1 #LyX 2.1 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
7 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
9 %This preamble is designed to ensure that the document prints
10 % out as advertised. If you mess with this preamble,
11 % parts of the document may not print out as expected. If you
12 % have problems LaTeXing this file, please contact
13 % the documentation team
14 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
16 \usepackage{ifpdf} % part of the hyperref bundle
17 \ifpdf % if pdflatex is used
19 % set fonts for nicer pdf view
20 \IfFileExists{lmodern.sty}{\usepackage{lmodern}}{}
22 \fi % end if pdflatex is used
24 % the pages of the TOC is numbered roman
25 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
26 \let\myTOC\tableofcontents
27 \renewcommand\tableofcontents{%
29 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
33 \use_default_options false
34 \maintain_unincluded_children false
36 \language_package default
41 \font_typewriter default
43 \font_default_family default
44 \use_non_tex_fonts false
50 \default_output_format default
52 \bibtex_command default
53 \index_command default
57 \pdf_title "The LyX Tutorial"
58 \pdf_author "LyX Team"
59 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
60 \pdf_keywords "LyX, documentation"
62 \pdf_bookmarksnumbered true
63 \pdf_bookmarksopen true
64 \pdf_bookmarksopenlevel 1
69 \pdf_pdfusetitle false
70 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
73 \use_package amsmath 0
74 \use_package amssymb 0
77 \use_package mathdots 1
78 \use_package mathtools 0
80 \use_package stackrel 0
81 \use_package stmaryrd 0
82 \use_package undertilde 0
84 \cite_engine_type default
88 \paperorientation portrait
98 \paragraph_separation indent
99 \paragraph_indentation default
100 \quotes_language english
103 \paperpagestyle headings
104 \tracking_changes false
105 \output_changes false
108 \html_be_strict false
124 \begin_layout Plain Layout
125 Fitxategi honen arduradun nagusia
130 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
131 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
133 \begin_inset Newline newline
136 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
138 \begin_inset Newline newline
141 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
149 \begin_layout Standard
150 \begin_inset CommandInset toc
151 LatexCommand tableofcontents
158 \begin_layout Chapter
162 \begin_layout Section
166 \begin_layout Standard
167 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
169 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
170 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
172 What You See Is What You Get
174 ) interfazea eskaintzean datza.
175 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
178 \begin_layout Standard
179 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
180 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
181 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
182 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
183 LyX-en ez direla erabilgarriak.
184 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
185 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
187 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
188 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
189 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
190 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
193 \begin_layout Standard
194 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
195 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
198 \begin_layout Section
199 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
202 \begin_layout Standard
203 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
212 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
213 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
220 \begin_layout Standard
221 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
222 zertxobait azaldu nahi dugu.
225 \begin_layout Subsection
226 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
229 \begin_layout Standard
230 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
231 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
232 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
233 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
236 \begin_layout Standard
237 LaTeX ezagutzen baduzu,
241 hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
242 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
247 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
248 \begin_inset CommandInset ref
250 reference "atal:latexerabiltzaileak"
254 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
257 \begin_layout Subsection
265 \begin_layout Itemize
266 LyX-en eginbide guztien azalpen zehatzak.
271 \begin_layout Standard
274 Erabiltzailearen gida
280 \begin_layout Itemize
281 LaTeX-en azalpen zehatza.
285 \begin_layout Standard
287 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
290 Kapsulatutako objektuak
296 \begin_layout Standard
297 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
298 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
302 \begin_layout Chapter
306 \begin_layout Section
307 Lehenbiziko LyX dokumentua
310 \begin_layout Standard
312 Idazten hasteko prest zaude.
313 Hasi aurretik, ordea,
317 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
318 batzuk esan beharrean gaude.
321 \begin_layout Standard
322 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
323 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
324 Zorionez, erraza da: abiarazi LyX, aukeratu
326 Erabiltzailearen gida
333 Horrela baderitzozu, kargatu
337 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
338 Horrela, zure fitxategia LyX-en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
339 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
343 \begin_layout Plain Layout
344 Adibide gisa ere erabil ditzakezu LyX-en eginbide asko nola erabiltzen diren
351 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
355 menua erabili hauen artean mugitzeko.
358 \begin_layout Standard
363 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
364 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, baina LaTeX-en paketeak ere, PDF
365 formatuen ikustaile bat.
366 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
367 ere, LyX-en instalatzaileak ezartzen baititu.
370 \begin_layout Standard
371 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
377 Pentsatu LyX-eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
378 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
382 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
383 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
387 \begin_layout Plain Layout
388 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
389 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
396 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
400 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
404 \begin_layout Standard
409 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
411 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
418 botoian klikatuz lor ditzakezu.
419 Ireki Landugabeko dokumentua,
423 , eta horren gainean idazteko
428 itxategia\SpecialChar \menuseparator
435 \SpecialChar \ldots{}
436 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
437 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
441 \begin_layout Standard
446 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
447 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
448 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
449 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
450 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
451 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
454 \begin_layout Subsection
455 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
458 \begin_layout Itemize
459 Ireki fitxategi berria
461 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
467 \begin_layout Itemize
468 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen dokumentua!.
471 \begin_layout Itemize
474 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
484 \begin_layout Itemize
491 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
494 menuarekin edo tresna-barrako
495 \begin_inset Graphics
496 filename ../../images/buffer-view_dvi.png
501 LyX-ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko
502 du, berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
507 \begin_layout Plain Layout
508 DVIren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
511 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
512 Eguneratu\SpecialChar \menuseparator
515 edo tresna-barrako botoia
516 \begin_inset Graphics
517 filename ../../images/buffer-update_dvi.png
521 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
525 -ko leihoan klikatu .
533 \begin_layout Itemize
534 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
537 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
543 \begin_layout Standard
544 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
545 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
549 \begin_layout Subsection
553 \begin_layout Standard
554 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
555 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
556 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
559 \begin_layout Description
560 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
561 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
563 Editatu\SpecialChar \menuseparator
567 \begin_inset Graphics
568 filename ../../images/undo.png
572 botoia) hautatuz behin eta berriz.
573 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
575 Editatu\SpecialChar \menuseparator
579 \begin_inset Graphics
580 filename ../../images/redo.png
588 \begin_layout Standard
589 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
593 \begin_layout Description
594 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
596 Editatu\SpecialChar \menuseparator
600 \begin_inset Graphics
601 filename ../../images/cut.png
607 Editatu\SpecialChar \menuseparator
611 \begin_inset Graphics
612 filename ../../images/copy.png
618 Editatu\SpecialChar \menuseparator
622 \begin_inset Graphics
623 filename ../../images/paste.png
627 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
628 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
629 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
632 \begin_layout Description
633 Bilatu/Ordeztu Erabili
635 Editatu\SpecialChar \menuseparator
647 \begin_inset Graphics
648 filename ../../images/dialog-show_findreplace.png
652 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
653 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
661 botoiarekin, eta erabil ezazu
665 aurkitu den hitza ordezteko
669 \begin_layout Plain Layout
670 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
671 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
672 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
673 komando bat idazten ari zarela.
679 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
680 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
681 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
684 \begin_layout Description
701 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
702 eran ezartzeko, erabili
704 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
707 menua (tresna-barrako
708 \begin_inset Graphics
709 filename ../../images/dialog-show_character.png
716 \begin_layout Description
717 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
729 \begin_layout Standard
730 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
732 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
733 erabiltzen saia zaitez.
736 \begin_layout Subsection
737 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
740 \begin_layout Standard
741 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
742 modura ohitzea izaten da.
755 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
756 Nahiz eta tua sutu arte
764 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
765 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
770 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
771 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
774 \begin_layout Standard
775 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
777 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
781 duzu" izakeran oinarritzen da.
782 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
783 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
788 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
792 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
793 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
797 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
798 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
799 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
800 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
807 \begin_layout Standard
808 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
810 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
813 Erabiltzailearen gida
815 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
816 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
817 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
818 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
820 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
821 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
822 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
823 itxurak arreta galarazten dizu.
826 \begin_layout Section
830 \begin_layout Standard
831 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
836 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
837 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
838 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
839 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
840 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
841 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
842 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
845 \begin_layout Standard
846 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
848 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
849 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
850 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
851 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
852 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
853 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
854 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
855 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
858 \begin_layout Standard
863 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
865 \begin_inset Graphics
866 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
873 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
874 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
878 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
879 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
880 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
884 \begin_layout Subsection
885 Atalak eta azpiatalak
888 \begin_layout Standard
893 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
901 \begin_layout Plain Layout
902 Ez daukazu lerro osoa
907 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
909 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
910 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
925 hautatzen duzula eta ez
929 , beherago azalduko da zergatia.
930 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
931 handiagoz ezartzen du.
932 Orain lerro-itzulera sakatu.
945 " egoerara igarotzen da.
946 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
950 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
951 Idatzi dokumentuaren sarrera:
954 \begin_layout LyX-Code
955 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
958 \begin_layout Standard
972 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
976 \begin_inset Quotes eld
982 \begin_inset Quotes erd
985 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
988 \begin_layout Standard
991 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
992 Sartu tekla, eta hautatu
997 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1000 Dokumentu honi buruz
1003 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1004 atala zena, automatikoki 3.
1005 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1006 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
1007 zenbatzeaz eta konposatzeaz.
1010 \begin_layout Standard
1019 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1022 \begin_layout LyX-Code
1023 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1026 \begin_layout LyX-Code
1030 \begin_layout LyX-Code
1031 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1034 \begin_layout LyX-Code
1035 Azpiatalaren azalpena
1038 \begin_layout LyX-Code
1039 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1042 \begin_layout Standard
1043 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1052 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1053 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1058 ingurunera aldatu baita ere.
1059 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1060 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1062 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1065 \begin_layout Standard
1066 Zatitzeko maila sakonagoak
1079 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1080 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1081 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1083 Erabiltzailearen gida
1086 Atalen sailkapenean maila-altuena
1094 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1096 \begin_inset CommandInset ref
1098 reference "atal:dokumklaseak"
1105 \begin_layout Standard
1106 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1107 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1116 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, LyX-ek atal
1117 normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1118 Badaude "izardun" izenburuak
1127 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1128 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1131 \begin_layout Standard
1140 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1143 \begin_layout Subsection
1144 Zerrendak eta azpizerrendak
1147 \begin_layout Standard
1148 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1149 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1153 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1154 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1155 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1156 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1159 \begin_layout Itemize
1160 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1164 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1167 \begin_layout Itemize
1172 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1176 \begin_layout Itemize
1177 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1181 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1182 hitz batekin hasiko da.
1186 \begin_layout Itemize
1191 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1195 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1198 \begin_layout Standard
1199 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1200 zerrenda bat idatziko dugu.
1201 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1204 \begin_layout LyX-Code
1205 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1208 \begin_layout Standard
1209 eta sakatu Sartu tekla.
1219 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1220 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1221 Idatzi zure zergatiak:
1224 \begin_layout LyX-Code
1225 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1228 \begin_layout LyX-Code
1229 Matematikak WYSIWYG dira.
1232 \begin_layout LyX-Code
1233 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1234 \begin_inset Newline newline
1240 \begin_layout Standard
1241 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1245 sakatzean ez dira amaitzen.
1246 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1248 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1249 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1255 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1259 ingurunea (edo erabili
1262 \begin_inset space ~
1270 \begin_layout Standard
1271 Zerrenda polita lortu duzu.
1272 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1273 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1278 \begin_layout Plain Layout
1279 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1280 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea
1282 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1297 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1298 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1301 \begin_layout Standard
1302 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1311 , nolako itxura duten ikusteko.
1312 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1313 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1315 Lehen terminoa letra lodiz (
1319 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1323 \begin_layout Plain Layout
1324 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1325 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1326 eta aldagaitz bat ez bezala.
1335 ) batekin bereiztua dago.
1336 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1341 sakatzean sortzen da.
1344 \begin_layout Standard
1353 fitxategiko zerrenda.
1356 \begin_layout Standard
1357 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1358 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1359 Adibide gisa, eskemak.
1360 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1361 ezberdinak eduki ditzakete.
1362 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1363 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1366 Erabiltzailearen gida
1368 -n aurkituko dituzu.
1371 \begin_layout Subsection
1372 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1375 \begin_layout Standard
1376 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1380 aipamen motzentzat eta
1391 \begin_layout Plain Layout
1392 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1403 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1404 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1405 Olerkiak idatz ditzakezu
1409 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1410 barruan lerroak banatzeko
1415 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1417 Erabiltzailearen gida
1422 \begin_layout Standard
1439 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1440 \begin_inset Newline newline
1448 \begin_layout Chapter
1452 \begin_layout Standard
1453 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1454 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1456 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1457 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1458 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1460 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1461 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1462 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1463 i eta gaien aurkibideak.
1466 \begin_layout Section
1468 \begin_inset CommandInset label
1470 name "atal:dokumklaseak"
1477 \begin_layout Standard
1478 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1479 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1480 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1481 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1482 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1483 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1492 \begin_layout Plain Layout
1493 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (document-class)
1499 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1500 Tutoretza hau, adibidez,
1504 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1505 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1506 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1507 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1510 \begin_layout Standard
1511 Litekeena da zure dokumentua
1515 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1519 \begin_layout Plain Layout
1520 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1526 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1528 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
1531 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1532 Aldatu zure dokumentua
1536 dokumentu klasera, eta
1540 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1545 ingurunea erabil dezakezu.
1546 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1550 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1553 \begin_layout Standard
1554 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1555 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1556 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1557 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1559 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1563 \begin_inset space ~
1568 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1569 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1572 \begin_layout Standard
1573 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1574 Xehetasun gehiagorako, ikus
1576 Eginbide gehigarriak
1580 Dokumentu klase bereziak
1585 \begin_layout Standard
1586 \begin_inset Tabular
1587 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1588 <features rotate="0" tabularvalignment="middle">
1589 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1590 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1592 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1595 \begin_layout Plain Layout
1601 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1604 \begin_layout Plain Layout
1612 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1615 \begin_layout Plain Layout
1621 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1624 \begin_layout Plain Layout
1625 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1632 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1635 \begin_layout Plain Layout
1641 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1644 \begin_layout Plain Layout
1645 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1652 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1655 \begin_layout Plain Layout
1661 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1664 \begin_layout Plain Layout
1665 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1672 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1675 \begin_layout Plain Layout
1681 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1684 \begin_layout Plain Layout
1685 txostena + azala + kontrazala
1692 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1695 \begin_layout Plain Layout
1701 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1704 \begin_layout Plain Layout
1705 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1712 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1715 \begin_layout Plain Layout
1721 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1724 \begin_layout Plain Layout
1725 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1738 \begin_layout Section
1739 Txantiloiak: gutuna idaztea
1742 \begin_layout Standard
1743 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1749 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
1752 elkarrizketa-koadroan.
1753 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1755 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1756 gorputza, sinadura e.a.
1758 Beraz, LyX-ek gutunentzat
1762 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1763 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1767 \begin_layout Standard
1768 Ireki fitxategi berri bat
1770 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
1772 \begin_inset space ~
1783 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1787 \begin_layout Standard
1792 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1793 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1796 \begin_inset space ~
1806 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1807 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1808 Ohartuko zara, adibidez,
1812 inguruneak gorri koloredun "
1816 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1817 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1818 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1819 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1823 lerroa non kokatzen den.
1824 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1828 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1832 \begin_layout Standard
1833 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1834 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1836 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1837 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1838 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1839 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1843 \begin_layout Plain Layout
1844 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1845 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1848 \begin_inset space ~
1853 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1854 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1855 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1856 Itzultzeko, hautatu berriro
1860 zerrendako elementua.
1868 \begin_layout Standard
1869 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1871 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1872 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1873 lagungarri izan daiteke.
1874 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1875 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
1878 \begin_layout Section
1879 Dokumentuen tituluak
1882 \begin_layout Standard
1883 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
1884 ere barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
1888 \begin_layout Standard
1889 Itzul zaitez zure LyX dokumentura eta ziurtatu
1897 \begin_layout Plain Layout
1898 Gutun mota ez darabilzula,
1902 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
1907 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
1908 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
1912 ingurunearekin ezarri.
1913 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
1918 Idatzi data hirugarren lerroan
1923 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
1924 (edo bakar batean) eta ezarri
1929 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
1930 Dokumentuaren formatua
1934 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
1935 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
1938 \begin_layout Standard
1943 : Zuzendu titulua, egilea eta data
1950 \begin_layout Section
1951 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
1954 \begin_layout Standard
1955 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
1960 \begin_layout Plain Layout
1963 Erabiltzailearen gida
1967 Kapsulatutako objektuak
1969 eskuliburuetan azaltzen dira.
1974 etiketa jar diezaiekezu.
1975 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
1976 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
1977 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
1978 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez LyX arduratuko da.
1979 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
1980 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
1984 \begin_layout Subsection
1985 Zure aurreneko etiketa
1988 \begin_layout Standard
1989 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
1990 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
1997 \SpecialChar \menuseparator
2002 menua edo tresna-barrako
2003 \begin_inset Graphics
2004 filename ../../images/label-insert.png
2009 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2015 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2019 \begin_layout Standard
2020 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2024 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2026 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2027 erabil ditzakezu dokumentuan.
2028 Horitxi egingo dugu.
2031 \begin_layout Subsection
2032 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2035 \begin_layout Standard
2036 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2037 ataleko lekuren batean.
2041 \begin_layout LyX-Code
2042 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2043 \begin_inset Newline newline
2046 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2049 \begin_layout Standard
2050 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2054 \SpecialChar \menuseparator
2057 Erreferentzia gurutzatua
2059 menua edo tresna-barrako
2060 \begin_inset Graphics
2061 filename ../../images/dialog-show-new-inset_ref.png
2068 Erreferentzia gurutzatua
2070 izeneko leihoa bistaratuko da.
2071 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2081 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2082 orrialdean' elementua.
2087 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2088 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2091 \begin_inset space ~
2096 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2097 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2098 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2101 Kopiatu erreferentzia gisa
2104 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2105 uneko posizioan kopia daiteke
2110 \SpecialChar \menuseparator
2116 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2117 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2118 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2119 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu LaTeX zein argia den.
2120 '2 atala' adierazten du, 2.
2121 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2122 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2127 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2130 \begin_layout Standard
2131 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2132 LyX-en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2135 \begin_inset space ~
2140 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2143 \begin_inset space ~
2148 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2151 \begin_layout Subsection
2155 \begin_layout Standard
2156 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; probatzeko
2158 Gehitu atal berri bat 2.
2159 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2161 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2162 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2163 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2164 \begin_inset space ~
2167 azpiatala bezala agertuko da.
2168 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2169 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2173 \begin_layout Standard
2174 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2175 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2176 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2178 Erreferentzia gurutzatua
2180 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2183 \begin_layout Standard
2184 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2185 nahi baduzu, kopiatu
2187 Erabiltzailearen gida
2189 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2197 \begin_layout Plain Layout
2198 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2199 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2200 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2202 \begin_inset CommandInset ref
2204 reference "atal:dokumklaseak"
2209 \begin_inset space ~
2220 \begin_layout Standard
2225 : konpondu erreferentziak
2232 \begin_layout Section
2233 Oin-oharrak eta albokoak
2236 \begin_layout Standard
2237 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2238 \begin_inset Graphics
2239 filename ../../images/footnote-insert.png
2247 \begin_layout Plain Layout
2248 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2249 gezia irudikatzen du.
2258 \SpecialChar \menuseparator
2263 menua erabil dezakezu.
2264 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klik egin
2265 \begin_inset Graphics
2266 filename ../../images/footnote-insert.png
2271 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2273 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2277 \begin_layout LyX-Code
2278 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2281 \begin_layout Standard
2282 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2283 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2284 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2285 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2286 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2287 testua editatzeko aukera daukazu.
2290 \begin_layout Standard
2291 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2292 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2296 \begin_layout Plain Layout
2297 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2298 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2312 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2314 \begin_inset Graphics
2315 filename ../../images/footnote-insert.png
2320 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2321 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2325 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2333 \begin_layout Standard
2334 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2335 \begin_inset Graphics
2336 filename ../../images/marginalnote-insert.png
2342 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2346 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2349 \begin_layout Itemize
2350 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2353 \begin_layout Itemize
2354 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2357 \begin_layout Itemize
2362 \begin_layout Standard
2363 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2364 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2365 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2368 \begin_layout Standard
2373 : konpondu oin-oharrak
2380 \begin_layout Section
2382 \begin_inset CommandInset label
2384 name "atal:bibliografiak"
2391 \begin_layout Standard
2392 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2393 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2394 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2395 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2396 errazten dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak
2397 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2400 \begin_layout Standard
2401 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2406 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2408 \begin_inset Quotes eld
2413 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2416 \begin_inset Quotes erd
2419 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2420 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik LyX-ek automatikoki zenbaki
2421 bat daukan kutxa jartzen duela.
2422 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2425 \begin_inset space ~
2430 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2431 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2439 berriz irteeran agertzen da.
2440 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2447 \begin_inset Quotes eld
2457 \begin_layout Standard
2458 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2459 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2462 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2466 \begin_inset Graphics
2467 filename ../../images/dialog-show-new-inset_citation.png
2476 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2477 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2478 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2479 aukeratzea eskaintzen dizu.
2481 \begin_inset Quotes eld
2488 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2489 erabili erdian dagoen
2494 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2496 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2497 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2500 \begin_layout Standard
2505 elkarrizketa-koadroko
2508 \begin_inset space ~
2513 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2514 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2515 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2517 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2518 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2520 Bibliografia-elementua
2522 elkarrizketa-koadroko
2527 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2529 Erabiltzailearen gida
2534 \begin_layout Standard
2539 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2546 \begin_layout Section
2550 \begin_layout Standard
2551 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2552 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2553 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2559 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2561 \begin_inset space ~
2565 \begin_inset space ~
2574 \begin_inset space ~
2580 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2584 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2587 \begin_layout Standard
2588 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2593 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2594 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2595 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2600 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2603 \begin_layout Standard
2604 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2605 ezinezkoa baita editatzea.
2606 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2608 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
2611 menuan edo tresna-barrako
2612 \begin_inset Graphics
2613 filename ../../images/dialog-toggle_toc.png
2617 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2618 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2620 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2621 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2622 nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2624 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2626 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2628 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2632 \begin_layout Standard
2633 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2637 \begin_layout Standard
2642 : jarri gaien aurkibidea
2649 \begin_layout Chapter
2650 Matematika erabiltzea
2653 \begin_layout Standard
2654 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratz
2655 en baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen
2656 duten kontrol-karaktereak saihetsiz.
2657 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2658 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2659 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2660 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2661 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2662 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2665 \begin_inset space ~
2670 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2671 idazteko aukera izango duzu.
2674 \begin_layout Section
2678 \begin_layout Standard
2679 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2682 \begin_layout LyX-Code
2683 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2686 \begin_layout Standard
2687 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez LyX-en ez irteeran ere;
2688 hizkien eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako
2689 goi-indize bezala egotea nahiko zenuke.
2690 Konposaketa okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
2691 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2695 \begin_layout Standard
2696 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2697 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2698 \begin_inset Graphics
2699 filename ../../images/math-mode.png
2705 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2706 Matematika\SpecialChar \menuseparator
2708 \begin_inset space ~
2714 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2715 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2720 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2721 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2726 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2727 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2728 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2731 \begin_layout Standard
2737 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2738 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2740 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2742 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2745 \begin_layout Standard
2746 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2748 LaTeX-en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2754 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
2755 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
2756 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke.
2757 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
2758 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2759 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2762 \begin_layout Section
2763 Ekuazioetan murgiltzea
2766 \begin_layout Standard
2768 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2772 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2776 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2777 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2778 azaltzen dela ohartu.
2787 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2788 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2795 \begin_layout Standard
2796 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2797 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2807 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2810 Editatu\SpecialChar \menuseparator
2813 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2814 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2815 kanpoan kurtsorea balego eta
2823 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2824 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2831 \begin_layout Standard
2833 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2837 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2840 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2842 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2843 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2848 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2854 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2855 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2859 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2860 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2863 \begin_layout Section
2864 Berretzaile eta indizeak
2867 \begin_layout Standard
2871 \begin_inset space ~
2876 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
2878 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
2879 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
2888 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
2892 \begin_layout Standard
2893 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
2898 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
2900 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
2906 \begin_layout Standard
2916 ekuazioa matematika-eran.
2919 \begin_layout Section
2920 Matematikaren tresna-barra
2923 \begin_layout Standard
2924 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
2927 \begin_inset space ~
2932 erabiltzea komenigarria izaten da.
2933 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
2935 Editatu\SpecialChar \menuseparator
2940 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
2943 menuen bidez sor daiteke.
2951 \begin_inset space ~
2956 erabiltzen irakatsiko dizugu;
2960 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
2963 \begin_layout Standard
2964 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
2965 aktibatu daiteke baita ere
2967 Ikusi\SpecialChar \menuseparator
2971 Menu horretako 'Matematika'-ri dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-bar
2972 ra agertzen da behin betirako leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
2980 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
2981 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
2985 \begin_layout Subsection
2989 \begin_layout Standard
2993 \begin_inset space ~
2998 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
2999 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3000 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3001 jartzea eskaintzen dizutela.
3004 \begin_layout Subsection
3005 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3008 \begin_layout Standard
3009 Erroketa bat idazteko, egin klik
3010 \begin_inset Graphics
3011 filename ../../images/math/sqrt.png
3016 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3020 \begin_layout Plain Layout
3023 Itzultzailearen oharra
3025 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3031 bere barruan kokatuko da.
3032 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3034 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3037 \begin_layout Standard
3039 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3042 ) edo karaktere taldean (
3043 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3046 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3047 Apaingarri motak tresna-barrako
3048 \begin_inset Graphics
3049 filename ../../images/math/hat.png
3053 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3054 Egin klik apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze
3055 -gune baten azpian (edo gainean).
3056 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3057 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3058 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3062 \begin_layout Standard
3063 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3064 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3070 \begin_inset Graphics
3071 filename ../../images/dialog-show_mathdelimiter.png
3079 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3080 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3081 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3082 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3083 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3084 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3087 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3088 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3091 \begin_layout Standard
3092 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3097 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3098 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3100 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3102 \begin_inset space ~
3105 ) bikotea txertatzea baino.
3108 \begin_layout Standard
3109 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3111 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3114 \begin_inset space ~
3124 -en bigarren legea eskalar eratik (
3125 \begin_inset Formula $f=ma$
3129 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3133 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3136 \begin_layout Subsection
3140 \begin_layout Standard
3144 \begin_inset space ~
3148 \begin_inset Graphics
3149 filename ../../images/math/frac.png
3160 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3161 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3163 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3168 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3169 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3170 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3171 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3174 \begin_layout Standard
3184 ekuazioa matematika-eran.
3187 \begin_layout Subsection
3188 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3191 \begin_layout Standard
3192 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3193 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3194 \begin_inset Formula $s$
3198 \begin_inset Formula $i$
3202 \begin_inset Formula $n$
3205 ) idazten ari zarela usteko du.
3206 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3207 rekin idatzi nahiko zenuen.
3208 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3209 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3211 \begin_inset Quotes eld
3215 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3219 \begin_inset Quotes erd
3223 \begin_inset Quotes eld
3227 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3231 \begin_inset Quotes erd
3237 \begin_layout Standard
3241 \begin_inset space ~
3247 \begin_inset Graphics
3248 filename ../../images/math/functions.png
3252 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3253 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3254 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3258 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3259 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3261 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3265 \begin_layout Standard
3266 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3267 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3268 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3269 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3270 \begin_inset Quotes eld
3274 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3278 \begin_inset Quotes erd
3282 \begin_inset Quotes eld
3286 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3290 \begin_inset Quotes erd
3293 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3296 \begin_layout Standard
3306 ekuazioa matematika-eran.
3309 \begin_layout Subsection
3313 \begin_layout Standard
3317 \begin_inset space ~
3323 \begin_inset Graphics
3324 filename ../../images/dialog-show_mathmatrix.png
3329 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3330 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3331 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3336 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3339 \begin_layout Standard
3340 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3345 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3349 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3353 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3356 \begin_layout Standard
3357 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3359 Editatu\SpecialChar \menuseparator
3361 \begin_inset space ~
3365 \begin_inset space ~
3370 menua edo matematikaren tresna-barrako
3371 \begin_inset Graphics
3372 filename ../../images/tabular-feature_append-row.png
3377 \begin_inset Graphics
3378 filename ../../images/tabular-feature_delete-row.png
3383 \begin_inset Graphics
3384 filename ../../images/tabular-feature_append-column.png
3389 \begin_inset Graphics
3390 filename ../../images/tabular-feature_delete-column.png
3397 \begin_layout Standard
3400 Erabiltzailearen gida
3402 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3403 aldatzen den ikasteko.
3404 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3405 taula bat idazteko, erabili LyX-en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3406 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3409 \begin_layout Subsection
3413 \begin_layout Standard
3414 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3415 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3416 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3417 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3418 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3421 Erabiltzailearen Gida
3423 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3426 \begin_layout Standard
3430 \begin_inset space ~
3436 \begin_inset Graphics
3437 filename ../../images/math-display.png
3442 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3444 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3448 \begin_inset space ~
3453 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3454 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3455 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3458 \begin_layout Itemize
3459 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3460 \begin_inset Formula $\sum$
3464 \begin_inset Formula $\int$
3467 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3470 \begin_layout Itemize
3471 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3472 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3475 \begin_layout Itemize
3476 Testua zentratuta dago.
3479 \begin_layout Standard
3480 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3484 \begin_layout Standard
3485 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3486 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3487 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3493 Hori eginez gero, ekuazio
3497 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3498 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3501 \begin_layout Standard
3510 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3514 \begin_layout Standard
3519 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3520 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3524 \begin_layout Plain Layout
3525 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3527 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3528 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3530 \begin_inset space ~
3535 menuarekin saiatzen?
3543 \begin_layout Standard
3544 \begin_inset Formula
3546 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3549 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3558 \begin_layout Section
3559 Matematikari buruzko gauza gehiago
3562 \begin_layout Standard
3563 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake LyX-ek.
3564 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3566 Erabiltzailearen gida
3568 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3571 \begin_layout Itemize
3572 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3575 \begin_layout Itemize
3576 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3579 \begin_layout Itemize
3580 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3583 \begin_layout Itemize
3584 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3585 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3588 \begin_layout Itemize
3590 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3591 zehar erabili ahal izango dituzu.
3595 \begin_layout Itemize
3596 Leku falta dela eta,
3600 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3603 \begin_layout Chapter
3607 \begin_layout Section
3608 LyX-en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3611 \begin_layout Standard
3612 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3614 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3616 Erabiltzailearen gida
3620 Kapsulatutako objektuak
3623 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3626 \begin_layout Itemize
3627 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3628 Taula bat lortzeko, erabili
3630 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3633 menua (tresna-barrako
3634 \begin_inset Graphics
3635 filename ../../images/tabular-insert.png
3640 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3644 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3648 \begin_layout Itemize
3649 LyX-ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3655 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3662 menua edo tresna-barrako
3663 \begin_inset Graphics
3664 filename ../../images/dialog-show-new-inset_graphics.png
3669 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3670 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
3671 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3674 \begin_layout Itemize
3675 LyX oso konfiguragarria da.
3676 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3677 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3678 Konfigurazio gehienak
3682 \SpecialChar \menuseparator
3690 menutik lantzen dira.
3691 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3693 Laguntza\SpecialChar \menuseparator
3699 \begin_layout Itemize
3700 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
3702 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3703 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3704 italiera, errusiera...).
3705 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3706 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3708 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
3709 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3712 \begin_layout Itemize
3713 LyX-eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3716 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
3727 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3732 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3733 Honi buruzko argitasunak
3735 Laguntza\SpecialChar \menuseparator
3738 menuan aurkituko dituzu.
3741 \begin_layout Itemize
3742 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3744 \begin_inset CommandInset ref
3746 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3751 \begin_inset space ~
3757 \begin_layout Itemize
3758 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3761 \begin_layout Itemize
3762 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3765 \begin_layout Section
3766 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
3767 \begin_inset CommandInset label
3769 name "atal:latexerabiltzaileak"
3776 \begin_layout Standard
3777 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3778 Baliteke LaTeX buruzko zerbait
3782 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3783 Hala ere, LyX erabiltzen hasten diren batzuei LaTeX ezaguna egingo zaie.
3784 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
3785 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3786 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
3787 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
3791 \begin_layout Standard
3792 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
3793 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3794 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3797 Eginbide gehigarriak
3801 Kapsulatutako objektuak
3803 eskuliburuek LyX eta LaTeX arteko desberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
3804 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3807 \begin_layout Subsection
3811 \begin_layout Standard
3812 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
3814 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
3816 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3818 \begin_inset space ~
3823 menua (tresna-barrako
3824 \begin_inset Graphics
3825 filename ../../images/ert-insert.png
3830 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
3833 \begin_layout Standard
3834 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
3835 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
3838 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
3840 TeX eratik ateratzeko sakatu
3844 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
3845 ra edo parentesi gisakoak).
3846 TeX eratik ateratzen zarenean, TeX-en zein komando idatzi duzun ezagutzen
3847 badu LyX-ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
3858 tekla sakatzen baduzu, LyX-ek "gamma" gorria
3859 \begin_inset Quotes eld
3863 \begin_inset Formula $\gamma$
3867 \begin_inset Quotes erd
3871 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
3875 \begin_inset space ~
3880 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat LaTeX-eko erabiltzaile
3884 \begin_layout Standard
3885 Bitxikeri bat, formula batean
3886 \begin_inset Quotes eld
3892 \begin_inset Quotes erd
3895 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
3896 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
3897 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
3900 \begin_layout Standard
3901 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak.
3902 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
3903 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
3904 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
3905 LyX-eko funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak
3906 eta edizioa bezalakoak) dezake.
3907 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
3908 Hala ere, hitzaurrean
3912 usepackage{pakete_izena}
3915 \begin_inset CommandInset ref
3917 reference "atal:aitzinsolasa"
3922 \begin_inset space ~
3925 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
3926 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
3929 \begin_layout Subsection
3930 LaTeX dokumentuak inportatzea: tex2lyx
3931 \begin_inset CommandInset label
3933 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3940 \begin_layout Standard
3941 LaTeX fitxategiak inporta ditzakezu LyX-era
3943 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
3944 Inportatu\SpecialChar \menuseparator
3946 \begin_inset space ~
3956 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
3958 LyX-ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
3959 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
3963 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
3967 \begin_layout Standard
3968 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
3972 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, LaTeX-eko gauza gehienak
3974 TeX moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
3978 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
3979 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
3982 \begin_layout Standard
3987 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
3991 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
3995 idatziz irakur dezakete.
4000 eskuliburuak onartzen ez diren LaTeX-eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4001 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4005 \begin_layout Standard
4006 Garrantzitsua da ulertzea
4011 \begin_inset Quotes eld
4015 \begin_inset Quotes erd
4018 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake LyX
4019 formatura, hau da, dagokion LyX-eko diseinu fitxategia egonez gero.
4020 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4021 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4022 Gauzak horrela, zure LaTeX fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez
4027 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen LaTeX-eko gauzak LyX-ek
4028 ulertzen dituen gauzetara.
4029 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4033 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4036 \begin_layout Subsection
4037 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
4040 \begin_layout Standard
4041 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4042 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
4043 n lan egin behar du.
4044 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
4047 Fitxategia\SpecialChar \menuseparator
4048 Esportatu\SpecialChar \menuseparator
4052 Horrek editatzen ari zaren
4056 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4061 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti LaTeX
4062 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
4065 \begin_layout Subsection
4069 \begin_layout Subsubsection
4073 \begin_layout Standard
4076 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
4079 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4080 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4081 Dokumentu-klasea aukeran LaTeX paketeentzako aukerak sar daiteke
4084 \begin_inset space ~
4092 \begin_layout Subsubsection
4093 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4094 \begin_inset CommandInset label
4096 name "atal:aitzinsolasa"
4103 \begin_layout Standard
4104 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
4105 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4108 Dokumentua\SpecialChar \menuseparator
4109 Ezarpenak\SpecialChar \menuseparator
4111 \begin_inset space ~
4116 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4117 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4118 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4121 \begin_layout Subsection
4125 \begin_layout Standard
4126 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4127 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4130 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4132 \begin_inset space ~
4136 \begin_inset space ~
4139 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4145 \begin_inset space ~
4154 motako fitxategi bat gehitzeko.
4159 eremuan BibTeX fitxategiak karga ditzakezu,
4163 eremuan berriz BibTeX-en estiloko fitxategiak.
4166 \begin_layout Standard
4167 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4172 \SpecialChar \menuseparator
4177 menua erabiliz (ikus
4178 \begin_inset CommandInset ref
4180 reference "atal:bibliografiak"
4185 \begin_inset space ~
4198 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4202 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4205 \begin_layout Section
4209 \begin_layout Standard
4210 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, LyX-ek
4211 edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4212 Hori gertatzen bada, LyX-ek LaTeX-en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko
4214 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4215 gertatu den lekura eramango zaitu LyX dokumentuan, horretaz gain errorearen
4216 zergatia bistaratuko du.