1 #LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
5 \save_transient_properties true
6 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
9 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
11 %This preamble is designed to ensure that the document prints
12 % out as advertised. If you mess with this preamble,
13 % parts of the document may not print out as expected. If you
14 % have problems LaTeXing this file, please contact
15 % the documentation team
16 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
18 % the pages of the TOC is numbered roman
19 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
20 \let\myTOC\tableofcontents
21 \renewcommand\tableofcontents{%
23 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
27 \use_default_options false
28 \maintain_unincluded_children false
30 \language_package default
33 \font_roman "palatino" "default"
34 \font_sans "helvet" "default"
35 \font_typewriter "courier" "default"
36 \font_math "auto" "auto"
37 \font_default_family default
38 \use_non_tex_fonts false
41 \font_sf_scale 100 100
42 \font_tt_scale 100 100
44 \use_dash_ligatures false
46 \default_output_format pdf2
48 \bibtex_command default
49 \index_command default
53 \pdf_title "The LyX Tutorial"
54 \pdf_author "LyX Team"
55 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
56 \pdf_keywords "LyX, documentation"
58 \pdf_bookmarksnumbered true
59 \pdf_bookmarksopen true
60 \pdf_bookmarksopenlevel 1
65 \pdf_pdfusetitle false
66 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
69 \use_package amsmath 1
70 \use_package amssymb 1
73 \use_package mathdots 1
74 \use_package mathtools 1
76 \use_package stackrel 1
77 \use_package stmaryrd 1
78 \use_package undertilde 1
80 \cite_engine_type default
84 \paperorientation portrait
94 \paragraph_separation indent
95 \paragraph_indentation default
97 \math_numbering_side default
101 \paperpagestyle headings
102 \tracking_changes false
103 \output_changes false
106 \html_be_strict false
120 egilea: \SpecialChar LyX
125 \begin_layout Plain Layout
126 Fitxategi honen arduradun nagusia
131 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
132 dokumentazioko posta-zerre
133 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
135 \begin_inset Newline newline
138 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
140 \begin_inset Newline newline
143 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
151 \begin_layout Standard
152 \begin_inset CommandInset toc
153 LatexCommand tableofcontents
160 \begin_layout Chapter
164 \begin_layout Section
165 Ongi etorri \SpecialChar LyX
169 \begin_layout Standard
170 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
171 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
173 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
174 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
175 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
176 Azken finean, \SpecialChar LyX
177 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
180 What You See Is What You Get
182 ) interfazea eskaintzean datza.
183 Hori bai, \SpecialChar LyX
184 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
187 \begin_layout Standard
188 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
189 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
190 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
191 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
193 -en ez direla erabilgarriak.
194 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
195 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
197 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
198 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
200 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
201 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
204 \begin_layout Standard
205 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
206 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
209 \begin_layout Section
210 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
213 \begin_layout Standard
214 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
223 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
224 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
231 \begin_layout Standard
232 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
233 zertxobait azaldu nahi dugu.
236 \begin_layout Subsection
237 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
240 \begin_layout Standard
241 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
242 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
243 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
244 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
247 \begin_layout Standard
253 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
254 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
256 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
261 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
262 \begin_inset CommandInset ref
264 reference "atal:latexerabiltzaileak"
268 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
269 -eko adituei zuzendua baitago.
272 \begin_layout Subsection
280 \begin_layout Itemize
282 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
287 \begin_layout Standard
290 Erabiltzailearen gida
296 \begin_layout Itemize
302 \begin_layout Standard
305 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
308 Kapsulatutako objektuak
314 \begin_layout Standard
315 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
316 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
320 \begin_layout Chapter
325 \begin_layout Section
326 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
330 \begin_layout Standard
332 Idazten hasteko prest zaude.
333 Hasi aurretik, ordea,
337 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
338 batzuk esan beharrean gaude.
341 \begin_layout Standard
342 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
343 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
344 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
347 Erabiltzailearen gida
354 Horrela baderitzozu, kargatu
358 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
359 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
360 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
361 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
365 \begin_layout Plain Layout
366 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
367 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
374 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
378 menua erabili hauen artean mugitzeko.
381 \begin_layout Standard
386 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
387 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
388 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
389 -en paketeak ere, PDF formatuen
391 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
392 ere, \SpecialChar LyX
393 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
396 \begin_layout Standard
397 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
398 -en fitxategi bat prestatu dugu.
404 Pentsatu \SpecialChar LyX
405 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
406 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
410 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
411 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
415 \begin_layout Plain Layout
416 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
417 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
424 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
428 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
429 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
433 \begin_layout Standard
438 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
440 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
447 botoian klikatuz lor ditzakezu.
448 Ireki Landugabeko dokumentua,
452 , eta horren gainean idazteko
454 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
462 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
463 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
467 \begin_layout Standard
472 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
473 -ekin landuago dauden gauza
474 politak burutzen erakutsiko dizute.
475 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
476 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
477 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
478 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
479 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
482 \begin_layout Subsection
483 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
486 \begin_layout Itemize
487 Ireki fitxategi berria
489 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
495 \begin_layout Itemize
496 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
500 \begin_layout Itemize
503 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
513 \begin_layout Itemize
514 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
521 Ikusi\SpecialChar menuseparator
524 menuarekin edo tresna-barrako
532 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
533 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
538 \begin_layout Plain Layout
539 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
542 Ikusi\SpecialChar menuseparator
543 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
546 edo tresna-barrako botoia
552 erabili eta \SpecialChar LaTeX
553 -en ekitaldia amaitzean
557 -ko leihoan klikatu .
565 \begin_layout Itemize
566 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
569 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
575 \begin_layout Standard
576 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
577 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
578 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
582 \begin_layout Subsection
586 \begin_layout Standard
588 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
589 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
590 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
593 \begin_layout Description
594 Desegin \SpecialChar LyX
595 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
596 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
598 Editatu\SpecialChar menuseparator
607 botoia) hautatuz behin eta berriz.
608 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
610 Editatu\SpecialChar menuseparator
623 \begin_layout Standard
624 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
628 \begin_layout Description
629 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
631 Editatu\SpecialChar menuseparator
642 Editatu\SpecialChar menuseparator
653 Editatu\SpecialChar menuseparator
662 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
663 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
664 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
667 \begin_layout Description
668 Bilatu/Ordeztu Erabili
670 Editatu\SpecialChar menuseparator
684 arg "dialog-show findreplace"
687 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
688 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
696 botoiarekin, eta erabil ezazu
700 aurkitu den hitza ordezteko
704 \begin_layout Plain Layout
705 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
707 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
708 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
709 komando bat idazten ari zarela.
715 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
716 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
717 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
720 \begin_layout Description
729 (karaktere etzanak, tresna-barrako
743 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
750 botoia) eran ezartzeko, erabili
752 Diseinua\SpecialChar menuseparator
755 menua (tresna-barrako
758 arg "dialog-show character"
764 \begin_layout Description
765 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
777 \begin_layout Standard
778 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
780 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
781 erabiltzen saia zaitez.
784 \begin_layout Subsection
785 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
789 \begin_layout Standard
790 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
791 -ek zuriuneak erabiltzeko
792 modura ohitzea izaten da.
805 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
806 Nahiz eta tua sutu arte
814 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
816 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
821 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
822 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
825 \begin_layout Standard
826 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
829 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
833 duzu" izakeran oinarritzen da.
834 Utzi \SpecialChar LyX
835 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
836 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
841 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
845 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
846 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
850 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
852 Azken finean, \SpecialChar LyX
853 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
854 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
855 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
862 \begin_layout Standard
864 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
865 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
868 Erabiltzailearen gida
870 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
871 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
872 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
873 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
875 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
876 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
877 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
878 itxurak arreta galarazten dizu.
881 \begin_layout Section
885 \begin_layout Standard
886 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
891 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
892 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
893 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
894 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
895 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
896 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
897 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
900 \begin_layout Standard
901 Inguruneak \SpecialChar LyX
902 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
904 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
905 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
906 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
907 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
908 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
909 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
910 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
912 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
915 \begin_layout Standard
920 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
922 \begin_inset Graphics
923 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
930 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
931 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
935 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
936 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
937 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
941 \begin_layout Subsection
942 Atalak eta azpiatalak
945 \begin_layout Standard
950 zure \SpecialChar LyX
951 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
959 \begin_layout Plain Layout
960 Ez daukazu lerro osoa
965 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
966 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
968 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
969 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
984 hautatzen duzula eta ez
988 , beherago azalduko da zergatia.
990 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
991 handiagoz ezartzen du.
992 Orain lerro-itzulera sakatu.
1005 " egoerara igarotzen da.
1006 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1010 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1011 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1014 \begin_layout LyX-Code
1015 Hau nire \SpecialChar LyX
1016 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1019 \begin_layout Standard
1034 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1038 \begin_inset Quotes eld
1044 \begin_inset Quotes erd
1047 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1050 \begin_layout Standard
1051 Gauzak hobetuz doaz.
1053 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1054 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1061 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1064 Dokumentu honi buruz
1067 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1068 atala zena, automatikoki 3.
1069 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1070 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1071 arduratuko baita zenbatzeaz
1075 \begin_layout Standard
1084 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1087 \begin_layout LyX-Code
1088 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1091 \begin_layout LyX-Code
1095 \begin_layout LyX-Code
1096 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1099 \begin_layout LyX-Code
1100 Azpiatalaren azalpena
1103 \begin_layout LyX-Code
1104 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1107 \begin_layout Standard
1108 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1118 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1119 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1124 ingurunera aldatu baita ere.
1125 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1126 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1127 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1129 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1132 \begin_layout Standard
1133 Zatitzeko maila sakonagoak
1146 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1147 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1148 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1150 Erabiltzailearen gida
1153 Atalen sailkapenean maila-altuena
1161 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1162 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1164 \begin_inset CommandInset ref
1166 reference "atal:dokumklaseak"
1173 \begin_layout Standard
1174 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1175 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1184 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1186 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1187 Badaude "izardun" izenburuak
1196 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1197 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1200 \begin_layout Standard
1209 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1212 \begin_layout Subsection
1213 Zerrendak eta azpizerrendak
1216 \begin_layout Standard
1218 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1219 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1223 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1224 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1225 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1226 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1229 \begin_layout Itemize
1230 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1234 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1237 \begin_layout Itemize
1242 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1246 \begin_layout Itemize
1247 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1251 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1252 hitz batekin hasiko da.
1256 \begin_layout Itemize
1261 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1266 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1269 \begin_layout Standard
1271 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1273 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1276 \begin_layout LyX-Code
1278 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1281 \begin_layout Standard
1282 eta sakatu Sartu tekla.
1293 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1294 emaitzan borobil bihurtzen da).
1295 Idatzi zure zergatiak:
1298 \begin_layout LyX-Code
1299 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1302 \begin_layout LyX-Code
1303 Matematikak WYSIWYG dira.
1306 \begin_layout LyX-Code
1307 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1308 \begin_inset Newline newline
1314 \begin_layout Standard
1315 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1319 sakatzean ez dira amaitzen.
1320 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1321 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1323 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1324 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1330 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1334 ingurunea (edo erabili
1337 \begin_inset space ~
1345 \begin_layout Standard
1346 Zerrenda polita lortu duzu.
1347 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1349 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1354 \begin_layout Plain Layout
1356 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1357 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1358 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1373 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1374 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1375 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1378 \begin_layout Standard
1379 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1388 , nolako itxura duten ikusteko.
1389 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1390 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1392 Lehen terminoa letra lodiz (
1396 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1400 \begin_layout Plain Layout
1401 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1402 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1403 eta aldagaitz bat ez bezala.
1412 ) batekin bereiztua dago.
1413 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1418 sakatzean sortzen da.
1421 \begin_layout Standard
1430 fitxategiko zerrenda.
1433 \begin_layout Standard
1434 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1435 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1436 Adibide gisa, eskemak.
1437 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1438 ezberdinak eduki ditzakete.
1439 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1440 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1443 Erabiltzailearen gida
1445 -n aurkituko dituzu.
1448 \begin_layout Subsection
1449 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1452 \begin_layout Standard
1453 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1457 aipamen motzentzat eta
1469 \begin_layout Plain Layout
1470 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1481 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1482 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1483 -eko ingurune bakarra da.
1484 Olerkiak idatz ditzakezu
1488 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1489 barruan lerroak banatzeko
1495 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1497 Erabiltzailearen gida
1502 \begin_layout Standard
1520 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1521 \begin_inset Newline newline
1529 \begin_layout Chapter
1533 \begin_layout Standard
1534 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1535 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1536 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1539 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1540 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1541 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1542 -ekin idaztera eramango
1544 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1545 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1546 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1547 i eta gaien aurkibideak.
1550 \begin_layout Section
1552 \begin_inset CommandInset label
1554 name "atal:dokumklaseak"
1561 \begin_layout Standard
1562 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1563 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1564 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1565 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1566 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1567 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1577 \begin_layout Plain Layout
1579 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1580 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1586 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1587 Tutoretza hau, adibidez,
1591 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1592 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1593 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1594 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1595 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1598 \begin_layout Standard
1599 Litekeena da zure dokumentua
1603 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1607 \begin_layout Plain Layout
1608 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1614 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1616 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1619 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1620 Aldatu zure dokumentua
1624 dokumentu klasera, eta
1628 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1633 ingurunea erabil dezakezu.
1634 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1638 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1641 \begin_layout Standard
1642 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1643 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1644 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1646 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1648 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1650 Adibidez, \SpecialChar LyX
1654 \begin_inset space ~
1659 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1660 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1663 \begin_layout Standard
1664 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1665 Xehetasun gehiagorako, ikus
1667 Eginbide gehigarriak
1671 Dokumentu klase bereziak
1676 \begin_layout Standard
1677 \begin_inset Tabular
1678 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1679 <features tabularvalignment="middle">
1680 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1681 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1683 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1686 \begin_layout Plain Layout
1692 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1695 \begin_layout Plain Layout
1703 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1706 \begin_layout Plain Layout
1712 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1715 \begin_layout Plain Layout
1716 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1723 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1726 \begin_layout Plain Layout
1732 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1735 \begin_layout Plain Layout
1736 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1743 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1746 \begin_layout Plain Layout
1752 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1755 \begin_layout Plain Layout
1756 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1763 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1766 \begin_layout Plain Layout
1772 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1775 \begin_layout Plain Layout
1776 txostena + azala + kontrazala
1783 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1786 \begin_layout Plain Layout
1792 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1795 \begin_layout Plain Layout
1796 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1804 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1807 \begin_layout Plain Layout
1813 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1816 \begin_layout Plain Layout
1817 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1830 \begin_layout Section
1831 Txantiloiak: gutuna idaztea
1834 \begin_layout Standard
1835 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1841 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1844 elkarrizketa-koadroan.
1845 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1847 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1848 gorputza, sinadura e.a.
1850 Beraz, \SpecialChar LyX
1855 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1856 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1860 \begin_layout Standard
1861 Ireki fitxategi berri bat
1863 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1865 \begin_inset space ~
1876 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1880 \begin_layout Standard
1885 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1886 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1889 \begin_inset space ~
1899 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1900 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1901 Ohartuko zara, adibidez,
1905 inguruneak gorri koloredun "
1909 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1910 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1911 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1912 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1916 lerroa non kokatzen den.
1917 Gogoratu \SpecialChar LyX
1918 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1922 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1923 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1927 \begin_layout Standard
1928 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1929 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1930 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1932 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1933 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1934 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1935 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1939 \begin_layout Plain Layout
1940 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1941 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1944 \begin_inset space ~
1949 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1950 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1951 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1952 Itzultzeko, hautatu berriro
1956 zerrendako elementua.
1964 \begin_layout Standard
1965 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1967 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1968 Azkenik, \SpecialChar LyX
1969 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1970 lagungarri izan daiteke.
1971 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1972 gain, \SpecialChar LyX
1973 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1976 \begin_layout Section
1977 Dokumentuen tituluak
1980 \begin_layout Standard
1982 -ek (\SpecialChar LaTeX
1983 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1984 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1987 \begin_layout Standard
1988 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1989 dokumentura eta ziurtatu
1997 \begin_layout Plain Layout
1998 Gutun mota ez darabilzula,
2002 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2007 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2008 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2012 ingurunearekin ezarri.
2013 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2018 Idatzi data hirugarren lerroan
2023 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2024 (edo bakar batean) eta ezarri
2029 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2030 Dokumentuaren formatua
2034 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2035 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2038 \begin_layout Standard
2043 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2050 \begin_layout Section
2051 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2054 \begin_layout Standard
2055 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2060 \begin_layout Plain Layout
2063 Erabiltzailearen gida
2067 Kapsulatutako objektuak
2069 eskuliburuetan azaltzen dira.
2074 etiketa jar diezaiekezu.
2075 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2076 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2077 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2078 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2080 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2082 eta \SpecialChar LaTeX
2083 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2087 \begin_layout Subsection
2088 Zure aurreneko etiketa
2091 \begin_layout Standard
2092 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2093 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2100 \SpecialChar menuseparator
2105 menua edo tresna-barrako
2112 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2118 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2122 \begin_layout Standard
2123 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2127 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2129 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2130 erabil ditzakezu dokumentuan.
2131 Horitxi egingo dugu.
2134 \begin_layout Subsection
2135 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2138 \begin_layout Standard
2139 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2140 ataleko lekuren batean.
2144 \begin_layout LyX-Code
2145 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2146 \begin_inset Newline newline
2149 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2152 \begin_layout Standard
2153 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2155 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2156 Erreferentzia gurutzatua
2158 menua edo tresna-barrako
2161 arg "dialog-show-new-inset ref"
2167 Erreferentzia gurutzatua
2169 izeneko leihoa bistaratuko da.
2170 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2180 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2181 orrialdean' elementua.
2186 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2187 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2190 \begin_inset space ~
2195 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2196 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2197 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2200 Kopiatu erreferentzia gisa
2203 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2204 uneko posizioan kopia daiteke
2208 \SpecialChar menuseparator
2213 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2214 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2215 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2216 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2218 '2 atala' adierazten du, 2.
2219 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2220 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2225 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2228 \begin_layout Standard
2229 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2231 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2234 \begin_inset space ~
2239 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2242 \begin_inset space ~
2247 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2250 \begin_layout Subsection
2254 \begin_layout Standard
2255 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2256 arduratzen dela; probatzeko
2258 Gehitu atal berri bat 2.
2259 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2261 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2262 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2263 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2264 \begin_inset space ~
2267 azpiatala bezala agertuko da.
2268 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2269 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2273 \begin_layout Standard
2274 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2275 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2276 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2278 Erreferentzia gurutzatua
2280 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2283 \begin_layout Standard
2284 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2285 nahi baduzu, kopiatu
2287 Erabiltzailearen gida
2289 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2297 \begin_layout Plain Layout
2298 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2299 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2300 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2302 \begin_inset CommandInset ref
2304 reference "atal:dokumklaseak"
2309 \begin_inset space ~
2320 \begin_layout Standard
2325 : konpondu erreferentziak
2332 \begin_layout Section
2333 Oin-oharrak eta albokoak
2336 \begin_layout Standard
2337 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2340 arg "footnote-insert"
2347 \begin_layout Plain Layout
2348 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2349 gezia irudikatzen du.
2358 \SpecialChar menuseparator
2363 menua erabil dezakezu.
2364 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2365 " hitzaren atzean eta klik egin
2368 arg "footnote-insert"
2372 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2375 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2379 \begin_layout LyX-Code
2381 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2384 \begin_layout Standard
2385 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2386 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2387 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2388 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2389 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2390 testua editatzeko aukera daukazu.
2393 \begin_layout Standard
2394 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2395 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2399 \begin_layout Plain Layout
2400 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2401 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2415 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2419 arg "footnote-insert"
2423 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2424 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2428 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2436 \begin_layout Standard
2437 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2440 arg "marginalnote-insert"
2445 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2449 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2452 \begin_layout Itemize
2453 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2456 \begin_layout Itemize
2457 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2460 \begin_layout Itemize
2465 \begin_layout Standard
2466 Aldatu \SpecialChar LyX
2467 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2468 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2469 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2472 \begin_layout Standard
2477 : konpondu oin-oharrak
2484 \begin_layout Section
2486 \begin_inset CommandInset label
2488 name "atal:bibliografiak"
2495 \begin_layout Standard
2496 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2497 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2498 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2499 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2500 eta \SpecialChar LaTeX
2501 -ek zure lana errazten
2502 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2503 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2506 \begin_layout Standard
2507 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2512 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2514 \begin_inset Quotes eld
2520 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2521 -eko dokumentazio taldea
2524 \begin_inset Quotes erd
2527 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2528 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2529 -ek automatikoki zenbaki
2530 bat daukan kutxa jartzen duela.
2531 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2534 \begin_inset space ~
2539 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2540 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2548 berriz irteeran agertzen da.
2549 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2556 \begin_inset Quotes eld
2566 \begin_layout Standard
2567 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2568 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2571 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2577 arg "dialog-show-new-inset citation"
2585 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2586 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2587 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2588 aukeratzea eskaintzen dizu.
2590 \begin_inset Quotes eld
2597 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2598 erabili erdian dagoen
2603 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2605 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2606 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2609 \begin_layout Standard
2614 elkarrizketa-koadroko
2617 \begin_inset space ~
2622 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2623 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2624 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2626 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2627 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2629 Bibliografia-elementua
2631 elkarrizketa-koadroko
2636 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2638 Erabiltzailearen gida
2643 \begin_layout Standard
2648 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2655 \begin_layout Section
2659 \begin_layout Standard
2660 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2662 -ekin erraz egingo duzu.
2663 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2669 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2671 \begin_inset space ~
2675 \begin_inset space ~
2684 \begin_inset space ~
2690 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2694 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2697 \begin_layout Standard
2698 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2703 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2704 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2705 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2710 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2713 \begin_layout Standard
2714 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2715 ezinezkoa baita editatzea.
2716 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2718 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2721 menuan edo tresna-barrako
2724 arg "dialog-toggle toc"
2727 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2728 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2730 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2731 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2732 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2733 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2735 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2737 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2739 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2743 \begin_layout Standard
2744 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2748 \begin_layout Standard
2753 : jarri gaien aurkibidea
2760 \begin_layout Chapter
2761 Matematika erabiltzea
2764 \begin_layout Standard
2765 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2766 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2767 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2768 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2769 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2770 -ekin ekuazioak idatzi baino
2771 programaketa lan bat gehiago delako.
2772 Zorionez, \SpecialChar LyX
2773 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2775 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2776 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2777 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2778 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2779 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2782 \begin_inset space ~
2787 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2788 idazteko aukera izango duzu.
2791 \begin_layout Section
2795 \begin_layout Standard
2796 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2799 \begin_layout LyX-Code
2800 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2803 \begin_layout Standard
2804 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2805 -en ez irteeran ere; hizkien
2806 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2807 e bezala egotea nahiko zenuke.
2808 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2809 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2810 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2814 \begin_layout Standard
2815 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2816 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2824 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2825 Matematika\SpecialChar menuseparator
2827 \begin_inset space ~
2834 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2835 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2840 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2841 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2846 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2847 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2848 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2851 \begin_layout Standard
2857 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2858 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2860 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2862 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2865 \begin_layout Standard
2866 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2869 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2875 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2876 exekutatu arte ezin izango duzu
2877 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2878 bila denbora asko gal daiteke.
2880 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2881 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2882 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2883 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2886 \begin_layout Section
2887 Ekuazioetan murgiltzea
2890 \begin_layout Standard
2892 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2896 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2900 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2901 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2902 azaltzen dela ohartu.
2911 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2912 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2919 \begin_layout Standard
2920 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2921 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2931 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2934 Editatu\SpecialChar menuseparator
2937 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2938 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2939 kanpoan kurtsorea balego eta
2947 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2948 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2955 \begin_layout Standard
2957 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2961 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2964 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2966 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2967 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2972 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2978 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2979 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2983 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2984 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2987 \begin_layout Section
2988 Berretzaile eta indizeak
2991 \begin_layout Standard
2995 \begin_inset space ~
3000 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3003 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3004 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3013 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3017 \begin_layout Standard
3018 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3023 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3025 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3031 \begin_layout Standard
3041 ekuazioa matematika-eran.
3044 \begin_layout Section
3045 Matematikaren tresna-barra
3048 \begin_layout Standard
3049 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3052 \begin_inset space ~
3057 erabiltzea komenigarria izaten da.
3058 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3060 Editatu\SpecialChar menuseparator
3065 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3068 menuen bidez sor daiteke.
3076 \begin_inset space ~
3081 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3085 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3088 \begin_layout Standard
3089 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3090 aktibatu daiteke baita ere
3092 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3096 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3099 arg "toolbar-toggle math"
3102 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3103 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3111 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3112 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3116 \begin_layout Subsection
3120 \begin_layout Standard
3124 \begin_inset space ~
3129 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3130 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3131 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3132 jartzea eskaintzen dizutela.
3135 \begin_layout Subsection
3136 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3139 \begin_layout Standard
3140 Erroketa bat idazteko, egin klik
3143 arg "math-insert \\sqrt"
3147 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3151 \begin_layout Plain Layout
3154 Itzultzailearen oharra
3156 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3162 bere barruan kokatuko da.
3163 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3166 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3169 \begin_layout Standard
3171 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3174 ) edo karaktere taldean (
3175 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3178 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3179 Apaingarri motak tresna-barrako
3182 arg "math-insert \\hat"
3185 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3186 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3187 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3188 ne baten azpian (edo gainean).
3189 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3190 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3191 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3195 \begin_layout Standard
3196 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3197 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3205 arg "dialog-show mathdelimiter"
3212 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3213 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3214 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3215 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3216 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3217 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3220 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3221 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3222 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3225 \begin_layout Standard
3226 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3231 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3232 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3234 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3236 \begin_inset space ~
3239 ) bikotea txertatzea baino.
3242 \begin_layout Standard
3243 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3245 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3248 \begin_inset space ~
3258 -en bigarren legea eskalar eratik (
3259 \begin_inset Formula $f=ma$
3263 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3267 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3270 \begin_layout Subsection
3274 \begin_layout Standard
3278 \begin_inset space ~
3286 arg "math-insert \\frac-square"
3295 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3296 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3298 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3303 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3304 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3305 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3306 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3309 \begin_layout Standard
3319 ekuazioa matematika-eran.
3322 \begin_layout Subsection
3324 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3327 \begin_layout Standard
3328 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3329 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3330 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3331 \begin_inset Formula $s$
3335 \begin_inset Formula $i$
3339 \begin_inset Formula $n$
3342 ) idazten ari zarela usteko du.
3343 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3344 rekin idatzi nahiko zenuen.
3345 Gainera, \SpecialChar LyX
3346 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3347 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3349 \begin_inset Quotes eld
3353 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3357 \begin_inset Quotes erd
3361 \begin_inset Quotes eld
3365 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3369 \begin_inset Quotes erd
3375 \begin_layout Standard
3379 \begin_inset space ~
3387 arg "math-insert \\functions"
3390 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3391 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3392 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3396 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3397 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3399 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3403 \begin_layout Standard
3404 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3405 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3406 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3407 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3408 \begin_inset Quotes eld
3412 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3416 \begin_inset Quotes erd
3420 \begin_inset Quotes eld
3424 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3428 \begin_inset Quotes erd
3431 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3434 \begin_layout Standard
3444 ekuazioa matematika-eran.
3447 \begin_layout Subsection
3451 \begin_layout Standard
3455 \begin_inset space ~
3463 arg "dialog-show mathmatrix"
3467 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3468 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3469 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3474 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3477 \begin_layout Standard
3478 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3483 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3487 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3491 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3494 \begin_layout Standard
3495 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3497 Editatu\SpecialChar menuseparator
3499 \begin_inset space ~
3503 \begin_inset space ~
3508 menua edo matematikaren tresna-barrako
3511 arg "tabular-feature append-row"
3517 arg "tabular-feature delete-row"
3523 arg "tabular-feature append-column"
3529 arg "tabular-feature delete-column"
3535 \begin_layout Standard
3538 Erabiltzailearen gida
3540 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3541 aldatzen den ikasteko.
3542 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3543 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3544 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3545 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3548 \begin_layout Subsection
3552 \begin_layout Standard
3553 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3554 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3555 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3556 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3557 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3560 Erabiltzailearen Gida
3562 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3565 \begin_layout Standard
3569 \begin_inset space ~
3581 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3583 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3587 \begin_inset space ~
3592 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3593 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3594 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3597 \begin_layout Itemize
3598 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3599 \begin_inset Formula $\sum$
3603 \begin_inset Formula $\int$
3606 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3609 \begin_layout Itemize
3610 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3611 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3614 \begin_layout Itemize
3615 Testua zentratuta dago.
3618 \begin_layout Standard
3619 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3623 \begin_layout Standard
3624 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3625 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3626 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3632 Hori eginez gero, ekuazio
3636 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3637 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3640 \begin_layout Standard
3649 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3653 \begin_layout Standard
3658 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3659 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3663 \begin_layout Plain Layout
3664 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3666 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3667 Matematika\SpecialChar menuseparator
3669 \begin_inset space ~
3674 menuarekin saiatzen?
3682 \begin_layout Standard
3683 \begin_inset Formula
3685 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3688 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3697 \begin_layout Section
3698 Matematikari buruzko gauza gehiago
3701 \begin_layout Standard
3702 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3704 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3706 Erabiltzailearen gida
3708 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3711 \begin_layout Itemize
3712 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3715 \begin_layout Itemize
3716 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3719 \begin_layout Itemize
3720 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3723 \begin_layout Itemize
3724 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3725 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3728 \begin_layout Itemize
3730 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3731 zehar erabili ahal izango dituzu.
3735 \begin_layout Itemize
3736 Leku falta dela eta,
3740 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3743 \begin_layout Chapter
3747 \begin_layout Section
3749 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3752 \begin_layout Standard
3753 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3754 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3756 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3758 Erabiltzailearen gida
3762 Kapsulatutako objektuak
3766 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3769 \begin_layout Itemize
3771 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3772 Taula bat lortzeko, erabili
3774 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3777 menua (tresna-barrako
3780 arg "tabular-insert"
3784 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3788 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3796 arg "toolbar-toggle table"
3801 the table toolbar will appear permanently.
3804 \begin_layout Itemize
3806 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3812 xertatu\SpecialChar menuseparator
3819 menua edo tresna-barrako
3822 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3826 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3827 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3829 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3832 \begin_layout Itemize
3834 oso konfiguragarria da.
3835 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3836 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3837 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3838 Konfigurazio gehienak
3842 \SpecialChar menuseparator
3850 menutik lantzen dira.
3851 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3853 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3859 \begin_layout Itemize
3861 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3862 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3863 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3864 italiera, errusiera...).
3865 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3866 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3868 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3869 -ek menuak eta errore-me
3870 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3873 \begin_layout Itemize
3875 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3878 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3889 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3894 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3895 Honi buruzko argitasunak
3897 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3900 menuan aurkituko dituzu.
3903 \begin_layout Itemize
3905 -ek \SpecialChar LaTeX
3906 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3908 \begin_inset CommandInset ref
3910 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3915 \begin_inset space ~
3921 \begin_layout Itemize
3922 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3925 \begin_layout Itemize
3926 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3929 \begin_layout Section
3932 -eko erabiltzaileentzat
3933 \begin_inset CommandInset label
3935 name "atal:latexerabiltzaileak"
3942 \begin_layout Standard
3944 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3945 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3950 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3951 Hala ere, \SpecialChar LyX
3952 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3953 ezaguna egingo zaie.
3954 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3955 -ek \SpecialChar LaTeX
3956 -ekin egin daitekeen gauza
3957 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3958 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3959 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3960 -ekin egin daitekeen
3961 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3962 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3966 \begin_layout Standard
3967 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3968 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3969 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3970 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3973 Eginbide gehigarriak
3977 Kapsulatutako objektuak
3979 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3980 eta \SpecialChar LaTeX
3981 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3982 -en \SpecialChar LaTeX
3983 -eko zenbait trikimailu
3984 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3987 \begin_layout Subsection
3992 \begin_layout Standard
3994 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
3998 komandoak \SpecialChar LyX
3999 -en erabil ditzakezu
4001 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4003 \begin_inset space ~
4008 menua (tresna-barrako
4015 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4019 \begin_layout Standard
4021 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4022 Sartu \SpecialChar TeX
4023 eran alderantzizko barra, ("
4026 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4029 eratik ateratzeko sakatu
4033 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4034 ra edo parentesi gisakoak).
4036 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4037 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4039 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4050 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4052 \begin_inset Quotes eld
4056 \begin_inset Formula $\gamma$
4060 \begin_inset Quotes erd
4064 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4068 \begin_inset space ~
4073 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4074 -eko erabiltzaile adituentza
4078 \begin_layout Standard
4079 Bitxikeri bat, formula batean
4080 \begin_inset Quotes eld
4086 \begin_inset Quotes erd
4089 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4090 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4091 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4094 \begin_layout Standard
4096 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4097 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4098 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4099 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4101 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4102 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4104 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4105 edizioa bezalakoak) dezake.
4107 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4108 -eko pakete guztiak onartu.
4109 Hala ere, hitzaurrean
4113 usepackage{pakete_izena}
4116 \begin_inset CommandInset ref
4118 reference "atal:aitzinsolasa"
4123 \begin_inset space ~
4126 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4127 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4130 \begin_layout Subsection
4132 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4133 \begin_inset CommandInset label
4135 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4142 \begin_layout Standard
4144 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4147 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4148 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4150 \begin_inset space ~
4160 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4163 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4164 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4168 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4172 \begin_layout Standard
4173 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4177 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4181 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4185 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4186 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4189 \begin_layout Standard
4194 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4198 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4202 idatziz irakur dezakete.
4207 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4208 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4209 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4213 \begin_layout Standard
4214 Garrantzitsua da ulertzea
4219 \begin_inset Quotes eld
4223 \begin_inset Quotes erd
4226 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4228 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4229 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4230 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4231 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4232 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4233 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4238 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4239 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4242 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4246 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4249 \begin_layout Subsection
4251 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4255 \begin_layout Standard
4257 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4258 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4259 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4260 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4262 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4266 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4267 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4272 Horrek editatzen ari zaren
4276 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4281 Azken finean, \SpecialChar LyX
4282 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4284 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4288 \begin_layout Subsection
4293 \begin_layout Subsubsection
4297 \begin_layout Standard
4300 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4303 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4304 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4305 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4306 paketeentzako aukerak sar daiteke
4309 \begin_inset space ~
4317 \begin_layout Subsubsection
4318 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4319 \begin_inset CommandInset label
4321 name "atal:aitzinsolasa"
4328 \begin_layout Standard
4329 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4331 zuzenean \SpecialChar LyX
4332 dokumentuan idatz ditzakezu.
4335 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4336 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4339 \begin_inset space ~
4344 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4345 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4346 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4350 \begin_layout Subsection
4355 \begin_layout Standard
4357 -ek Bib\SpecialChar TeX
4358 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4359 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4362 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4364 \begin_inset space ~
4368 \begin_inset space ~
4371 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4378 \begin_inset space ~
4388 motako fitxategi bat gehitzeko.
4393 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4394 fitxategiak karga ditzakezu,
4398 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4399 -en estiloko fitxategiak.
4402 \begin_layout Standard
4403 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4408 \SpecialChar menuseparator
4413 menua erabiliz (ikus
4414 \begin_inset CommandInset ref
4416 reference "atal:bibliografiak"
4421 \begin_inset space ~
4436 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4441 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4444 \begin_layout Section
4448 \begin_layout Standard
4449 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4452 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4453 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4454 -ek \SpecialChar LaTeX
4455 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4456 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4457 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4458 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4459 zergatia bistaratuko du.