie te verwijzen.
3947 Standaard is het een nummer.
3948 Verander de sleutel in
3949 \begin_inset Quotes eld
3953 \begin_inset Quotes erd
3956 om het gemakkelijker te kunnen onthouden.
3959 \begin_layout Standard
3960 Kies nu een plek in je document waar je een referentie wilt invoegen.
3966 nsert\SpecialChar \menuseparator
3975 LyX tekent een grijze rechthoek met drie vraagtekens omgeven door haakjes,
3981 Het eerste veld in deze popup heet ook wel
3985 , en dit veld laat je kiezen welk item in de bibliografie je wilt citeren
3989 \begin_layout Standard
3990 Dit is waarom het een goed idee is om de sleutels unieke en logische namen
3991 te geven, in plaats van de standaard nummers te gebruiken in het
4001 Gebruik makend van het menu met de pijl, rechts van het
4006 \begin_inset Quotes eld
4010 \begin_inset Quotes erd
4013 (op het ogenblik is dit het enige item in de bibliografie).
4014 Doe nu een LaTeX run om het resultaat te bekijken en je zult zien dat het
4015 citaat tussen haken in de tekst verschijnt, verwijzend naar de bibliografie
4016 aan het einde van het document.
4019 \begin_layout Standard
4020 Hoe worden de andere velden gebruikt? Het
4031 popupvenster zal een opmerking (zoals een referentie naar een pagina of
4032 hoofdstuk binnen het boek of artikel waarnaar verwezen wordt) tussen haken
4033 achter de referentie zetten.
4034 Als je wilt dat de referenties in de uitgeprinte versie labels hebben in
4035 plaats van nummers (Sommige tijdschriften zouden bijvoorbeeld
4036 \begin_inset Quotes eld
4040 \begin_inset Quotes erd
4043 gebruiken om een artikel te refereren geschreven door Smith in 1995), gebruik
4050 Bibliography\InsetSpace ~
4054 Zie zoals gewoonlijk de
4061 \begin_layout Standard
4066 Herstel de bibliografie en het citaat in
4071 \begin_layout Section
4075 \begin_layout Standard
4076 Misschien wil je een inhoudsopgave aan het begin van je document.
4077 Met LyX is dit heel eenvoudig te realiseren.
4082 na de document-titel en voor je eerste sectietitel
4086 \begin_layout Standard
4087 Raak niet gefrustreerd door te trachten met de backspace toets, of met muisklikk
4088 en voor het sectienummer te komen.
4089 Dit zal nooit lukken.
4090 Je mag het sectienummer toch niet bewerken omdat LyX de nummering voor
4091 zijn rekening neemt.
4101 nsert\SpecialChar \menuseparator
4108 OC\SpecialChar \menuseparator
4119 \begin_inset Quotes eld
4123 \begin_inset Quotes erd
4126 zullen in een rechthoek verschijnen (ook wel bekend als een inzet) op de
4127 eerste regel van het document.
4130 \begin_layout Standard
4131 Dit lijkt niet erg nuttig te zijn.
4132 Als je echter naar je
4136 -bestand kijkt zul je zien dat er een inhoudsopgave is gegenereerd met daarin
4137 de verschillende secties en subsecties.
4138 Zoals gewoonlijk zullen veranderingen in de volgorde van de secties weerspiegel
4143 -bestand, nadat je deze vernieuwd hebt.
4146 \begin_layout Standard
4147 De inhoudsopgave wordt in LyX niet afgebeeld op het scherm omdat je het
4148 toch niet kunt bewerken.
4149 Je kunt echter wel de inhoudsopgave in een apart venster afbeelden door
4151 \begin_inset Quotes eld
4155 \begin_inset Quotes erd
4158 inzet te klikken, of via
4163 dit\SpecialChar \menuseparator
4174 \begin_layout Standard
4175 Het menucommando werkt zelfs als je geen
4176 \begin_inset Quotes eld
4180 \begin_inset Quotes erd
4183 inzet in je document hebt.
4189 Dit is een erg nuttig hulpmiddel.
4190 Je kunt het Table\InsetSpace ~
4194 -venster gebruiken om door je document te manoeuvreren.
4195 Als je op een (sub)sectie-titel in het
4201 -venster klikt zal deze doen oplichten en de cursor in het LyX scherm naar
4202 die plek in het document verplaatsen.
4203 Je kunt ook de pijltjestoetsen gebruiken om naar boven of beneden te bewegen
4204 in de inhoudsopgave.
4205 Je zult het daarom misschien handig vinden om dit venster open te houden
4206 gedurende een LyX sessie.
4209 \begin_layout Standard
4210 Om de inhoudsopgave te verwijderen kun je de
4211 \begin_inset Quotes eld
4215 \begin_inset Quotes erd
4218 markering met de delete toets verwijderen net zoals je dat bij een gewone
4222 \begin_layout Standard
4227 : Herstel de inhoudsopgave in
4232 \begin_layout Chapter
4233 Wiskundige Uitdrukkingen Gebruiken
4236 \begin_layout Standard
4237 LaTeX wordt door menig wetenschapper gebruikt omdat de vergelijkingen er
4238 in de uitvoer fantastisch uitzien en omdat je ze kunt maken zonder gebruik
4239 te hoeven maken van de toetscombinaties die je bij veel tekstverwerkers
4240 en hun vergelijkingseditors nodig hebt.
4241 Vele van deze wetenschappers zijn echter gefrustreerd omdat het schrijven
4242 van een vergelijking in LaTeX meer weg heeft van programmeren dan van schrijven.
4243 LyX lost dit probleem op een elegante manier op.
4244 Als je met LaTeX bekend bent zul je zien dat alle wiskunde codes van LaTeX
4245 gewoon gebruikt kunnen worden, maar dat ze verschijnen op een WYSIWYG manier.
4246 Indien je echter nog nooit eerder met LaTeX hebt gewerkt, stelt het
4247 \begin_inset Quotes eld
4251 \begin_inset Quotes erd
4254 je in staat snel en gemakkelijk professioneel-uitziende vergelijkingen
4259 \begin_layout Standard
4260 Lyx kan niet controleren of de vergelijking die je invoert
4273 \begin_layout Section
4277 \begin_layout Standard
4278 Typ ergens in je LyX document:
4281 \begin_layout LyX-Code
4282 Ik hou van wat Einstein zei, E=mc^2, omdat het zo eenvoudig is.
4285 \begin_layout Standard
4290 -bestand ziet die vergelijking er niet echt goed uit; er is geen spatiëring
4291 tussen de letters en het gelijkheidsteken, en je zou graag een superscript
4293 \begin_inset Quotes eld
4297 \begin_inset Quotes erd
4301 Die slechte opmaak kwam omdat we LyX niet verteld hadden dat we een wiskundige
4302 uitdrukking schreven, waardoor het de vergelijking als gewone tekst weergaf.
4305 \begin_layout Standard
4306 Wiskundige uitdrukkingen worden geschreven in Mathed, ook gekend als Math
4308 Om de math modus te starten, klik je simpelweg op de knop in de werkbalk
4310 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
4314 LyX zal dan een klein blauw vierkant openen met een paarse rechthoek er
4316 Het blauwe vierkant is het
4320 , wat aangeeft dat je je in Mathed bevindt.
4321 LyX heeft de cursor in het blauwe vierkant geplaatst, dus je kunt
4325 gewoon nogmaals intypen.
4326 De uitdrukking wordt blauw weergegeven en het blauwe vierkant verdwijnt
4327 zodra het invoegpunt niet leeg is.
4332 om Mathed te verlaten (Noot: door nogmaals klikken op de math knop verlaat
4338 De paarse rechthoek verdwijnt en de cursor bevindt zich rechts van de uitdrukki
4340 Als je nu iets invoert, verschijnt het weer als gewone tekst.
4343 \begin_layout Standard
4349 (In de statusbalk zie je dat LyX het programma LaTeX opstart om het
4354 Merk op dat de vergelijking nu netjes is opgemaakt, met spatiëring tussen
4355 de letters en het gelijkheidsteken, en de
4356 \begin_inset Quotes eld
4360 \begin_inset Quotes erd
4364 In de Math modus worden letters als variabelen geïnterpreteerd en cursief
4366 Cijfers blijven gewoon cijfers.
4369 \begin_layout Standard
4370 Mathed is nogmaals een voorbeeld van de WYSIWYM filosofie.
4371 In LaTeX schrijf je een wiskundige uitdrukking door gebruik te maken van
4372 tekst en codes zoals
4375 Dit kan frustrerend zijn omdat je niet kunt zien hoe de uitdrukking eruit
4376 ziet tot je het bestand door LaTeX laat interpreteren.
4377 Je verspilt dan tijd met het zoeken naar ontbrekende haakjes of andere
4379 \begin_inset Quotes eld
4383 \begin_inset Quotes erd
4387 Anderzijds probeert LyX niet de uitdrukking perfect weer te geven (WYSISWYG)
4388 maar geeft het je een goed idee hoe de uitdrukking eruit zal zien.
4389 LaTeX zorgt verder voor de professionele opmaak.
4390 In 99% van de gevallen hoef je verder niets meer te veranderen aan de fontgroot
4392 Hierdoor (we vallen in herhaling - sorry) kun je je concentreren op de
4393 inhoud van je wiskundige uitdrukkingen in de plaats van de opmaak ervan.
4396 \begin_layout Section
4397 Navigeren in een Vergelijking
4400 \begin_layout Standard
4401 Laten we nu een keer
4402 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4406 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
4410 Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor in de vergelijking te zetten.
4411 Merk op dat de paarse rechthoek weer verschijnt als je in de vergelijking
4412 zit, om aan te geven dat je je wederom in Mathed bevindt.
4421 om de cursor voorbij het gelijkheidsteken te plaatsen, en typ dan
4422 \begin_inset Quotes eld
4426 \begin_inset Quotes erd
4430 Gebruik nu opnieuw de pijltjestoetsen om de uitdrukking te verlaten of
4435 , waarna de paarse rechthoek zal verdwijnen.
4436 Veel mensen vinden de pijltjestoetsen handig om mee te werken, maar je
4437 kunt ook gewoon ergens in de uitdrukking klikken en Mathed starten.
4440 \begin_layout Standard
4441 Buiten de hieronder beschreven speciale toetsen, is het typen in de math
4442 modus hetzelfde als het bewerken van gewone tekst.
4451 ) om iets te verwijderen.
4452 Selecteer tekst via de pijltjestoetsen (samen met de
4456 -toets) of met behulp van de muis.
4462 dit\SpecialChar \menuseparator
4469 als knippen en plakken werkt in de math modus.
4470 Voor één ding moet je opletten: als je je net buiten een Mathed uitdrukking
4471 bevindt en je drukt op
4479 ), dan verwijder je de gehele uitdrukking.
4480 Gelukkig kun je dit met
4487 \begin_layout Standard
4489 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
4493 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
4496 ? Je kunt opnieuw gebruik maken van de muis om de cursor op de juiste plaats
4498 Je kunt echter ook gebruik maken van de pijltjestoetsen.
4499 Als de cursor zich juist achter de
4500 \begin_inset Quotes eld
4504 \begin_inset Quotes erd
4507 bevindt maar voor de
4508 \begin_inset Quotes eld
4512 \begin_inset Quotes erd
4515 , dan brengt een druk op
4519 je op dezelfde hoogte als de exponent, juist voor de
4520 \begin_inset Quotes eld
4524 \begin_inset Quotes erd
4529 \begin_inset Quotes eld
4533 \begin_inset Quotes erd
4541 drukt, kom je terug op het normale niveau.
4542 Zelfs als je op een willekeurige plaats in de exponent op
4546 drukt, zal de cursor zich juist na de exponent bevinden (waar je dan
4547 \begin_inset Quotes eld
4551 \begin_inset Quotes erd
4557 \begin_layout Standard
4562 gebruiken om te navigeren in de uitdrukking.
4563 Als je je momenteel in een Mathed structuur (subscript, superscript, breuk,
4564 vierkantswortel, afbakeningen of matrix, die allemaal behandeld worden
4565 in de volgende secties) bevindt, dan zal het indrukken van de
4569 de cursor verplaatsen tot voorbij die structuur, maar nog wel binnen Mathed.
4570 Dus als de cursor zich ergens in het superscript bevindt zal het indrukken
4575 tot gevolg hebben dat de cursor terug op het normale niveau terechtkomt,
4576 juist achter het superscript.
4578 \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
4581 kunt intypen zonder de muis of de pijltjestoetsen te gebruiken, een werkwijze
4582 die je hoogstwaarschijnlijk zal prefereren wanneer je meer ervaring hebt.
4583 Zorg er wel voor dat je geen
4588 \begin_inset Quotes eld
4592 \begin_inset Quotes erd
4595 en het plusteken, anders verlaat je het superscript.
4596 Op een plaats waar het indrukken van
4600 geen zin heeft (bijvoorbeeld tussen de
4601 \begin_inset Quotes eld
4605 \begin_inset Quotes erd
4609 \begin_inset Quotes eld
4613 \begin_inset Quotes erd
4616 ), zal dit geen gevolg hebben
4620 \begin_layout Standard
4629 worden niet gebruikt voor extra witruimte tussen delen van een vergelijking.
4630 Witruimte is een onderdeel van letterzetting, wat betekent dat je dit aan
4631 LyX (LaTeX) moet overlaten (Zie sec.
4633 Als je hier geen vrede mee kan nemen, dan bestaan er manieren om de witruimte
4635 Meer hierover vindt je in de
4639 --- maar wacht met het aanpassen van de witruimte tot de inhoud van je
4640 document afgewerkt is.
4648 \begin_layout Standard
4649 Merk op dat wanneer je een uitdrukking invoert en die daarna weer verlaat
4658 achter de uitdrukking zal staan.
4659 Dit is gewenst wanneer je daarna een punt of een komma typt, maar wanneer
4660 je een woord na de formule wilt plaatsen, moet je expliciet
4664 indrukken na het verlaten van Mathed.
4665 Een eenvoudiger manier is het indrukken van
4669 wanneer de cursor zich aan het einde van een Mathed uitdrukking bevindt.
4670 Hierdoor verlaat je Mathed en wordt er een
4674 geplaatst na de uitdrukking.
4675 Op deze manier kun je dan schrijven:
4676 \begin_inset Quotes eld
4680 \begin_inset Formula $f=ma$
4683 is mijn favoriete uitdrukking
4684 \begin_inset Quotes erd
4688 \begin_inset Quotes eld
4692 \begin_inset Formula $f=ma$
4695 is mijn favoriete uitdrukking
4696 \begin_inset Quotes erd
4702 \begin_layout Section
4703 Exponenten en Indices
4706 \begin_layout Standard
4707 Een exponent kan worden ingevoegd vanuit het
4714 menu, maar het is echter eenvoudiger om een karet
4715 \begin_inset Quotes eld
4719 \begin_inset Quotes erd
4723 LyX plaatst dan een invoegpunt (herinner je je het blauwe vierkant?) in
4724 het superscript waardoor alles wat daaropvolgend ingetypt wordt, in het
4725 superscript en in een kleiner lettertype gezet wordt.
4734 om Mathed helemaal te verlaten), zal alles wat je intypt in het superscript
4738 \begin_layout Standard
4739 Een subscript (index) is net zo eenvoudig; begin met het typen van een underscor
4741 \begin_inset Quotes eld
4745 \begin_inset Quotes erd
4749 Subscript of superscript kan bestaan in zowel sub- als superscript.
4751 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
4757 \begin_layout Standard
4762 Plaats vergelijking 1 van
4769 \begin_layout Section
4775 \begin_layout Standard
4780 is handig om symbolen in te voeren of vele ingewikkelde Mathed functies
4782 Veel van deze functies kunnen worden verkregen door middel van het toetsenbord
4791 We gaan ons echter concentreren op het
4795 , gewoon om je te laten weten hoe het in mekaar zit.
4796 De toetscombinaties kun je later uit andere handleidingen leren (hint,
4802 en laat het open terwijl je dit onderdeel leest.
4805 \begin_layout Subsection
4809 \begin_layout Standard
4810 Als je klikt op de knop met het opschrift
4811 \begin_inset Quotes eld
4815 \begin_inset Formula $\Gamma\rho\varepsilon\varepsilon\kappa$
4819 \begin_inset Quotes erd
4822 , krijg je een menu waar je een Griekse letter uit kunt kiezen die dan ter
4823 hoogte van de cursor geplaatst zal worden.
4824 Merk op dat er een aantal varianten zijn van epsilon, pi, phi, theta en
4826 Handig: wanneer je tekst aan het intypen bent, en je kiest iets van het
4831 , wordt Mathed automatisch geopend.
4834 \begin_layout Standard
4835 Vier andere knoppen aan de onderkant van het Math Panel geven je toegang
4836 tot een ruim assortiment aan symbolen die in de wiskunde gebruikt worden:
4837 verschillende pijlen, relaties, operatoren, en sommen en integralen.
4838 Merk op dat je via subscript en superscript de boven- en onder-limieten
4839 van sommen en integralen kunt definieren.
4840 De laatste knop is de beruchte
4841 \begin_inset Quotes eld
4845 \begin_inset Quotes erd
4850 \begin_inset Quotes eld
4853 Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{}
4855 \begin_inset Formula $\heartsuit$
4859 \begin_inset Quotes erd
4865 \begin_layout Subsection
4866 Vierkantswortels, accenten en afbakeningen
4869 \begin_layout Standard
4870 Om een vierkantswortel in te voeren, klik je simpelweg op de knop met een
4871 vierkantswortel erop afgebeeld.
4872 De vierkantswortel verschijnt, en de cursor bevindt zich in een nieuw invoegpun
4873 t onder de vierkantswortel.
4874 Je kunt nu invoeren wat je maar wilt: variabelen, getallen, andere vierkantswor
4876 LyX zal automatisch de grootte van de vierkantswortel aanpassen, zodat
4877 alles wat eronder zit erin past.
4880 \begin_layout Standard
4881 Een accent plaatsen boven een enkel karakter (
4882 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
4885 ) of een groep van karakters\InsetSpace ~
4887 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
4890 ) gebeurt op dezelfde manier.
4895 knop: een blauwe rechthoek met een zwarte tilde\InsetSpace ~
4901 venster zal nu verschijnen.
4902 Klik nu op een decoratie, waardoor LyX deze zal afbeelden met een invoegpunt
4903 eronder (of erboven).
4904 Typ nu wat je op die plek wilt hebben gevolgd door een
4909 \begin_inset Quotes eld
4913 \begin_inset Quotes erd
4919 \begin_layout Standard
4920 Afbakeningen zoals ronde haakjes, vierkante haakjes en accolades werken
4921 op een gelijkaardige manier maar zijn iets ingewikkelder.
4926 knop: een blauw vierkant omringt door zwarte vierkante haakjes.
4927 Hierdoor verschijnt het
4931 (Engels: Delimiter) venster.
4932 Klik op een linkse afbakening met de
4936 en een rechtse afbakening met de
4940 (Je kunt ook gebruik maken van de optieknoppen waarnaast
4948 staat, waarna je een afbakening kiest met de
4953 Je huidige keuze van afbakening wordt getoond op een knop in de rechter
4954 bovenhoek van het venster.
4955 De standaardwaarde is een paar ronde haakjes, maar via de selectiemethode
4956 kun je een paar vierkante haakjes of een rond haakje en een vierkant haakje
4957 kiezen, je kunt zelfs voor het lege vierkant opteren om iets als
4958 \begin_inset Quotes eld
4962 \begin_inset Formula $a$
4966 \begin_inset Formula $\left\langle 7\right.$
4970 \begin_inset Quotes erd
4973 te verkrijgen (de lege afbakening wordt in LyX getoond als een gebroken
4974 zwarte lijn, maar wordt niet getoond in de uitvoer).
4977 \begin_layout Standard
4978 Wanneer je de afbakening gekozen hebt, klik dan op
4982 het in te voegen (of druk op
4986 wanneer je het venster wil openlaten voor de volgende keer).
4987 Als je lui bent, kun je ook de eigenlijke haakjes intypen in Math mode,
4992 venster te gebruiken.
4993 De haakjes zullen echter van dezelfde grootte zijn als normale tekst en
4994 zullen er slecht uitzien wanneer er zich een grote breuk of matrix tussen
5000 venster garandeert dat de grootte van de haakjes gebaseerd is op wat er
5001 zich tussen hen bevindt.
5004 \begin_layout Standard
5005 Je kunt ook afbakeningen, vierkantswortels of decoraties plaatsen op al
5007 Selecteer het deel van de formule dat je wilt aanpassen, en klik dan op
5008 de knop naar keuze in het
5013 Probeer zo de tweede wet van Newton van scalaire naar vectoriële vorm te
5015 \begin_inset Formula $f=ma$
5019 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
5023 Zodra je over matrices hebt geleerd zal je op deze manier ook de haakjes
5024 om een matrix zetten.
5028 \begin_layout Subsection
5032 \begin_layout Standard
5033 Breuken zijn heel makkelijk in Mathed.
5034 Klik simpelweg op de
5038 knop in het Math Panel: een breukstreep met een blauw vierkant in de teller
5040 LyX plaatst twee invoegpunten in een breuk.
5041 Zoals verwacht kun je de pijltjestoetsen of de muis gebruiken om binnen
5042 de breuk te manoeuvreren.
5043 Klik op het bovenste vierkant en typ dan
5044 \begin_inset Quotes eld
5048 \begin_inset Quotes erd
5057 \begin_inset Quotes eld
5061 \begin_inset Quotes erd
5065 Je hebt net een breuk gemaakt! Natuurlijk kun je van alles in de twee vakjes
5066 invoeren: variabelen met exponenten, vierkantswortels, andere breuken,
5070 \begin_layout Standard
5075 Plaats vergelijking 2 van
5082 \begin_layout Subsection
5083 TeX modus: Limieten, log, sin, en andere
5086 \begin_layout Standard
5087 Aangezien letters in math modus gezien worden als variabelen, denkt LyX
5088 dat je een product van drie variabelen:
5101 \begin_inset Quotes eld
5105 \begin_inset Quotes erd
5109 Deze drie letters verschijnen in het cursief, terwijl je het woord
5110 \begin_inset Quotes eld
5114 \begin_inset Quotes erd
5117 in Roman lettertype wou.
5118 Ook zal LyX geen spatie plaatsen tussen
5119 \begin_inset Quotes eld
5123 \begin_inset Quotes erd
5127 \begin_inset Quotes eld
5131 \begin_inset Quotes erd
5134 (het intypen van Spatie verlaat math modus).
5136 \begin_inset Quotes eld
5140 \begin_inset Formula $\sin x$
5144 \begin_inset Quotes erd
5148 \begin_inset Quotes eld
5152 \begin_inset Formula $sinx$
5156 \begin_inset Quotes erd
5162 \begin_layout Standard
5164 \begin_inset Quotes eld
5168 \begin_inset Quotes erd
5176 \begin_inset Quotes eld
5184 \begin_inset Quotes erd
5193 \begin_inset Quotes eld
5197 \begin_inset Quotes erd
5200 verschijnt dan in het rood, in Roman lettertype, ook wel bekend als TeX
5202 Het hele woord wordt gezien als één symbool.
5207 indrukt, wordt het hele woord verwijderd.
5209 \begin_inset Quotes eld
5213 \begin_inset Quotes erd
5216 in, hetgeen in blauw cursief verschijnt, zoals verwacht in Mathed.
5221 bestand is de letterzetting van de uitdrukking correct.
5225 \begin_layout Standard
5226 Andere codes die je in TeX modus moet invoeren, gebruik makend van de
5230 lijst, omvatten de andere trigonometrische functies en hun inversen, hyperbolis
5231 che functies, logaritmen, limieten en een heleboel andere.
5232 Deze functies kunnen worden voorzien van sub- en superscripts, belangrijk
5234 \begin_inset Quotes eld
5238 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
5242 \begin_inset Quotes erd
5246 \begin_inset Quotes eld
5250 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
5254 \begin_inset Quotes erd
5260 \begin_layout Standard
5265 Plaats vergelijking 3 van
5272 \begin_layout Subsection
5274 \begin_inset LatexCommand label
5282 \begin_layout Standard
5292 Het Matrix venster heeft twee schuifknoppen waarmee je het aantal rijen
5293 en kolommen van je matrix kunt kiezen.
5294 Kies rijen en kolommen en druk op
5303 LyX toont dan invoegpunten in een
5304 \begin_inset Formula $2\times3$
5308 Zoals gewoonlijk kun je een willekeurige Mathed uitdrukking (een vierkantsworte
5309 l, een andere matrix, etc.) plaatsen in elk invoegpunt.
5310 Indien je dat wilt kun je ook enkele invoegpunten leeg laten.
5313 \begin_layout Standard
5318 kan gebruikt worden om door de verschillende kolommen te bewegen.
5319 Je kunt echter ook de pijltjestoetsen gebruiken: op
5323 drukken aan het einde van een vakje verplaatst je naar het volgende vakje,
5328 verplaatst je naar de volgende rij, etc.
5331 \begin_layout Standard
5336 om te weten te komen hoe je de horizontale alignering van elke kolom kunt
5337 aanpassen, en hoe je de verticale positionering van de hele matrix kunt
5339 Merk op dat indien je een tabel wilt maken die tekst bevat, je beter gebruik
5340 kunt maken van de fantastische tabelondersteuning van LyX, in plaats van
5341 tekst in een matrix proberen te schrijven.
5344 \begin_layout Subsection
5348 \begin_layout Standard
5349 Alle uitdrukkingen die we tot nu toe gemaakt hebben, bevonden zich op dezelfde
5350 regel als de tekst die ervoor en erachter stond, ook gekend als inline
5352 Dit is uitstekend voor korte, eenvoudige uitdrukkingen, maar wanneer je
5353 grotere uitdrukking gaat construeren, kun je ze beter in weergave modus
5355 Daarenboven, enkel uitdrukkingen in weergave modus kunnen van een label
5356 en een nummer voorzien worden (zie de
5361 Multi-lijn vergelijkingen (zie Sec.
5362 \begin_inset LatexCommand ref
5363 reference "multi-lijn verg"
5367 )moeten zelfs in de weergave modus geschreven worden.
5370 \begin_layout Standard
5379 , voorgesteld door een aantal lijnen tekst onder en boven een gecentreerd
5381 LyX opent een invoegpunt, maar het invoegpunt bevindt zich op een nieuwe
5382 regel, en is gecentreerd op die regel.
5383 Typ nu een uitdrukking en start LaTeX om het resultaat te zien.
5384 De weergave knop is eigenlijk een aan/uit schakelaar; gebruik het nu om
5385 een aantal van je uitdrukkingen naar weergave modus om te zetten en omgekeerd.
5388 \begin_layout Standard
5389 Weergave modus verschilt hier en daar van de gewone Mathed:
5392 \begin_layout Itemize
5393 Het standaard font is groter voor enkele symbolen zoals
5394 \begin_inset Formula $\sum$
5398 \begin_inset Formula $\int$
5404 \begin_layout Itemize
5405 Sub- en superscripts voor limieten en sommen (maar niet voor integralen)
5406 worden onder in plaats van naast de symbolen geplaatst
5409 \begin_layout Itemize
5410 Tekst is gecentreerd
5413 \begin_layout Standard
5414 Buiten deze verschillen echter komen uitdrukkingen in weergave modus en
5415 inline uitdrukkingen grotendeels overeen.
5418 \begin_layout Standard
5419 Een laatste opmerking over de letterzetting van een vergelijking in weergave
5420 modus: let op of je je vergelijking wel in een nieuwe paragraaf wilt plaatsen
5422 Wanneer je vergelijking zich in het midden van een zin of een paragraaf
5423 bevindt, druk dan niet op
5428 Als je dat doet wordt de tekst achter de vergelijking als een nieuwe paragraaf
5429 beschouwd en zal dan ook worden ingesprongen.
5430 Dit is waarschijnlijk niet wat je wilt.
5433 \begin_layout Standard
5438 Plaats de verschillende vergelijkingen van
5442 in weergave modus en bekijk hoe de opmaak verandert.
5445 \begin_layout Standard
5450 Door gebruik te maken van de verschillende hulpmiddelen die je in dit deel
5451 hebt leren kennen, zou je nu in staat moeten zijn een uitdrukking zoals
5452 de volgende te schrijven:
5453 \begin_inset Formula \[
5454 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
5457 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
5464 \begin_layout Section
5465 Multi-lijn vergelijkingen
5466 \begin_inset LatexCommand label
5467 name "multi-lijn verg"
5474 \begin_layout Standard
5475 Probeer de volgende vergelijking te construeren en kijk dan naar het resultaat
5481 Je zal twee afzonderlijke vergelijkingen in weergave modus moeten invoeren.
5482 \begin_inset Formula \[
5490 \begin_layout Standard
5491 \begin_inset Formula \[
5499 \begin_layout Standard
5500 Dit lijkt nergens op! Als je twee of meer opeenvolgende vergelijkingen schrijft,
5501 zouden ze er veel beter uitzien als de gelijkheidstekens gealigneerd waren;
5502 vooral wanneer de tweede vergelijking geen linker lid heeft.
5503 In LyX kun je multi-lijn vergelijkingen schrijven en controle hebben over
5507 \begin_layout Standard
5508 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5510 & = & 5y\end{eqnarray*}
5517 \begin_layout Standard
5522 beter uit! De gelijkheidstekens zijn gealigneerd, en er is minder verticale
5523 spatiëring tussen de vergelijkingen.
5526 \begin_layout Standard
5527 Om een multi-lijn vergelijking te beginnen open je een Mathed uitdrukking
5528 in weergave modus en druk
5533 Lyx drukt dan twee regels af, elk met drie lege invoegpunten.
5534 Zoals bij matrices kun je de muis, de pijltjestoetsen of Tab gebruiken
5535 om te manoeuvreren tussen de invoegpunten.
5536 Probeer de bovenstaande multi-lijn vergelijking te reproduceren.
5537 Merk op dat het toegelaten is in een multi-lijn vergelijking één of meer
5538 invoegpunten leeg te laten.
5539 Dit kan handig zijn voor voorbeelden zoals de bovenstaande, of om zeer
5540 lange vergelijkingen over meerdere regels te verdelen zoals:
5541 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5543 & & +e+f+g\end{eqnarray*}
5550 \begin_layout Standard
5551 LyX aligneert het tweede (centrale) veld van elke regel, dus meestal plaats
5552 je daar gelijkheidstekens of andere relationele operatoren, maar je kunt
5553 er in principe van alles neerzetten.
5554 Gebruik echter geen multi-lijn vergelijking om een array op te bouwen;
5555 gebruik daarvoor een matrix (zie Sec.
5556 \begin_inset LatexCommand ref
5557 reference "Matrices"
5564 \begin_layout Standard
5565 Als je nog een langere set van vergelijkingen wil, gebruik dan
5569 om een nieuwe regel met drie lege invoegpunten te krijgen.
5570 Als je je nog niet aan het einde van de regel bevindt wanneer je dit doet,
5571 zal het resterende deel op de volgende regel worden gezet.
5576 drukt wanneer je reeds een multi-lijn vergelijking (op één regel) geschreven
5577 hebt, zal de hele vergelijking in het eerste veld worden geplaatst.
5578 Plaats de cursor voor het gelijkheidsteken en druk op
5582 om het naar het tweede veld te verplaatsen.
5583 Positioneer de cursor dan achter het gelijkheidsteken en druk nogmaals
5588 ; het rechter lid van de vergelijking wordt nu naar het derde veld verplaatst.
5590 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
5594 \begin_inset Formula \begin{eqnarray*}
5596 & = & mc\times c\end{eqnarray*}
5603 \begin_layout Standard
5604 Als je teveel regels geschreven hebt, plaats de cursor dan op het einde
5605 van een regel en gebruik
5610 om de volgende regel te verwijderen.
5611 Dit verwijdert de linefeed en voegt de volgende regel (alle drie de invoegpunte
5612 n) toe aan de huidige.
5613 Als de volgende regel leeg is, wordt deze domweg verwijderd.
5614 Opgelet: het gebruik van
5618 wanneer je je niet op het einde van een regel bevindt, kan vreemde gevolgen
5622 \begin_layout Section
5623 Meer Wiskundige Dingen
5626 \begin_layout Standard
5627 Mathed kan nog veel meer.
5628 Ondertussen ben je vertrouwd met de basis dus we verwijzen je naar de
5635 \begin_layout Itemize
5636 Uitdrukkingen kunt voorzien van een label en een nummering
5639 \begin_layout Itemize
5640 Lettertypes kunt veranderen, bv.
5641 vette tekst in een uitdrukking plaatsen.
5642 Merk op dat het drukken op de
5646 knop in de werkbalk wanneer je je al in Mathed bevindt, je toelaat tekst
5647 in het Roman lettertype te schrijven, tot je op een (niet-beschermde) spatie
5651 \begin_layout Itemize
5652 Fontgroottes en spatiëring naar je hand kunt zetten binnen een uitdrukking.
5653 (Doe dit soort dingen echter pas bij de laatste kladversie!)
5656 \begin_layout Itemize
5657 Macros kunt schrijven.
5658 Deze zijn zeer krachtig, omdat je ze slechts één keer hoeft te definieren
5659 aan het begin van je document, en je ze daarna overal kunt gebruiken in
5661 Als je de definitie van een macro verandert zal die verandering overal
5662 in het document worden doorgevoerd.
5663 Macros kunnen zelfs voorzien worden van argumenten.
5666 \begin_layout Itemize
5667 Nog veel meer dingen kunt doen waarvoor we de tijd niet hadden om ze te
5675 \begin_layout Chapter
5679 \begin_layout Section
5680 Andere belangrijke mogelijkheden van LyX
5683 \begin_layout Standard
5684 We hebben nog niet alle mogelijkheden van LyX behandeld en we zullen dat
5686 Zie zoals gewoonlijk de
5690 voor meer informatie.
5691 De precieze werking van elk menu-onderdeel wordt beschreven in de
5693 Referentiehandleiding
5696 We zullen hier alleen nog een aantal dingen noemen die LyX kan doen\SpecialChar \ldots{}
5700 \begin_layout Itemize
5701 LyX heeft WYSIWYG ondersteuning voor tabellen.
5707 nsert\SpecialChar \menuseparator
5714 om een tabel in te voegen.
5719 muisknop op de tabel om een
5724 popup-venster te krijgen waar je de tabel uitgebreid mee kunt bewerken.
5727 \begin_layout Itemize
5728 LyX ondersteunt het invoegen van figuren in PostScript® formaat (of ruwe
5729 LaTeX) binnen documenten.
5735 nsert\SpecialChar \menuseparator
5743 Klik vervolgens op het figuur om het bestand te kiezen, het te roteren,
5744 de schaal te veranderen enz.) Tabellen en figuren kunnen onderschriften
5745 hebben en LyX zal automatisch een lijst van tabellen en figuren genereren.
5748 \begin_layout Itemize
5749 Versiecontrole wordt ondersteund via RCS (doe
5753 voor meer informatie).
5756 \begin_layout Itemize
5757 LyX is zwaar configureerbaar.
5758 Alles, van hoe het LyX venster er uit ziet tot hoe de uitvoer er uit ziet,
5759 kan op verschillende wijzen worden geconfigureerd.
5760 Dit wordt grotendeels gedaan door het bewerken van het
5768 \begin_layout Standard
5769 Momenteel moet je het
5773 -bestand met een tekst editor bewerken.
5774 De ontwikkelaars hopen een grafisch configuratie hulpmiddel te ontwikkelen
5776 Dit is in deze versie al grotendeels gedaan.
5782 Kijk voor informatie hierover bij
5787 elp\SpecialChar \menuseparator
5797 \begin_layout Itemize
5798 LyX wordt door een team van programmeurs in vijf continenten ontwikkeld.
5799 Daarom heeft LyX een betere ondersteuning voor niet-Engelse talen (zoals
5800 Nederlands, Duits, Grieks, Tsjechisch, Turks\SpecialChar \ldots{}
5801 ) dan veel andere tekstverwerkers.
5802 Je kunt documenten in andere talen schrijven maar je kunt LyX ook zo configurer
5803 en dat het de menu's en foutmeldingen weergeeft in een andere taal.
5806 \begin_layout Itemize
5807 De menus van LyX ondersteunen toetscombinaties.
5808 Dat betekent dat je een bestand kunt openen via
5813 ile\SpecialChar \menuseparator
5824 te typen gevolgd door een
5829 Toetscombinaties kunnen ook worden geconfigureerd (er bestaan zelfs toetscombin
5830 aties voor enkele van de menus die vanuit het Engels zijn vertaald).
5831 Meer informatie vind je via
5836 elp\SpecialChar \menuseparator
5841 ustomization\SpecialChar \@.
5845 \begin_layout Itemize
5846 LyX kan LaTeX documenten inlezen.
5848 \begin_inset LatexCommand ref
5849 reference "sec:relyx"
5856 \begin_layout Itemize
5857 Controleer de spelling van je document met
5862 dit\SpecialChar \menuseparator
5873 \begin_layout Standard
5874 Merk op dat de spellingscontrole werkt vanaf het punt waar de cursor zich
5875 op dat moment bevindt tot aan het einde van het document.
5883 \begin_layout Section
5884 LyX voor LaTeX Gebruikers
5887 \begin_layout Standard
5888 \begin_inset LatexCommand label
5889 name "sec:latexgebruikers"
5893 Als je niets van LaTeX afweet, hoef je dit onderdeel niet te lezen.
5894 Je zou echter LaTeX kunnen willen
5898 , en daarom deze sectie wel wensen te lezen.
5899 De meeste mensen die met LyX beginnen zijn echter wel bekend met LaTeX.
5900 Als jij zo iemand bent zul je je misschien afvragen of LyX werkelijk alles
5901 kan doen wat LaTeX ook kan.
5902 Een kort antwoord zou zijn dat LyX zo goed als alles kan wat LaTeX ook
5903 kan maar dat het het schrijven van een document in LaTeX enorm vereenvoudigt.
5904 Er zullen enkele ergernissen zijn bij het converteren van oude LaTeX documenten
5905 , maar komende versies van LyX zullen dit soort problemen oplossen.
5908 \begin_layout Standard
5909 Omdat dit slechts een tutorial is zullen we alleen dingen bespreken die
5910 nieuwe LyX gebruikers interessant zullen vinden.
5915 kort willen houden zullen we hier slechts minimaal informatie verstrekken.
5920 heeft veel meer informatie over de verschillen tussen LyX en LaTeX en hoe
5921 je verschillende handigheidjes van LaTeX in LyX kunt doen.
5924 \begin_layout Subsection
5928 \begin_layout Standard
5929 Alles wat je in TeX-modus kunt invoeren zal rechtstreeks naar LaTeX worden
5930 gevoerd en zal in rood op het scherm verschijnen.
5931 Je komt in de TeX-modus via
5936 ayout\SpecialChar \menuseparator
5946 of door op de rode TeX schakelknop op de knoppenbalk te drukken.
5949 \begin_layout Standard
5950 In Mathed, wordt TeX-modus op een iets andere manier behandeld.
5951 Je komt in TeX-modus door een backslash te typen.
5952 Deze wordt dan niet getoond, maar alles wat je hierna typt is rood van
5954 Je verlaat de TeX-modus door een spatie te typen, of een andere niet-alfabetisc
5955 h teken zoals een nummer, een underscore, een karet, of haakjes.
5956 Zodra je TeX-modus verlaat zal LyX het, indien het de TeX code die je zojuist
5957 hebt ingevoerd kent, omzetten in WYSIWYM.
5958 Dus als je in Mathed
5964 typt, en vervolgens een spatie, zal LyX de rode
5965 \begin_inset Quotes eld
5969 \begin_inset Quotes erd
5972 veranderen in een blauwe
5973 \begin_inset Quotes eld
5977 \begin_inset Formula $\gamma$
5981 \begin_inset Quotes erd
5985 Dit werkt voor bijna alle eenvoudige math-macros.
5986 Merk op dat functies als
5992 rood zullen blijven omdat deze al WYSIWYM zijn.
5993 Deze manier van invoeren kan sneller zijn dan het gebruik van het
5998 , en het zal in het bijzonder gemakkelijk zijn voor ervaren LaTeX gebruikers.
6001 \begin_layout Standard
6002 Als speciaal geval, indien je een haakje in Mathed's TeX-modus typt zal
6003 Mathed het beginhaakje
6007 het eindehaakje in rood zetten, je vervolgens uit de TeX modus halen en
6008 de cursor tussen de haakjes zetten.
6009 Dit maakt het eenvoudig codes in te voeren die Mathed niet kent en die
6010 een argument nodig hebben.
6013 \begin_layout Standard
6014 LyX kan (nog?) niet alles doen wat LaTeX kan.
6015 Sommige bijzondere functies worden in het geheel niet ondersteund, terwijl
6016 andere wel werken maar niet WYSIWYM zijn.
6017 TeX-modus geeft gebruikers de volledige flexibiliteit van LaTeX terwijl
6018 het alle gemak van LyX biedt zoals de WYSIWYG math functies, tabellen en
6020 LyX zou nooit elk LaTeX pakket kunnen ondersteunen.
6027 in de preambule (zie Sectie
6028 \begin_inset LatexCommand ref
6029 reference "sec:preambule"
6033 ) te typen kun je elk pakket gebruiken dat je wilt, alhoewel je geen WYSIWYG
6034 ondersteuning voor de mogelijkheden van dat pakket zult hebben.
6037 \begin_layout Subsection
6038 LaTeX Documenten Importeren---
6043 \begin_layout Standard
6046 \begin_inset LatexCommand label
6051 You can import a LaTeX file into LyX by using the
6056 ile\SpecialChar \menuseparator
6061 mport\SpecialChar \menuseparator
6073 which will create a file
6081 --- and then open that file.
6082 If the translation doesn't work, you can try calling
6086 from the command line, possibly using fancier options.
6089 \begin_layout Standard
6095 will translate most legal LaTeX, but not everything.
6096 It will leave things it doesn't understand in TeX mode, so after translating
6101 , you can look for red text and hand-edit it to look right.
6104 \begin_layout Standard
6110 has its own manpage.
6111 Read it to find out about which LaTeX commands and environments aren't
6112 supported, bugs (and how to get around them), and how to use the various
6116 \begin_layout Subsection
6117 LyX Documenten naar LaTeX Converteren.
6120 \begin_layout Standard
6121 Mogelijk zou je een LyX document naar een LaTeX bestand willen omzetten.
6122 Bijvoorbeeld: een medewerker, of mede-auteur, die LyX niet heeft, zou het
6124 Dit is gemakkelijk te doen in LyX.
6130 ile\SpecialChar \menuseparator
6135 xport\SpecialChar \menuseparator
6144 welke je op dat moment aan het bewerken bent, omzetten naar
6149 LyX maakt altijd al tijdelijke LaTeX bestanden aan als je een bestand print
6150 of bekijkt, dus LyX is heel goed in het genereren van LaTeX code.
6153 \begin_layout Subsection
6157 \begin_layout Subsubsection
6161 \begin_layout Standard
6167 ayout\SpecialChar \menuseparator
6174 popup regelt een groot deel van de vele opties die je in een
6180 commando zou zetten.
6181 Verander de klasse, standaard fontgrootte en papierformaat hier.
6182 Zet elke andere optie van het
6200 \begin_layout Subsubsection
6201 Extra Preambule Codes
6204 \begin_layout Standard
6205 \begin_inset LatexCommand label
6206 name "sec:preambule"
6210 Als je speciale codes in de preambule van een LaTeX bestand moet zetten,
6211 kan je dat ook in LyX doen.
6217 ayout\SpecialChar \menuseparator
6225 en typ in het popupvenster.
6226 Alles wat je invoert zal (net als in de TeX modus) rechtstreeks in LaTeX
6230 \begin_layout Subsection
6234 \begin_layout Standard
6235 LyX ondersteunt BibTeX.
6236 BibTeX staat je toe een database te maken van de bibliografische referenties
6237 die je in meerdere bestanden kunt gebruiken.
6243 nsert\SpecialChar \menuseparator
6250 OC\SpecialChar \menuseparator
6262 -bestand in te voegen.
6264 \begin_inset Quotes eld
6267 BibTeX Generated References
6268 \begin_inset Quotes erd
6280 -veld typ je wat je normaal tussen de haakjes van een
6290 \begin_layout Standard
6291 Net als in LaTeX moeten meervoudige bibliografieën door kommas gescheiden
6292 zijn, zonder spatiëring.
6302 -veld type je wat je normaal tussen de haakjes van een
6311 \begin_layout Standard
6312 Nadat je dit gedaan hebt kun je de citaten van elke bibliografie die je
6318 nsert\SpecialChar \menuseparator
6326 bijgevoegd hebt, gebruiken (zie Sectie
6327 \begin_inset LatexCommand ref
6328 reference "sec:bibliografieën"
6333 LyX regelt het BibTeX gedeelte.
6334 Vanaf LyX versie 1.0.1 laat de combo-box in het
6338 popup venster een lijst van alle referenties in je
6346 \begin_layout Subsection
6350 \begin_layout Standard
6351 Invoegen van een beveiligde spatie gebeurt met
6356 Dit zal op het scherm verschijnen als een kleine blauwe
6357 \begin_inset Quotes eld
6361 \begin_inset Quotes erd
6375 nsert\SpecialChar \menuseparator
6383 menu voor meer speciale tekens, waaronder ellipsis, geforceerde regeleinde,
6384 en verbindingsstreepje.
6387 \begin_layout Section
6391 \begin_layout Standard
6392 Soms als je een document LaTeX't zijn er foutmeldingen: LyX of LaTeX begrijpt
6394 Als dit gebeurt zal LyX een foutknop maken (een rechthoek met het woord
6396 \begin_inset Quotes eld
6400 \begin_inset Quotes erd
6404 Als je op deze knop drukt verschijnt er een venster met daarin de reden
6406 Als het iets was wat je in LyX hebt fout gedaan, zal het een LyX fout zijn.
6407 Deze zullen echter nauwelijks voorkomen.
6408 Als LaTeX een probleem heeft (dit komt meestal voor bij dingen die je in
6409 TeX-modus hebt ingevoerd) zal LyX gewoon de foutmelding van LaTeX tonen.
projects / lyx.git / blob