1 #LyX 2.2 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
5 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
8 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
10 %This preamble is designed to ensure that the document prints
11 % out as advertised. If you mess with this preamble,
12 % parts of the document may not print out as expected. If you
13 % have problems LaTeXing this file, please contact
14 % the documentation team
15 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
17 \usepackage{ifpdf} % part of the hyperref bundle
18 \ifpdf % if pdflatex is used
20 % set fonts for nicer pdf view
21 \IfFileExists{lmodern.sty}{\usepackage{lmodern}}{}
23 \fi % end if pdflatex is used
25 % the pages of the TOC is numbered roman
26 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
27 \let\myTOC\tableofcontents
28 \renewcommand\tableofcontents{%
30 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
34 \use_default_options false
35 \maintain_unincluded_children false
37 \language_package default
40 \font_roman "default" "default"
41 \font_sans "default" "default"
42 \font_typewriter "default" "default"
43 \font_math "auto" "auto"
44 \font_default_family default
45 \use_non_tex_fonts false
48 \font_sf_scale 100 100
49 \font_tt_scale 100 100
51 \default_output_format default
53 \bibtex_command default
54 \index_command default
58 \pdf_title "The LyX Tutorial"
59 \pdf_author "LyX Team"
60 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
61 \pdf_keywords "LyX, documentation"
63 \pdf_bookmarksnumbered true
64 \pdf_bookmarksopen true
65 \pdf_bookmarksopenlevel 1
70 \pdf_pdfusetitle false
71 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
74 \use_package amsmath 0
75 \use_package amssymb 0
78 \use_package mathdots 1
79 \use_package mathtools 0
81 \use_package stackrel 0
82 \use_package stmaryrd 0
83 \use_package undertilde 0
85 \cite_engine_type default
89 \paperorientation portrait
99 \paragraph_separation indent
100 \paragraph_indentation default
101 \quotes_language english
104 \paperpagestyle headings
105 \tracking_changes false
106 \output_changes false
109 \html_be_strict false
122 egilea: \SpecialChar LyX
127 \begin_layout Plain Layout
128 Fitxategi honen arduradun nagusia
133 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
134 dokumentazioko posta-zerre
135 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
137 \begin_inset Newline newline
140 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
142 \begin_inset Newline newline
145 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
153 \begin_layout Standard
154 \begin_inset CommandInset toc
155 LatexCommand tableofcontents
162 \begin_layout Chapter
166 \begin_layout Section
167 Ongi etorri \SpecialChar LyX
171 \begin_layout Standard
172 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
173 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
175 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
176 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
177 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
178 Azken finean, \SpecialChar LyX
179 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
182 What You See Is What You Get
184 ) interfazea eskaintzean datza.
185 Hori bai, \SpecialChar LyX
186 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
189 \begin_layout Standard
190 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
191 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
192 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
193 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
195 -en ez direla erabilgarriak.
196 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
197 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
199 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
200 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
202 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
203 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
206 \begin_layout Standard
207 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
208 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
211 \begin_layout Section
212 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
215 \begin_layout Standard
216 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
225 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
226 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
233 \begin_layout Standard
234 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
235 zertxobait azaldu nahi dugu.
238 \begin_layout Subsection
239 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
242 \begin_layout Standard
243 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
244 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
245 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
246 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
249 \begin_layout Standard
255 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
256 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
258 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
263 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
264 \begin_inset CommandInset ref
266 reference "atal:latexerabiltzaileak"
270 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
271 -eko adituei zuzendua baitago.
274 \begin_layout Subsection
282 \begin_layout Itemize
284 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
286 \begin_inset Separator parbreak
293 \begin_layout Standard
296 Erabiltzailearen gida
302 \begin_layout Itemize
305 \begin_inset Separator parbreak
312 \begin_layout Standard
315 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
318 Kapsulatutako objektuak
324 \begin_layout Standard
325 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
326 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
330 \begin_layout Chapter
335 \begin_layout Section
336 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
340 \begin_layout Standard
342 Idazten hasteko prest zaude.
343 Hasi aurretik, ordea,
347 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
348 batzuk esan beharrean gaude.
351 \begin_layout Standard
352 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
353 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
354 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
357 Erabiltzailearen gida
364 Horrela baderitzozu, kargatu
368 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
369 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
370 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
371 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
375 \begin_layout Plain Layout
376 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
377 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
384 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
388 menua erabili hauen artean mugitzeko.
391 \begin_layout Standard
396 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
397 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
398 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
399 -en paketeak ere, PDF formatuen
401 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
402 ere, \SpecialChar LyX
403 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
406 \begin_layout Standard
407 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
408 -en fitxategi bat prestatu dugu.
414 Pentsatu \SpecialChar LyX
415 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
416 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
420 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
421 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
425 \begin_layout Plain Layout
426 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
427 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
434 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
438 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
439 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
443 \begin_layout Standard
448 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
450 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
457 botoian klikatuz lor ditzakezu.
458 Ireki Landugabeko dokumentua,
462 , eta horren gainean idazteko
464 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
472 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
473 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
477 \begin_layout Standard
482 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
483 -ekin landuago dauden gauza
484 politak burutzen erakutsiko dizute.
485 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
486 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
487 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
488 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
489 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
492 \begin_layout Subsection
493 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
496 \begin_layout Itemize
497 Ireki fitxategi berria
499 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
505 \begin_layout Itemize
506 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
510 \begin_layout Itemize
513 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
523 \begin_layout Itemize
524 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
531 Ikusi\SpecialChar menuseparator
534 menuarekin edo tresna-barrako
542 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
543 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
548 \begin_layout Plain Layout
549 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
552 Ikusi\SpecialChar menuseparator
553 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
556 edo tresna-barrako botoia
562 erabili eta \SpecialChar LaTeX
563 -en ekitaldia amaitzean
567 -ko leihoan klikatu .
575 \begin_layout Itemize
576 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
579 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
585 \begin_layout Standard
586 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
587 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
588 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
592 \begin_layout Subsection
596 \begin_layout Standard
598 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
599 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
600 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
603 \begin_layout Description
604 Desegin \SpecialChar LyX
605 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
606 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
608 Editatu\SpecialChar menuseparator
617 botoia) hautatuz behin eta berriz.
618 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
620 Editatu\SpecialChar menuseparator
630 \begin_inset Separator parbreak
637 \begin_layout Standard
638 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
642 \begin_layout Description
643 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
645 Editatu\SpecialChar menuseparator
656 Editatu\SpecialChar menuseparator
667 Editatu\SpecialChar menuseparator
676 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
677 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
678 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
681 \begin_layout Description
682 Bilatu/Ordeztu Erabili
684 Editatu\SpecialChar menuseparator
698 arg "dialog-show findreplace"
701 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
702 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
710 botoiarekin, eta erabil ezazu
714 aurkitu den hitza ordezteko
718 \begin_layout Plain Layout
719 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
721 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
722 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
723 komando bat idazten ari zarela.
729 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
730 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
731 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
734 \begin_layout Description
743 (karaktere etzanak, tresna-barrako
757 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
764 botoia) eran ezartzeko, erabili
766 Diseinua\SpecialChar menuseparator
769 menua (tresna-barrako
772 arg "dialog-show character"
778 \begin_layout Description
779 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
791 \begin_layout Standard
792 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
794 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
795 erabiltzen saia zaitez.
798 \begin_layout Subsection
799 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
803 \begin_layout Standard
804 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
805 -ek zuriuneak erabiltzeko
806 modura ohitzea izaten da.
819 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
820 Nahiz eta tua sutu arte
828 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
830 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
835 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
836 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
839 \begin_layout Standard
840 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
843 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
847 duzu" izakeran oinarritzen da.
848 Utzi \SpecialChar LyX
849 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
850 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
855 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
859 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
860 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
864 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
866 Azken finean, \SpecialChar LyX
867 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
868 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
869 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
876 \begin_layout Standard
878 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
879 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
882 Erabiltzailearen gida
884 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
885 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
886 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
887 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
889 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
890 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
891 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
892 itxurak arreta galarazten dizu.
895 \begin_layout Section
899 \begin_layout Standard
900 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
905 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
906 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
907 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
908 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
909 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
910 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
911 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
914 \begin_layout Standard
915 Inguruneak \SpecialChar LyX
916 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
918 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
919 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
920 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
921 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
922 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
923 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
924 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
926 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
929 \begin_layout Standard
934 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
936 \begin_inset Graphics
937 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
944 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
945 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
949 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
950 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
951 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
955 \begin_layout Subsection
956 Atalak eta azpiatalak
959 \begin_layout Standard
964 zure \SpecialChar LyX
965 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
973 \begin_layout Plain Layout
974 Ez daukazu lerro osoa
979 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
980 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
982 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
983 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
998 hautatzen duzula eta ez
1002 , beherago azalduko da zergatia.
1004 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
1005 handiagoz ezartzen du.
1006 Orain lerro-itzulera sakatu.
1019 " egoerara igarotzen da.
1020 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1024 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1025 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1028 \begin_layout LyX-Code
1029 Hau nire \SpecialChar LyX
1030 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1033 \begin_layout Standard
1048 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1052 \begin_inset Quotes eld
1058 \begin_inset Quotes erd
1061 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1064 \begin_layout Standard
1065 Gauzak hobetuz doaz.
1067 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1068 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1075 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1078 Dokumentu honi buruz
1081 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1082 atala zena, automatikoki 3.
1083 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1084 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1085 arduratuko baita zenbatzeaz
1089 \begin_layout Standard
1098 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1101 \begin_layout LyX-Code
1102 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1105 \begin_layout LyX-Code
1109 \begin_layout LyX-Code
1110 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1113 \begin_layout LyX-Code
1114 Azpiatalaren azalpena
1117 \begin_layout LyX-Code
1118 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1121 \begin_layout Standard
1122 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1132 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1133 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1138 ingurunera aldatu baita ere.
1139 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1140 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1141 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1143 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1146 \begin_layout Standard
1147 Zatitzeko maila sakonagoak
1160 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1161 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1162 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1164 Erabiltzailearen gida
1167 Atalen sailkapenean maila-altuena
1175 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1176 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1178 \begin_inset CommandInset ref
1180 reference "atal:dokumklaseak"
1187 \begin_layout Standard
1188 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1189 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1198 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1200 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1201 Badaude "izardun" izenburuak
1210 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1211 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1214 \begin_layout Standard
1223 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1226 \begin_layout Subsection
1227 Zerrendak eta azpizerrendak
1230 \begin_layout Standard
1232 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1233 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1237 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1238 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1239 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1240 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1243 \begin_layout Itemize
1244 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1248 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1251 \begin_layout Itemize
1256 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1260 \begin_layout Itemize
1261 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1265 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1266 hitz batekin hasiko da.
1270 \begin_layout Itemize
1275 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1280 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1283 \begin_layout Standard
1285 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1287 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1290 \begin_layout LyX-Code
1292 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1295 \begin_layout Standard
1296 eta sakatu Sartu tekla.
1307 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1308 emaitzan borobil bihurtzen da).
1309 Idatzi zure zergatiak:
1312 \begin_layout LyX-Code
1313 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1316 \begin_layout LyX-Code
1317 Matematikak WYSIWYG dira.
1320 \begin_layout LyX-Code
1321 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1322 \begin_inset Newline newline
1328 \begin_layout Standard
1329 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1333 sakatzean ez dira amaitzen.
1334 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1335 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1337 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1338 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1344 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1348 ingurunea (edo erabili
1351 \begin_inset space ~
1359 \begin_layout Standard
1360 Zerrenda polita lortu duzu.
1361 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1363 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1368 \begin_layout Plain Layout
1370 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1371 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1372 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1387 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1388 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1389 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1392 \begin_layout Standard
1393 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1402 , nolako itxura duten ikusteko.
1403 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1404 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1406 Lehen terminoa letra lodiz (
1410 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1414 \begin_layout Plain Layout
1415 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1416 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1417 eta aldagaitz bat ez bezala.
1426 ) batekin bereiztua dago.
1427 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1432 sakatzean sortzen da.
1435 \begin_layout Standard
1444 fitxategiko zerrenda.
1447 \begin_layout Standard
1448 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1449 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1450 Adibide gisa, eskemak.
1451 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1452 ezberdinak eduki ditzakete.
1453 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1454 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1457 Erabiltzailearen gida
1459 -n aurkituko dituzu.
1462 \begin_layout Subsection
1463 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1466 \begin_layout Standard
1467 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1471 aipamen motzentzat eta
1483 \begin_layout Plain Layout
1484 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1495 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1496 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1497 -eko ingurune bakarra da.
1498 Olerkiak idatz ditzakezu
1502 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1503 barruan lerroak banatzeko
1509 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1511 Erabiltzailearen gida
1516 \begin_layout Standard
1534 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1535 \begin_inset Newline newline
1543 \begin_layout Chapter
1547 \begin_layout Standard
1548 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1549 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1550 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1553 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1554 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1555 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1556 -ekin idaztera eramango
1558 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1559 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1560 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1561 i eta gaien aurkibideak.
1564 \begin_layout Section
1566 \begin_inset CommandInset label
1568 name "atal:dokumklaseak"
1575 \begin_layout Standard
1576 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1577 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1578 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1579 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1580 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1581 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1591 \begin_layout Plain Layout
1593 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1594 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1600 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1601 Tutoretza hau, adibidez,
1605 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1606 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1607 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1608 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1609 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1612 \begin_layout Standard
1613 Litekeena da zure dokumentua
1617 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1621 \begin_layout Plain Layout
1622 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1628 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1630 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1633 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1634 Aldatu zure dokumentua
1638 dokumentu klasera, eta
1642 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1647 ingurunea erabil dezakezu.
1648 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1652 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1655 \begin_layout Standard
1656 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1657 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1658 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1660 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1662 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1664 Adibidez, \SpecialChar LyX
1668 \begin_inset space ~
1673 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1674 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1677 \begin_layout Standard
1678 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1679 Xehetasun gehiagorako, ikus
1681 Eginbide gehigarriak
1685 Dokumentu klase bereziak
1690 \begin_layout Standard
1691 \begin_inset Tabular
1692 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1693 <features tabularvalignment="middle">
1694 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1695 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1697 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1700 \begin_layout Plain Layout
1706 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1709 \begin_layout Plain Layout
1717 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1720 \begin_layout Plain Layout
1726 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1729 \begin_layout Plain Layout
1730 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1737 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1740 \begin_layout Plain Layout
1746 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1749 \begin_layout Plain Layout
1750 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1757 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1760 \begin_layout Plain Layout
1766 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1769 \begin_layout Plain Layout
1770 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1777 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1780 \begin_layout Plain Layout
1786 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1789 \begin_layout Plain Layout
1790 txostena + azala + kontrazala
1797 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1800 \begin_layout Plain Layout
1806 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1809 \begin_layout Plain Layout
1810 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1818 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1821 \begin_layout Plain Layout
1827 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1830 \begin_layout Plain Layout
1831 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1844 \begin_layout Section
1845 Txantiloiak: gutuna idaztea
1848 \begin_layout Standard
1849 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1855 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1858 elkarrizketa-koadroan.
1859 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1861 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1862 gorputza, sinadura e.a.
1864 Beraz, \SpecialChar LyX
1869 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1870 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1874 \begin_layout Standard
1875 Ireki fitxategi berri bat
1877 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1879 \begin_inset space ~
1890 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1894 \begin_layout Standard
1899 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1900 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1903 \begin_inset space ~
1913 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1914 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1915 Ohartuko zara, adibidez,
1919 inguruneak gorri koloredun "
1923 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1924 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1925 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1926 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1930 lerroa non kokatzen den.
1931 Gogoratu \SpecialChar LyX
1932 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1936 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1937 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1941 \begin_layout Standard
1942 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1943 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1944 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1946 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1947 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1948 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1949 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1953 \begin_layout Plain Layout
1954 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1955 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1958 \begin_inset space ~
1963 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1964 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1965 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1966 Itzultzeko, hautatu berriro
1970 zerrendako elementua.
1978 \begin_layout Standard
1979 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1981 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1982 Azkenik, \SpecialChar LyX
1983 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1984 lagungarri izan daiteke.
1985 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1986 gain, \SpecialChar LyX
1987 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1990 \begin_layout Section
1991 Dokumentuen tituluak
1994 \begin_layout Standard
1996 -ek (\SpecialChar LaTeX
1997 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1998 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
2001 \begin_layout Standard
2002 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
2003 dokumentura eta ziurtatu
2011 \begin_layout Plain Layout
2012 Gutun mota ez darabilzula,
2016 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2021 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2022 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2026 ingurunearekin ezarri.
2027 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2032 Idatzi data hirugarren lerroan
2037 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2038 (edo bakar batean) eta ezarri
2043 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2044 Dokumentuaren formatua
2048 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2049 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2052 \begin_layout Standard
2057 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2064 \begin_layout Section
2065 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2068 \begin_layout Standard
2069 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2074 \begin_layout Plain Layout
2077 Erabiltzailearen gida
2081 Kapsulatutako objektuak
2083 eskuliburuetan azaltzen dira.
2088 etiketa jar diezaiekezu.
2089 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2090 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2091 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2092 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2094 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2096 eta \SpecialChar LaTeX
2097 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2101 \begin_layout Subsection
2102 Zure aurreneko etiketa
2105 \begin_layout Standard
2106 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2107 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2114 \SpecialChar menuseparator
2119 menua edo tresna-barrako
2126 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2132 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2136 \begin_layout Standard
2137 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2141 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2143 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2144 erabil ditzakezu dokumentuan.
2145 Horitxi egingo dugu.
2148 \begin_layout Subsection
2149 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2152 \begin_layout Standard
2153 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2154 ataleko lekuren batean.
2158 \begin_layout LyX-Code
2159 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2160 \begin_inset Newline newline
2163 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2166 \begin_layout Standard
2167 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2169 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2170 Erreferentzia gurutzatua
2172 menua edo tresna-barrako
2175 arg "dialog-show-new-inset ref"
2181 Erreferentzia gurutzatua
2183 izeneko leihoa bistaratuko da.
2184 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2194 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2195 orrialdean' elementua.
2200 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2201 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2204 \begin_inset space ~
2209 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2210 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2211 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2214 Kopiatu erreferentzia gisa
2217 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2218 uneko posizioan kopia daiteke
2222 \SpecialChar menuseparator
2227 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2228 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2229 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2230 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2232 '2 atala' adierazten du, 2.
2233 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2234 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2239 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2242 \begin_layout Standard
2243 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2245 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2248 \begin_inset space ~
2253 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2256 \begin_inset space ~
2261 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2264 \begin_layout Subsection
2268 \begin_layout Standard
2269 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2270 arduratzen dela; probatzeko
2272 Gehitu atal berri bat 2.
2273 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2275 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2276 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2277 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2278 \begin_inset space ~
2281 azpiatala bezala agertuko da.
2282 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2283 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2287 \begin_layout Standard
2288 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2289 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2290 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2292 Erreferentzia gurutzatua
2294 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2297 \begin_layout Standard
2298 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2299 nahi baduzu, kopiatu
2301 Erabiltzailearen gida
2303 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2311 \begin_layout Plain Layout
2312 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2313 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2314 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2316 \begin_inset CommandInset ref
2318 reference "atal:dokumklaseak"
2323 \begin_inset space ~
2334 \begin_layout Standard
2339 : konpondu erreferentziak
2346 \begin_layout Section
2347 Oin-oharrak eta albokoak
2350 \begin_layout Standard
2351 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2354 arg "footnote-insert"
2361 \begin_layout Plain Layout
2362 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2363 gezia irudikatzen du.
2372 \SpecialChar menuseparator
2377 menua erabil dezakezu.
2378 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2379 " hitzaren atzean eta klik egin
2382 arg "footnote-insert"
2386 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2389 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2393 \begin_layout LyX-Code
2395 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2398 \begin_layout Standard
2399 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2400 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2401 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2402 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2403 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2404 testua editatzeko aukera daukazu.
2407 \begin_layout Standard
2408 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2409 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2413 \begin_layout Plain Layout
2414 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2415 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2429 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2433 arg "footnote-insert"
2437 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2438 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2442 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2450 \begin_layout Standard
2451 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2454 arg "marginalnote-insert"
2459 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2463 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2466 \begin_layout Itemize
2467 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2470 \begin_layout Itemize
2471 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2474 \begin_layout Itemize
2479 \begin_layout Standard
2480 Aldatu \SpecialChar LyX
2481 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2482 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2483 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2486 \begin_layout Standard
2491 : konpondu oin-oharrak
2498 \begin_layout Section
2500 \begin_inset CommandInset label
2502 name "atal:bibliografiak"
2509 \begin_layout Standard
2510 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2511 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2512 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2513 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2514 eta \SpecialChar LaTeX
2515 -ek zure lana errazten
2516 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2517 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2520 \begin_layout Standard
2521 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2526 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2528 \begin_inset Quotes eld
2534 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2535 -eko dokumentazio taldea
2538 \begin_inset Quotes erd
2541 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2542 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2543 -ek automatikoki zenbaki
2544 bat daukan kutxa jartzen duela.
2545 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2548 \begin_inset space ~
2553 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2554 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2562 berriz irteeran agertzen da.
2563 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2570 \begin_inset Quotes eld
2580 \begin_layout Standard
2581 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2582 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2585 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2591 arg "dialog-show-new-inset citation"
2599 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2600 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2601 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2602 aukeratzea eskaintzen dizu.
2604 \begin_inset Quotes eld
2611 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2612 erabili erdian dagoen
2617 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2619 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2620 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2623 \begin_layout Standard
2628 elkarrizketa-koadroko
2631 \begin_inset space ~
2636 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2637 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2638 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2640 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2641 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2643 Bibliografia-elementua
2645 elkarrizketa-koadroko
2650 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2652 Erabiltzailearen gida
2657 \begin_layout Standard
2662 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2669 \begin_layout Section
2673 \begin_layout Standard
2674 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2676 -ekin erraz egingo duzu.
2677 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2683 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2685 \begin_inset space ~
2689 \begin_inset space ~
2698 \begin_inset space ~
2704 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2708 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2711 \begin_layout Standard
2712 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2717 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2718 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2719 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2724 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2727 \begin_layout Standard
2728 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2729 ezinezkoa baita editatzea.
2730 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2732 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2735 menuan edo tresna-barrako
2738 arg "dialog-toggle toc"
2741 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2742 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2744 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2745 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2746 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2747 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2749 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2751 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2753 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2757 \begin_layout Standard
2758 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2762 \begin_layout Standard
2767 : jarri gaien aurkibidea
2774 \begin_layout Chapter
2775 Matematika erabiltzea
2778 \begin_layout Standard
2779 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2780 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2781 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2782 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2783 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2784 -ekin ekuazioak idatzi baino
2785 programaketa lan bat gehiago delako.
2786 Zorionez, \SpecialChar LyX
2787 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2789 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2790 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2791 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2792 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2793 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2796 \begin_inset space ~
2801 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2802 idazteko aukera izango duzu.
2805 \begin_layout Section
2809 \begin_layout Standard
2810 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2813 \begin_layout LyX-Code
2814 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2817 \begin_layout Standard
2818 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2819 -en ez irteeran ere; hizkien
2820 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2821 e bezala egotea nahiko zenuke.
2822 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2823 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2824 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2828 \begin_layout Standard
2829 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2830 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2838 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2839 Matematika\SpecialChar menuseparator
2841 \begin_inset space ~
2848 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2849 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2854 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2855 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2860 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2861 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2862 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2865 \begin_layout Standard
2871 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2872 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2874 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2876 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2879 \begin_layout Standard
2880 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2883 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2889 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2890 exekutatu arte ezin izango duzu
2891 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2892 bila denbora asko gal daiteke.
2894 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2895 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2896 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2897 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2900 \begin_layout Section
2901 Ekuazioetan murgiltzea
2904 \begin_layout Standard
2906 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2910 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2914 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2915 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2916 azaltzen dela ohartu.
2925 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2926 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2933 \begin_layout Standard
2934 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2935 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2945 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2948 Editatu\SpecialChar menuseparator
2951 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2952 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2953 kanpoan kurtsorea balego eta
2961 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2962 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2969 \begin_layout Standard
2971 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2975 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2978 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2980 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2981 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2986 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2992 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2993 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2997 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2998 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
3001 \begin_layout Section
3002 Berretzaile eta indizeak
3005 \begin_layout Standard
3009 \begin_inset space ~
3014 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3017 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3018 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3027 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3031 \begin_layout Standard
3032 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3037 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3039 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3045 \begin_layout Standard
3055 ekuazioa matematika-eran.
3058 \begin_layout Section
3059 Matematikaren tresna-barra
3062 \begin_layout Standard
3063 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3066 \begin_inset space ~
3071 erabiltzea komenigarria izaten da.
3072 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3074 Editatu\SpecialChar menuseparator
3079 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3082 menuen bidez sor daiteke.
3090 \begin_inset space ~
3095 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3099 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3102 \begin_layout Standard
3103 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3104 aktibatu daiteke baita ere
3106 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3110 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3113 arg "toolbar-toggle math"
3116 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3117 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3125 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3126 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3130 \begin_layout Subsection
3134 \begin_layout Standard
3138 \begin_inset space ~
3143 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3144 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3145 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3146 jartzea eskaintzen dizutela.
3149 \begin_layout Subsection
3150 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3153 \begin_layout Standard
3154 Erroketa bat idazteko, egin klik
3157 arg "math-insert \\sqrt"
3161 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3165 \begin_layout Plain Layout
3168 Itzultzailearen oharra
3170 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3176 bere barruan kokatuko da.
3177 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3180 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3183 \begin_layout Standard
3185 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3188 ) edo karaktere taldean (
3189 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3192 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3193 Apaingarri motak tresna-barrako
3196 arg "math-insert \\hat"
3199 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3200 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3201 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3202 ne baten azpian (edo gainean).
3203 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3204 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3205 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3209 \begin_layout Standard
3210 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3211 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3219 arg "dialog-show mathdelimiter"
3226 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3227 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3228 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3229 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3230 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3231 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3234 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3235 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3236 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3239 \begin_layout Standard
3240 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3245 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3246 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3248 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3250 \begin_inset space ~
3253 ) bikotea txertatzea baino.
3256 \begin_layout Standard
3257 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3259 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3262 \begin_inset space ~
3272 -en bigarren legea eskalar eratik (
3273 \begin_inset Formula $f=ma$
3277 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3281 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3284 \begin_layout Subsection
3288 \begin_layout Standard
3292 \begin_inset space ~
3300 arg "math-insert \\frac-square"
3309 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3310 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3312 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3317 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3318 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3319 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3320 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3323 \begin_layout Standard
3333 ekuazioa matematika-eran.
3336 \begin_layout Subsection
3338 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3341 \begin_layout Standard
3342 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3343 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3344 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3345 \begin_inset Formula $s$
3349 \begin_inset Formula $i$
3353 \begin_inset Formula $n$
3356 ) idazten ari zarela usteko du.
3357 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3358 rekin idatzi nahiko zenuen.
3359 Gainera, \SpecialChar LyX
3360 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3361 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3363 \begin_inset Quotes eld
3367 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3371 \begin_inset Quotes erd
3375 \begin_inset Quotes eld
3379 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3383 \begin_inset Quotes erd
3389 \begin_layout Standard
3393 \begin_inset space ~
3401 arg "math-insert \\functions"
3404 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3405 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3406 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3410 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3411 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3413 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3417 \begin_layout Standard
3418 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3419 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3420 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3421 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3422 \begin_inset Quotes eld
3426 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3430 \begin_inset Quotes erd
3434 \begin_inset Quotes eld
3438 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3442 \begin_inset Quotes erd
3445 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3448 \begin_layout Standard
3458 ekuazioa matematika-eran.
3461 \begin_layout Subsection
3465 \begin_layout Standard
3469 \begin_inset space ~
3477 arg "dialog-show mathmatrix"
3481 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3482 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3483 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3488 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3491 \begin_layout Standard
3492 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3497 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3501 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3505 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3508 \begin_layout Standard
3509 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3511 Editatu\SpecialChar menuseparator
3513 \begin_inset space ~
3517 \begin_inset space ~
3522 menua edo matematikaren tresna-barrako
3525 arg "inset-modify tabular append-row"
3531 arg "inset-modify tabular delete-row"
3537 arg "inset-modify tabular append-column"
3543 arg "inset-modify tabular delete-column"
3549 \begin_layout Standard
3552 Erabiltzailearen gida
3554 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3555 aldatzen den ikasteko.
3556 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3557 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3558 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3559 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3562 \begin_layout Subsection
3566 \begin_layout Standard
3567 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3568 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3569 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3570 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3571 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3574 Erabiltzailearen Gida
3576 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3579 \begin_layout Standard
3583 \begin_inset space ~
3595 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3597 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3601 \begin_inset space ~
3606 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3607 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3608 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3611 \begin_layout Itemize
3612 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3613 \begin_inset Formula $\sum$
3617 \begin_inset Formula $\int$
3620 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3623 \begin_layout Itemize
3624 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3625 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3628 \begin_layout Itemize
3629 Testua zentratuta dago.
3632 \begin_layout Standard
3633 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3637 \begin_layout Standard
3638 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3639 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3640 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3646 Hori eginez gero, ekuazio
3650 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3651 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3654 \begin_layout Standard
3663 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3667 \begin_layout Standard
3672 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3673 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3677 \begin_layout Plain Layout
3678 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3680 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3681 Matematika\SpecialChar menuseparator
3683 \begin_inset space ~
3688 menuarekin saiatzen?
3696 \begin_layout Standard
3697 \begin_inset Formula
3699 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3702 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3711 \begin_layout Section
3712 Matematikari buruzko gauza gehiago
3715 \begin_layout Standard
3716 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3718 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3720 Erabiltzailearen gida
3722 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3725 \begin_layout Itemize
3726 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3729 \begin_layout Itemize
3730 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3733 \begin_layout Itemize
3734 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3737 \begin_layout Itemize
3738 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3739 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3742 \begin_layout Itemize
3744 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3745 zehar erabili ahal izango dituzu.
3749 \begin_layout Itemize
3750 Leku falta dela eta,
3754 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3757 \begin_layout Chapter
3761 \begin_layout Section
3763 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3766 \begin_layout Standard
3767 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3768 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3770 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3772 Erabiltzailearen gida
3776 Kapsulatutako objektuak
3780 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3783 \begin_layout Itemize
3785 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3786 Taula bat lortzeko, erabili
3788 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3791 menua (tresna-barrako
3794 arg "tabular-insert"
3798 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3802 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3810 arg "toolbar-toggle table"
3815 the table toolbar will appear permanently.
3818 \begin_layout Itemize
3820 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3826 xertatu\SpecialChar menuseparator
3833 menua edo tresna-barrako
3836 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3840 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3841 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3843 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3846 \begin_layout Itemize
3848 oso konfiguragarria da.
3849 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3850 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3851 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3852 Konfigurazio gehienak
3856 \SpecialChar menuseparator
3864 menutik lantzen dira.
3865 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3867 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3873 \begin_layout Itemize
3875 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3876 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3877 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3878 italiera, errusiera...).
3879 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3880 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3882 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3883 -ek menuak eta errore-me
3884 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3887 \begin_layout Itemize
3889 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3892 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3903 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3908 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3909 Honi buruzko argitasunak
3911 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3914 menuan aurkituko dituzu.
3917 \begin_layout Itemize
3919 -ek \SpecialChar LaTeX
3920 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3922 \begin_inset CommandInset ref
3924 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3929 \begin_inset space ~
3935 \begin_layout Itemize
3936 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3939 \begin_layout Itemize
3940 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3943 \begin_layout Section
3946 -eko erabiltzaileentzat
3947 \begin_inset CommandInset label
3949 name "atal:latexerabiltzaileak"
3956 \begin_layout Standard
3958 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3959 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3964 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3965 Hala ere, \SpecialChar LyX
3966 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3967 ezaguna egingo zaie.
3968 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3969 -ek \SpecialChar LaTeX
3970 -ekin egin daitekeen gauza
3971 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3972 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3973 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3974 -ekin egin daitekeen
3975 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3976 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3980 \begin_layout Standard
3981 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3982 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3983 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3984 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3987 Eginbide gehigarriak
3991 Kapsulatutako objektuak
3993 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3994 eta \SpecialChar LaTeX
3995 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3996 -en \SpecialChar LaTeX
3997 -eko zenbait trikimailu
3998 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
4001 \begin_layout Subsection
4006 \begin_layout Standard
4008 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
4012 komandoak \SpecialChar LyX
4013 -en erabil ditzakezu
4015 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4017 \begin_inset space ~
4022 menua (tresna-barrako
4029 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4033 \begin_layout Standard
4035 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4036 Sartu \SpecialChar TeX
4037 eran alderantzizko barra, ("
4040 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4043 eratik ateratzeko sakatu
4047 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4048 ra edo parentesi gisakoak).
4050 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4051 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4053 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4064 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4066 \begin_inset Quotes eld
4070 \begin_inset Formula $\gamma$
4074 \begin_inset Quotes erd
4078 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4082 \begin_inset space ~
4087 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4088 -eko erabiltzaile adituentza
4092 \begin_layout Standard
4093 Bitxikeri bat, formula batean
4094 \begin_inset Quotes eld
4100 \begin_inset Quotes erd
4103 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4104 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4105 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4108 \begin_layout Standard
4110 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4111 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4112 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4113 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4115 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4116 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4118 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4119 edizioa bezalakoak) dezake.
4121 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4122 -eko pakete guztiak onartu.
4123 Hala ere, hitzaurrean
4127 usepackage{pakete_izena}
4130 \begin_inset CommandInset ref
4132 reference "atal:aitzinsolasa"
4137 \begin_inset space ~
4140 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4141 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4144 \begin_layout Subsection
4146 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4147 \begin_inset CommandInset label
4149 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4156 \begin_layout Standard
4158 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4161 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4162 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4164 \begin_inset space ~
4174 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4177 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4178 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4182 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4186 \begin_layout Standard
4187 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4191 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4195 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4199 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4200 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4203 \begin_layout Standard
4208 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4212 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4216 idatziz irakur dezakete.
4221 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4222 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4223 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4227 \begin_layout Standard
4228 Garrantzitsua da ulertzea
4233 \begin_inset Quotes eld
4237 \begin_inset Quotes erd
4240 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4242 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4243 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4244 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4245 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4246 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4247 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4252 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4253 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4256 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4260 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4263 \begin_layout Subsection
4265 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4269 \begin_layout Standard
4271 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4272 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4273 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4274 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4276 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4280 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4281 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4286 Horrek editatzen ari zaren
4290 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4295 Azken finean, \SpecialChar LyX
4296 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4298 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4302 \begin_layout Subsection
4307 \begin_layout Subsubsection
4311 \begin_layout Standard
4314 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4317 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4318 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4319 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4320 paketeentzako aukerak sar daiteke
4323 \begin_inset space ~
4331 \begin_layout Subsubsection
4332 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4333 \begin_inset CommandInset label
4335 name "atal:aitzinsolasa"
4342 \begin_layout Standard
4343 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4345 zuzenean \SpecialChar LyX
4346 dokumentuan idatz ditzakezu.
4349 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4350 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4353 \begin_inset space ~
4358 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4359 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4360 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4364 \begin_layout Subsection
4369 \begin_layout Standard
4371 -ek Bib\SpecialChar TeX
4372 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4373 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4376 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4378 \begin_inset space ~
4382 \begin_inset space ~
4385 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4392 \begin_inset space ~
4402 motako fitxategi bat gehitzeko.
4407 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4408 fitxategiak karga ditzakezu,
4412 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4413 -en estiloko fitxategiak.
4416 \begin_layout Standard
4417 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4422 \SpecialChar menuseparator
4427 menua erabiliz (ikus
4428 \begin_inset CommandInset ref
4430 reference "atal:bibliografiak"
4435 \begin_inset space ~
4450 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4455 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4458 \begin_layout Section
4462 \begin_layout Standard
4463 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4466 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4467 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4468 -ek \SpecialChar LaTeX
4469 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4470 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4471 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4472 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4473 zergatia bistaratuko du.