1 #LyX 1.4.0cvs created this file. For more info see http://www.lyx.org/
13 \paperfontsize default
20 \paperorientation portrait
23 \paragraph_separation indent
25 \quotes_language english
28 \paperpagestyle default
29 \tracking_changes false
46 \begin_layout Standard
47 Fitxategi honen arduradun nagusia
52 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
53 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
56 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
59 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>,
68 \begin_layout Standard
69 \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
84 \begin_layout Standard
85 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
87 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
88 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
90 What You See Is What You Get
92 ) interfazea eskaintzean datza.
93 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
96 \begin_layout Standard
97 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
98 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
99 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
103 \begin_layout Standard
104 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
105 LyX-en ez direla erabilgarriak.
106 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
107 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
109 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
110 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
111 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
112 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
115 \begin_layout Standard
116 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
117 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
120 \begin_layout Section
121 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
124 \begin_layout Standard
125 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
130 -n agertzen den idazkera erabiltzen du.
131 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
136 Bai, une honetantxe esan nahi dugu.
139 \begin_layout Standard
140 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
141 zertxobait azaldu nahi dugu.
144 \begin_layout Subsection
145 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
148 \begin_layout Standard
149 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
153 \begin_layout Standard
154 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzerakoan zenbait ariketa
155 idazteko esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
156 Berdin digu errazak badira ere (lehengusinari ez esan zure ordez idazteko,
157 horrek ez baitu balio eta\SpecialChar \ldots{}
158 ) idatzi ariketa guzti-guztiak gauza bakoitza
160 Zure erosotasunerako(bai jatorrak garela!), inprimatu txosten hau PostScript®
164 \begin_layout Standard
165 LaTeX ezagutzen baduzu, tutoretza hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko
166 burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
167 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako jokaerak
171 \begin_layout Standard
172 edo, era dotoreago batean,"ezaugarriak"
178 Baldin eta tutoretza osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
179 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:latexerabiltzaileak}
183 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
186 \begin_layout Subsection
194 \begin_layout Itemize
195 LyX-en ezaugarri guztien azalpen zehatzak.
199 \begin_layout Itemize
202 Erabiltzailearen Gida
207 \begin_layout Itemize
208 Serioski mintzatuz, zu ernatu eta tresna honekin idazten jartzea nahi dugu,
211 Erabiltzailearen Gida
213 bakarrik behar izango duzu.
214 LyX-en ezaugarri guztiak hemen sartuz gero
218 luzeegia izateaz gain informazio errepikatua eduki eta beti ere zaharkitua
223 \begin_layout Standard
224 Alferrikako lan errepikakor eta aspergarria izango litzateke
226 Erabiltzailearen Gida
228 bikoiztea, eta gainera zaharkitua geldituko litzateke (eta erabat luzea).
229 Gauzen sarrera egitea bakarrik nahi dugu; pentsatu atal bakoitzaren amaieran
232 Erabiltzailearen Gida
234 ikusi" bezalako esaldia agertuko dela.
238 \begin_layout Itemize
239 LaTeX-en azalpen zehatza.
243 \begin_layout Standard
245 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
246 berorri buruzko liburu bat lor dezakezu.
247 Gai honi buruz idatzita hainbat liburu on daude merkatuan (bai, alboko
248 kaleko frutategian adibidez).
249 Azken finean, zertarako gurpila berriz asmatu\SpecialChar \ldots{}
254 \begin_layout Standard
255 Beraz, gora bihotz ausartak, aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu eta.
256 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
260 \begin_layout Chapter
264 \begin_layout Section
265 Lehenbiziko LyX dokumentua
268 \begin_layout Standard
269 \begin_inset LatexCommand \label{atal:lyxlehenidazkia}
274 Idazten hasteko prest zaude.
275 Hasi aurretik, ordea, tutoretza hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa
276 gertatuko zaizulakoan, gauza batzuk esan beharrean gaude.
279 \begin_layout Standard
280 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
281 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
286 Erabiltzailearen Gida
296 Horrela baderitzozu, kargatu
300 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
301 Horrela, zure fitxategia LyX-en ezaugarrien erabilera gisa adibide ona
302 izango da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu.
303 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
307 menua erabili hauen artean mugitzeko.
308 Tutoretza honek ez ditu zehatz-mehatz azalduko beste LyX eskuliburuetan
309 agertzen diren gaiak.
310 Hasera batean nahiz eta zuretzako zailagoa izan,
314 motzagoa izatea lortzen du.
315 Beste gidak erabiltzera bultzatuko zaitu, epe luzera denbora asko aurreztuz.
318 \begin_layout Standard
319 Tutoretza-n programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
320 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, LaTeX,
324 edo dvi fitxategi-ikustailea eta
328 tresna (dvi formatutik PostScript®-era bihurtzen duen beste programaren
329 bat) eta (nola ez) inprimagailu bat.
330 Agian gehiegi suposatzea izango da, baina aurreko programatariko bat falta
331 bada zuk (edo sistemako administratzaileak) instalatu beharko duzu.
332 Beste eskuliburuetan instalazio-lanak nola egin aurkitu ahal izango dituzu.
335 \begin_layout Standard
336 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
339 eu_adibide_gordina.lyx
342 Pentsatu LyX-eko ezaugarri dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
343 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
345 eu_adibide_gordina.lyx
347 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
348 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
352 \begin_layout Standard
353 Trikimailuak hori koloredun "oharretan" agertzen dira.
354 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
361 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
363 eu_adibide_lyx-atua.lyx
365 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
369 \begin_layout Standard
374 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
379 itxategia\SpecialChar \menuseparator
390 botoian klikatuz lor ditzakezu.
391 Ireki Landugabeko dokumentua,
393 eu_adibide_gordina.lyx
395 , eta horren gainean idazteko
400 itxategia\SpecialChar \menuseparator
404 \SpecialChar \ldots{}
405 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
406 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak dvi irteeran nola eragiten
410 \begin_layout Standard
415 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
416 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
417 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
418 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
419 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
420 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
423 \begin_layout Subsection
424 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
427 \begin_layout Itemize
428 Ireki fitxategi berria
433 itxategia\SpecialChar \menuseparator
440 \SpecialChar \ldots{}
444 \begin_layout Itemize
445 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen idazkia!.
448 \begin_layout Itemize
454 itxategia\SpecialChar \menuseparator
458 \SpecialChar \ldots{}
462 \begin_layout Itemize
472 kusi\SpecialChar \menuseparator
480 Leiho nagusian unean lantzen ari diren komandoak ikusi ahal izango dituzu.
481 LaTeX-eko mezuak dira, oraingoz ezikusi ditzakezu.
482 LyX-ek xdvi programa (edo bestelako dvi ikustaria) abiatuko du; horrek
483 beste leiho berri bat sortuko du, berton zure dokumentua inprimatua nola
484 geldituko den erakutsiko dizun.
489 \begin_layout Standard
490 xdvi atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
496 kusi\SpecialChar \menuseparator
501 guneratu\SpecialChar \menuseparator
508 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
512 -ko leihoan klikatu .
520 \begin_layout Itemize
526 itxategia\SpecialChar \menuseparator
533 \SpecialChar \ldots{}
541 \begin_layout Standard
542 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
543 Beste guztia huskeriak bakarrik dira,
549 Erabiltzailearen Gida
555 eskuliburuetan zehar azalduko direnak.
558 \begin_layout Subsection
562 \begin_layout Standard
563 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
564 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
565 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
568 \begin_layout Description
569 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
570 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
575 ditatu\SpecialChar \menuseparator
582 hautatuz behin eta berriz.
583 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
588 ditatu\SpecialChar \menuseparator
600 \begin_layout Standard
601 Gaur egun, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
602 Gauza guztientzako ez da erabilgarria (adibidez, dokumentuaren diseinuaren
604 Horietariko bakoitza LyX errorea bezala onartuta dago.
608 \begin_layout Description
609 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
614 ditatu\SpecialChar \menuseparator
626 ditatu\SpecialChar \menuseparator
638 ditatu\SpecialChar \menuseparator
645 testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
646 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
647 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
650 \begin_layout Description
651 Bilatu/Ordeztu Erabili
656 ditatu\SpecialChar \menuseparator
661 esaldi edo hitzak bilatzeko.
662 Elkarrizketa-koadroan, bilatu Bilatu hurrengoa botoiarekin, eta erabil
670 aurkitu den hitza ordezteko
674 \begin_layout Standard
675 Amaitzean leihotxoa itxi.
676 Edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
677 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak (
689 edota matematikako hainbat bezala) modu honetan erabil ditzakezu.
690 Elkarrizketa-koadro gutxi batzuk,
695 itxategia\SpecialChar \menuseparator
703 bezalakoak, itxi arte leiho nagusian ezer egiten ez dizute utziko.
704 Ziurtatu leiho nagusian fokoa daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
705 komando bat idazten ari zarela.
711 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
712 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
713 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
716 \begin_layout Description
717 Karaktereak\InsetSpace ~
730 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
731 eran ezartzeko, erabili
736 iseinua\SpecialChar \menuseparator
746 \begin_layout Description
747 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
759 \begin_layout Standard
760 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
762 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
763 erabiltzen saia zaitez.
766 \begin_layout Subsection
767 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
770 \begin_layout Standard
771 \begin_inset LatexCommand \label{atal:zuriuneak}
775 Gauza zailenetariko bat (erabiltzaile berrientzako) LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
776 modura ohitzea izaten da.
790 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
791 Nahiz eta tua sutu arte zuriune (
795 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
796 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
801 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
802 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
805 \begin_layout Standard
806 Testu-prozesadore komertzial asko WYSIWYG izakeran oinarritzen dira: "ikusten
807 duzuna lortzen duzu".
808 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
812 duzu" izakeran oinarritzen da.
813 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
814 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
819 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
823 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
824 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
828 batek gramatika-ikuspegitik zereginik ez dauka; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
829 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
830 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
831 WYSIWYMen esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
838 \begin_layout Standard
839 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
841 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
842 Erabiltzailearen Gida-k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
843 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
844 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
845 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
847 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
848 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
849 Egungo testu-prozesadore estandarrekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
850 itxurak arreta galarazten dizu.
853 \begin_layout Section
857 \begin_layout Standard
858 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
863 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
864 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
865 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
866 Dokumentu-mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
867 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
868 Gutun batek, berriz, horietarikorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
869 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
872 \begin_layout Standard
873 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
875 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro-tarte
876 eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
877 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzerakoan: egunkari batek
878 bere tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak
879 erabil ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
880 lerrokatutakoa erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
881 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
882 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
885 \begin_layout Standard
890 menua tresna-barraren ezkerrean kokatua dago (
897 menuaren azpian, hain zuzen ere).
898 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
899 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "Estandarra" azaltzen
900 zuen, testuen ingurune lehenetsia.
901 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
902 Ireki Ingurunea menua saguarekin klikatuz eta hautatu bertako edozein elementu.
905 \begin_layout Subsection
906 Atalak eta azpiatalak
909 \begin_layout Standard
914 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
922 \begin_layout Standard
923 Ez daukazu lerro osoa hautatu beharrik.
924 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
926 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
927 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
942 hautatzen duzula eta ez
946 , beherago azalduko da zergatia.
947 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
948 handiagoz ezartzen du.
949 Orain lerro-itzulera sakatu.
954 menuan "Atala"tik "Estandarra" egoerara igarotzen da.
955 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala, lerro-itzulera sakatzerakoan
956 amaitzen direla onartzen da.
960 \begin_layout Standard
961 Idatzi dokumentuaren sarrera:
964 \begin_layout LyX-Code
965 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
968 \begin_layout Standard
978 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
982 \begin_inset Quotes eld
988 \begin_inset Quotes erd
991 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
994 \begin_layout Standard
997 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
998 lerro-itzulera, eta hautatu
1003 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1006 Dokumentu honi buruz
1009 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1010 atala zena, automatikoki 3.
1011 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1012 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
1013 zenbatze-eta konposatze-lanez.
1016 \begin_layout Standard
1017 Lerro itzulera sakatu, Estandarra ingurunera itzultzeko, eta datozen bost
1021 \begin_layout LyX-Code
1022 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1025 \begin_layout LyX-Code
1029 \begin_layout LyX-Code
1030 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1033 \begin_layout LyX-Code
1034 Azpiatalaren azalpena
1037 \begin_layout LyX-Code
1038 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1041 \begin_layout Standard
1042 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta Ingurunea menuan
1047 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1048 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1053 ingurunera aldatuko du.
1054 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1055 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1057 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1060 \begin_layout Standard
1061 Zatitzeko maila sakonagoak
1074 Beraiekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1075 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatugabe eta azpiparagrafo
1076 ak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1078 Erabiltzailearen Gida
1081 Zatitze maila-altuena
1089 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1091 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:testuklaseak}
1098 \begin_layout Standard
1099 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1100 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1105 ingurunera (agian Ingurunea menuan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen
1106 badituzu, LyX-ek atal normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina
1108 Badaude "izardun" izenburuak
1117 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1118 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1121 \begin_layout Description
1124 eu_adibide_gordina.lyx
1126 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1129 \begin_layout Subsection
1130 Zerrendak eta azpizerrendak
1133 \begin_layout Standard
1134 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1135 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1139 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1140 beste denak berzenbatzea sahiestuko da.
1141 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik
1145 \begin_layout Standard
1150 honetan behin eta berriz enfasia jartzen diogula azalpen honi.
1151 LyX-en filosofia nagusia da, ordea; beraz, barka iezaguzu.
1156 Dokumentu-mota ezberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1159 \begin_layout Itemize
1160 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1168 \begin_layout Standard
1173 bat pinport formako apaingarri bat izaten da, eta hainbat itxura ezberdin
1174 erabiltzen ditu: borobila, izartxoa, irukia, e.a.
1179 zerrenda erabili beharko luke.
1182 \begin_layout Itemize
1187 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1191 \begin_layout Itemize
1192 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1196 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1197 hitz batekin hasiko da.
1201 \begin_layout Itemize
1206 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1210 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1213 \begin_layout Standard
1214 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1215 zerrenda bat idatziko dugu.
1216 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1219 \begin_layout LyX-Code
1220 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1223 \begin_layout Standard
1224 eta sakatu lerro-itzulera.
1234 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1235 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1236 Idatzi zure zergatiak:
1239 \begin_layout LyX-Code
1240 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1243 \begin_layout LyX-Code
1244 Matematikak WYSIWYG dira.
1247 \begin_layout LyX-Code
1248 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1251 \begin_layout Standard
1252 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1256 sakatzerakoan ez dira amaitzen.
1257 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1259 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1260 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1266 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1270 ingurunea (edo erabili
1277 \begin_layout Standard
1278 Zerrenda polita lortu duzu.
1279 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1280 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1285 \begin_layout Standard
1286 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1287 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egin
1289 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1300 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat sartzean
1301 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1304 \begin_layout Standard
1305 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1314 , nolako itxura duten ikusteko.
1315 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1316 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (lerro-itzulera
1321 \begin_layout Standard
1322 Lehen terminoa letra lodiz (
1326 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1330 \begin_layout Standard
1331 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1332 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1333 eta aldagaitz bat ez bezala.
1342 ) batekin bereiztua dago.
1343 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1348 (C-Spacebar) sakatzerakoan sortzen da.
1351 \begin_layout Description
1354 eu_adibide_gordina.lyx
1356 fitxategiko zerrenda.
1359 \begin_layout Standard
1360 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu.
1361 Adibide gisa, eskemak.
1362 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1363 ezberdinak eduki ditzakete.
1364 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adbz.
1365 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste baten barnean) buruko
1368 Erabiltzailearen Gida
1370 -n aurkituko dituzu.
1373 \begin_layout Subsection
1374 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1377 \begin_layout Standard
1378 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1382 aipamen motzentzat eta
1391 (tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia)
1395 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1396 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1397 Olerkiak idatz ditzakezu
1401 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1402 barruan lerroak banatzeko
1407 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1409 Erabiltzailearen Gida
1414 \begin_layout Description
1427 inguruneak honeko fitxategian konpondu:
1431 \begin_layout Standard
1441 eu_adibide_gordina.lyx
1444 \begin_layout Chapter
1448 \begin_layout Standard
1449 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1450 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1452 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1453 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1454 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1456 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu-mota idazteko.
1457 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun ezaugarri asko azalduko
1458 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1459 i eta gaien aurkibideak.
1462 \begin_layout Section
1466 \begin_layout Standard
1467 \begin_inset LatexCommand \label{atal:testuklaseak}
1471 Dokumentu-mota bakoitza era ezberdin batean konposatzen da.
1472 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1473 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1474 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1475 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1476 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1485 \begin_layout Standard
1486 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (documentclass)
1492 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1493 Tutoretza hau, adibidez,
1497 (Book) testu-klasearekin idatzi da.
1498 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1499 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1500 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1503 \begin_layout Standard
1504 Litekeena da zure dokumentua
1508 (Article) testu-klasearekin
1512 \begin_layout Standard
1513 Testu-klase lehenetsia izan ohi da.
1519 Saia zaitez beste testu-klase batera aldatzen (erabili
1524 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1528 menua), beraien konposaketa ezberdinak ikusteko.
1529 Aldatu zure dokumentua
1537 menuan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1542 ingurunea erabil dezakezu.
1543 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1547 menua aztertzearekin nahikoa duzu.
1550 \begin_layout Standard
1551 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1552 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1553 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1554 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1556 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1559 Article\InsetSpace ~
1562 testu-klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat (eta
1563 antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1566 \begin_layout Standard
1567 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1568 Xehetasun gehiagorako, ikus E
1574 Dokumentu-klase bereziak
1579 \begin_layout Standard
1580 \begin_inset Tabular
1581 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1583 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
1584 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
1585 <row topline="true" bottomline="true">
1586 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1589 \begin_layout Standard
1595 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1598 \begin_layout Standard
1605 <row topline="true">
1606 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1609 \begin_layout Standard
1615 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1618 \begin_layout Standard
1619 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1625 <row topline="true">
1626 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1629 \begin_layout Standard
1635 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1638 \begin_layout Standard
1639 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1645 <row topline="true">
1646 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1649 \begin_layout Standard
1655 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1658 \begin_layout Standard
1659 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1665 <row topline="true" bottomline="true">
1666 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1669 \begin_layout Standard
1675 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1678 \begin_layout Standard
1679 txostena + azala + kontrazala
1685 <row bottomline="true">
1686 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1689 \begin_layout Standard
1695 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1698 \begin_layout Standard
1699 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1705 <row bottomline="true">
1706 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1709 \begin_layout Standard
1715 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1718 \begin_layout Standard
1719 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1732 \begin_layout Section
1733 Txantiloiak: eskutitza idaztea
1736 \begin_layout Standard
1737 Testu-klase ospetsuena
1742 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta
1747 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1754 elkarrizketa-koadroko
1756 Dokumentu\InsetSpace ~
1764 Eskutitza idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1766 Negozio-gutun bakoitza idazterakoan jasotzailearen eta zure helbideak,
1767 gorputza, sinadura e.a.
1769 Beraz, LyX-ek gutunentzat txantiloi bat dauka, gutun-adibidea duena; behin
1770 txantiloi bat eskuartean daukazula, gutun berri bat idazten duzun bakoitzean
1771 zatiren bat edo beste aldatzen duzu soilik.
1774 \begin_layout Standard
1775 Ireki fitxategi berri bat
1780 itxategia\SpecialChar \menuseparator
1790 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1794 \begin_layout Standard
1799 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1800 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1814 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1815 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, beroriekin jolasten ibil
1817 Ohartuko zara, adibidez,
1821 inguruneak gorri koloredun "
1825 " hitza testu aurretik agertzen duela.
1826 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1827 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1828 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1832 lerroa non kokatzen den.
1833 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1837 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzerakoan sinadurak gutunaren amaieran
1841 \begin_layout Standard
1842 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1843 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1845 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1846 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1847 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1848 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1852 \begin_layout Standard
1853 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1854 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1859 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1860 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1861 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1862 Itzultzeko, hautatu berriro Ingurunea menuko elementua.
1870 \begin_layout Standard
1871 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1873 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1874 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1875 lagungarri izan daiteke.
1876 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1877 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
1880 \begin_layout Section
1881 Dokumentuen tituluak
1884 \begin_layout Standard
1885 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua --- uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
1886 ere barne eduki ditzake --- dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
1892 dokumentura eta ziurtatu
1900 \begin_layout Standard
1901 Gutun mota ez darabilzula,
1905 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
1910 testu-klasea erabiltzen ari dela.
1911 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
1915 ingurunearekin ezarri.
1916 Idatzi jurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
1921 Idatzi data hirugarren lerroan
1926 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
1927 (edo bakar batean) eta ezarri
1935 \begin_layout Standard
1936 Orain, ikusi emaitza nola inprimatuko den.
1939 \begin_layout Description
1940 Ariketa: Zuzendu titulua, egilea eta data
1942 eu_adibide_gordina.lyx
1947 \begin_layout Section
1948 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
1951 \begin_layout Standard
1952 \begin_inset LatexCommand \label{atal:etiketak}
1956 Dokumentuko atal bati (edo azpiatala, edo edozein testu-zati bat) etiketa
1958 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
1959 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
1960 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia dezakezu.
1961 Atal eta oin-oharrekin gertatzen den bezala, erreferentzia gurutzatuetaz
1963 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
1964 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
1968 \begin_layout Subsection*
1969 Zure aurreneko etiketa
1972 \begin_layout Standard
1973 Gure bigarren atala, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena, markatuko dugu.
1974 Klikatu ataleko izenburuaren amaieran eta hautatu
1981 \SpecialChar \menuseparator
1984 Etiketa\SpecialChar \ldots{}
1988 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizuna
1990 Ados klikatutakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburutik gertu
1994 \begin_layout Standard
1995 Ahaztu baino lehenago, etiketa ataleko edozein lekutan koka dezakezu; ataleko
1996 erreferentziak etiketaren aurretik dagoen azken atal edo azpiataleko izenburura
1998 Nola nahi ere, ataleko izenburuaren lerroan ezartzeak (edo agian ataleko
1999 aurreneko testu-lerroaren hasieran) atalaren hasierara zuzentzen du.
2002 \begin_layout Standard
2003 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2007 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2009 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruz dokumentuan erreferentzia
2010 gurutzatuak erabil ditzakezu.
2011 Oraintxe egingo dugu.
2014 \begin_layout Subsection*
2015 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2018 \begin_layout Standard
2019 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2020 ataleko lekuren batean.
2024 \begin_layout LyX-Code
2025 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2027 ikus atala , orrialdean aurki
2031 \begin_layout Standard
2032 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2041 Erreferentzia gurutzatua
2046 Erreferentzia gurutzatua
2048 izeneko leihoa bistaratuko da.
2049 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2055 Hautatu hori (jatorriz aukeratuta egongo da) eta klikatu
2060 Orain jarri kurtsorea "orrialdean" hitzaren aurretik eta aldatu erreferentzi
2061 mota orrialde zenbakira elkarrizketa-koadroan eta klikatu
2066 Erabat zuzenak izateko, erreferentzia eta "atala" hitzaren artean
2068 zuriune\InsetSpace ~
2071 bat sartu beharko duzu.
2072 Egin gauza bera orrialdearen erreferentziarekin.
2075 \begin_layout Standard
2076 LyX-ek erreferentzia-kutxa batean jartzen du, kurtsorea dagoen lekuan.
2077 Inprimatutako dokumentuan erreferentzia markatzen duen kutxa hau orrialde
2078 edo atal zenbakiagatik (
2080 Erreferentzia gurutzatua
2082 elkarrizketa-koadroan hautatutakoaren arabera) ordezten da.
2088 kusi\SpecialChar \menuseparator
2093 guneratu\SpecialChar \menuseparator
2100 , eta ikusiko duzu azken orrialdean "2 atala" eta "1 orrialdea"ri (edo 2.
2101 atala kokatzen den orrialdea) erreferentzia egiten diogula.
2104 \begin_layout Standard
2105 Era probetxugarri batean, LyX-ekin dokumentua editatzen duzunean, gurutzatutako
2106 erreferentzia batek hiperesteka gisa dihardu; horren gainean klikatuta,
2109 Erreferentzia gurutzatua
2111 elkarrizketa-koadroa agertuko zaizu, eta klikatu Joan botoia kurtsorea
2112 aipatzen den etiketara mugitzeko.
2115 \begin_layout Subsection*
2119 \begin_layout Standard
2120 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; egiaztatze
2121 ko unea heldu zaizu.
2122 Gehitu atal berri bat 2.
2123 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2125 Orain exekutatu LaTeX berriro eta --- 'Voilà!'--- atalaren erreferentzia
2126 gurutzatua "3" izatera aldatu da; sinesgaitza eh? Aldatu "Dokumentu honi
2127 buruz" azpiatal batera, eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1\InsetSpace ~
2129 la bezala aipatuko du.
2130 Hori bai, orrialdearen erreferentzia aldatzeko etiketaren aurretik testu
2131 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2135 \begin_layout Standard
2136 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2137 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2138 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara (egunkarirako
2139 artikulua idaztean, adibidez),
2141 Erreferentzia gurutzatua
2143 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2146 \begin_layout Standard
2147 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2148 nahi baduzu, kopiatu
2150 Erabiltzailearen Gida
2152 -ko orrialde batzuk eta itsatsi zure dokumentuan
2156 \begin_layout Standard
2157 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2158 eta artikulu testu-klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2159 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2161 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:testuklaseak}
2173 \begin_layout Description
2174 Ariketa: zuzendu erreferentziak
2176 eu_adibide_gordina.lyx
2181 \begin_layout Section
2182 Oin-oharrak eta albokoak
2185 \begin_layout Standard
2186 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2188 Txertatu\InsetSpace ~
2195 \begin_layout Standard
2196 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2197 gezia irudikatzen du.
2209 \SpecialChar \menuseparator
2218 menua erabil dezakezu.
2219 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klikatu
2221 Txertatu\InsetSpace ~
2225 Oin-orriari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2227 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2231 \begin_layout LyX-Code
2232 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2235 \begin_layout Standard
2236 Orain klikatu "oina" etiketadun botoia.
2237 Oin-oharraren kutxa desagertuko da, oin-oharraren marka inprimatuko den
2238 testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2239 Ekintza horri oin-oharra "tolestatzea" deitzen zaio.
2240 Oin-oharra destolestu nahi duzunean, klikatu "oina" botoia; horrela beraren
2241 testua editatzeko aukera daukazu.
2244 \begin_layout Standard
2245 Oin-oharraren izendatzailea zenbaki bat izan beharrean hitz bat izatearen
2246 zergatia galdetzen baduzu, erantzuna zera da: inprimatuko den testuan oin-orrie
2247 n zenbaketa egiteaz LyX arduratzen dela.
2248 Zure kabuz egiazta dezakezu dvi fitxategian (edo inprimatutako orrialdeetan)
2250 Oin-oharrak gehitzen badiozu, LyX-ek birzenbatuko ditu.
2251 Beraz, oin-oharren zenbaketa egiteaz LyX (LaTeX azken finean) arduratzen
2252 denez, LyX fitxategietan zenbakirik jarri beharrik ez dago.
2255 \begin_layout Standard
2256 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2257 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-ohar botoi bat
2261 \begin_layout Standard
2262 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2263 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2277 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2279 \begin_inset Quotes eld
2291 \begin_inset Quotes erd
2295 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, klikatu
2299 botoia, kurtsorea oin-oharrean kokatuta dagoela.
2302 \begin_layout Standard
2303 Albo-oharrak gehitzeko, erabili
2305 Txertatu\InsetSpace ~
2313 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2317 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2320 \begin_layout Itemize
2321 Pantailan kutxek "oina" eduki beharrean "albo" daukate.
2324 \begin_layout Itemize
2325 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2328 \begin_layout Itemize
2330 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2331 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2332 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, exekutatu LaTeX.
2335 \begin_layout Description
2336 Ariketa: zuzendu oin-oharrak
2338 eu_adibide_gordina.lyx
2343 \begin_layout Section
2347 \begin_layout Standard
2348 \begin_inset LatexCommand \label{atal:bibliografiak}
2352 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2353 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2354 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2355 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2356 errazten dute automatikoki bibliografiako elementuak zenbatuz eta zitazioak
2357 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2360 \begin_layout Standard
2361 Joan dokumentu-amaierara eta aldatu
2366 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2368 \begin_inset Quotes eld
2373 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2376 \begin_inset Quotes erd
2379 zure lehen bibliografiako erreferentzi gisa.
2380 Ohartuko zarenez, LyX-ek automatikoki erreferentzia bakoitzaren aurretik
2381 zenbaki bat daukan kutxa jartzen du.
2382 Zuk lehen eremua erabiliko duzu, Giltza, erreferentzia horri LyX dokumentuan
2383 zehar aipamenak egiteko.
2384 Zenbaki bat izaten da lehenetsi gisa.
2385 Errazago oroitzeko, alda ezazu
2386 \begin_inset Quotes eld
2400 \begin_layout Standard
2401 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2402 nahi duzun kokalekua hain zuzen.
2408 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2409 Zitazio\InsetSpace ~
2417 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2418 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2419 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatu nahi duzun bibliografiako elementua
2420 aukeratzea eskaintzen dizu.
2422 \begin_inset Quotes eld
2429 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2430 erabili erdian dagoen ezker-gezia txertatzeko.
2431 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2433 Orain, exekutatu LaTeX, eta ikusiko duzu zitazioak testuan giltzen artean
2434 agertzen direla, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2437 \begin_layout Standard
2438 Nola erabiltzen dira beste eremuak? Zitazioa elkarrizketa-koadroko
2443 eremuak erreferentziaren ondoren, baina giltza artean, testua sartuko du
2444 (erreferentziatzen den liburu edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua
2445 zehazteko, adibidez).
2446 Inprimatzerakoan erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi
2448 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2449 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2451 Bibliografia-elementua
2453 elkarrizketa-koadroko
2458 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2460 Erabiltzailearen Gida
2465 \begin_layout Description
2466 Ariketa: zuzendu bibliografia eta zitazioak
2468 eu_adibide_gordina.lyx
2473 \begin_layout Section
2477 \begin_layout Standard
2478 Dokumentu-hasieran gaien aurkibidea jartzeko burutazioa izango zenuen, ez?
2479 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2480 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik lerro-itzulera sakatu
2486 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2489 Zerrendak\InsetSpace ~
2502 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2506 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2509 \begin_layout Standard
2510 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2515 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2516 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2517 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2522 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2525 \begin_layout Standard
2526 Dokumentua pantailan editatzerakoan, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2527 ezinezkoa baita editatzea.
2528 Gaien aurkibideari dagokion botoian, edo
2533 kusi\SpecialChar \menuseparator
2537 menuan klikatuz banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2538 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuaren komandoak
2540 Hori tresna eraginkorra da.
2541 Dokumentuan zehar mugitzeko
2546 leihoa erabil dezakezu: (azpi)atal baten izenburuan klikatuz bat elementuaren
2547 lerroa nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko
2548 zati horretan kokatuko du.
2549 Teklatuko geziak (kurtsorea mugitzeko erabiltzen direnak:
2550 \begin_inset Formula $\leftarrow$
2554 \begin_inset Formula $\uparrow$
2558 \begin_inset Formula $\downarrow$
2562 \begin_inset Formula $\rightarrow$
2565 ) ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera mugitzeko.
2566 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2568 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2572 \begin_layout Standard
2573 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2577 \begin_layout Description
2578 Ariketa: jarri gaien aurkibidea
2580 eu_adibide_gordina.lyx
2585 \begin_layout Chapter
2586 Matematika erabiltzea
2589 \begin_layout Standard
2590 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute zeren eta ekuazioak era dotorre
2591 batean kaleratzen baititu, testu prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak
2592 erabiltzen duten kontrol karaktereak sahietsiz.
2593 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2594 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2595 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM izaera dauka.
2596 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2597 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2598 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2602 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2603 idazteko aukera izango duzu
2607 \begin_layout Standard
2608 LyX-ek ezin du egiaztatu idazten dituzun ekuazioak zuzenak al diren edo
2618 \begin_layout Section
2622 \begin_layout Standard
2623 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2626 \begin_layout LyX-Code
2627 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2630 \begin_layout Standard
2635 fitxategian ere, ez dauka itxura onik; hizkien eta berdintasun ikurraren
2636 artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indize bezala egotea nahiko
2638 Konposatze okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
2639 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu normala bezala konposatu du.
2643 \begin_layout Standard
2644 Horren ordez, egokiro konposatua izan dadin formula bat sortu dugu.
2645 Ekuazio bat sortzeko, klikatu tresna-barrako kolore urdineko
2646 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
2650 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematika-ekuazio hutsa izango
2651 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2656 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2657 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2666 ) ekuaziotik ateratzeko.
2667 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2668 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2671 \begin_layout Standard
2672 Exekutatu LaTeX eta begiratu
2677 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2678 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2680 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2682 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2685 \begin_layout Standard
2686 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2688 LaTeX-en, matematika espresioak testuaren eta
2694 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
2695 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
2696 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke, edozein pertsona haserraraziz.
2697 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
2698 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2699 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2700 Denboraren %99-an LaTeX-ek kaleratzen duenaren letra-tipo edo tarterik
2701 ez duzu aldatzerik nahi izango.
2702 Honela (barkatu hainbeste errepikatzeagatik) adierazpen matematikoez arduratuko
2703 zara, eta ez beraien egituraz.
2706 \begin_layout Section
2707 Ekuazioetan murgiltzea
2710 \begin_layout Standard
2712 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2716 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2720 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2721 Sartzerakoan matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa azaltzen
2731 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2732 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2737 Ezkerra, eskuina, gora eta behera geziak diren arren saguarekin klikatuz
2738 ekuazioko edozein lekutan kurtsorea koka dezakezu.
2741 \begin_layout Standard
2742 Matematika-eran idaztea testu normal bat editatzea bezala da, aurrerago
2743 azalduko dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2753 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2759 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2766 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2767 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren eskuinaldean eta kanpoan kurtsorea
2776 sakatzerakoan ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2777 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2784 \begin_layout Standard
2786 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2790 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2793 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, klikatu saguarekin kokaleku
2795 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2796 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2801 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2807 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2808 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2812 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2813 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2816 \begin_layout Section
2817 Berretzaile eta indizeak
2820 \begin_layout Standard
2823 Matematikako\InsetSpace ~
2826 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondogo atala), askoz ere azkarragoa
2828 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
2829 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
2838 sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizean agertuko da.
2841 \begin_layout Standard
2842 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
2847 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
2849 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
2855 \begin_layout Description
2858 eu_adibide_gordina.lyx
2861 ekuazioa matematika-eran.
2864 \begin_layout Section
2868 \begin_layout Standard
2869 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko Matematikako panela erabiltzea
2870 komenigarria izaten da.
2871 Funtzio hauetariko asko tuarekin,
2876 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2884 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2891 menuen bidez sor daiteke.
2892 Matematikako panela erabiltzen irakatsiko dizugu; beste eskuliburuak irakurriz
2893 lasterbideak erabiltzen ikasiko duzu.
2899 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2904 atematika\SpecialChar \menuseparator
2905 Matematikako\InsetSpace ~
2908 eta atal hau irakurtzen ari zaren bitartean irekita utzi.
2911 \begin_layout Subsection
2915 \begin_layout Standard
2916 Matematika panela-ak matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu:
2917 hainbat gezi, erlazio, eragile, batura eta integral.
2918 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
2919 jartzea eskaintzen dizutela.
2922 \begin_layout Standard
2923 " Ez dago egin ezin dezakezunik...
2925 \begin_inset Formula $\heartsuit$
2931 \begin_layout Subsection
2932 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
2935 \begin_layout Standard
2936 Erroketa bat idazteko, klikatu erroketa-ikurra daukan botoia.
2937 Erro ikurra agertuko da, eta kurtsorea bere barnean kokatuko da.
2938 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatiketak edota nahi
2940 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
2943 \begin_layout Standard
2945 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
2948 ) edo karaktere taldean (
2949 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
2952 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
2953 Apaingarri-motak panelean eskuragarri daude.
2954 Klikatu apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-g
2959 \begin_layout Standard
2962 Itzultzailearen oharra
2964 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
2970 baten azpian (edo gainean).
2971 Idatzi gogokoen duzun ekuazioa txertatze-gunean.
2972 Bi apaingarri multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
2973 direnak, eta beraien tamaina finkatuta daukatenak, hizki soilentzako egokiagoak
2977 \begin_layout Standard
2978 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
2979 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
2984 botoia (kortxete artean laukitxo urdina dauka) eta
2988 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2989 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
2992 \begin_layout Standard
2993 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-bi
2994 koteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
2995 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
2998 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
2999 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzerakoan, ordea, ez da azaltzen).
3002 \begin_layout Standard
3003 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3008 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3009 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3011 Mugatzailea leihoa erabiltzeak mugatzaileen tamaina edukiaren arabera egokituko
3015 \begin_layout Standard
3016 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3018 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren klikatu
3020 Matematikako\InsetSpace ~
3023 leihoko nahi duzun botoia.
3028 -en bigarren legea eskalar eratik (
3029 \begin_inset Formula $f=ma$
3033 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3037 Matrizei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3040 \begin_layout Subsection
3044 \begin_layout Standard
3045 Matematika-eran zatikiak idaztea oso erraza da.
3048 Matematikako\InsetSpace ~
3055 botoia (zenbatzaile eta zatitzailean lauki urdinak ditu).
3056 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu.
3057 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3059 Klikatu zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3064 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3065 Zatiki bat lortu duzu !
3068 \begin_layout Standard
3069 Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna idazteko aukera daukazu:
3070 berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak, beste zatiki batzuk,
3071 integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3074 \begin_layout Description
3077 eu_adibide_gordina.lyx
3080 ekuazioa matematika-eran.
3083 \begin_layout Subsection
3084 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3087 \begin_layout Standard
3088 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3089 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderkaketa (
3090 \begin_inset Formula $s$
3094 \begin_inset Formula $i$
3098 \begin_inset Formula $n$
3101 ) idazten ari zarela usteko du.
3102 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3103 rekin idatzi nahiko zenuen.
3104 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3105 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3107 \begin_inset Quotes eld
3111 \begin_inset Formula $\sin x$
3115 \begin_inset Quotes erd
3119 \begin_inset Quotes eld
3123 \begin_inset Formula $sinx$
3127 \begin_inset Quotes erd
3133 \begin_layout Standard
3134 Hautatu klik bikoitzarekin "sin"
3143 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3144 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3148 sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3149 Idatzi orain "x", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3151 dvi fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3155 \begin_layout Standard
3156 TeX eran idazteko behar dituzun komando gehiago
3160 zerrendan aurkituko dituzu: trigonometri funtzioak eta beraien alderantzizkoak,
3161 hiperbole funtzioak, logaritmoak, limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3162 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3163 \begin_inset Quotes eld
3167 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3171 \begin_inset Quotes erd
3175 \begin_inset Quotes eld
3179 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3183 \begin_inset Quotes erd
3186 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3189 \begin_layout Description
3192 eu_adibide_gordina.lyx
3195 ekuazioa matematika-eran.
3198 \begin_layout Subsection
3202 \begin_layout Standard
3203 \begin_inset LatexCommand \label{atal:matrizeak}
3216 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, bi barra higikorrez osatua
3217 dago, matrizeko errenkada eta zutabe kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3218 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta klikatu
3230 \begin_layout Standard
3232 \begin_inset Formula $2\times3$
3235 -ko matrize batean 6 txertatze-gune jarriko ditu.
3236 Ohitura denez, txertatze-gune bakoitzean edozein adierazpen matematiko
3237 sar dezakezu: erroketa bat, beste azpimatrizea, eta abar.
3238 Beraietariko bakoitzean matematika ekuazio-mota ezberdinak ezarri diezazkiokezu.
3239 Nahi izanez gero, txertatze-gune bat edo beste hutsik utz dezakezu.
3242 \begin_layout Standard
3243 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3248 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3252 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3256 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3259 \begin_layout Standard
3260 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3265 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3283 Uneko kokapenaren ondoren gehituko ditu.
3284 Gehiegi direla? Erabili menu berdineko
3286 Ezabatu\InsetSpace ~
3291 Ezabatu\InsetSpace ~
3297 \begin_layout Standard
3300 Erabiltzailearen Gida
3302 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3303 aldatzen den ikasteko.
3304 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3305 taula bat idazteko, erabili LyX-en taula-euskarri harrigarria, taulak idazteko
3306 ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3309 \begin_layout Subsection
3313 \begin_layout Standard
3314 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3315 berdinean zeuden, lerroko edo barneko ekuazioak bezala ere ezagutzen dira.
3316 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3317 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3318 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke,
3319 eta lerro anitzetako ekuazioak adierazpen eran egon behar dute (ikus
3321 Erabiltzailearen Gida
3324 Gainera hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3327 \begin_layout Standard
3330 Matematikako\InsetSpace ~
3335 Adierazpen\InsetSpace ~
3338 botoia, laukitxo urdin baten gainean eta azpian testu-marra bikotea marraztuta
3340 LyX-ek lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat
3342 Orain idatzi ekuazio bat eta exekutatu LaTeX bere itxura ikusteko.
3345 Adierazpen\InsetSpace ~
3348 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3349 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3350 Adierazpen erak barneko eratik bereizten dituen zenbait ezaugarri ditu:
3353 \begin_layout Itemize
3354 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3355 \begin_inset Formula $\sum$
3359 \begin_inset Formula $\int$
3362 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3365 \begin_layout Itemize
3366 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3367 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3370 \begin_layout Itemize
3371 Testua zentratuta dago.
3374 \begin_layout Standard
3375 Ezberdintasun hauek alde batera utziz, barneko eta adierazpen erako ekuazioak
3379 \begin_layout Standard
3380 Azken ohar bat adierazpen era konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa paragrafo
3381 berri batean edo ez idazten duzunean.
3382 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3384 Hori eginez gero, ekuazio osteko testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3385 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3388 \begin_layout Description
3391 eu_adibide_gordina.lyx
3393 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3397 \begin_layout Description
3398 Ariketa: atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3399 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3403 \begin_layout Standard
3404 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3409 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3410 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3418 menuarekin saiatzen?
3426 \begin_layout Standard
3427 \begin_inset Formula \[
3428 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3431 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
3438 \begin_layout Section
3439 Matematikari buruzko gauza gehiago
3442 \begin_layout Standard
3443 Matematika-eran gauza gehiago egin daiteke.
3444 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3446 Erabiltzailearen Gida
3448 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3451 \begin_layout Itemize
3452 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3455 \begin_layout Itemize
3456 Lerro anitzeko ekuazioak.
3459 \begin_layout Itemize
3460 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bat letra lodiz idaztea.
3463 \begin_layout Itemize
3464 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3465 honelakoengatik amaierako ziriborroa arte).
3468 \begin_layout Itemize
3470 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3471 zehar erabili ahal izango dituzu.
3472 Makro baten definizioa aldatuz, dokumentuko markoari dagokion erreferentzia
3473 guztiak eguneratuko dira.
3474 Makroek argumentuak jaso ditzakete.
3477 \begin_layout Itemize
3478 Denboraz larri gabiltzanez, tutoretza honetan azaldu ezin dizugun beste
3482 \begin_layout Chapter
3486 \begin_layout Section
3487 LyX-en beste ezaugarri garrantzitsu batzuk
3490 \begin_layout Standard
3491 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3493 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3495 Erabiltzailearen Gida
3498 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu bakarrik aipatuko ditugu...
3501 \begin_layout Itemize
3502 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3503 Taula bat lortzeko, erabili
3508 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3516 Klikatu taulan saguaren eskuineko botoiarekin eta
3518 Editatu\InsetSpace ~
3521 elkarrizketa-koadroa irekiko da, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3525 \begin_layout Itemize
3526 LyX-ek hainbat formatudun irudiak (JPEG eta bestelako bitmap formatuak,
3527 PostScript® eta LaTeX gordina bezalakoak barne) txertatzeko euskarria dauka.
3533 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3541 Ondoren, aukeratu txertatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3545 \begin_layout Itemize
3546 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
3547 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3550 \begin_layout Itemize
3551 Bertsio-kontrolaren euskarria dauka, RCS erabiliz (exekutatu
3555 komandoa xehetasun gehiagorako).
3558 \begin_layout Itemize
3559 LyX oso konfigurakorra da.
3560 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteera emaitza
3561 arte, hainbat eratan konfigura daitezke.
3562 Konfigurazio gehiena
3569 \SpecialChar \menuseparator
3578 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3583 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3593 \begin_layout Itemize
3594 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
3596 Horregatik, hainbat testu- prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3597 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekera, euskara,
3598 italiera, errusiera...).
3599 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntza batzuk ere onartzen ditu,
3600 arabiera edo hebreera adibidez.
3601 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
3602 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3605 \begin_layout Itemize
3606 LyX-eko menuek laster- k erabiltzen dituzte.
3612 itxategia\SpecialChar \menuseparator
3627 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3632 laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3633 Honi buruzko argitasunak
3638 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3645 menuan aurkituko dituzu.
3648 \begin_layout Itemize
3649 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3651 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:relyx}
3658 \begin_layout Itemize
3659 Zuzentzaile ortografiko eta tesaurus-a erabilgarri daude.
3662 \begin_layout Itemize
3663 LyX leiho nagusiaren behealdean dagoen testu-kutxari bufertxoa deitzen zaio
3664 (emacs programak ere pareko ezaugarria dauka).
3665 Erabilgarritasun handiko ezarpen zabala lantzeko aukera eskaintzen dizu,
3666 zure dokumentua zatitzeko gaitasuna barne dela.
3667 Beste hitzetan, hobe duzu bufertxoan ezer ez idaztea zertan ari zaren jakin
3671 \begin_layout Section
3672 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
3675 \begin_layout Standard
3676 \begin_inset LatexCommand \label{atal:latexerabiltzaileak}
3680 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3681 Baliteke LaTeX buruzko zerbait ikasi nahi izatea, eta ondorioz atal hau
3686 \begin_layout Standard
3687 LyX erabiltzen hasten den askori LaTeX ezaguna egingo zaio.
3688 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
3689 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3690 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
3691 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
3693 Gaur egun, LaTeX-eko idazki zaharrak bihurtzeko arazoak daude, eta beste
3694 zenbait gauzetan, baina etorriko diren bertsio garatuagoetan hau konponduko
3698 \begin_layout Standard
3699 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
3700 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3701 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3708 LaTeX adituen sekretuak
3710 kapitulupean, LyX eta LaTeX arteko ezberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
3711 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3714 \begin_layout Subsection
3718 \begin_layout Standard
3719 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
3721 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
3723 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3731 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
3734 \begin_layout Standard
3735 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
3736 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
3739 Inprimatzerakoan ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
3741 Sakatu TeX eratik ateratzeko zuriunea edo edozein karaktere ez-alfabetiko
3742 (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikurra edo parentesi gisakoak).
3743 TeX eratik ateratzen zarenean LyX-ek badaki zein TeX komando idatzi duzun
3744 eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
3751 idatzi eta ondoren zuriunea sakatzen baduzu LyX-ek "gamma" gorria
3752 \begin_inset Quotes eld
3756 \begin_inset Formula $\gamma$
3760 \begin_inset Quotes erd
3764 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du (kontutan hartu
3767 sin bezalako funtzioak gorriz jarraituko dutela, bere WYSIWYM itxura baita).
3770 Matematikako\InsetSpace ~
3773 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batipat LaTeX-eko erabiltzaile
3777 \begin_layout Standard
3778 Bitxikeri bat, TeX eran kortxete bat idazten baduzu, hasiera eta amaierako
3779 kortxeteak gorriz txertatuko dira, TeX eratik aterako zaitu eta kurtsorea
3780 kortxete artean kokatuko du.
3781 LyX-ek ezagutzen ez dituen eta argumentuak jasotzen dituzten komandoak
3782 idazteko komenigarria izaten da.
3785 \begin_layout Standard
3786 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak (oraindik ez?).
3787 Zenbait landutako funtzio ez dira erabat onartzen, beste batzuk erabilgarriak
3788 dira baina ez dira WYSIWYM.
3789 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
3790 LyX-eko ezaugarri erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
3791 edizioa bezalakoak) dezake.
3792 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
3796 \begin_layout Standard
3801 usepackage{pakete_izena}
3804 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:hitzaurrea}
3809 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
3810 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
3813 \begin_layout Subsection
3814 LaTeX dokumentuak inportatzea: reLyX
3817 \begin_layout Standard
3818 \begin_inset LatexCommand \label{atal:relyx}
3822 LaTeX fitxategi bat inportatzeko, erabili
3827 itxategia\SpecialChar \menuseparator
3832 nportatu\SpecialChar \menuseparator
3840 izeneko Perl programa bati deituko dio:
3848 bat sortu eta irekiko du.
3849 Bihurketak ez badu funtzionatzen, komando lerrotik
3853 \begin_layout Standard
3854 LyX instalatzen denean
3858 programa exekutagarria dagoen direktoriopean
3862 izeneko programa kopiatzen du (adbz.
3865 /usr/local/bin/relyx
3872 abiatzeko Perl behar da ( dokumentu hau idaztean 5.002.
3882 exekutatzen saia zaitez, argumentu konplexuagoak erabiliz.
3885 \begin_layout Standard
3890 programak LaTeX-eko legalak diren komando gehienak bihurtuko ditu, baina
3892 Ulergaitz egiten zaizkionak TeX eran utziko ditu, beraz bihurtu ondoren
3893 gorri koloredun testuak bilatu eta eskuz konpondu beharko dituzu.
3897 \begin_layout Standard
3902 -ek bere eskuliburua dauka.
3903 Irakurri jakiteko LaTeX-eko zein komando eta ingurune ez dituen onartzen,
3904 dauden erroreak (nola saihestu), eta aukera ezberdinak nola erabiltzen
3908 \begin_layout Subsection
3909 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
3912 \begin_layout Standard
3913 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
3914 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
3915 n lan egin behar du.
3916 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
3922 itxategia\SpecialChar \menuseparator
3927 sportatu\SpecialChar \menuseparator
3931 Horrek editatzen ari zaren
3935 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
3940 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzerakoan beti LaTeX
3941 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
3944 \begin_layout Subsection
3948 \begin_layout Subsubsection
3952 \begin_layout Standard
3958 iseinua\SpecialChar \menuseparator
3965 elkarrizketa-koadroak
3971 komandoan sar ditzakezun hainbat aukeren gaineko ardura hartzen du.
3972 Hemen aldatu klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
3979 bidaliko zaizkion aukera-osagarriak
3987 \begin_layout Subsubsection
3988 Hitzaurreko beste alderdi batzuk
3991 \begin_layout Standard
3992 \begin_inset LatexCommand \label{atal:hitzaurrea}
3996 Hitzaurrean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
3997 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4000 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
4007 \begin_layout Standard
4010 Itzultzailearen oharra
4012 : litekeena da LyX bertsio berrietan bide hau horrela ezin lantzea.
4017 \SpecialChar \menuseparator
4022 elkarrizketa-koadroa ireki eta bertan Hitzaurrea fitxan idatzi behar da.
4027 idatzi hautatu eta elkarrizketa-koadroan.
4028 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4031 \begin_layout Subsection
4035 \begin_layout Standard
4036 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4037 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4043 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4044 Zerrendak\InsetSpace ~
4046 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4054 menua bib motako fitxategi bat gehitzeko.
4059 izeneko elkarrizketa-koadro bat agerraraziko du.
4060 Bestalde, dokumentuan "
4062 BibTeX-ek sortutako erreferentzia
4064 k" izeneko botoia txertatuko du.
4065 Elkarrizketa-koadroa ixten baduzu, sortu berri den botoian klikatuz berriro
4085 \begin_layout Standard
4086 LaTeX arruntean bezala, bereiztu bi bibliografia edo gehiago komaz, eta
4092 giltzetan idatziko zenuena idatzi.
4093 Estiloa eremuan, berriz, idatzi
4099 komandoko giltzetan idatziko zenuena.
4102 \begin_layout Standard
4103 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4104 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4105 Zitazio\InsetSpace ~
4106 erreferentzia menua erabiliz (ikus
4107 \begin_inset LatexCommand \ref{atal:bibliografiak}
4118 Zitazioa elkarrizketa-koadroko kutxan zure bib fitxategiko erreferentzia
4119 guztiak zerrendatuko dira.
4122 \begin_layout Section
4126 \begin_layout Standard
4127 Batzuetan dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzerakoan erroreak gerta daiteke,
4128 LyX-ek edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4129 Hori gertatzen bada, LyX-ek errore-kutxak ("errorea" hitzarekin) sortzen
4131 Kutxa horietan klikatuta, errorearen zergatia bistaratuko du.
4132 LyX-ek LaTeX-en sortutako erroreak gehituko ditu.
4133 Ohartu zaitez errore horien kokapenak askotan ez dutela garrantzirik izaten.