1 #LyX 1.5.0svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
13 \font_typewriter courier
14 \font_default_family default
20 \paperfontsize default
28 \paperorientation portrait
31 \paragraph_separation indent
33 \quotes_language english
36 \paperpagestyle default
37 \tracking_changes false
54 \begin_layout Standard
55 Fitxategi honen arduradun nagusia
62 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
63 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
66 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
69 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>,
78 \begin_layout Standard
79 \begin_inset LatexCommand tableofcontents
93 \begin_layout Standard
94 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
96 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
97 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
99 What You See Is What You Get
101 ) interfazea eskaintzean datza.
102 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
105 \begin_layout Standard
106 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
107 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
108 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
112 \begin_layout Standard
113 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
114 LyX-en ez direla erabilgarriak.
115 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
116 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
118 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
119 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
120 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
121 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
124 \begin_layout Standard
125 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
126 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
129 \begin_layout Section
130 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
133 \begin_layout Standard
134 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
141 -n agertzen den idazkera erabiltzen du.
142 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
149 Bai, une honetantxe esan nahi dugu.
152 \begin_layout Standard
153 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
154 zertxobait azaldu nahi dugu.
157 \begin_layout Subsection
158 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
161 \begin_layout Standard
162 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
166 \begin_layout Standard
167 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzerakoan zenbait ariketa
168 idazteko esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
169 Berdin digu errazak badira ere (lehengusinari ez esan zure ordez idazteko,
170 horrek ez baitu balio eta\SpecialChar \ldots{}
171 ) idatzi ariketa guzti-guztiak gauza bakoitza
173 Zure erosotasunerako(bai jatorrak garela!), inprimatu txosten hau PostScript®
177 \begin_layout Standard
178 LaTeX ezagutzen baduzu, tutoretza hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko
179 burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
180 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako jokaerak
184 \begin_layout Standard
185 edo, era dotoreago batean,"ezaugarriak"
191 Baldin eta tutoretza osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
192 \begin_inset LatexCommand ref
193 reference "atal:latexerabiltzaileak"
196 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
199 \begin_layout Subsection
209 \begin_layout Itemize
210 LyX-en ezaugarri guztien azalpen zehatzak.
214 \begin_layout Itemize
219 Erabiltzailearen Gida
224 \begin_layout Itemize
225 Serioski mintzatuz, zu ernatu eta tresna honekin idazten jartzea nahi dugu,
230 Erabiltzailearen Gida
232 bakarrik behar izango duzu.
233 LyX-en ezaugarri guztiak hemen sartuz gero
239 luzeegia izateaz gain informazio errepikatua eduki eta beti ere zaharkitua
244 \begin_layout Standard
245 Alferrikako lan errepikakor eta aspergarria izango litzateke
249 Erabiltzailearen Gida
251 bikoiztea, eta gainera zaharkitua geldituko litzateke (eta erabat luzea).
252 Gauzen sarrera egitea bakarrik nahi dugu; pentsatu atal bakoitzaren amaieran
255 Erabiltzailearen Gida
257 ikusi" bezalako esaldia agertuko dela.
261 \begin_layout Itemize
262 LaTeX-en azalpen zehatza.
266 \begin_layout Standard
268 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
269 berorri buruzko liburu bat lor dezakezu.
270 Gai honi buruz idatzita hainbat liburu on daude merkatuan (bai, alboko
271 kaleko frutategian adibidez).
272 Azken finean, zertarako gurpila berriz asmatu\SpecialChar \ldots{}
277 \begin_layout Standard
278 Beraz, gora bihotz ausartak, aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu eta.
279 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
283 \begin_layout Chapter
287 \begin_layout Section
288 Lehenbiziko LyX dokumentua
291 \begin_layout Standard
292 \begin_inset LatexCommand label
293 name "atal:lyxlehenidazkia"
297 Idazten hasteko prest zaude.
298 Hasi aurretik, ordea, tutoretza hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa
299 gertatuko zaizulakoan, gauza batzuk esan beharrean gaude.
302 \begin_layout Standard
303 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
304 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
311 Erabiltzailearen Gida
323 Horrela baderitzozu, kargatu
329 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
330 Horrela, zure fitxategia LyX-en ezaugarrien erabilera gisa adibide ona
331 izango da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu.
332 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
338 menua erabili hauen artean mugitzeko.
339 Tutoretza honek ez ditu zehatz-mehatz azalduko beste LyX eskuliburuetan
340 agertzen diren gaiak.
341 Hasera batean nahiz eta zuretzako zailagoa izan,
347 motzagoa izatea lortzen du.
348 Beste gidak erabiltzera bultzatuko zaitu, epe luzera denbora asko aurreztuz.
351 \begin_layout Standard
352 Tutoretza-n programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
353 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, LaTeX,
359 edo dvi fitxategi-ikustailea eta
365 tresna (dvi formatutik PostScript®-era bihurtzen duen beste programaren
366 bat) eta (nola ez) inprimagailu bat.
367 Agian gehiegi suposatzea izango da, baina aurreko programatariko bat falta
368 bada zuk (edo sistemako administratzaileak) instalatu beharko duzu.
369 Beste eskuliburuetan instalazio-lanak nola egin aurkitu ahal izango dituzu.
372 \begin_layout Standard
373 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
381 Pentsatu LyX-eko ezaugarri dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
382 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
388 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
389 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
393 \begin_layout Standard
394 Trikimailuak hori koloredun "oharretan" agertzen dira.
395 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
402 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
408 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
412 \begin_layout Standard
419 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
426 itxategia\SpecialChar \menuseparator
439 botoian klikatuz lor ditzakezu.
440 Ireki Landugabeko dokumentua,
446 , eta horren gainean idazteko
453 itxategia\SpecialChar \menuseparator
457 \SpecialChar \ldots{}
458 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
459 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak dvi irteeran nola eragiten
463 \begin_layout Standard
470 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
471 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
472 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
473 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
474 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
475 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
478 \begin_layout Subsection
479 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
482 \begin_layout Itemize
483 Ireki fitxategi berria
490 itxategia\SpecialChar \menuseparator
497 \SpecialChar \ldots{}
501 \begin_layout Itemize
502 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen idazkia!.
505 \begin_layout Itemize
511 itxategia\SpecialChar \menuseparator
515 \SpecialChar \ldots{}
519 \begin_layout Itemize
533 kusi\SpecialChar \menuseparator
541 Leiho nagusian unean lantzen ari diren komandoak ikusi ahal izango dituzu.
542 LaTeX-eko mezuak dira, oraingoz ezikusi ditzakezu.
543 LyX-ek xdvi programa (edo bestelako dvi ikustaria) abiatuko du; horrek
544 beste leiho berri bat sortuko du, berton zure dokumentua inprimatua nola
545 geldituko den erakutsiko dizun.
550 \begin_layout Standard
551 xdvi atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
559 kusi\SpecialChar \menuseparator
564 guneratu\SpecialChar \menuseparator
571 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
577 -ko leihoan klikatu .
585 \begin_layout Itemize
593 itxategia\SpecialChar \menuseparator
600 \SpecialChar \ldots{}
608 \begin_layout Standard
609 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
610 Beste guztia huskeriak bakarrik dira,
620 Erabiltzailearen Gida
628 eskuliburuetan zehar azalduko direnak.
631 \begin_layout Subsection
635 \begin_layout Standard
636 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
637 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
638 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
641 \begin_layout Description
642 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
643 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
650 ditatu\SpecialChar \menuseparator
657 hautatuz behin eta berriz.
658 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
665 ditatu\SpecialChar \menuseparator
677 \begin_layout Standard
678 Gaur egun, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
679 Gauza guztientzako ez da erabilgarria (adibidez, dokumentuaren diseinuaren
681 Horietariko bakoitza LyX errorea bezala onartuta dago.
685 \begin_layout Description
686 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
693 ditatu\SpecialChar \menuseparator
707 ditatu\SpecialChar \menuseparator
721 ditatu\SpecialChar \menuseparator
728 testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
729 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
730 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
733 \begin_layout Description
734 Bilatu/Ordeztu Erabili
741 ditatu\SpecialChar \menuseparator
746 esaldi edo hitzak bilatzeko.
747 Elkarrizketa-koadroan, bilatu Bilatu hurrengoa botoiarekin, eta erabil
757 aurkitu den hitza ordezteko
761 \begin_layout Standard
762 Amaitzean leihotxoa itxi.
763 Edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
764 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak (
780 edota matematikako hainbat bezala) modu honetan erabil ditzakezu.
781 Elkarrizketa-koadro gutxi batzuk,
788 itxategia\SpecialChar \menuseparator
796 bezalakoak, itxi arte leiho nagusian ezer egiten ez dizute utziko.
797 Ziurtatu leiho nagusian fokoa daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
798 komando bat idazten ari zarela.
804 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
805 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
806 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
809 \begin_layout Description
810 Karaktereak\InsetSpace ~
827 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
828 eran ezartzeko, erabili
835 iseinua\SpecialChar \menuseparator
845 \begin_layout Description
846 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
862 \begin_layout Standard
863 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
865 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
866 erabiltzen saia zaitez.
869 \begin_layout Subsection
870 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
873 \begin_layout Standard
874 \begin_inset LatexCommand label
875 name "atal:zuriuneak"
878 Gauza zailenetariko bat (erabiltzaile berrientzako) LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
879 modura ohitzea izaten da.
897 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
898 Nahiz eta tua sutu arte zuriune (
902 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
903 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
910 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
911 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
914 \begin_layout Standard
915 Testu-prozesadore komertzial asko WYSIWYG izakeran oinarritzen dira: "ikusten
916 duzuna lortzen duzu".
917 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
923 duzu" izakeran oinarritzen da.
924 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
925 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
932 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
938 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
939 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
945 batek gramatika-ikuspegitik zereginik ez dauka; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
946 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
947 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
948 WYSIWYMen esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
957 \begin_layout Standard
958 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
960 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
961 Erabiltzailearen Gida-k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
962 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
963 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
964 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
966 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
967 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
968 Egungo testu-prozesadore estandarrekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
969 itxurak arreta galarazten dizu.
972 \begin_layout Section
976 \begin_layout Standard
977 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
984 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
985 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
986 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
987 Dokumentu-mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
988 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
989 Gutun batek, berriz, horietarikorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
990 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
993 \begin_layout Standard
994 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
996 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro-tarte
997 eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
998 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzerakoan: egunkari batek
999 bere tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak
1000 erabil ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
1001 lerrokatutakoa erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
1002 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
1003 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
1006 \begin_layout Standard
1011 menua tresna-barraren ezkerrean kokatua dago (
1018 menuaren azpian, hain zuzen ere).
1019 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
1020 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "Estandarra" azaltzen
1021 zuen, testuen ingurune lehenetsia.
1022 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
1023 Ireki Ingurunea menua saguarekin klikatuz eta hautatu bertako edozein elementu.
1026 \begin_layout Subsection
1027 Atalak eta azpiatalak
1030 \begin_layout Standard
1037 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
1047 \begin_layout Standard
1048 Ez daukazu lerro osoa hautatu beharrik.
1049 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
1051 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
1052 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
1071 hautatzen duzula eta ez
1077 , beherago azalduko da zergatia.
1078 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
1079 handiagoz ezartzen du.
1080 Orain lerro-itzulera sakatu.
1087 menuan "Atala"tik "Estandarra" egoerara igarotzen da.
1088 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala, lerro-itzulera sakatzerakoan
1089 amaitzen direla onartzen da.
1093 \begin_layout Standard
1094 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1097 \begin_layout LyX-Code
1098 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1101 \begin_layout Standard
1115 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1121 \begin_inset Quotes eld
1127 \begin_inset Quotes erd
1130 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1133 \begin_layout Standard
1134 Gauzak hobetuz doaz.
1136 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
1137 lerro-itzulera, eta hautatu
1144 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1149 Dokumentu honi buruz
1152 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1153 atala zena, automatikoki 3.
1154 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1155 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
1156 zenbatze-eta konposatze-lanez.
1159 \begin_layout Standard
1160 Lerro itzulera sakatu, Estandarra ingurunera itzultzeko, eta datozen bost
1164 \begin_layout LyX-Code
1165 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1168 \begin_layout LyX-Code
1172 \begin_layout LyX-Code
1173 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1176 \begin_layout LyX-Code
1177 Azpiatalaren azalpena
1180 \begin_layout LyX-Code
1181 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1184 \begin_layout Standard
1185 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta Ingurunea menuan
1192 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1193 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1200 ingurunera aldatuko du.
1201 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1202 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1204 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1207 \begin_layout Standard
1208 Zatitzeko maila sakonagoak
1227 Beraiekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1228 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatugabe eta azpiparagrafo
1229 ak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1233 Erabiltzailearen Gida
1236 Zatitze maila-altuena
1248 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1250 \begin_inset LatexCommand ref
1251 reference "atal:testuklaseak"
1257 \begin_layout Standard
1258 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1259 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1266 ingurunera (agian Ingurunea menuan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen
1267 badituzu, LyX-ek atal normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina
1269 Badaude "izardun" izenburuak
1282 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1283 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1286 \begin_layout Description
1293 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1296 \begin_layout Subsection
1297 Zerrendak eta azpizerrendak
1300 \begin_layout Standard
1301 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1302 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1308 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1309 beste denak berzenbatzea sahiestuko da.
1310 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik
1314 \begin_layout Standard
1321 honetan behin eta berriz enfasia jartzen diogula azalpen honi.
1322 LyX-en filosofia nagusia da, ordea; beraz, barka iezaguzu.
1327 Dokumentu-mota ezberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1330 \begin_layout Itemize
1331 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1341 \begin_layout Standard
1346 bat pinport formako apaingarri bat izaten da, eta hainbat itxura ezberdin
1347 erabiltzen ditu: borobila, izartxoa, irukia, e.a.
1352 zerrenda erabili beharko luke.
1355 \begin_layout Itemize
1362 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1366 \begin_layout Itemize
1367 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1373 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1374 hitz batekin hasiko da.
1378 \begin_layout Itemize
1383 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1389 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1392 \begin_layout Standard
1393 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1394 zerrenda bat idatziko dugu.
1395 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1398 \begin_layout LyX-Code
1399 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1402 \begin_layout Standard
1403 eta sakatu lerro-itzulera.
1417 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1418 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1419 Idatzi zure zergatiak:
1422 \begin_layout LyX-Code
1423 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1426 \begin_layout LyX-Code
1427 Matematikak WYSIWYG dira.
1430 \begin_layout LyX-Code
1431 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1434 \begin_layout Standard
1435 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1441 sakatzerakoan ez dira amaitzen.
1442 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1444 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1445 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1453 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1459 ingurunea (edo erabili
1468 \begin_layout Standard
1469 Zerrenda polita lortu duzu.
1470 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1471 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1476 \begin_layout Standard
1477 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1478 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egin
1480 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1493 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat sartzean
1494 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1497 \begin_layout Standard
1498 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1511 , nolako itxura duten ikusteko.
1512 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1513 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (lerro-itzulera
1518 \begin_layout Standard
1519 Lehen terminoa letra lodiz (
1523 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1527 \begin_layout Standard
1528 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1529 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1530 eta aldagaitz bat ez bezala.
1539 ) batekin bereiztua dago.
1540 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1547 (C-Spacebar) sakatzerakoan sortzen da.
1550 \begin_layout Description
1557 fitxategiko zerrenda.
1560 \begin_layout Standard
1561 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu.
1562 Adibide gisa, eskemak.
1563 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1564 ezberdinak eduki ditzakete.
1565 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adbz.
1566 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste baten barnean) buruko
1571 Erabiltzailearen Gida
1573 -n aurkituko dituzu.
1576 \begin_layout Subsection
1577 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1580 \begin_layout Standard
1581 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1587 aipamen motzentzat eta
1600 (tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia)
1606 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1607 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1608 Olerkiak idatz ditzakezu
1614 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1615 barruan lerroak banatzeko
1622 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1626 Erabiltzailearen Gida
1631 \begin_layout Description
1650 inguruneak honeko fitxategian konpondu:
1654 \begin_layout Standard
1667 \begin_layout Chapter
1671 \begin_layout Standard
1672 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1673 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1675 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1676 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1677 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1679 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu-mota idazteko.
1680 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun ezaugarri asko azalduko
1681 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1682 i eta gaien aurkibideak.
1685 \begin_layout Section
1689 \begin_layout Standard
1690 \begin_inset LatexCommand label
1691 name "atal:testuklaseak"
1694 Dokumentu-mota bakoitza era ezberdin batean konposatzen da.
1695 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1696 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1697 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1698 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1699 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1710 \begin_layout Standard
1711 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (documentclass)
1717 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1718 Tutoretza hau, adibidez,
1724 (Book) testu-klasearekin idatzi da.
1725 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1726 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1727 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1730 \begin_layout Standard
1731 Litekeena da zure dokumentua
1737 (Article) testu-klasearekin
1741 \begin_layout Standard
1742 Testu-klase lehenetsia izan ohi da.
1748 Saia zaitez beste testu-klase batera aldatzen (erabili
1755 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1759 menua), beraien konposaketa ezberdinak ikusteko.
1760 Aldatu zure dokumentua
1772 menuan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1779 ingurunea erabil dezakezu.
1780 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1786 menua aztertzearekin nahikoa duzu.
1789 \begin_layout Standard
1790 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1791 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1792 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1793 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1795 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1800 Article\InsetSpace ~
1803 testu-klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat (eta
1804 antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1807 \begin_layout Standard
1808 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1809 Xehetasun gehiagorako, ikus E
1817 Dokumentu-klase bereziak
1822 \begin_layout Standard
1823 \begin_inset Tabular
1824 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1826 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
1827 <column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
1828 <row topline="true" bottomline="true">
1829 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1832 \begin_layout Standard
1838 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1841 \begin_layout Standard
1848 <row topline="true">
1849 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1852 \begin_layout Standard
1858 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1861 \begin_layout Standard
1862 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1868 <row topline="true">
1869 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1872 \begin_layout Standard
1878 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1881 \begin_layout Standard
1882 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1888 <row topline="true">
1889 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1892 \begin_layout Standard
1898 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1901 \begin_layout Standard
1902 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1908 <row topline="true" bottomline="true">
1909 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1912 \begin_layout Standard
1918 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1921 \begin_layout Standard
1922 txostena + azala + kontrazala
1928 <row bottomline="true">
1929 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1932 \begin_layout Standard
1938 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1941 \begin_layout Standard
1942 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1948 <row bottomline="true">
1949 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1952 \begin_layout Standard
1958 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1961 \begin_layout Standard
1962 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1975 \begin_layout Section
1976 Txantiloiak: eskutitza idaztea
1979 \begin_layout Standard
1980 Testu-klase ospetsuena
1987 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta
1994 iseinua\SpecialChar \menuseparator
2001 elkarrizketa-koadroko
2005 Dokumentu\InsetSpace ~
2015 Eskutitza idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
2017 Negozio-gutun bakoitza idazterakoan jasotzailearen eta zure helbideak,
2018 gorputza, sinadura e.a.
2020 Beraz, LyX-ek gutunentzat txantiloi bat dauka, gutun-adibidea duena; behin
2021 txantiloi bat eskuartean daukazula, gutun berri bat idazten duzun bakoitzean
2022 zatiren bat edo beste aldatzen duzu soilik.
2025 \begin_layout Standard
2026 Ireki fitxategi berri bat
2033 itxategia\SpecialChar \menuseparator
2045 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
2049 \begin_layout Standard
2054 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
2055 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
2075 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
2076 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, beroriekin jolasten ibil
2078 Ohartuko zara, adibidez,
2084 inguruneak gorri koloredun "
2088 " hitza testu aurretik agertzen duela.
2089 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
2090 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
2091 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
2097 lerroa non kokatzen den.
2098 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
2104 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzerakoan sinadurak gutunaren amaieran
2108 \begin_layout Standard
2109 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
2110 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
2112 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
2113 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
2114 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
2115 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
2119 \begin_layout Standard
2120 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
2121 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
2128 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
2129 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
2130 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
2131 Itzultzeko, hautatu berriro Ingurunea menuko elementua.
2139 \begin_layout Standard
2140 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
2142 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
2143 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
2144 lagungarri izan daiteke.
2145 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
2146 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
2149 \begin_layout Section
2150 Dokumentuen tituluak
2153 \begin_layout Standard
2154 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua --- uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
2155 ere barne eduki ditzake --- dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
2163 dokumentura eta ziurtatu
2173 \begin_layout Standard
2174 Gutun mota ez darabilzula,
2180 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2185 testu-klasea erabiltzen ari dela.
2186 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2192 ingurunearekin ezarri.
2193 Idatzi jurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2200 Idatzi data hirugarren lerroan
2207 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2208 (edo bakar batean) eta ezarri
2218 \begin_layout Standard
2219 Orain, ikusi emaitza nola inprimatuko den.
2222 \begin_layout Description
2223 Ariketa: Zuzendu titulua, egilea eta data
2232 \begin_layout Section
2233 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2236 \begin_layout Standard
2237 \begin_inset LatexCommand label
2238 name "atal:etiketak"
2241 Dokumentuko atal bati (edo azpiatala, edo edozein testu-zati bat) etiketa
2243 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2244 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2245 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia dezakezu.
2246 Atal eta oin-oharrekin gertatzen den bezala, erreferentzia gurutzatuetaz
2248 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2249 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
2253 \begin_layout Subsection*
2254 Zure aurreneko etiketa
2257 \begin_layout Standard
2258 Gure bigarren atala, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena, markatuko dugu.
2259 Klikatu ataleko izenburuaren amaieran eta hautatu
2268 \SpecialChar \menuseparator
2271 Etiketa\SpecialChar \ldots{}
2275 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizuna
2277 Ados klikatutakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburutik gertu
2281 \begin_layout Standard
2282 Ahaztu baino lehenago, etiketa ataleko edozein lekutan koka dezakezu; ataleko
2283 erreferentziak etiketaren aurretik dagoen azken atal edo azpiataleko izenburura
2285 Nola nahi ere, ataleko izenburuaren lerroan ezartzeak (edo agian ataleko
2286 aurreneko testu-lerroaren hasieran) atalaren hasierara zuzentzen du.
2289 \begin_layout Standard
2290 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2294 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2296 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruz dokumentuan erreferentzia
2297 gurutzatuak erabil ditzakezu.
2298 Oraintxe egingo dugu.
2301 \begin_layout Subsection*
2302 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2305 \begin_layout Standard
2306 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2307 ataleko lekuren batean.
2311 \begin_layout LyX-Code
2312 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2314 ikus atala , orrialdean aurki
2318 \begin_layout Standard
2319 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2332 Erreferentzia gurutzatua
2339 Erreferentzia gurutzatua
2341 izeneko leihoa bistaratuko da.
2342 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2348 Hautatu hori (jatorriz aukeratuta egongo da) eta klikatu
2355 Orain jarri kurtsorea "orrialdean" hitzaren aurretik eta aldatu erreferentzi
2356 mota orrialde zenbakira elkarrizketa-koadroan eta klikatu
2363 Erabat zuzenak izateko, erreferentzia eta "atala" hitzaren artean
2367 zuriune\InsetSpace ~
2370 bat sartu beharko duzu.
2371 Egin gauza bera orrialdearen erreferentziarekin.
2374 \begin_layout Standard
2375 LyX-ek erreferentzia-kutxa batean jartzen du, kurtsorea dagoen lekuan.
2376 Inprimatutako dokumentuan erreferentzia markatzen duen kutxa hau orrialde
2377 edo atal zenbakiagatik (
2379 Erreferentzia gurutzatua
2381 elkarrizketa-koadroan hautatutakoaren arabera) ordezten da.
2389 kusi\SpecialChar \menuseparator
2394 guneratu\SpecialChar \menuseparator
2401 , eta ikusiko duzu azken orrialdean "2 atala" eta "1 orrialdea"ri (edo 2.
2402 atala kokatzen den orrialdea) erreferentzia egiten diogula.
2405 \begin_layout Standard
2406 Era probetxugarri batean, LyX-ekin dokumentua editatzen duzunean, gurutzatutako
2407 erreferentzia batek hiperesteka gisa dihardu; horren gainean klikatuta,
2412 Erreferentzia gurutzatua
2414 elkarrizketa-koadroa agertuko zaizu, eta klikatu Joan botoia kurtsorea
2415 aipatzen den etiketara mugitzeko.
2418 \begin_layout Subsection*
2422 \begin_layout Standard
2423 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; egiaztatze
2424 ko unea heldu zaizu.
2425 Gehitu atal berri bat 2.
2426 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2428 Orain exekutatu LaTeX berriro eta --- 'Voilà!'--- atalaren erreferentzia
2429 gurutzatua "3" izatera aldatu da; sinesgaitza eh? Aldatu "Dokumentu honi
2430 buruz" azpiatal batera, eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1\InsetSpace ~
2432 la bezala aipatuko du.
2433 Hori bai, orrialdearen erreferentzia aldatzeko etiketaren aurretik testu
2434 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2438 \begin_layout Standard
2439 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2440 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2441 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara (egunkarirako
2442 artikulua idaztean, adibidez),
2446 Erreferentzia gurutzatua
2448 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2451 \begin_layout Standard
2452 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2453 nahi baduzu, kopiatu
2457 Erabiltzailearen Gida
2459 -ko orrialde batzuk eta itsatsi zure dokumentuan
2463 \begin_layout Standard
2464 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2465 eta artikulu testu-klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2466 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2468 \begin_inset LatexCommand ref
2469 reference "atal:testuklaseak"
2480 \begin_layout Description
2481 Ariketa: zuzendu erreferentziak
2491 \begin_layout Section
2492 Oin-oharrak eta albokoak
2495 \begin_layout Standard
2496 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2500 Txertatu\InsetSpace ~
2507 \begin_layout Standard
2508 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2509 gezia irudikatzen du.
2523 \SpecialChar \menuseparator
2532 menua erabil dezakezu.
2533 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klikatu
2537 Txertatu\InsetSpace ~
2541 Oin-orriari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2543 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2547 \begin_layout LyX-Code
2548 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2551 \begin_layout Standard
2552 Orain klikatu "oina" etiketadun botoia.
2553 Oin-oharraren kutxa desagertuko da, oin-oharraren marka inprimatuko den
2554 testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2555 Ekintza horri oin-oharra "tolestatzea" deitzen zaio.
2556 Oin-oharra destolestu nahi duzunean, klikatu "oina" botoia; horrela beraren
2557 testua editatzeko aukera daukazu.
2560 \begin_layout Standard
2561 Oin-oharraren izendatzailea zenbaki bat izan beharrean hitz bat izatearen
2562 zergatia galdetzen baduzu, erantzuna zera da: inprimatuko den testuan oin-orrie
2563 n zenbaketa egiteaz LyX arduratzen dela.
2564 Zure kabuz egiazta dezakezu dvi fitxategian (edo inprimatutako orrialdeetan)
2566 Oin-oharrak gehitzen badiozu, LyX-ek birzenbatuko ditu.
2567 Beraz, oin-oharren zenbaketa egiteaz LyX (LaTeX azken finean) arduratzen
2568 denez, LyX fitxategietan zenbakirik jarri beharrik ez dago.
2571 \begin_layout Standard
2572 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2573 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-ohar botoi bat
2577 \begin_layout Standard
2578 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2579 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2597 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2599 \begin_inset Quotes eld
2613 \begin_inset Quotes erd
2617 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, klikatu
2623 botoia, kurtsorea oin-oharrean kokatuta dagoela.
2626 \begin_layout Standard
2627 Albo-oharrak gehitzeko, erabili
2631 Txertatu\InsetSpace ~
2641 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2645 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2648 \begin_layout Itemize
2649 Pantailan kutxek "oina" eduki beharrean "albo" daukate.
2652 \begin_layout Itemize
2653 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2656 \begin_layout Itemize
2658 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2659 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2660 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, exekutatu LaTeX.
2663 \begin_layout Description
2664 Ariketa: zuzendu oin-oharrak
2673 \begin_layout Section
2677 \begin_layout Standard
2678 \begin_inset LatexCommand label
2679 name "atal:bibliografiak"
2682 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2683 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2684 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2685 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2686 errazten dute automatikoki bibliografiako elementuak zenbatuz eta zitazioak
2687 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2690 \begin_layout Standard
2691 Joan dokumentu-amaierara eta aldatu
2698 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2700 \begin_inset Quotes eld
2705 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2708 \begin_inset Quotes erd
2711 zure lehen bibliografiako erreferentzi gisa.
2712 Ohartuko zarenez, LyX-ek automatikoki erreferentzia bakoitzaren aurretik
2713 zenbaki bat daukan kutxa jartzen du.
2714 Zuk lehen eremua erabiliko duzu, Giltza, erreferentzia horri LyX dokumentuan
2715 zehar aipamenak egiteko.
2716 Zenbaki bat izaten da lehenetsi gisa.
2717 Errazago oroitzeko, alda ezazu
2718 \begin_inset Quotes eld
2734 \begin_layout Standard
2735 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2736 nahi duzun kokalekua hain zuzen.
2744 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2745 Zitazio\InsetSpace ~
2755 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2756 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2757 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatu nahi duzun bibliografiako elementua
2758 aukeratzea eskaintzen dizu.
2760 \begin_inset Quotes eld
2767 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2768 erabili erdian dagoen ezker-gezia txertatzeko.
2769 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2771 Orain, exekutatu LaTeX, eta ikusiko duzu zitazioak testuan giltzen artean
2772 agertzen direla, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2775 \begin_layout Standard
2776 Nola erabiltzen dira beste eremuak? Zitazioa elkarrizketa-koadroko
2783 eremuak erreferentziaren ondoren, baina giltza artean, testua sartuko du
2784 (erreferentziatzen den liburu edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua
2785 zehazteko, adibidez).
2786 Inprimatzerakoan erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi
2788 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2789 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2793 Bibliografia-elementua
2795 elkarrizketa-koadroko
2802 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2806 Erabiltzailearen Gida
2811 \begin_layout Description
2812 Ariketa: zuzendu bibliografia eta zitazioak
2821 \begin_layout Section
2825 \begin_layout Standard
2826 Dokumentu-hasieran gaien aurkibidea jartzeko burutazioa izango zenuen, ez?
2827 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2828 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik lerro-itzulera sakatu
2836 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2839 Zerrendak\InsetSpace ~
2854 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2858 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2861 \begin_layout Standard
2862 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2869 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2870 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2871 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2878 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2881 \begin_layout Standard
2882 Dokumentua pantailan editatzerakoan, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2883 ezinezkoa baita editatzea.
2884 Gaien aurkibideari dagokion botoian, edo
2891 kusi\SpecialChar \menuseparator
2895 menuan klikatuz banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2896 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuaren komandoak
2898 Hori tresna eraginkorra da.
2899 Dokumentuan zehar mugitzeko
2906 leihoa erabil dezakezu: (azpi)atal baten izenburuan klikatuz bat elementuaren
2907 lerroa nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko
2908 zati horretan kokatuko du.
2909 Teklatuko geziak (kurtsorea mugitzeko erabiltzen direnak:
2910 \begin_inset Formula $\leftarrow$
2914 \begin_inset Formula $\uparrow$
2918 \begin_inset Formula $\downarrow$
2922 \begin_inset Formula $\rightarrow$
2925 ) ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera mugitzeko.
2926 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2928 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2932 \begin_layout Standard
2933 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2937 \begin_layout Description
2938 Ariketa: jarri gaien aurkibidea
2947 \begin_layout Chapter
2948 Matematika erabiltzea
2951 \begin_layout Standard
2952 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute zeren eta ekuazioak era dotorre
2953 batean kaleratzen baititu, testu prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak
2954 erabiltzen duten kontrol karaktereak sahietsiz.
2955 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2956 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2957 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM izaera dauka.
2958 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2959 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2960 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2966 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2967 idazteko aukera izango duzu
2971 \begin_layout Standard
2972 LyX-ek ezin du egiaztatu idazten dituzun ekuazioak zuzenak al diren edo
2982 \begin_layout Section
2986 \begin_layout Standard
2987 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2990 \begin_layout LyX-Code
2991 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2994 \begin_layout Standard
3001 fitxategian ere, ez dauka itxura onik; hizkien eta berdintasun ikurraren
3002 artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indize bezala egotea nahiko
3004 Konposatze okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
3005 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu normala bezala konposatu du.
3009 \begin_layout Standard
3010 Horren ordez, egokiro konposatua izan dadin formula bat sortu dugu.
3011 Ekuazio bat sortzeko, klikatu tresna-barrako kolore urdineko
3012 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
3016 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematika-ekuazio hutsa izango
3017 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
3024 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
3025 izateari uzten dion unean desagertuko da.
3036 ) ekuaziotik ateratzeko.
3037 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
3038 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
3041 \begin_layout Standard
3042 Exekutatu LaTeX eta begiratu
3049 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
3050 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
3052 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
3054 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
3057 \begin_layout Standard
3058 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
3060 LaTeX-en, matematika espresioak testuaren eta
3068 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
3069 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
3070 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke, edozein pertsona haserraraziz.
3071 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
3072 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
3073 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
3074 Denboraren %99-an LaTeX-ek kaleratzen duenaren letra-tipo edo tarterik
3075 ez duzu aldatzerik nahi izango.
3076 Honela (barkatu hainbeste errepikatzeagatik) adierazpen matematikoez arduratuko
3077 zara, eta ez beraien egituraz.
3080 \begin_layout Section
3081 Ekuazioetan murgiltzea
3084 \begin_layout Standard
3086 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
3090 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
3094 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
3095 Sartzerakoan matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa azaltzen
3109 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
3110 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
3117 Ezkerra, eskuina, gora eta behera geziak diren arren saguarekin klikatuz
3118 ekuazioko edozein lekutan kurtsorea koka dezakezu.
3121 \begin_layout Standard
3122 Matematika-eran idaztea testu normal bat editatzea bezala da, aurrerago
3123 azalduko dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
3137 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
3145 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3152 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
3153 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren eskuinaldean eta kanpoan kurtsorea
3166 sakatzerakoan ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
3167 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
3176 \begin_layout Standard
3178 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
3182 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
3185 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, klikatu saguarekin kokaleku
3187 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
3188 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
3195 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
3203 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
3204 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
3210 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
3211 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
3214 \begin_layout Section
3215 Berretzaile eta indizeak
3218 \begin_layout Standard
3223 Matematikako\InsetSpace ~
3226 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondogo atala), askoz ere azkarragoa
3228 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
3229 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3242 sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizean agertuko da.
3245 \begin_layout Standard
3246 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3253 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3255 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3261 \begin_layout Description
3269 ekuazioa matematika-eran.
3272 \begin_layout Section
3276 \begin_layout Standard
3277 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko Matematikako panela erabiltzea
3278 komenigarria izaten da.
3279 Funtzio hauetariko asko tuarekin,
3286 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3296 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3303 menuen bidez sor daiteke.
3304 Matematikako panela erabiltzen irakatsiko dizugu; beste eskuliburuak irakurriz
3305 lasterbideak erabiltzen ikasiko duzu.
3313 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3318 atematika\SpecialChar \menuseparator
3319 Matematikako\InsetSpace ~
3322 eta atal hau irakurtzen ari zaren bitartean irekita utzi.
3325 \begin_layout Subsection
3329 \begin_layout Standard
3330 Matematika panela-ak matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu:
3331 hainbat gezi, erlazio, eragile, batura eta integral.
3332 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3333 jartzea eskaintzen dizutela.
3336 \begin_layout Standard
3337 " Ez dago egin ezin dezakezunik...
3339 \begin_inset Formula $\heartsuit$
3345 \begin_layout Subsection
3346 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3349 \begin_layout Standard
3350 Erroketa bat idazteko, klikatu erroketa-ikurra daukan botoia.
3351 Erro ikurra agertuko da, eta kurtsorea bere barnean kokatuko da.
3352 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatiketak edota nahi
3354 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3357 \begin_layout Standard
3359 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3362 ) edo karaktere taldean (
3363 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3366 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3367 Apaingarri-motak panelean eskuragarri daude.
3368 Klikatu apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-g
3373 \begin_layout Standard
3376 Itzultzailearen oharra
3378 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3384 baten azpian (edo gainean).
3385 Idatzi gogokoen duzun ekuazioa txertatze-gunean.
3386 Bi apaingarri multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3387 direnak, eta beraien tamaina finkatuta daukatenak, hizki soilentzako egokiagoak
3391 \begin_layout Standard
3392 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3393 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3400 botoia (kortxete artean laukitxo urdina dauka) eta
3406 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3407 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3410 \begin_layout Standard
3411 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-bi
3412 koteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3413 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3416 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3417 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzerakoan, ordea, ez da azaltzen).
3420 \begin_layout Standard
3421 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3428 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3429 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3431 Mugatzailea leihoa erabiltzeak mugatzaileen tamaina edukiaren arabera egokituko
3435 \begin_layout Standard
3436 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3438 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren klikatu
3442 Matematikako\InsetSpace ~
3445 leihoko nahi duzun botoia.
3450 -en bigarren legea eskalar eratik (
3451 \begin_inset Formula $f=ma$
3455 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3459 Matrizei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3462 \begin_layout Subsection
3466 \begin_layout Standard
3467 Matematika-eran zatikiak idaztea oso erraza da.
3472 Matematikako\InsetSpace ~
3481 botoia (zenbatzaile eta zatitzailean lauki urdinak ditu).
3482 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu.
3483 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3485 Klikatu zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3492 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3493 Zatiki bat lortu duzu !
3496 \begin_layout Standard
3497 Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna idazteko aukera daukazu:
3498 berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak, beste zatiki batzuk,
3499 integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3502 \begin_layout Description
3510 ekuazioa matematika-eran.
3513 \begin_layout Subsection
3514 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3517 \begin_layout Standard
3518 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3519 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderkaketa (
3520 \begin_inset Formula $s$
3524 \begin_inset Formula $i$
3528 \begin_inset Formula $n$
3531 ) idazten ari zarela usteko du.
3532 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3533 rekin idatzi nahiko zenuen.
3534 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3535 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3537 \begin_inset Quotes eld
3541 \begin_inset Formula $\sin x$
3545 \begin_inset Quotes erd
3549 \begin_inset Quotes eld
3553 \begin_inset Formula $sinx$
3557 \begin_inset Quotes erd
3563 \begin_layout Standard
3564 Hautatu klik bikoitzarekin "sin"
3577 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3578 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3584 sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3585 Idatzi orain "x", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3587 dvi fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3591 \begin_layout Standard
3592 TeX eran idazteko behar dituzun komando gehiago
3598 zerrendan aurkituko dituzu: trigonometri funtzioak eta beraien alderantzizkoak,
3599 hiperbole funtzioak, logaritmoak, limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3600 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3601 \begin_inset Quotes eld
3605 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3609 \begin_inset Quotes erd
3613 \begin_inset Quotes eld
3617 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3621 \begin_inset Quotes erd
3624 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3627 \begin_layout Description
3635 ekuazioa matematika-eran.
3638 \begin_layout Subsection
3642 \begin_layout Standard
3643 \begin_inset LatexCommand label
3644 name "atal:matrizeak"
3660 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, bi barra higikorrez osatua
3661 dago, matrizeko errenkada eta zutabe kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3662 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta klikatu
3678 \begin_layout Standard
3680 \begin_inset Formula $2\times3$
3683 -ko matrize batean 6 txertatze-gune jarriko ditu.
3684 Ohitura denez, txertatze-gune bakoitzean edozein adierazpen matematiko
3685 sar dezakezu: erroketa bat, beste azpimatrizea, eta abar.
3686 Beraietariko bakoitzean matematika ekuazio-mota ezberdinak ezarri diezazkiokezu.
3687 Nahi izanez gero, txertatze-gune bat edo beste hutsik utz dezakezu.
3690 \begin_layout Standard
3691 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3698 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3704 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3710 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3713 \begin_layout Standard
3714 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3721 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3743 Uneko kokapenaren ondoren gehituko ditu.
3744 Gehiegi direla? Erabili menu berdineko
3748 Ezabatu\InsetSpace ~
3755 Ezabatu\InsetSpace ~
3761 \begin_layout Standard
3766 Erabiltzailearen Gida
3768 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3769 aldatzen den ikasteko.
3770 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3771 taula bat idazteko, erabili LyX-en taula-euskarri harrigarria, taulak idazteko
3772 ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3775 \begin_layout Subsection
3779 \begin_layout Standard
3780 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3781 berdinean zeuden, lerroko edo barneko ekuazioak bezala ere ezagutzen dira.
3782 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3783 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3784 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke,
3785 eta lerro anitzetako ekuazioak adierazpen eran egon behar dute (ikus
3789 Erabiltzailearen Gida
3792 Gainera hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3795 \begin_layout Standard
3800 Matematikako\InsetSpace ~
3807 Adierazpen\InsetSpace ~
3810 botoia, laukitxo urdin baten gainean eta azpian testu-marra bikotea marraztuta
3812 LyX-ek lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat
3814 Orain idatzi ekuazio bat eta exekutatu LaTeX bere itxura ikusteko.
3819 Adierazpen\InsetSpace ~
3822 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3823 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3824 Adierazpen erak barneko eratik bereizten dituen zenbait ezaugarri ditu:
3827 \begin_layout Itemize
3828 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3829 \begin_inset Formula $\sum$
3833 \begin_inset Formula $\int$
3836 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3839 \begin_layout Itemize
3840 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3841 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3844 \begin_layout Itemize
3845 Testua zentratuta dago.
3848 \begin_layout Standard
3849 Ezberdintasun hauek alde batera utziz, barneko eta adierazpen erako ekuazioak
3853 \begin_layout Standard
3854 Azken ohar bat adierazpen era konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa paragrafo
3855 berri batean edo ez idazten duzunean.
3856 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3858 Hori eginez gero, ekuazio osteko testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3859 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3862 \begin_layout Description
3869 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3873 \begin_layout Description
3874 Ariketa: atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3875 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3879 \begin_layout Standard
3880 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3887 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3888 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3896 menuarekin saiatzen?
3904 \begin_layout Standard
3905 \begin_inset Formula \[
3906 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3909 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
3916 \begin_layout Section
3917 Matematikari buruzko gauza gehiago
3920 \begin_layout Standard
3921 Matematika-eran gauza gehiago egin daiteke.
3922 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3926 Erabiltzailearen Gida
3928 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3931 \begin_layout Itemize
3932 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3935 \begin_layout Itemize
3936 Lerro anitzeko ekuazioak.
3939 \begin_layout Itemize
3940 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bat letra lodiz idaztea.
3943 \begin_layout Itemize
3944 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3945 honelakoengatik amaierako ziriborroa arte).
3948 \begin_layout Itemize
3950 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3951 zehar erabili ahal izango dituzu.
3952 Makro baten definizioa aldatuz, dokumentuko markoari dagokion erreferentzia
3953 guztiak eguneratuko dira.
3954 Makroek argumentuak jaso ditzakete.
3957 \begin_layout Itemize
3958 Denboraz larri gabiltzanez, tutoretza honetan azaldu ezin dizugun beste
3962 \begin_layout Chapter
3966 \begin_layout Section
3967 LyX-en beste ezaugarri garrantzitsu batzuk
3970 \begin_layout Standard
3971 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3973 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3977 Erabiltzailearen Gida
3980 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu bakarrik aipatuko ditugu...
3983 \begin_layout Itemize
3984 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3985 Taula bat lortzeko, erabili
3992 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4000 Klikatu taulan saguaren eskuineko botoiarekin eta
4004 Editatu\InsetSpace ~
4007 elkarrizketa-koadroa irekiko da, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
4011 \begin_layout Itemize
4012 LyX-ek hainbat formatudun irudiak (JPEG eta bestelako bitmap formatuak,
4013 PostScript® eta LaTeX gordina bezalakoak barne) txertatzeko euskarria dauka.
4021 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4029 Ondoren, aukeratu txertatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
4033 \begin_layout Itemize
4034 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
4035 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
4038 \begin_layout Itemize
4039 Bertsio-kontrolaren euskarria dauka, RCS erabiliz (exekutatu
4045 komandoa xehetasun gehiagorako).
4048 \begin_layout Itemize
4049 LyX oso konfigurakorra da.
4050 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteera emaitza
4051 arte, hainbat eratan konfigura daitezke.
4052 Konfigurazio gehiena
4061 \SpecialChar \menuseparator
4070 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
4077 aguntza\SpecialChar \menuseparator
4087 \begin_layout Itemize
4088 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
4090 Horregatik, hainbat testu- prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
4091 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekera, euskara,
4092 italiera, errusiera...).
4093 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntza batzuk ere onartzen ditu,
4094 arabiera edo hebreera adibidez.
4095 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
4096 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
4099 \begin_layout Itemize
4100 LyX-eko menuek laster- k erabiltzen dituzte.
4108 itxategia\SpecialChar \menuseparator
4127 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
4132 laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
4133 Honi buruzko argitasunak
4140 aguntza\SpecialChar \menuseparator
4147 menuan aurkituko dituzu.
4150 \begin_layout Itemize
4151 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
4153 \begin_inset LatexCommand ref
4154 reference "atal:relyx"
4160 \begin_layout Itemize
4161 Zuzentzaile ortografiko eta tesaurus-a erabilgarri daude.
4164 \begin_layout Itemize
4165 LyX leiho nagusiaren behealdean dagoen testu-kutxari bufertxoa deitzen zaio
4166 (emacs programak ere pareko ezaugarria dauka).
4167 Erabilgarritasun handiko ezarpen zabala lantzeko aukera eskaintzen dizu,
4168 zure dokumentua zatitzeko gaitasuna barne dela.
4169 Beste hitzetan, hobe duzu bufertxoan ezer ez idaztea zertan ari zaren jakin
4173 \begin_layout Section
4174 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
4177 \begin_layout Standard
4178 \begin_inset LatexCommand label
4179 name "atal:latexerabiltzaileak"
4182 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
4183 Baliteke LaTeX buruzko zerbait ikasi nahi izatea, eta ondorioz atal hau
4188 \begin_layout Standard
4189 LyX erabiltzen hasten den askori LaTeX ezaguna egingo zaio.
4190 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
4191 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
4192 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
4193 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
4195 Gaur egun, LaTeX-eko idazki zaharrak bihurtzeko arazoak daude, eta beste
4196 zenbait gauzetan, baina etorriko diren bertsio garatuagoetan hau konponduko
4200 \begin_layout Standard
4201 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
4202 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
4203 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
4214 LaTeX adituen sekretuak
4216 kapitulupean, LyX eta LaTeX arteko ezberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
4217 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
4220 \begin_layout Subsection
4224 \begin_layout Standard
4225 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
4227 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
4231 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4239 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
4242 \begin_layout Standard
4243 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4244 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
4247 Inprimatzerakoan ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4249 Sakatu TeX eratik ateratzeko zuriunea edo edozein karaktere ez-alfabetiko
4250 (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikurra edo parentesi gisakoak).
4251 TeX eratik ateratzen zarenean LyX-ek badaki zein TeX komando idatzi duzun
4252 eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4261 idatzi eta ondoren zuriunea sakatzen baduzu LyX-ek "gamma" gorria
4262 \begin_inset Quotes eld
4266 \begin_inset Formula $\gamma$
4270 \begin_inset Quotes erd
4274 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du (kontutan hartu
4277 sin bezalako funtzioak gorriz jarraituko dutela, bere WYSIWYM itxura baita).
4282 Matematikako\InsetSpace ~
4285 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batipat LaTeX-eko erabiltzaile
4289 \begin_layout Standard
4290 Bitxikeri bat, TeX eran kortxete bat idazten baduzu, hasiera eta amaierako
4291 kortxeteak gorriz txertatuko dira, TeX eratik aterako zaitu eta kurtsorea
4292 kortxete artean kokatuko du.
4293 LyX-ek ezagutzen ez dituen eta argumentuak jasotzen dituzten komandoak
4294 idazteko komenigarria izaten da.
4297 \begin_layout Standard
4298 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak (oraindik ez?).
4299 Zenbait landutako funtzio ez dira erabat onartzen, beste batzuk erabilgarriak
4300 dira baina ez dira WYSIWYM.
4301 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
4302 LyX-eko ezaugarri erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4303 edizioa bezalakoak) dezake.
4304 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
4308 \begin_layout Standard
4315 usepackage{pakete_izena}
4318 \begin_inset LatexCommand ref
4319 reference "atal:hitzaurrea"
4323 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4324 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4327 \begin_layout Subsection
4328 LaTeX dokumentuak inportatzea: reLyX
4331 \begin_layout Standard
4332 \begin_inset LatexCommand label
4336 LaTeX fitxategi bat inportatzeko, erabili
4343 itxategia\SpecialChar \menuseparator
4348 nportatu\SpecialChar \menuseparator
4358 izeneko Perl programa bati deituko dio:
4370 bat sortu eta irekiko du.
4371 Bihurketak ez badu funtzionatzen, komando lerrotik
4375 \begin_layout Standard
4376 LyX instalatzen denean
4382 programa exekutagarria dagoen direktoriopean
4388 izeneko programa kopiatzen du (adbz.
4393 /usr/local/bin/relyx
4402 abiatzeko Perl behar da ( dokumentu hau idaztean 5.002.
4414 exekutatzen saia zaitez, argumentu konplexuagoak erabiliz.
4417 \begin_layout Standard
4422 programak LaTeX-eko legalak diren komando gehienak bihurtuko ditu, baina
4424 Ulergaitz egiten zaizkionak TeX eran utziko ditu, beraz bihurtu ondoren
4425 gorri koloredun testuak bilatu eta eskuz konpondu beharko dituzu.
4429 \begin_layout Standard
4434 -ek bere eskuliburua dauka.
4435 Irakurri jakiteko LaTeX-eko zein komando eta ingurune ez dituen onartzen,
4436 dauden erroreak (nola saihestu), eta aukera ezberdinak nola erabiltzen
4440 \begin_layout Subsection
4441 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
4444 \begin_layout Standard
4445 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4446 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
4447 n lan egin behar du.
4448 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
4456 itxategia\SpecialChar \menuseparator
4461 sportatu\SpecialChar \menuseparator
4465 Horrek editatzen ari zaren
4471 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4478 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzerakoan beti LaTeX
4479 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
4482 \begin_layout Subsection
4486 \begin_layout Subsubsection
4490 \begin_layout Standard
4496 iseinua\SpecialChar \menuseparator
4503 elkarrizketa-koadroak
4511 komandoan sar ditzakezun hainbat aukeren gaineko ardura hartzen du.
4512 Hemen aldatu klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4521 bidaliko zaizkion aukera-osagarriak
4531 \begin_layout Subsubsection
4532 Hitzaurreko beste alderdi batzuk
4535 \begin_layout Standard
4536 \begin_inset LatexCommand label
4537 name "atal:hitzaurrea"
4540 Hitzaurrean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
4541 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4546 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
4553 \begin_layout Standard
4556 Itzultzailearen oharra
4558 : litekeena da LyX bertsio berrietan bide hau horrela ezin lantzea.
4565 \SpecialChar \menuseparator
4570 elkarrizketa-koadroa ireki eta bertan Hitzaurrea fitxan idatzi behar da.
4575 idatzi hautatu eta elkarrizketa-koadroan.
4576 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4579 \begin_layout Subsection
4583 \begin_layout Standard
4584 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4585 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4593 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4594 Zerrendak\InsetSpace ~
4596 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4604 menua bib motako fitxategi bat gehitzeko.
4611 izeneko elkarrizketa-koadro bat agerraraziko du.
4612 Bestalde, dokumentuan "
4614 BibTeX-ek sortutako erreferentzia
4616 k" izeneko botoia txertatuko du.
4617 Elkarrizketa-koadroa ixten baduzu, sortu berri den botoian klikatuz berriro
4643 \begin_layout Standard
4644 LaTeX arruntean bezala, bereiztu bi bibliografia edo gehiago komaz, eta
4650 giltzetan idatziko zenuena idatzi.
4651 Estiloa eremuan, berriz, idatzi
4659 komandoko giltzetan idatziko zenuena.
4662 \begin_layout Standard
4663 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4664 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4665 Zitazio\InsetSpace ~
4666 erreferentzia menua erabiliz (ikus
4667 \begin_inset LatexCommand ref
4668 reference "atal:bibliografiak"
4680 Zitazioa elkarrizketa-koadroko kutxan zure bib fitxategiko erreferentzia
4681 guztiak zerrendatuko dira.
4684 \begin_layout Section
4688 \begin_layout Standard
4689 Batzuetan dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzerakoan erroreak gerta daiteke,
4690 LyX-ek edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4691 Hori gertatzen bada, LyX-ek errore-kutxak ("errorea" hitzarekin) sortzen
4693 Kutxa horietan klikatuta, errorearen zergatia bistaratuko du.
4694 LyX-ek LaTeX-en sortutako erroreak gehituko ditu.
4695 Ohartu zaitez errore horien kokapenak askotan ez dutela garrantzirik izaten.