1 #LyX 2.0 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
7 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
9 %This preamble is designed to ensure that the document prints
10 % out as advertised. If you mess with this preamble,
11 % parts of the document may not print out as expected. If you
12 % have problems LaTeXing this file, please contact
13 % the documentation team
14 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
16 \usepackage{ifpdf} % part of the hyperref bundle
17 \ifpdf % if pdflatex is used
19 % set fonts for nicer pdf view
20 \IfFileExists{lmodern.sty}{\usepackage{lmodern}}{}
22 \fi % end if pdflatex is used
24 % the pages of the TOC is numbered roman
25 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
26 \let\myTOC\tableofcontents
27 \renewcommand\tableofcontents{%
29 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
33 \use_default_options false
34 \maintain_unincluded_children false
36 \language_package default
41 \font_typewriter default
42 \font_default_family default
43 \use_non_tex_fonts false
50 \default_output_format default
52 \bibtex_command default
53 \index_command default
57 \pdf_title "The LyX Tutorial"
58 \pdf_author "LyX Team"
59 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
60 \pdf_keywords "LyX, documentation"
62 \pdf_bookmarksnumbered true
63 \pdf_bookmarksopen true
64 \pdf_bookmarksopenlevel 1
69 \pdf_pdfusetitle false
70 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
80 \paperorientation portrait
89 \paragraph_separation indent
90 \paragraph_indentation default
91 \quotes_language english
94 \paperpagestyle headings
95 \tracking_changes false
115 \begin_layout Plain Layout
116 Fitxategi honen arduradun nagusia
121 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
122 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
124 \begin_inset Newline newline
127 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
129 \begin_inset Newline newline
132 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
140 \begin_layout Standard
141 \begin_inset CommandInset toc
142 LatexCommand tableofcontents
149 \begin_layout Chapter
153 \begin_layout Section
157 \begin_layout Standard
158 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
160 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
161 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
163 What You See Is What You Get
165 ) interfazea eskaintzean datza.
166 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
169 \begin_layout Standard
170 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
171 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
172 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
173 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
174 LyX-en ez direla erabilgarriak.
175 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
176 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
178 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
179 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
180 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
181 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
184 \begin_layout Standard
185 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
186 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
189 \begin_layout Section
190 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
193 \begin_layout Standard
194 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
203 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
204 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
211 \begin_layout Standard
212 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
213 zertxobait azaldu nahi dugu.
216 \begin_layout Subsection
217 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
220 \begin_layout Standard
221 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
222 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
223 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
224 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
227 \begin_layout Standard
228 LaTeX ezagutzen baduzu,
232 hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
233 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
238 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
239 \begin_inset CommandInset ref
241 reference "atal:latexerabiltzaileak"
245 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
248 \begin_layout Subsection
256 \begin_layout Itemize
257 LyX-en eginbide guztien azalpen zehatzak.
262 \begin_layout Standard
265 Erabiltzailearen gida
271 \begin_layout Itemize
272 LaTeX-en azalpen zehatza.
276 \begin_layout Standard
278 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
281 Kapsulatutako objektuak
287 \begin_layout Standard
288 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
289 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
293 \begin_layout Chapter
297 \begin_layout Section
298 Lehenbiziko LyX dokumentua
301 \begin_layout Standard
303 Idazten hasteko prest zaude.
304 Hasi aurretik, ordea,
308 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
309 batzuk esan beharrean gaude.
312 \begin_layout Standard
313 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
314 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
315 Zorionez, erraza da: abiarazi LyX, aukeratu
317 Erabiltzailearen gida
324 Horrela baderitzozu, kargatu
328 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
329 Horrela, zure fitxategia LyX-en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
330 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
334 \begin_layout Plain Layout
335 Adibide gisa ere erabil ditzakezu LyX-en eginbide asko nola erabiltzen diren
342 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
346 menua erabili hauen artean mugitzeko.
349 \begin_layout Standard
354 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
355 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, baina LaTeX-en paketeak ere, DVI
356 eta PDF formatuen ikustaile bat.
357 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
358 ere, LyX-en instalatzaileak ezartzen baititu.
361 \begin_layout Standard
362 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
368 Pentsatu LyX-eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
369 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
373 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
374 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
378 \begin_layout Plain Layout
379 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
380 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
387 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
391 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
395 \begin_layout Standard
400 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
402 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
409 botoian klikatuz lor ditzakezu.
410 Ireki Landugabeko dokumentua,
414 , eta horren gainean idazteko
419 itxategia\SpecialChar \menuseparator
426 \SpecialChar \ldots{}
427 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
428 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
432 \begin_layout Standard
437 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
438 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
439 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
440 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
441 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
442 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
445 \begin_layout Subsection
446 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
449 \begin_layout Itemize
450 Ireki fitxategi berria
452 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
458 \begin_layout Itemize
459 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen dokumentua!.
462 \begin_layout Itemize
465 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
475 \begin_layout Itemize
482 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
485 menuarekin edo tresna-barrako
486 \begin_inset Graphics
487 filename ../../images/buffer-view_dvi.png
492 LyX-ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko
493 du, berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
498 \begin_layout Plain Layout
499 DVIren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
502 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
503 Eguneratu\SpecialChar \menuseparator
506 edo tresna-barrako botoia
507 \begin_inset Graphics
508 filename ../../images/buffer-update_dvi.png
512 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
516 -ko leihoan klikatu .
524 \begin_layout Itemize
525 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
528 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
534 \begin_layout Standard
535 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
536 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
540 \begin_layout Subsection
544 \begin_layout Standard
545 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
546 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
547 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
550 \begin_layout Description
551 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
552 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
554 Editatu\SpecialChar \menuseparator
558 \begin_inset Graphics
559 filename ../../images/undo.png
563 botoia) hautatuz behin eta berriz.
564 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
566 Editatu\SpecialChar \menuseparator
570 \begin_inset Graphics
571 filename ../../images/redo.png
579 \begin_layout Standard
580 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
584 \begin_layout Description
585 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
587 Editatu\SpecialChar \menuseparator
591 \begin_inset Graphics
592 filename ../../images/cut.png
598 Editatu\SpecialChar \menuseparator
602 \begin_inset Graphics
603 filename ../../images/copy.png
609 Editatu\SpecialChar \menuseparator
613 \begin_inset Graphics
614 filename ../../images/paste.png
618 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
619 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
620 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
623 \begin_layout Description
624 Bilatu/Ordeztu Erabili
626 Editatu\SpecialChar \menuseparator
638 \begin_inset Graphics
639 filename ../../images/dialog-show_findreplace.png
643 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
644 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
652 botoiarekin, eta erabil ezazu
656 aurkitu den hitza ordezteko
660 \begin_layout Plain Layout
661 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
662 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
663 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
664 komando bat idazten ari zarela.
670 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
671 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
672 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
675 \begin_layout Description
692 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
693 eran ezartzeko, erabili
695 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
698 menua (tresna-barrako
699 \begin_inset Graphics
700 filename ../../images/dialog-show_character.png
707 \begin_layout Description
708 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
720 \begin_layout Standard
721 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
723 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
724 erabiltzen saia zaitez.
727 \begin_layout Subsection
728 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
731 \begin_layout Standard
732 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
733 modura ohitzea izaten da.
746 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
747 Nahiz eta tua sutu arte
755 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
756 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
761 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
762 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
765 \begin_layout Standard
766 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
768 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
772 duzu" izakeran oinarritzen da.
773 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
774 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
779 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
783 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
784 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
788 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
789 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
790 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
791 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
798 \begin_layout Standard
799 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
801 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
804 Erabiltzailearen gida
806 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
807 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
808 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
809 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
811 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
812 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
813 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
814 itxurak arreta galarazten dizu.
817 \begin_layout Section
821 \begin_layout Standard
822 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
827 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
828 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
829 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
830 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
831 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
832 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
833 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
836 \begin_layout Standard
837 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
839 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
840 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
841 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
842 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
843 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
844 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
845 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
846 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
849 \begin_layout Standard
854 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
856 \begin_inset Graphics
857 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
864 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
865 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
869 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
870 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
871 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
875 \begin_layout Subsection
876 Atalak eta azpiatalak
879 \begin_layout Standard
884 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
892 \begin_layout Plain Layout
893 Ez daukazu lerro osoa
898 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
900 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
901 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
916 hautatzen duzula eta ez
920 , beherago azalduko da zergatia.
921 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
922 handiagoz ezartzen du.
923 Orain lerro-itzulera sakatu.
936 " egoerara igarotzen da.
937 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
941 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
942 Idatzi dokumentuaren sarrera:
945 \begin_layout LyX-Code
946 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
949 \begin_layout Standard
963 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
967 \begin_inset Quotes eld
973 \begin_inset Quotes erd
976 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
979 \begin_layout Standard
982 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
983 Sartu tekla, eta hautatu
988 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
994 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
995 atala zena, automatikoki 3.
996 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
997 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
998 zenbatzeaz eta konposatzeaz.
1001 \begin_layout Standard
1010 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1013 \begin_layout LyX-Code
1014 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1017 \begin_layout LyX-Code
1021 \begin_layout LyX-Code
1022 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1025 \begin_layout LyX-Code
1026 Azpiatalaren azalpena
1029 \begin_layout LyX-Code
1030 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1033 \begin_layout Standard
1034 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1043 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1044 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1049 ingurunera aldatu baita ere.
1050 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1051 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1053 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1056 \begin_layout Standard
1057 Zatitzeko maila sakonagoak
1070 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1071 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1072 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1074 Erabiltzailearen gida
1077 Atalen sailkapenean maila-altuena
1085 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1087 \begin_inset CommandInset ref
1089 reference "atal:dokumklaseak"
1096 \begin_layout Standard
1097 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1098 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1107 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, LyX-ek atal
1108 normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1109 Badaude "izardun" izenburuak
1118 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1119 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1122 \begin_layout Standard
1131 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1134 \begin_layout Subsection
1135 Zerrendak eta azpizerrendak
1138 \begin_layout Standard
1139 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1140 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1144 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1145 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1146 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1147 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1150 \begin_layout Itemize
1151 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1155 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1158 \begin_layout Itemize
1163 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1167 \begin_layout Itemize
1168 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1172 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1173 hitz batekin hasiko da.
1177 \begin_layout Itemize
1182 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1186 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1189 \begin_layout Standard
1190 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1191 zerrenda bat idatziko dugu.
1192 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1195 \begin_layout LyX-Code
1196 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1199 \begin_layout Standard
1200 eta sakatu Sartu tekla.
1210 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1211 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1212 Idatzi zure zergatiak:
1215 \begin_layout LyX-Code
1216 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1219 \begin_layout LyX-Code
1220 Matematikak WYSIWYG dira.
1223 \begin_layout LyX-Code
1224 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1225 \begin_inset Newline newline
1231 \begin_layout Standard
1232 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1236 sakatzean ez dira amaitzen.
1237 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1239 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1240 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1246 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1250 ingurunea (edo erabili
1253 \begin_inset space ~
1261 \begin_layout Standard
1262 Zerrenda polita lortu duzu.
1263 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1264 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1269 \begin_layout Plain Layout
1270 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1271 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea
1273 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1288 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1289 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1292 \begin_layout Standard
1293 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1302 , nolako itxura duten ikusteko.
1303 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1304 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1306 Lehen terminoa letra lodiz (
1310 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1314 \begin_layout Plain Layout
1315 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1316 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1317 eta aldagaitz bat ez bezala.
1326 ) batekin bereiztua dago.
1327 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1332 sakatzean sortzen da.
1335 \begin_layout Standard
1344 fitxategiko zerrenda.
1347 \begin_layout Standard
1348 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1349 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1350 Adibide gisa, eskemak.
1351 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1352 ezberdinak eduki ditzakete.
1353 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1354 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1357 Erabiltzailearen gida
1359 -n aurkituko dituzu.
1362 \begin_layout Subsection
1363 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1366 \begin_layout Standard
1367 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1371 aipamen motzentzat eta
1382 \begin_layout Plain Layout
1383 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1394 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1395 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1396 Olerkiak idatz ditzakezu
1400 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1401 barruan lerroak banatzeko
1406 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1408 Erabiltzailearen gida
1413 \begin_layout Standard
1430 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1431 \begin_inset Newline newline
1439 \begin_layout Chapter
1443 \begin_layout Standard
1444 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1445 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1447 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1448 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1449 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1451 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1452 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1453 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1454 i eta gaien aurkibideak.
1457 \begin_layout Section
1459 \begin_inset CommandInset label
1461 name "atal:dokumklaseak"
1468 \begin_layout Standard
1469 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1470 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1471 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1472 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1473 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1474 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1483 \begin_layout Plain Layout
1484 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (document-class)
1490 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1491 Tutoretza hau, adibidez,
1495 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1496 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1497 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1498 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1501 \begin_layout Standard
1502 Litekeena da zure dokumentua
1506 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1510 \begin_layout Plain Layout
1511 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1517 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1519 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
1522 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1523 Aldatu zure dokumentua
1527 dokumentu klasera, eta
1531 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1536 ingurunea erabil dezakezu.
1537 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1541 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1544 \begin_layout Standard
1545 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1546 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1547 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1548 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1550 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1554 \begin_inset space ~
1559 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1560 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1563 \begin_layout Standard
1564 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1565 Xehetasun gehiagorako, ikus
1567 Eginbide gehigarriak
1571 Dokumentu klase bereziak
1576 \begin_layout Standard
1577 \begin_inset Tabular
1578 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1579 <features tabularvalignment="middle">
1580 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1581 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1583 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1586 \begin_layout Plain Layout
1592 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1595 \begin_layout Plain Layout
1603 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1606 \begin_layout Plain Layout
1612 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1615 \begin_layout Plain Layout
1616 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1623 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1626 \begin_layout Plain Layout
1632 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1635 \begin_layout Plain Layout
1636 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1643 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1646 \begin_layout Plain Layout
1652 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1655 \begin_layout Plain Layout
1656 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1663 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1666 \begin_layout Plain Layout
1672 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1675 \begin_layout Plain Layout
1676 txostena + azala + kontrazala
1683 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1686 \begin_layout Plain Layout
1692 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1695 \begin_layout Plain Layout
1696 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1703 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1706 \begin_layout Plain Layout
1712 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1715 \begin_layout Plain Layout
1716 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1729 \begin_layout Section
1730 Txantiloiak: gutuna idaztea
1733 \begin_layout Standard
1734 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1740 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
1743 elkarrizketa-koadroan.
1744 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1746 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1747 gorputza, sinadura e.a.
1749 Beraz, LyX-ek gutunentzat
1753 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1754 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1758 \begin_layout Standard
1759 Ireki fitxategi berri bat
1761 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
1763 \begin_inset space ~
1774 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1778 \begin_layout Standard
1783 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1784 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1787 \begin_inset space ~
1797 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1798 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1799 Ohartuko zara, adibidez,
1803 inguruneak gorri koloredun "
1807 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1808 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1809 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1810 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1814 lerroa non kokatzen den.
1815 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1819 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1823 \begin_layout Standard
1824 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1825 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1827 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1828 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1829 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1830 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1834 \begin_layout Plain Layout
1835 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1836 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1839 \begin_inset space ~
1844 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1845 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1846 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1847 Itzultzeko, hautatu berriro
1851 zerrendako elementua.
1859 \begin_layout Standard
1860 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1862 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1863 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1864 lagungarri izan daiteke.
1865 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1866 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
1869 \begin_layout Section
1870 Dokumentuen tituluak
1873 \begin_layout Standard
1874 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
1875 ere barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
1879 \begin_layout Standard
1880 Itzul zaitez zure LyX dokumentura eta ziurtatu
1888 \begin_layout Plain Layout
1889 Gutun mota ez darabilzula,
1893 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
1898 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
1899 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
1903 ingurunearekin ezarri.
1904 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
1909 Idatzi data hirugarren lerroan
1914 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
1915 (edo bakar batean) eta ezarri
1920 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
1921 Dokumentuaren formatua
1925 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
1926 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
1929 \begin_layout Standard
1934 : Zuzendu titulua, egilea eta data
1941 \begin_layout Section
1942 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
1945 \begin_layout Standard
1946 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
1951 \begin_layout Plain Layout
1954 Erabiltzailearen gida
1958 Kapsulatutako objektuak
1960 eskuliburuetan azaltzen dira.
1965 etiketa jar diezaiekezu.
1966 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
1967 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
1968 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
1969 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez LyX arduratuko da.
1970 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
1971 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
1975 \begin_layout Subsection
1976 Zure aurreneko etiketa
1979 \begin_layout Standard
1980 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
1981 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
1988 \SpecialChar \menuseparator
1993 menua edo tresna-barrako
1994 \begin_inset Graphics
1995 filename ../../images/label-insert.png
2000 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2006 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2010 \begin_layout Standard
2011 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2015 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2017 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2018 erabil ditzakezu dokumentuan.
2019 Horitxi egingo dugu.
2022 \begin_layout Subsection
2023 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2026 \begin_layout Standard
2027 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2028 ataleko lekuren batean.
2032 \begin_layout LyX-Code
2033 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2034 \begin_inset Newline newline
2037 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2040 \begin_layout Standard
2041 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2045 \SpecialChar \menuseparator
2048 Erreferentzia gurutzatua
2050 menua edo tresna-barrako
2051 \begin_inset Graphics
2052 filename ../../images/dialog-show-new-inset_ref.png
2059 Erreferentzia gurutzatua
2061 izeneko leihoa bistaratuko da.
2062 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2072 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2073 orrialdean' elementua.
2078 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2079 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2082 \begin_inset space ~
2087 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2088 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2089 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2092 Kopiatu erreferentzia gisa
2095 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2096 uneko posizioan kopia daiteke
2101 \SpecialChar \menuseparator
2107 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2108 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2109 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2110 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu LaTeX zein argia den.
2111 '2 atala' adierazten du, 2.
2112 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2113 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2118 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2121 \begin_layout Standard
2122 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2123 LyX-en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2126 \begin_inset space ~
2131 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2134 \begin_inset space ~
2139 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2142 \begin_layout Subsection
2146 \begin_layout Standard
2147 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; probatzeko
2149 Gehitu atal berri bat 2.
2150 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2152 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2153 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2154 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2155 \begin_inset space ~
2158 azpiatala bezala agertuko da.
2159 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2160 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2164 \begin_layout Standard
2165 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2166 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2167 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2169 Erreferentzia gurutzatua
2171 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2174 \begin_layout Standard
2175 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2176 nahi baduzu, kopiatu
2178 Erabiltzailearen gida
2180 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2188 \begin_layout Plain Layout
2189 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2190 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2191 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2193 \begin_inset CommandInset ref
2195 reference "atal:dokumklaseak"
2200 \begin_inset space ~
2211 \begin_layout Standard
2216 : konpondu erreferentziak
2223 \begin_layout Section
2224 Oin-oharrak eta albokoak
2227 \begin_layout Standard
2228 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2229 \begin_inset Graphics
2230 filename ../../images/footnote-insert.png
2238 \begin_layout Plain Layout
2239 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2240 gezia irudikatzen du.
2249 \SpecialChar \menuseparator
2254 menua erabil dezakezu.
2255 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klik egin
2256 \begin_inset Graphics
2257 filename ../../images/footnote-insert.png
2262 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2264 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2268 \begin_layout LyX-Code
2269 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2272 \begin_layout Standard
2273 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2274 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2275 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2276 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2277 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2278 testua editatzeko aukera daukazu.
2281 \begin_layout Standard
2282 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2283 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2287 \begin_layout Plain Layout
2288 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2289 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2303 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2305 \begin_inset Graphics
2306 filename ../../images/footnote-insert.png
2311 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2312 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2316 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2324 \begin_layout Standard
2325 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2326 \begin_inset Graphics
2327 filename ../../images/marginalnote-insert.png
2333 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2337 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2340 \begin_layout Itemize
2341 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2344 \begin_layout Itemize
2345 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2348 \begin_layout Itemize
2353 \begin_layout Standard
2354 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2355 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2356 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2359 \begin_layout Standard
2364 : konpondu oin-oharrak
2371 \begin_layout Section
2373 \begin_inset CommandInset label
2375 name "atal:bibliografiak"
2382 \begin_layout Standard
2383 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2384 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2385 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2386 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2387 errazten dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak
2388 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2391 \begin_layout Standard
2392 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2397 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2399 \begin_inset Quotes eld
2404 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2407 \begin_inset Quotes erd
2410 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2411 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik LyX-ek automatikoki zenbaki
2412 bat daukan kutxa jartzen duela.
2413 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2416 \begin_inset space ~
2421 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2422 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2430 berriz irteeran agertzen da.
2431 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2438 \begin_inset Quotes eld
2448 \begin_layout Standard
2449 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2450 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2453 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2457 \begin_inset Graphics
2458 filename ../../images/dialog-show-new-inset_citation.png
2467 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2468 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2469 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2470 aukeratzea eskaintzen dizu.
2472 \begin_inset Quotes eld
2479 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2480 erabili erdian dagoen
2485 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2487 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2488 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2491 \begin_layout Standard
2496 elkarrizketa-koadroko
2499 \begin_inset space ~
2504 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2505 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2506 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2508 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2509 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2511 Bibliografia-elementua
2513 elkarrizketa-koadroko
2518 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2520 Erabiltzailearen gida
2525 \begin_layout Standard
2530 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2537 \begin_layout Section
2541 \begin_layout Standard
2542 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2543 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2544 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2550 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2552 \begin_inset space ~
2556 \begin_inset space ~
2565 \begin_inset space ~
2571 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2575 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2578 \begin_layout Standard
2579 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2584 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2585 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2586 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2591 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2594 \begin_layout Standard
2595 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2596 ezinezkoa baita editatzea.
2597 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2599 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
2602 menuan edo tresna-barrako
2603 \begin_inset Graphics
2604 filename ../../images/dialog-toggle_toc.png
2608 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2609 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2611 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2612 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2613 nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2615 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2617 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2619 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2623 \begin_layout Standard
2624 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2628 \begin_layout Standard
2633 : jarri gaien aurkibidea
2640 \begin_layout Chapter
2641 Matematika erabiltzea
2644 \begin_layout Standard
2645 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratz
2646 en baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen
2647 duten kontrol-karaktereak saihetsiz.
2648 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2649 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2650 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2651 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2652 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2653 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2656 \begin_inset space ~
2661 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2662 idazteko aukera izango duzu.
2665 \begin_layout Section
2669 \begin_layout Standard
2670 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2673 \begin_layout LyX-Code
2674 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2677 \begin_layout Standard
2678 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez LyX-en ez irteeran ere;
2679 hizkien eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako
2680 goi-indize bezala egotea nahiko zenuke.
2681 Konposaketa okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
2682 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2686 \begin_layout Standard
2687 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2688 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2689 \begin_inset Graphics
2690 filename ../../images/math-mode.png
2696 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2697 Matematika\SpecialChar \menuseparator
2699 \begin_inset space ~
2705 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2706 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2711 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2712 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2717 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2718 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2719 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2722 \begin_layout Standard
2728 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2729 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2731 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2733 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2736 \begin_layout Standard
2737 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2739 LaTeX-en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2745 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
2746 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
2747 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke.
2748 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
2749 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2750 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2753 \begin_layout Section
2754 Ekuazioetan murgiltzea
2757 \begin_layout Standard
2759 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2763 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2767 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2768 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2769 azaltzen dela ohartu.
2778 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2779 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2786 \begin_layout Standard
2787 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2788 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2798 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2801 Editatu\SpecialChar \menuseparator
2804 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2805 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2806 kanpoan kurtsorea balego eta
2814 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2815 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2822 \begin_layout Standard
2824 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2828 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2831 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2833 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2834 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2839 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2845 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2846 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2850 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2851 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2854 \begin_layout Section
2855 Berretzaile eta indizeak
2858 \begin_layout Standard
2862 \begin_inset space ~
2867 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
2869 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
2870 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
2879 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
2883 \begin_layout Standard
2884 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
2889 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
2891 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
2897 \begin_layout Standard
2907 ekuazioa matematika-eran.
2910 \begin_layout Section
2911 Matematikaren tresna-barra
2914 \begin_layout Standard
2915 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
2918 \begin_inset space ~
2923 erabiltzea komenigarria izaten da.
2924 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
2926 Editatu\SpecialChar \menuseparator
2931 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2934 menuen bidez sor daiteke.
2942 \begin_inset space ~
2947 erabiltzen irakatsiko dizugu;
2951 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
2954 \begin_layout Standard
2955 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
2956 aktibatu daiteke baita ere
2958 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
2962 Menu horretako 'Matematika'-ri dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-bar
2963 ra agertzen da behin betirako leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
2971 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
2972 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
2976 \begin_layout Subsection
2980 \begin_layout Standard
2984 \begin_inset space ~
2989 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
2990 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
2991 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
2992 jartzea eskaintzen dizutela.
2995 \begin_layout Subsection
2996 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
2999 \begin_layout Standard
3000 Erroketa bat idazteko, egin klik
3001 \begin_inset Graphics
3002 filename ../../images/math/sqrt.png
3007 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3011 \begin_layout Plain Layout
3014 Itzultzailearen oharra
3016 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3022 bere barruan kokatuko da.
3023 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3025 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3028 \begin_layout Standard
3030 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3033 ) edo karaktere taldean (
3034 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3037 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3038 Apaingarri motak tresna-barrako
3039 \begin_inset Graphics
3040 filename ../../images/math/hat.png
3044 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3045 Egin klik apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze
3046 -gune baten azpian (edo gainean).
3047 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3048 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3049 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3053 \begin_layout Standard
3054 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3055 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3061 \begin_inset Graphics
3062 filename ../../images/dialog-show_mathdelimiter.png
3070 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3071 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3072 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3073 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3074 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3075 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3078 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3079 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3082 \begin_layout Standard
3083 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3088 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3089 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3091 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3093 \begin_inset space ~
3096 ) bikotea txertatzea baino.
3099 \begin_layout Standard
3100 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3102 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3105 \begin_inset space ~
3115 -en bigarren legea eskalar eratik (
3116 \begin_inset Formula $f=ma$
3120 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3124 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3127 \begin_layout Subsection
3131 \begin_layout Standard
3135 \begin_inset space ~
3139 \begin_inset Graphics
3140 filename ../../images/math/frac.png
3151 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3152 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3154 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3159 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3160 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3161 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3162 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3165 \begin_layout Standard
3175 ekuazioa matematika-eran.
3178 \begin_layout Subsection
3179 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3182 \begin_layout Standard
3183 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3184 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3185 \begin_inset Formula $s$
3189 \begin_inset Formula $i$
3193 \begin_inset Formula $n$
3196 ) idazten ari zarela usteko du.
3197 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3198 rekin idatzi nahiko zenuen.
3199 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3200 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3202 \begin_inset Quotes eld
3206 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3210 \begin_inset Quotes erd
3214 \begin_inset Quotes eld
3218 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3222 \begin_inset Quotes erd
3228 \begin_layout Standard
3232 \begin_inset space ~
3238 \begin_inset Graphics
3239 filename ../../images/math/functions.png
3243 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3244 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3245 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3249 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3250 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3252 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3256 \begin_layout Standard
3257 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3258 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3259 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3260 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3261 \begin_inset Quotes eld
3265 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3269 \begin_inset Quotes erd
3273 \begin_inset Quotes eld
3277 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3281 \begin_inset Quotes erd
3284 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3287 \begin_layout Standard
3297 ekuazioa matematika-eran.
3300 \begin_layout Subsection
3304 \begin_layout Standard
3308 \begin_inset space ~
3314 \begin_inset Graphics
3315 filename ../../images/dialog-show_mathmatrix.png
3320 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3321 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3322 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3327 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3330 \begin_layout Standard
3331 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3336 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3340 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3344 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3347 \begin_layout Standard
3348 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3350 Editatu\SpecialChar \menuseparator
3352 \begin_inset space ~
3356 \begin_inset space ~
3361 menua edo matematikaren tresna-barrako
3362 \begin_inset Graphics
3363 filename ../../images/tabular-feature_append-row.png
3368 \begin_inset Graphics
3369 filename ../../images/tabular-feature_delete-row.png
3374 \begin_inset Graphics
3375 filename ../../images/tabular-feature_append-column.png
3380 \begin_inset Graphics
3381 filename ../../images/tabular-feature_delete-column.png
3388 \begin_layout Standard
3391 Erabiltzailearen gida
3393 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3394 aldatzen den ikasteko.
3395 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3396 taula bat idazteko, erabili LyX-en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3397 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3400 \begin_layout Subsection
3404 \begin_layout Standard
3405 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3406 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3407 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3408 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3409 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3412 Erabiltzailearen Gida
3414 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3417 \begin_layout Standard
3421 \begin_inset space ~
3427 \begin_inset Graphics
3428 filename ../../images/math-display.png
3433 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3435 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3439 \begin_inset space ~
3444 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3445 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3446 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3449 \begin_layout Itemize
3450 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3451 \begin_inset Formula $\sum$
3455 \begin_inset Formula $\int$
3458 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3461 \begin_layout Itemize
3462 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3463 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3466 \begin_layout Itemize
3467 Testua zentratuta dago.
3470 \begin_layout Standard
3471 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3475 \begin_layout Standard
3476 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3477 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3478 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3484 Hori eginez gero, ekuazio
3488 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3489 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3492 \begin_layout Standard
3501 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3505 \begin_layout Standard
3510 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3511 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3515 \begin_layout Plain Layout
3516 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3518 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3519 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3521 \begin_inset space ~
3526 menuarekin saiatzen?
3534 \begin_layout Standard
3535 \begin_inset Formula
3537 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3540 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3549 \begin_layout Section
3550 Matematikari buruzko gauza gehiago
3553 \begin_layout Standard
3554 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake LyX-ek.
3555 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3557 Erabiltzailearen gida
3559 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3562 \begin_layout Itemize
3563 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3566 \begin_layout Itemize
3567 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3570 \begin_layout Itemize
3571 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3574 \begin_layout Itemize
3575 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3576 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3579 \begin_layout Itemize
3581 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3582 zehar erabili ahal izango dituzu.
3586 \begin_layout Itemize
3587 Leku falta dela eta,
3591 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3594 \begin_layout Chapter
3598 \begin_layout Section
3599 LyX-en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3602 \begin_layout Standard
3603 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3605 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3607 Erabiltzailearen gida
3611 Kapsulatutako objektuak
3614 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3617 \begin_layout Itemize
3618 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3619 Taula bat lortzeko, erabili
3621 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3624 menua (tresna-barrako
3625 \begin_inset Graphics
3626 filename ../../images/tabular-insert.png
3631 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3635 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3639 \begin_layout Itemize
3640 LyX-ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3646 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3653 menua edo tresna-barrako
3654 \begin_inset Graphics
3655 filename ../../images/dialog-show-new-inset_graphics.png
3660 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3661 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
3662 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3665 \begin_layout Itemize
3666 LyX oso konfiguragarria da.
3667 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3668 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3669 Konfigurazio gehienak
3673 \SpecialChar \menuseparator
3681 menutik lantzen dira.
3682 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3684 Laguntza\SpecialChar \menuseparator
3690 \begin_layout Itemize
3691 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
3693 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3694 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3695 italiera, errusiera...).
3696 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3697 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3699 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
3700 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3703 \begin_layout Itemize
3704 LyX-eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3707 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
3718 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3723 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3724 Honi buruzko argitasunak
3726 Laguntza\SpecialChar \menuseparator
3729 menuan aurkituko dituzu.
3732 \begin_layout Itemize
3733 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3735 \begin_inset CommandInset ref
3737 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3742 \begin_inset space ~
3748 \begin_layout Itemize
3749 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3752 \begin_layout Itemize
3753 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3756 \begin_layout Section
3757 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
3758 \begin_inset CommandInset label
3760 name "atal:latexerabiltzaileak"
3767 \begin_layout Standard
3768 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3769 Baliteke LaTeX buruzko zerbait
3773 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3774 Hala ere, LyX erabiltzen hasten diren batzuei LaTeX ezaguna egingo zaie.
3775 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
3776 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3777 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
3778 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
3782 \begin_layout Standard
3783 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
3784 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3785 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3788 Eginbide gehigarriak
3792 Kapsulatutako objektuak
3794 eskuliburuek LyX eta LaTeX arteko desberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
3795 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3798 \begin_layout Subsection
3802 \begin_layout Standard
3803 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
3805 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
3807 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3809 \begin_inset space ~
3814 menua (tresna-barrako
3815 \begin_inset Graphics
3816 filename ../../images/ert-insert.png
3821 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
3824 \begin_layout Standard
3825 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
3826 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
3829 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
3831 TeX eratik ateratzeko sakatu
3835 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
3836 ra edo parentesi gisakoak).
3837 TeX eratik ateratzen zarenean, TeX-en zein komando idatzi duzun ezagutzen
3838 badu LyX-ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
3849 tekla sakatzen baduzu, LyX-ek "gamma" gorria
3850 \begin_inset Quotes eld
3854 \begin_inset Formula $\gamma$
3858 \begin_inset Quotes erd
3862 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
3866 \begin_inset space ~
3871 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat LaTeX-eko erabiltzaile
3875 \begin_layout Standard
3876 Bitxikeri bat, formula batean
3877 \begin_inset Quotes eld
3883 \begin_inset Quotes erd
3886 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
3887 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
3888 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
3891 \begin_layout Standard
3892 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak.
3893 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
3894 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
3895 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
3896 LyX-eko funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak
3897 eta edizioa bezalakoak) dezake.
3898 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
3899 Hala ere, hitzaurrean
3903 usepackage{pakete_izena}
3906 \begin_inset CommandInset ref
3908 reference "atal:aitzinsolasa"
3913 \begin_inset space ~
3916 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
3917 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
3920 \begin_layout Subsection
3921 LaTeX dokumentuak inportatzea: tex2lyx
3922 \begin_inset CommandInset label
3924 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3931 \begin_layout Standard
3932 LaTeX fitxategiak inporta ditzakezu LyX-era
3934 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
3935 Inportatu\SpecialChar \menuseparator
3937 \begin_inset space ~
3947 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
3949 LyX-ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
3950 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
3954 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
3958 \begin_layout Standard
3959 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
3963 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, LaTeX-eko gauza gehienak
3965 TeX moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
3969 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
3970 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
3973 \begin_layout Standard
3978 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
3982 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
3986 idatziz irakur dezakete.
3991 eskuliburuak onartzen ez diren LaTeX-eko komando eta inguruneak zerrendatzen
3992 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
3996 \begin_layout Standard
3997 Garrantzitsua da ulertzea
4002 \begin_inset Quotes eld
4006 \begin_inset Quotes erd
4009 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake LyX
4010 formatura, hau da, dagokion LyX-eko diseinu fitxategia egonez gero.
4011 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4012 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4013 Gauzak horrela, zure LaTeX fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez
4018 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen LaTeX-eko gauzak LyX-ek
4019 ulertzen dituen gauzetara.
4020 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4024 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4027 \begin_layout Subsection
4028 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
4031 \begin_layout Standard
4032 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4033 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
4034 n lan egin behar du.
4035 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
4038 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
4039 Esportatu\SpecialChar \menuseparator
4043 Horrek editatzen ari zaren
4047 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4052 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti LaTeX
4053 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
4056 \begin_layout Subsection
4060 \begin_layout Subsubsection
4064 \begin_layout Standard
4067 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
4070 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4071 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4072 Dokumentu-klasea aukeran LaTeX paketeentzako aukerak sar daiteke
4075 \begin_inset space ~
4083 \begin_layout Subsubsection
4084 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4085 \begin_inset CommandInset label
4087 name "atal:aitzinsolasa"
4094 \begin_layout Standard
4095 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
4096 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4099 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
4100 Ezarpenak\SpecialChar \menuseparator
4102 \begin_inset space ~
4107 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4108 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4109 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4112 \begin_layout Subsection
4116 \begin_layout Standard
4117 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4118 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4121 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4123 \begin_inset space ~
4127 \begin_inset space ~
4130 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4136 \begin_inset space ~
4145 motako fitxategi bat gehitzeko.
4150 eremuan BibTeX fitxategiak karga ditzakezu,
4154 eremuan berriz BibTeX-en estiloko fitxategiak.
4157 \begin_layout Standard
4158 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4163 \SpecialChar \menuseparator
4168 menua erabiliz (ikus
4169 \begin_inset CommandInset ref
4171 reference "atal:bibliografiak"
4176 \begin_inset space ~
4189 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4193 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4196 \begin_layout Section
4200 \begin_layout Standard
4201 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, LyX-ek
4202 edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4203 Hori gertatzen bada, LyX-ek LaTeX-en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko
4205 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4206 gertatu den lekura eramango zaitu LyX dokumentuan, horretaz gain errorearen
4207 zergatia bistaratuko du.