1 #LyX 1.6.0svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
13 \font_typewriter courier
14 \font_default_family default
21 \paperfontsize default
30 \paperorientation portrait
33 \paragraph_separation indent
35 \quotes_language english
38 \paperpagestyle default
39 \tracking_changes false
58 \begin_layout Plain Layout
59 Fitxategi honen arduradun nagusia
64 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
65 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
67 \begin_inset Newline newline
70 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
72 \begin_inset Newline newline
75 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
83 \begin_layout Standard
84 \begin_inset CommandInset toc
85 LatexCommand tableofcontents
100 \begin_layout Standard
101 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
103 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
104 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
106 What You See Is What You Get
108 ) interfazea eskaintzean datza.
109 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
112 \begin_layout Standard
113 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
114 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
115 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
119 \begin_layout Standard
120 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
121 LyX-en ez direla erabilgarriak.
122 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
123 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
125 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
126 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
127 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
128 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
131 \begin_layout Standard
132 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
133 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
136 \begin_layout Section
137 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
140 \begin_layout Standard
141 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
146 -n agertzen den idazkera erabiltzen du.
147 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
152 Bai, une honetantxe esan nahi dugu.
155 \begin_layout Standard
156 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
157 zertxobait azaldu nahi dugu.
160 \begin_layout Subsection
161 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
164 \begin_layout Standard
165 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
169 \begin_layout Standard
170 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzerakoan zenbait ariketa
171 idazteko esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
172 Berdin digu errazak badira ere (lehengusinari ez esan zure ordez idazteko,
173 horrek ez baitu balio eta\SpecialChar \ldots{}
174 ) idatzi ariketa guzti-guztiak gauza bakoitza
176 Zure erosotasunerako(bai jatorrak garela!), inprimatu txosten hau PostScript®
180 \begin_layout Standard
181 LaTeX ezagutzen baduzu, tutoretza hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko
182 burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
183 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako jokaerak
187 \begin_layout Plain Layout
188 edo, era dotoreago batean,"ezaugarriak"
194 Baldin eta tutoretza osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
195 \begin_inset CommandInset ref
197 reference "atal:latexerabiltzaileak"
201 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
204 \begin_layout Subsection
212 \begin_layout Itemize
213 LyX-en ezaugarri guztien azalpen zehatzak.
217 \begin_layout Itemize
220 Erabiltzailearen Gida
225 \begin_layout Itemize
226 Serioski mintzatuz, zu ernatu eta tresna honekin idazten jartzea nahi dugu,
229 Erabiltzailearen Gida
231 bakarrik behar izango duzu.
232 LyX-en ezaugarri guztiak hemen sartuz gero
236 luzeegia izateaz gain informazio errepikatua eduki eta beti ere zaharkitua
241 \begin_layout Standard
242 Alferrikako lan errepikakor eta aspergarria izango litzateke
244 Erabiltzailearen Gida
246 bikoiztea, eta gainera zaharkitua geldituko litzateke (eta erabat luzea).
247 Gauzen sarrera egitea bakarrik nahi dugu; pentsatu atal bakoitzaren amaieran
250 Erabiltzailearen Gida
252 ikusi" bezalako esaldia agertuko dela.
256 \begin_layout Itemize
257 LaTeX-en azalpen zehatza.
261 \begin_layout Standard
263 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
264 berorri buruzko liburu bat lor dezakezu.
265 Gai honi buruz idatzita hainbat liburu on daude merkatuan (bai, alboko
266 kaleko frutategian adibidez).
267 Azken finean, zertarako gurpila berriz asmatu\SpecialChar \ldots{}
272 \begin_layout Standard
273 Beraz, gora bihotz ausartak, aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu eta.
274 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
278 \begin_layout Chapter
282 \begin_layout Section
283 Lehenbiziko LyX dokumentua
286 \begin_layout Standard
288 Idazten hasteko prest zaude.
289 Hasi aurretik, ordea, tutoretza hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa
290 gertatuko zaizulakoan, gauza batzuk esan beharrean gaude.
293 \begin_layout Standard
294 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
295 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
300 Erabiltzailearen Gida
310 Horrela baderitzozu, kargatu
314 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
315 Horrela, zure fitxategia LyX-en ezaugarrien erabilera gisa adibide ona
316 izango da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu.
317 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
321 menua erabili hauen artean mugitzeko.
322 Tutoretza honek ez ditu zehatz-mehatz azalduko beste LyX eskuliburuetan
323 agertzen diren gaiak.
324 Hasera batean nahiz eta zuretzako zailagoa izan,
328 motzagoa izatea lortzen du.
329 Beste gidak erabiltzera bultzatuko zaitu, epe luzera denbora asko aurreztuz.
332 \begin_layout Standard
333 Tutoretza-n programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
334 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, LaTeX,
338 edo dvi fitxategi-ikustailea eta
342 tresna (dvi formatutik PostScript®-era bihurtzen duen beste programaren
343 bat) eta (nola ez) inprimagailu bat.
344 Agian gehiegi suposatzea izango da, baina aurreko programatariko bat falta
345 bada zuk (edo sistemako administratzaileak) instalatu beharko duzu.
346 Beste eskuliburuetan instalazio-lanak nola egin aurkitu ahal izango dituzu.
349 \begin_layout Standard
350 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
356 Pentsatu LyX-eko ezaugarri dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
357 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
361 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
362 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
366 \begin_layout Plain Layout
367 Trikimailuak hori koloredun "oharretan" agertzen dira.
368 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
375 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
379 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
383 \begin_layout Standard
388 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
393 itxategia\SpecialChar \menuseparator
404 botoian klikatuz lor ditzakezu.
405 Ireki Landugabeko dokumentua,
409 , eta horren gainean idazteko
414 itxategia\SpecialChar \menuseparator
421 \SpecialChar \ldots{}
422 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
423 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak dvi irteeran nola eragiten
427 \begin_layout Standard
432 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
433 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
434 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
435 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
436 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
437 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
440 \begin_layout Subsection
441 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
444 \begin_layout Itemize
445 Ireki fitxategi berria
450 itxategia\SpecialChar \menuseparator
457 \SpecialChar \ldots{}
461 \begin_layout Itemize
462 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen idazkia!.
465 \begin_layout Itemize
471 itxategia\SpecialChar \menuseparator
478 \SpecialChar \ldots{}
482 \begin_layout Itemize
492 kusi\SpecialChar \menuseparator
500 Leiho nagusian unean lantzen ari diren komandoak ikusi ahal izango dituzu.
501 LaTeX-eko mezuak dira, oraingoz ezikusi ditzakezu.
502 LyX-ek xdvi programa (edo bestelako dvi ikustaria) abiatuko du; horrek
503 beste leiho berri bat sortuko du, berton zure dokumentua inprimatua nola
504 geldituko den erakutsiko dizun.
509 \begin_layout Plain Layout
510 xdvi atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
516 kusi\SpecialChar \menuseparator
521 guneratu\SpecialChar \menuseparator
528 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
532 -ko leihoan klikatu .
540 \begin_layout Itemize
546 itxategia\SpecialChar \menuseparator
553 \SpecialChar \ldots{}
561 \begin_layout Standard
562 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
563 Beste guztia huskeriak bakarrik dira,
569 Erabiltzailearen Gida
575 eskuliburuetan zehar azalduko direnak.
578 \begin_layout Subsection
582 \begin_layout Standard
583 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
584 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
585 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
588 \begin_layout Description
589 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
590 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
595 ditatu\SpecialChar \menuseparator
602 hautatuz behin eta berriz.
603 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
608 ditatu\SpecialChar \menuseparator
620 \begin_layout Standard
621 Gaur egun, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
622 Gauza guztientzako ez da erabilgarria (adibidez, dokumentuaren diseinuaren
624 Horietariko bakoitza LyX errorea bezala onartuta dago.
628 \begin_layout Description
629 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
634 ditatu\SpecialChar \menuseparator
646 ditatu\SpecialChar \menuseparator
658 ditatu\SpecialChar \menuseparator
665 testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
666 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
667 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
670 \begin_layout Description
671 Bilatu/Ordeztu Erabili
676 ditatu\SpecialChar \menuseparator
687 esaldi edo hitzak bilatzeko.
688 Elkarrizketa-koadroan, bilatu Bilatu hurrengoa botoiarekin, eta erabil
696 aurkitu den hitza ordezteko
700 \begin_layout Plain Layout
701 Amaitzean leihotxoa itxi.
702 Edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
703 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak (
715 edota matematikako hainbat bezala) modu honetan erabil ditzakezu.
716 Elkarrizketa-koadro gutxi batzuk,
721 itxategia\SpecialChar \menuseparator
729 bezalakoak, itxi arte leiho nagusian ezer egiten ez dizute utziko.
730 Ziurtatu leiho nagusian fokoa daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
731 komando bat idazten ari zarela.
737 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
738 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
739 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
742 \begin_layout Description
759 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
760 eran ezartzeko, erabili
765 iseinua\SpecialChar \menuseparator
775 \begin_layout Description
776 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
788 \begin_layout Standard
789 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
791 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
792 erabiltzen saia zaitez.
795 \begin_layout Subsection
796 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
799 \begin_layout Standard
800 Gauza zailenetariko bat (erabiltzaile berrientzako) LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
801 modura ohitzea izaten da.
818 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
819 Nahiz eta tua sutu arte zuriune (
823 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
824 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
829 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
830 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
833 \begin_layout Standard
834 Testu-prozesadore komertzial asko WYSIWYG izakeran oinarritzen dira: "ikusten
835 duzuna lortzen duzu".
836 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
840 duzu" izakeran oinarritzen da.
841 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
842 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
847 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
851 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
852 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
856 batek gramatika-ikuspegitik zereginik ez dauka; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
857 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
858 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
859 WYSIWYMen esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
866 \begin_layout Standard
867 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
869 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
870 Erabiltzailearen Gida-k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
871 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
872 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
873 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
875 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
876 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
877 Egungo testu-prozesadore estandarrekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
878 itxurak arreta galarazten dizu.
881 \begin_layout Section
885 \begin_layout Standard
886 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
891 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
892 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
893 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
894 Dokumentu-mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
895 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
896 Gutun batek, berriz, horietarikorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
897 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
900 \begin_layout Standard
901 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
903 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro-tarte
904 eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
905 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzerakoan: egunkari batek
906 bere tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak
907 erabil ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
908 lerrokatutakoa erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
909 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
910 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
913 \begin_layout Standard
918 menua tresna-barraren ezkerrean kokatua dago (
925 menuaren azpian, hain zuzen ere).
926 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
927 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "Estandarra" azaltzen
928 zuen, testuen ingurune lehenetsia.
929 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
930 Ireki Ingurunea menua saguarekin klikatuz eta hautatu bertako edozein elementu.
933 \begin_layout Subsection
934 Atalak eta azpiatalak
937 \begin_layout Standard
942 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
950 \begin_layout Plain Layout
951 Ez daukazu lerro osoa hautatu beharrik.
952 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
954 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
955 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
970 hautatzen duzula eta ez
974 , beherago azalduko da zergatia.
975 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
976 handiagoz ezartzen du.
977 Orain lerro-itzulera sakatu.
982 menuan "Atala"tik "Estandarra" egoerara igarotzen da.
983 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala, lerro-itzulera sakatzerakoan
984 amaitzen direla onartzen da.
988 \begin_layout Standard
989 Idatzi dokumentuaren sarrera:
992 \begin_layout LyX-Code
993 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
996 \begin_layout Standard
1006 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1010 \begin_inset Quotes eld
1016 \begin_inset Quotes erd
1019 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1022 \begin_layout Standard
1023 Gauzak hobetuz doaz.
1025 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
1026 lerro-itzulera, eta hautatu
1031 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1034 Dokumentu honi buruz
1037 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1038 atala zena, automatikoki 3.
1039 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1040 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
1041 zenbatze-eta konposatze-lanez.
1044 \begin_layout Standard
1045 Lerro itzulera sakatu, Estandarra ingurunera itzultzeko, eta datozen bost
1049 \begin_layout LyX-Code
1050 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1053 \begin_layout LyX-Code
1057 \begin_layout LyX-Code
1058 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1061 \begin_layout LyX-Code
1062 Azpiatalaren azalpena
1065 \begin_layout LyX-Code
1066 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1069 \begin_layout Standard
1070 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta Ingurunea menuan
1075 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1076 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1081 ingurunera aldatuko du.
1082 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1083 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1085 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1088 \begin_layout Standard
1089 Zatitzeko maila sakonagoak
1102 Beraiekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1103 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatugabe eta azpiparagrafo
1104 ak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1106 Erabiltzailearen Gida
1109 Zatitze maila-altuena
1117 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1119 \begin_inset CommandInset ref
1121 reference "atal:testuklaseak"
1128 \begin_layout Standard
1129 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1130 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1135 ingurunera (agian Ingurunea menuan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen
1136 badituzu, LyX-ek atal normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina
1138 Badaude "izardun" izenburuak
1147 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1148 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1151 \begin_layout Description
1156 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1159 \begin_layout Subsection
1160 Zerrendak eta azpizerrendak
1163 \begin_layout Standard
1164 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1165 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1169 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1170 beste denak berzenbatzea sahiestuko da.
1171 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik
1175 \begin_layout Plain Layout
1180 honetan behin eta berriz enfasia jartzen diogula azalpen honi.
1181 LyX-en filosofia nagusia da, ordea; beraz, barka iezaguzu.
1186 Dokumentu-mota ezberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1189 \begin_layout Itemize
1190 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1198 \begin_layout Plain Layout
1203 bat pinport formako apaingarri bat izaten da, eta hainbat itxura ezberdin
1204 erabiltzen ditu: borobila, izartxoa, irukia, e.a.
1209 zerrenda erabili beharko luke.
1212 \begin_layout Itemize
1217 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1221 \begin_layout Itemize
1222 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1226 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1227 hitz batekin hasiko da.
1231 \begin_layout Itemize
1236 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1240 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1243 \begin_layout Standard
1244 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1245 zerrenda bat idatziko dugu.
1246 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1249 \begin_layout LyX-Code
1250 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1253 \begin_layout Standard
1254 eta sakatu lerro-itzulera.
1264 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1265 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1266 Idatzi zure zergatiak:
1269 \begin_layout LyX-Code
1270 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1273 \begin_layout LyX-Code
1274 Matematikak WYSIWYG dira.
1277 \begin_layout LyX-Code
1278 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1281 \begin_layout Standard
1282 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1286 sakatzerakoan ez dira amaitzen.
1287 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1289 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1290 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1296 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1300 ingurunea (edo erabili
1307 \begin_layout Standard
1308 Zerrenda polita lortu duzu.
1309 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1310 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1315 \begin_layout Plain Layout
1316 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1317 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egin
1319 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1330 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat sartzean
1331 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1334 \begin_layout Standard
1335 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1344 , nolako itxura duten ikusteko.
1345 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1346 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (lerro-itzulera
1351 \begin_layout Standard
1352 Lehen terminoa letra lodiz (
1356 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1360 \begin_layout Plain Layout
1361 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1362 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1363 eta aldagaitz bat ez bezala.
1372 ) batekin bereiztua dago.
1373 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1378 (C-Spacebar) sakatzerakoan sortzen da.
1381 \begin_layout Description
1386 fitxategiko zerrenda.
1389 \begin_layout Standard
1390 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu.
1391 Adibide gisa, eskemak.
1392 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1393 ezberdinak eduki ditzakete.
1394 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adbz.
1395 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste baten barnean) buruko
1398 Erabiltzailearen Gida
1400 -n aurkituko dituzu.
1403 \begin_layout Subsection
1404 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1407 \begin_layout Standard
1408 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1412 aipamen motzentzat eta
1421 (tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia)
1425 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1426 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1427 Olerkiak idatz ditzakezu
1431 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1432 barruan lerroak banatzeko
1437 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1439 Erabiltzailearen Gida
1444 \begin_layout Description
1457 inguruneak honeko fitxategian konpondu:
1461 \begin_layout Plain Layout
1475 \begin_layout Chapter
1479 \begin_layout Standard
1480 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1481 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1483 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1484 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1485 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1487 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu-mota idazteko.
1488 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun ezaugarri asko azalduko
1489 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1490 i eta gaien aurkibideak.
1493 \begin_layout Section
1497 \begin_layout Standard
1498 \begin_inset CommandInset label
1500 name "atal:testuklaseak"
1504 Dokumentu-mota bakoitza era ezberdin batean konposatzen da.
1505 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1506 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1507 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1508 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1509 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1518 \begin_layout Plain Layout
1519 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (documentclass)
1525 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1526 Tutoretza hau, adibidez,
1530 (Book) testu-klasearekin idatzi da.
1531 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1532 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1533 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1536 \begin_layout Standard
1537 Litekeena da zure dokumentua
1541 (Article) testu-klasearekin
1545 \begin_layout Plain Layout
1546 Testu-klase lehenetsia izan ohi da.
1552 Saia zaitez beste testu-klase batera aldatzen (erabili
1557 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1561 menua), beraien konposaketa ezberdinak ikusteko.
1562 Aldatu zure dokumentua
1570 menuan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1575 ingurunea erabil dezakezu.
1576 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1580 menua aztertzearekin nahikoa duzu.
1583 \begin_layout Standard
1584 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1585 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1586 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1587 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1589 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1593 \begin_inset space ~
1598 testu-klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat (eta
1599 antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1602 \begin_layout Standard
1603 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1604 Xehetasun gehiagorako, ikus E
1610 Dokumentu-klase bereziak
1615 \begin_layout Standard
1616 \begin_inset Tabular
1617 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1619 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1620 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1622 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1625 \begin_layout Plain Layout
1631 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1634 \begin_layout Plain Layout
1642 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1645 \begin_layout Plain Layout
1651 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1654 \begin_layout Plain Layout
1655 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1662 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1665 \begin_layout Plain Layout
1671 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1674 \begin_layout Plain Layout
1675 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1682 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1685 \begin_layout Plain Layout
1691 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1694 \begin_layout Plain Layout
1695 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1702 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1705 \begin_layout Plain Layout
1711 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1714 \begin_layout Plain Layout
1715 txostena + azala + kontrazala
1722 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1725 \begin_layout Plain Layout
1731 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1734 \begin_layout Plain Layout
1735 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1742 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1745 \begin_layout Plain Layout
1751 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1754 \begin_layout Plain Layout
1755 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1768 \begin_layout Section
1769 Txantiloiak: eskutitza idaztea
1772 \begin_layout Standard
1773 Testu-klase ospetsuena
1778 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta
1783 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1790 elkarrizketa-koadroko
1793 \begin_inset space ~
1803 Eskutitza idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1805 Negozio-gutun bakoitza idazterakoan jasotzailearen eta zure helbideak,
1806 gorputza, sinadura e.a.
1808 Beraz, LyX-ek gutunentzat txantiloi bat dauka, gutun-adibidea duena; behin
1809 txantiloi bat eskuartean daukazula, gutun berri bat idazten duzun bakoitzean
1810 zatiren bat edo beste aldatzen duzu soilik.
1813 \begin_layout Standard
1814 Ireki fitxategi berri bat
1819 itxategia\SpecialChar \menuseparator
1821 \begin_inset space ~
1832 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1836 \begin_layout Standard
1841 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1842 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1845 \begin_inset space ~
1859 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1860 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, beroriekin jolasten ibil
1862 Ohartuko zara, adibidez,
1866 inguruneak gorri koloredun "
1870 " hitza testu aurretik agertzen duela.
1871 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1872 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1873 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1877 lerroa non kokatzen den.
1878 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1882 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzerakoan sinadurak gutunaren amaieran
1886 \begin_layout Standard
1887 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1888 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1890 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1891 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1892 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1893 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1897 \begin_layout Plain Layout
1898 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1899 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1902 \begin_inset space ~
1907 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1908 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1909 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1910 Itzultzeko, hautatu berriro Ingurunea menuko elementua.
1918 \begin_layout Standard
1919 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1921 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1922 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1923 lagungarri izan daiteke.
1924 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1925 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
1928 \begin_layout Section
1929 Dokumentuen tituluak
1932 \begin_layout Standard
1933 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua --- uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
1934 ere barne eduki ditzake --- dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
1940 dokumentura eta ziurtatu
1948 \begin_layout Plain Layout
1949 Gutun mota ez darabilzula,
1953 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
1958 testu-klasea erabiltzen ari dela.
1959 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
1963 ingurunearekin ezarri.
1964 Idatzi jurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
1969 Idatzi data hirugarren lerroan
1974 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
1975 (edo bakar batean) eta ezarri
1983 \begin_layout Standard
1984 Orain, ikusi emaitza nola inprimatuko den.
1987 \begin_layout Description
1988 Ariketa: Zuzendu titulua, egilea eta data
1995 \begin_layout Section
1996 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
1999 \begin_layout Standard
2000 Dokumentuko atal bati (edo azpiatala, edo edozein testu-zati bat) etiketa
2002 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2003 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2004 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia dezakezu.
2005 Atal eta oin-oharrekin gertatzen den bezala, erreferentzia gurutzatuetaz
2007 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2008 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
2012 \begin_layout Subsection*
2013 Zure aurreneko etiketa
2016 \begin_layout Standard
2017 Gure bigarren atala, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena, markatuko dugu.
2018 Klikatu ataleko izenburuaren amaieran eta hautatu
2025 \SpecialChar \menuseparator
2028 Etiketa\SpecialChar \ldots{}
2032 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizuna
2034 Ados klikatutakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburutik gertu
2038 \begin_layout Standard
2039 Ahaztu baino lehenago, etiketa ataleko edozein lekutan koka dezakezu; ataleko
2040 erreferentziak etiketaren aurretik dagoen azken atal edo azpiataleko izenburura
2042 Nola nahi ere, ataleko izenburuaren lerroan ezartzeak (edo agian ataleko
2043 aurreneko testu-lerroaren hasieran) atalaren hasierara zuzentzen du.
2046 \begin_layout Standard
2047 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2051 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2053 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruz dokumentuan erreferentzia
2054 gurutzatuak erabil ditzakezu.
2055 Oraintxe egingo dugu.
2058 \begin_layout Subsection*
2059 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2062 \begin_layout Standard
2063 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2064 ataleko lekuren batean.
2068 \begin_layout LyX-Code
2069 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2070 \begin_inset Newline newline
2073 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2076 \begin_layout Standard
2077 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2086 Erreferentzia gurutzatua
2091 Erreferentzia gurutzatua
2093 izeneko leihoa bistaratuko da.
2094 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2100 Hautatu hori (jatorriz aukeratuta egongo da) eta klikatu
2105 Orain jarri kurtsorea "orrialdean" hitzaren aurretik eta aldatu erreferentzi
2106 mota orrialde zenbakira elkarrizketa-koadroan eta klikatu
2111 Erabat zuzenak izateko, erreferentzia eta "atala" hitzaren artean
2114 \begin_inset space ~
2119 bat sartu beharko duzu.
2120 Egin gauza bera orrialdearen erreferentziarekin.
2123 \begin_layout Standard
2124 LyX-ek erreferentzia-kutxa batean jartzen du, kurtsorea dagoen lekuan.
2125 Inprimatutako dokumentuan erreferentzia markatzen duen kutxa hau orrialde
2126 edo atal zenbakiagatik (
2128 Erreferentzia gurutzatua
2130 elkarrizketa-koadroan hautatutakoaren arabera) ordezten da.
2136 kusi\SpecialChar \menuseparator
2141 guneratu\SpecialChar \menuseparator
2148 , eta ikusiko duzu azken orrialdean "2 atala" eta "1 orrialdea"ri (edo 2.
2149 atala kokatzen den orrialdea) erreferentzia egiten diogula.
2152 \begin_layout Standard
2153 Era probetxugarri batean, LyX-ekin dokumentua editatzen duzunean, gurutzatutako
2154 erreferentzia batek hiperesteka gisa dihardu; horren gainean klikatuta,
2157 Erreferentzia gurutzatua
2159 elkarrizketa-koadroa agertuko zaizu, eta klikatu Joan botoia kurtsorea
2160 aipatzen den etiketara mugitzeko.
2163 \begin_layout Subsection*
2167 \begin_layout Standard
2168 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; egiaztatze
2169 ko unea heldu zaizu.
2170 Gehitu atal berri bat 2.
2171 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2173 Orain exekutatu LaTeX berriro eta --- 'Voilà!'--- atalaren erreferentzia
2174 gurutzatua "3" izatera aldatu da; sinesgaitza eh? Aldatu "Dokumentu honi
2175 buruz" azpiatal batera, eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2176 \begin_inset space ~
2179 azpiatala bezala aipatuko du.
2180 Hori bai, orrialdearen erreferentzia aldatzeko etiketaren aurretik testu
2181 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2185 \begin_layout Standard
2186 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2187 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2188 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara (egunkarirako
2189 artikulua idaztean, adibidez),
2191 Erreferentzia gurutzatua
2193 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2196 \begin_layout Standard
2197 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2198 nahi baduzu, kopiatu
2200 Erabiltzailearen Gida
2202 -ko orrialde batzuk eta itsatsi zure dokumentuan
2206 \begin_layout Plain Layout
2207 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2208 eta artikulu testu-klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2209 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2211 \begin_inset CommandInset ref
2213 reference "atal:testuklaseak"
2225 \begin_layout Description
2226 Ariketa: zuzendu erreferentziak
2233 \begin_layout Section
2234 Oin-oharrak eta albokoak
2237 \begin_layout Standard
2238 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2241 \begin_inset space ~
2250 \begin_layout Plain Layout
2251 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2252 gezia irudikatzen du.
2264 \SpecialChar \menuseparator
2273 menua erabil dezakezu.
2274 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klikatu
2277 \begin_inset space ~
2283 Oin-orriari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2285 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2289 \begin_layout LyX-Code
2290 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2293 \begin_layout Standard
2294 Orain klikatu "oina" etiketadun botoia.
2295 Oin-oharraren kutxa desagertuko da, oin-oharraren marka inprimatuko den
2296 testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2297 Ekintza horri oin-oharra "tolestatzea" deitzen zaio.
2298 Oin-oharra destolestu nahi duzunean, klikatu "oina" botoia; horrela beraren
2299 testua editatzeko aukera daukazu.
2302 \begin_layout Standard
2303 Oin-oharraren izendatzailea zenbaki bat izan beharrean hitz bat izatearen
2304 zergatia galdetzen baduzu, erantzuna zera da: inprimatuko den testuan oin-orrie
2305 n zenbaketa egiteaz LyX arduratzen dela.
2306 Zure kabuz egiazta dezakezu dvi fitxategian (edo inprimatutako orrialdeetan)
2308 Oin-oharrak gehitzen badiozu, LyX-ek birzenbatuko ditu.
2309 Beraz, oin-oharren zenbaketa egiteaz LyX (LaTeX azken finean) arduratzen
2310 denez, LyX fitxategietan zenbakirik jarri beharrik ez dago.
2313 \begin_layout Standard
2314 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2315 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-ohar botoi bat
2319 \begin_layout Plain Layout
2320 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2321 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2335 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2337 \begin_inset Quotes eld
2349 \begin_inset Quotes erd
2353 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, klikatu
2357 botoia, kurtsorea oin-oharrean kokatuta dagoela.
2360 \begin_layout Standard
2361 Albo-oharrak gehitzeko, erabili
2364 \begin_inset space ~
2374 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2378 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2381 \begin_layout Itemize
2382 Pantailan kutxek "oina" eduki beharrean "albo" daukate.
2385 \begin_layout Itemize
2386 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2389 \begin_layout Itemize
2391 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2392 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2393 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, exekutatu LaTeX.
2396 \begin_layout Description
2397 Ariketa: zuzendu oin-oharrak
2404 \begin_layout Section
2408 \begin_layout Standard
2409 \begin_inset CommandInset label
2411 name "atal:bibliografiak"
2415 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2416 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2417 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2418 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2419 errazten dute automatikoki bibliografiako elementuak zenbatuz eta zitazioak
2420 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2423 \begin_layout Standard
2424 Joan dokumentu-amaierara eta aldatu
2429 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2431 \begin_inset Quotes eld
2436 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2439 \begin_inset Quotes erd
2442 zure lehen bibliografiako erreferentzi gisa.
2443 Ohartuko zarenez, LyX-ek automatikoki erreferentzia bakoitzaren aurretik
2444 zenbaki bat daukan kutxa jartzen du.
2445 Zuk lehen eremua erabiliko duzu, Giltza, erreferentzia horri LyX dokumentuan
2446 zehar aipamenak egiteko.
2447 Zenbaki bat izaten da lehenetsi gisa.
2448 Errazago oroitzeko, alda ezazu
2449 \begin_inset Quotes eld
2463 \begin_layout Standard
2464 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2465 nahi duzun kokalekua hain zuzen.
2471 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2473 \begin_inset space ~
2483 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2484 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2485 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatu nahi duzun bibliografiako elementua
2486 aukeratzea eskaintzen dizu.
2488 \begin_inset Quotes eld
2495 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2496 erabili erdian dagoen ezker-gezia txertatzeko.
2497 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2499 Orain, exekutatu LaTeX, eta ikusiko duzu zitazioak testuan giltzen artean
2500 agertzen direla, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2503 \begin_layout Standard
2504 Nola erabiltzen dira beste eremuak? Zitazioa elkarrizketa-koadroko
2507 \begin_inset space ~
2512 eremuak erreferentziaren ondoren, baina giltza artean, testua sartuko du
2513 (erreferentziatzen den liburu edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua
2514 zehazteko, adibidez).
2515 Inprimatzerakoan erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi
2517 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2518 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2520 Bibliografia-elementua
2522 elkarrizketa-koadroko
2527 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2529 Erabiltzailearen Gida
2534 \begin_layout Description
2535 Ariketa: zuzendu bibliografia eta zitazioak
2542 \begin_layout Section
2546 \begin_layout Standard
2547 Dokumentu-hasieran gaien aurkibidea jartzeko burutazioa izango zenuen, ez?
2548 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2549 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik lerro-itzulera sakatu
2555 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2559 \begin_inset space ~
2563 \begin_inset space ~
2574 \begin_inset space ~
2580 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2584 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2587 \begin_layout Standard
2588 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2593 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2594 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2595 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2600 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2603 \begin_layout Standard
2604 Dokumentua pantailan editatzerakoan, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2605 ezinezkoa baita editatzea.
2606 Gaien aurkibideari dagokion botoian, edo
2611 kusi\SpecialChar \menuseparator
2613 \begin_inset space ~
2618 menuan klikatuz banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2619 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuaren komandoak
2621 Hori tresna eraginkorra da.
2622 Dokumentuan zehar mugitzeko
2625 \begin_inset space ~
2630 leihoa erabil dezakezu: (azpi)atal baten izenburuan klikatuz bat elementuaren
2631 lerroa nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko
2632 zati horretan kokatuko du.
2633 Teklatuko geziak (kurtsorea mugitzeko erabiltzen direnak:
2634 \begin_inset Formula $\leftarrow$
2638 \begin_inset Formula $\uparrow$
2642 \begin_inset Formula $\downarrow$
2646 \begin_inset Formula $\rightarrow$
2649 ) ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera mugitzeko.
2650 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2652 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2656 \begin_layout Standard
2657 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2661 \begin_layout Description
2662 Ariketa: jarri gaien aurkibidea
2669 \begin_layout Chapter
2670 Matematika erabiltzea
2673 \begin_layout Standard
2674 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute zeren eta ekuazioak era dotorre
2675 batean kaleratzen baititu, testu prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak
2676 erabiltzen duten kontrol karaktereak sahietsiz.
2677 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2678 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2679 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM izaera dauka.
2680 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2681 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2682 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2686 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2687 idazteko aukera izango duzu
2691 \begin_layout Plain Layout
2692 LyX-ek ezin du egiaztatu idazten dituzun ekuazioak zuzenak al diren edo
2702 \begin_layout Section
2706 \begin_layout Standard
2707 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2710 \begin_layout LyX-Code
2711 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2714 \begin_layout Standard
2719 fitxategian ere, ez dauka itxura onik; hizkien eta berdintasun ikurraren
2720 artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indize bezala egotea nahiko
2722 Konposatze okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
2723 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu normala bezala konposatu du.
2727 \begin_layout Standard
2728 Horren ordez, egokiro konposatua izan dadin formula bat sortu dugu.
2729 Ekuazio bat sortzeko, klikatu tresna-barrako kolore urdineko
2730 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
2734 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematika-ekuazio hutsa izango
2735 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2740 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2741 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2750 ) ekuaziotik ateratzeko.
2751 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2752 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2755 \begin_layout Standard
2756 Exekutatu LaTeX eta begiratu
2761 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2762 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2764 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2766 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2769 \begin_layout Standard
2770 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2772 LaTeX-en, matematika espresioak testuaren eta
2778 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
2779 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
2780 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke, edozein pertsona haserraraziz.
2781 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
2782 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2783 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2784 Denboraren %99-an LaTeX-ek kaleratzen duenaren letra-tipo edo tarterik
2785 ez duzu aldatzerik nahi izango.
2786 Honela (barkatu hainbeste errepikatzeagatik) adierazpen matematikoez arduratuko
2787 zara, eta ez beraien egituraz.
2790 \begin_layout Section
2791 Ekuazioetan murgiltzea
2794 \begin_layout Standard
2796 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2800 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2804 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2805 Sartzerakoan matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa azaltzen
2815 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2816 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2821 Ezkerra, eskuina, gora eta behera geziak diren arren saguarekin klikatuz
2822 ekuazioko edozein lekutan kurtsorea koka dezakezu.
2825 \begin_layout Standard
2826 Matematika-eran idaztea testu normal bat editatzea bezala da, aurrerago
2827 azalduko dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2837 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2843 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2850 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2851 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren eskuinaldean eta kanpoan kurtsorea
2860 sakatzerakoan ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2861 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2868 \begin_layout Standard
2870 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2874 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2877 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, klikatu saguarekin kokaleku
2879 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2880 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2885 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2891 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2892 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2896 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2897 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2900 \begin_layout Section
2901 Berretzaile eta indizeak
2904 \begin_layout Standard
2908 \begin_inset space ~
2913 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondogo atala), askoz ere azkarragoa
2915 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
2916 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
2925 sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizean agertuko da.
2928 \begin_layout Standard
2929 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
2934 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
2936 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
2942 \begin_layout Description
2948 ekuazioa matematika-eran.
2951 \begin_layout Section
2955 \begin_layout Standard
2956 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko Matematikako panela erabiltzea
2957 komenigarria izaten da.
2958 Funtzio hauetariko asko tuarekin,
2963 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2971 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2978 menuen bidez sor daiteke.
2979 Matematikako panela erabiltzen irakatsiko dizugu; beste eskuliburuak irakurriz
2980 lasterbideak erabiltzen ikasiko duzu.
2986 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2991 atematika\SpecialChar \menuseparator
2993 \begin_inset space ~
2998 eta atal hau irakurtzen ari zaren bitartean irekita utzi.
3001 \begin_layout Subsection
3005 \begin_layout Standard
3006 Matematika panela-ak matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu:
3007 hainbat gezi, erlazio, eragile, batura eta integral.
3008 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3009 jartzea eskaintzen dizutela.
3012 \begin_layout Standard
3013 " Ez dago egin ezin dezakezunik...
3015 \begin_inset Formula $\heartsuit$
3021 \begin_layout Subsection
3022 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3025 \begin_layout Standard
3026 Erroketa bat idazteko, klikatu erroketa-ikurra daukan botoia.
3027 Erro ikurra agertuko da, eta kurtsorea bere barnean kokatuko da.
3028 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatiketak edota nahi
3030 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3033 \begin_layout Standard
3035 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3038 ) edo karaktere taldean (
3039 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3042 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3043 Apaingarri-motak panelean eskuragarri daude.
3044 Klikatu apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-g
3049 \begin_layout Plain Layout
3052 Itzultzailearen oharra
3054 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3060 baten azpian (edo gainean).
3061 Idatzi gogokoen duzun ekuazioa txertatze-gunean.
3062 Bi apaingarri multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3063 direnak, eta beraien tamaina finkatuta daukatenak, hizki soilentzako egokiagoak
3067 \begin_layout Standard
3068 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3069 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3074 botoia (kortxete artean laukitxo urdina dauka) eta
3078 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3079 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3082 \begin_layout Standard
3083 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-bi
3084 koteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3085 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3088 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3089 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzerakoan, ordea, ez da azaltzen).
3092 \begin_layout Standard
3093 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3098 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3099 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3101 Mugatzailea leihoa erabiltzeak mugatzaileen tamaina edukiaren arabera egokituko
3105 \begin_layout Standard
3106 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3108 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren klikatu
3111 \begin_inset space ~
3116 leihoko nahi duzun botoia.
3121 -en bigarren legea eskalar eratik (
3122 \begin_inset Formula $f=ma$
3126 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3130 Matrizei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3133 \begin_layout Subsection
3137 \begin_layout Standard
3138 Matematika-eran zatikiak idaztea oso erraza da.
3142 \begin_inset space ~
3151 botoia (zenbatzaile eta zatitzailean lauki urdinak ditu).
3152 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu.
3153 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3155 Klikatu zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3160 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3161 Zatiki bat lortu duzu !
3164 \begin_layout Standard
3165 Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna idazteko aukera daukazu:
3166 berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak, beste zatiki batzuk,
3167 integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3170 \begin_layout Description
3176 ekuazioa matematika-eran.
3179 \begin_layout Subsection
3180 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3183 \begin_layout Standard
3184 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3185 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderkaketa (
3186 \begin_inset Formula $s$
3190 \begin_inset Formula $i$
3194 \begin_inset Formula $n$
3197 ) idazten ari zarela usteko du.
3198 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3199 rekin idatzi nahiko zenuen.
3200 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3201 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3203 \begin_inset Quotes eld
3207 \begin_inset Formula $\sin x$
3211 \begin_inset Quotes erd
3215 \begin_inset Quotes eld
3219 \begin_inset Formula $sinx$
3223 \begin_inset Quotes erd
3229 \begin_layout Standard
3230 Hautatu klik bikoitzarekin "sin"
3239 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3240 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3244 sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3245 Idatzi orain "x", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3247 dvi fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3251 \begin_layout Standard
3252 TeX eran idazteko behar dituzun komando gehiago
3256 zerrendan aurkituko dituzu: trigonometri funtzioak eta beraien alderantzizkoak,
3257 hiperbole funtzioak, logaritmoak, limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3258 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3259 \begin_inset Quotes eld
3263 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3267 \begin_inset Quotes erd
3271 \begin_inset Quotes eld
3275 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3279 \begin_inset Quotes erd
3282 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3285 \begin_layout Description
3291 ekuazioa matematika-eran.
3294 \begin_layout Subsection
3298 \begin_layout Standard
3308 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, bi barra higikorrez osatua
3309 dago, matrizeko errenkada eta zutabe kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3310 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta klikatu
3322 \begin_layout Standard
3324 \begin_inset Formula $2\times3$
3327 -ko matrize batean 6 txertatze-gune jarriko ditu.
3328 Ohitura denez, txertatze-gune bakoitzean edozein adierazpen matematiko
3329 sar dezakezu: erroketa bat, beste azpimatrizea, eta abar.
3330 Beraietariko bakoitzean matematika ekuazio-mota ezberdinak ezarri diezazkiokezu.
3331 Nahi izanez gero, txertatze-gune bat edo beste hutsik utz dezakezu.
3334 \begin_layout Standard
3335 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3340 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3344 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3348 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3351 \begin_layout Standard
3352 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3357 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3367 \begin_inset space ~
3375 \begin_inset space ~
3381 Uneko kokapenaren ondoren gehituko ditu.
3382 Gehiegi direla? Erabili menu berdineko
3385 \begin_inset space ~
3393 \begin_inset space ~
3401 \begin_layout Standard
3404 Erabiltzailearen Gida
3406 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3407 aldatzen den ikasteko.
3408 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3409 taula bat idazteko, erabili LyX-en taula-euskarri harrigarria, taulak idazteko
3410 ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3413 \begin_layout Subsection
3417 \begin_layout Standard
3418 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3419 berdinean zeuden, lerroko edo barneko ekuazioak bezala ere ezagutzen dira.
3420 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3421 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3422 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke,
3423 eta lerro anitzetako ekuazioak adierazpen eran egon behar dute (ikus
3425 Erabiltzailearen Gida
3428 Gainera hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3431 \begin_layout Standard
3435 \begin_inset space ~
3443 \begin_inset space ~
3448 botoia, laukitxo urdin baten gainean eta azpian testu-marra bikotea marraztuta
3450 LyX-ek lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat
3452 Orain idatzi ekuazio bat eta exekutatu LaTeX bere itxura ikusteko.
3456 \begin_inset space ~
3461 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3462 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3463 Adierazpen erak barneko eratik bereizten dituen zenbait ezaugarri ditu:
3466 \begin_layout Itemize
3467 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3468 \begin_inset Formula $\sum$
3472 \begin_inset Formula $\int$
3475 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3478 \begin_layout Itemize
3479 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3480 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3483 \begin_layout Itemize
3484 Testua zentratuta dago.
3487 \begin_layout Standard
3488 Ezberdintasun hauek alde batera utziz, barneko eta adierazpen erako ekuazioak
3492 \begin_layout Standard
3493 Azken ohar bat adierazpen era konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa paragrafo
3494 berri batean edo ez idazten duzunean.
3495 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3497 Hori eginez gero, ekuazio osteko testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3498 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3501 \begin_layout Description
3506 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3510 \begin_layout Description
3511 Ariketa: atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3512 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3516 \begin_layout Plain Layout
3517 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3522 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3523 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3529 \begin_inset space ~
3534 menuarekin saiatzen?
3542 \begin_layout Standard
3543 \begin_inset Formula \[
3544 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3547 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
3554 \begin_layout Section
3555 Matematikari buruzko gauza gehiago
3558 \begin_layout Standard
3559 Matematika-eran gauza gehiago egin daiteke.
3560 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3562 Erabiltzailearen Gida
3564 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3567 \begin_layout Itemize
3568 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3571 \begin_layout Itemize
3572 Lerro anitzeko ekuazioak.
3575 \begin_layout Itemize
3576 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bat letra lodiz idaztea.
3579 \begin_layout Itemize
3580 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3581 honelakoengatik amaierako ziriborroa arte).
3584 \begin_layout Itemize
3586 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3587 zehar erabili ahal izango dituzu.
3588 Makro baten definizioa aldatuz, dokumentuko markoari dagokion erreferentzia
3589 guztiak eguneratuko dira.
3590 Makroek argumentuak jaso ditzakete.
3593 \begin_layout Itemize
3594 Denboraz larri gabiltzanez, tutoretza honetan azaldu ezin dizugun beste
3598 \begin_layout Chapter
3602 \begin_layout Section
3603 LyX-en beste ezaugarri garrantzitsu batzuk
3606 \begin_layout Standard
3607 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3609 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3611 Erabiltzailearen Gida
3614 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu bakarrik aipatuko ditugu...
3617 \begin_layout Itemize
3618 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3619 Taula bat lortzeko, erabili
3624 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3632 Klikatu taulan saguaren eskuineko botoiarekin eta
3635 \begin_inset space ~
3640 elkarrizketa-koadroa irekiko da, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3644 \begin_layout Itemize
3645 LyX-ek hainbat formatudun irudiak (JPEG eta bestelako bitmap formatuak,
3646 PostScript® eta LaTeX gordina bezalakoak barne) txertatzeko euskarria dauka.
3652 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3660 Ondoren, aukeratu txertatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3664 \begin_layout Itemize
3665 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
3666 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3669 \begin_layout Itemize
3670 Bertsio-kontrolaren euskarria dauka, RCS erabiliz (exekutatu
3674 komandoa xehetasun gehiagorako).
3677 \begin_layout Itemize
3678 LyX oso konfigurakorra da.
3679 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteera emaitza
3680 arte, hainbat eratan konfigura daitezke.
3681 Konfigurazio gehiena
3688 \SpecialChar \menuseparator
3697 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3702 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3712 \begin_layout Itemize
3713 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
3715 Horregatik, hainbat testu- prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3716 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekera, euskara,
3717 italiera, errusiera...).
3718 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntza batzuk ere onartzen ditu,
3719 arabiera edo hebreera adibidez.
3720 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
3721 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3724 \begin_layout Itemize
3725 LyX-eko menuek laster- k erabiltzen dituzte.
3731 itxategia\SpecialChar \menuseparator
3746 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3751 laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3752 Honi buruzko argitasunak
3757 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3764 menuan aurkituko dituzu.
3767 \begin_layout Itemize
3768 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3770 \begin_inset CommandInset ref
3772 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3779 \begin_layout Itemize
3780 Zuzentzaile ortografiko eta tesaurus-a erabilgarri daude.
3783 \begin_layout Itemize
3784 LyX leiho nagusiaren behealdean dagoen testu-kutxari bufertxoa deitzen zaio
3785 (emacs programak ere pareko ezaugarria dauka).
3786 Erabilgarritasun handiko ezarpen zabala lantzeko aukera eskaintzen dizu,
3787 zure dokumentua zatitzeko gaitasuna barne dela.
3788 Beste hitzetan, hobe duzu bufertxoan ezer ez idaztea zertan ari zaren jakin
3792 \begin_layout Section
3793 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
3796 \begin_layout Standard
3797 \begin_inset CommandInset label
3799 name "atal:latexerabiltzaileak"
3803 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3804 Baliteke LaTeX buruzko zerbait ikasi nahi izatea, eta ondorioz atal hau
3809 \begin_layout Standard
3810 LyX erabiltzen hasten den askori LaTeX ezaguna egingo zaio.
3811 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
3812 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3813 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
3814 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
3816 Gaur egun, LaTeX-eko idazki zaharrak bihurtzeko arazoak daude, eta beste
3817 zenbait gauzetan, baina etorriko diren bertsio garatuagoetan hau konponduko
3821 \begin_layout Standard
3822 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
3823 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3824 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3831 LaTeX adituen sekretuak
3833 kapitulupean, LyX eta LaTeX arteko ezberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
3834 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3837 \begin_layout Subsection
3841 \begin_layout Standard
3842 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
3844 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
3846 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3854 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
3857 \begin_layout Standard
3858 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
3859 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
3862 Inprimatzerakoan ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
3864 Sakatu TeX eratik ateratzeko zuriunea edo edozein karaktere ez-alfabetiko
3865 (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikurra edo parentesi gisakoak).
3866 TeX eratik ateratzen zarenean LyX-ek badaki zein TeX komando idatzi duzun
3867 eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
3874 idatzi eta ondoren zuriunea sakatzen baduzu LyX-ek "gamma" gorria
3875 \begin_inset Quotes eld
3879 \begin_inset Formula $\gamma$
3883 \begin_inset Quotes erd
3887 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du (kontutan hartu
3890 sin bezalako funtzioak gorriz jarraituko dutela, bere WYSIWYM itxura baita).
3894 \begin_inset space ~
3899 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batipat LaTeX-eko erabiltzaile
3903 \begin_layout Standard
3904 Bitxikeri bat, TeX eran kortxete bat idazten baduzu, hasiera eta amaierako
3905 kortxeteak gorriz txertatuko dira, TeX eratik aterako zaitu eta kurtsorea
3906 kortxete artean kokatuko du.
3907 LyX-ek ezagutzen ez dituen eta argumentuak jasotzen dituzten komandoak
3908 idazteko komenigarria izaten da.
3911 \begin_layout Standard
3912 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak (oraindik ez?).
3913 Zenbait landutako funtzio ez dira erabat onartzen, beste batzuk erabilgarriak
3914 dira baina ez dira WYSIWYM.
3915 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
3916 LyX-eko ezaugarri erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
3917 edizioa bezalakoak) dezake.
3918 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
3922 \begin_layout Standard
3927 usepackage{pakete_izena}
3930 \begin_inset CommandInset ref
3932 reference "atal:hitzaurrea"
3937 \begin_inset space ~
3940 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
3941 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
3944 \begin_layout Subsection
3945 LaTeX dokumentuak inportatzea: tex2lyx
3946 \begin_inset CommandInset label
3948 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3955 \begin_layout Standard
3958 You can import a LaTeX file into LyX by using the
3963 ile\SpecialChar \menuseparator
3968 mport\SpecialChar \menuseparator
3980 which will create a file
3988 --- and then open that file.
3989 If the translation doesn't work, you can try calling
3993 from the command line, possibly using fancier options.
3996 \begin_layout Standard
4002 will translate most legal LaTeX, but not everything.
4003 It will leave things it doesn't understand in TeX mode, so after translating
4008 , you can look for red text and hand-edit it to look right.
4011 \begin_layout Standard
4017 has its own manpage.
4018 Read it to find out about which LaTeX commands and environments aren't
4019 supported, bugs (and how to get around them), and how to use the various
4023 \begin_layout Subsection
4024 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
4027 \begin_layout Standard
4028 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4029 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
4030 n lan egin behar du.
4031 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
4037 itxategia\SpecialChar \menuseparator
4042 sportatu\SpecialChar \menuseparator
4046 Horrek editatzen ari zaren
4050 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4055 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzerakoan beti LaTeX
4056 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
4059 \begin_layout Subsection
4063 \begin_layout Subsubsection
4067 \begin_layout Standard
4073 iseinua\SpecialChar \menuseparator
4080 elkarrizketa-koadroak
4086 komandoan sar ditzakezun hainbat aukeren gaineko ardura hartzen du.
4087 Hemen aldatu klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4094 bidaliko zaizkion aukera-osagarriak
4097 \begin_inset space ~
4105 \begin_layout Subsubsection
4106 Hitzaurreko beste alderdi batzuk
4109 \begin_layout Standard
4110 \begin_inset CommandInset label
4112 name "atal:hitzaurrea"
4116 Hitzaurrean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
4117 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4120 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
4127 \begin_layout Plain Layout
4130 Itzultzailearen oharra
4132 : litekeena da LyX bertsio berrietan bide hau horrela ezin lantzea.
4137 \SpecialChar \menuseparator
4142 elkarrizketa-koadroa ireki eta bertan Hitzaurrea fitxan idatzi behar da.
4147 idatzi hautatu eta elkarrizketa-koadroan.
4148 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4151 \begin_layout Subsection
4155 \begin_layout Standard
4156 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4157 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4163 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4165 \begin_inset space ~
4169 \begin_inset space ~
4172 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4178 \begin_inset space ~
4183 menua bib motako fitxategi bat gehitzeko.
4188 izeneko elkarrizketa-koadro bat agerraraziko du.
4189 Bestalde, dokumentuan "
4191 BibTeX-ek sortutako erreferentzia
4193 k" izeneko botoia txertatuko du.
4194 Elkarrizketa-koadroa ixten baduzu, sortu berri den botoian klikatuz berriro
4214 \begin_layout Plain Layout
4215 LaTeX arruntean bezala, bereiztu bi bibliografia edo gehiago komaz, eta
4221 giltzetan idatziko zenuena idatzi.
4222 Estiloa eremuan, berriz, idatzi
4228 komandoko giltzetan idatziko zenuena.
4231 \begin_layout Standard
4232 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4233 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4235 \begin_inset space ~
4238 erreferentzia menua erabiliz (ikus
4239 \begin_inset CommandInset ref
4241 reference "atal:bibliografiak"
4246 \begin_inset space ~
4255 Zitazioa elkarrizketa-koadroko kutxan zure bib fitxategiko erreferentzia
4256 guztiak zerrendatuko dira.
4259 \begin_layout Section
4263 \begin_layout Standard
4264 Batzuetan dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzerakoan erroreak gerta daiteke,
4265 LyX-ek edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4266 Hori gertatzen bada, LyX-ek errore-kutxak ("errorea" hitzarekin) sortzen
4268 Kutxa horietan klikatuta, errorearen zergatia bistaratuko du.
4269 LyX-ek LaTeX-en sortutako erroreak gehituko ditu.
4270 Ohartu zaitez errore horien kokapenak askotan ez dutela garrantzirik izaten.