1 #LyX 1.6.2svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
9 \use_default_options false
14 \font_typewriter courier
15 \font_default_family default
22 \paperfontsize default
31 \paperorientation portrait
34 \paragraph_separation indent
36 \quotes_language english
39 \paperpagestyle default
40 \tracking_changes false
59 \begin_layout Plain Layout
60 Fitxategi honen arduradun nagusia
65 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
66 posta-zerrendara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
68 \begin_inset Newline newline
71 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
73 \begin_inset Newline newline
76 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
84 \begin_layout Standard
85 \begin_inset CommandInset toc
86 LatexCommand tableofcontents
101 \begin_layout Standard
102 Fitxategi hau LaTeX inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilen
104 Lasai, ordea, LyX erabiltzeko LaTeX-i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
105 Azken finean, LyX-en ezaugarrietako bat LaTeX-entzat ia WYSIWYG (
107 What You See Is What You Get
109 ) interfazea eskaintzean datza.
110 Hori bai, LyX bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
113 \begin_layout Standard
114 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
115 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
116 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
120 \begin_layout Standard
121 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
122 LyX-en ez direla erabilgarriak.
123 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
124 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
126 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
127 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
128 LyX-ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuen
129 a zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
132 \begin_layout Standard
133 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
134 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
137 \begin_layout Section
138 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
141 \begin_layout Standard
142 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
147 -n agertzen den idazkera erabiltzen du.
148 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
153 Bai, une honetantxe esan nahi dugu.
156 \begin_layout Standard
157 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
158 zertxobait azaldu nahi dugu.
161 \begin_layout Subsection
162 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
165 \begin_layout Standard
166 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
170 \begin_layout Standard
171 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzerakoan zenbait ariketa
172 idazteko esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
173 Berdin digu errazak badira ere (lehengusinari ez esan zure ordez idazteko,
174 horrek ez baitu balio eta\SpecialChar \ldots{}
175 ) idatzi ariketa guzti-guztiak gauza bakoitza
177 Zure erosotasunerako(bai jatorrak garela!), inprimatu txosten hau PostScript®
181 \begin_layout Standard
182 LaTeX ezagutzen baduzu, tutoretza hau azkarrago irakur dezakezu, LyX-eko
183 burutazio ugari LaTeX-ekoak baitira.
184 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako jokaerak
188 \begin_layout Plain Layout
189 edo, era dotoreago batean,"ezaugarriak"
195 Baldin eta tutoretza osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
196 \begin_inset CommandInset ref
198 reference "atal:latexerabiltzaileak"
202 atala begiratzea aholkatzen dizugu, LaTeX-eko adituei zuzendua baitago.
205 \begin_layout Subsection
213 \begin_layout Itemize
214 LyX-en ezaugarri guztien azalpen zehatzak.
218 \begin_layout Itemize
221 Erabiltzailearen Gida
226 \begin_layout Itemize
227 Serioski mintzatuz, zu ernatu eta tresna honekin idazten jartzea nahi dugu,
230 Erabiltzailearen Gida
232 bakarrik behar izango duzu.
233 LyX-en ezaugarri guztiak hemen sartuz gero
237 luzeegia izateaz gain informazio errepikatua eduki eta beti ere zaharkitua
242 \begin_layout Standard
243 Alferrikako lan errepikakor eta aspergarria izango litzateke
245 Erabiltzailearen Gida
247 bikoiztea, eta gainera zaharkitua geldituko litzateke (eta erabat luzea).
248 Gauzen sarrera egitea bakarrik nahi dugu; pentsatu atal bakoitzaren amaieran
251 Erabiltzailearen Gida
253 ikusi" bezalako esaldia agertuko dela.
257 \begin_layout Itemize
258 LaTeX-en azalpen zehatza.
262 \begin_layout Standard
264 LaTeX-ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero,
265 berorri buruzko liburu bat lor dezakezu.
266 Gai honi buruz idatzita hainbat liburu on daude merkatuan (bai, alboko
267 kaleko frutategian adibidez).
268 Azken finean, zertarako gurpila berriz asmatu\SpecialChar \ldots{}
273 \begin_layout Standard
274 Beraz, gora bihotz ausartak, aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu eta.
275 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar \ldots{}
279 \begin_layout Chapter
283 \begin_layout Section
284 Lehenbiziko LyX dokumentua
287 \begin_layout Standard
289 Idazten hasteko prest zaude.
290 Hasi aurretik, ordea, tutoretza hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa
291 gertatuko zaizulakoan, gauza batzuk esan beharrean gaude.
294 \begin_layout Standard
295 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
296 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
301 Erabiltzailearen Gida
311 Horrela baderitzozu, kargatu
315 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
316 Horrela, zure fitxategia LyX-en ezaugarrien erabilera gisa adibide ona
317 izango da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu.
318 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
322 menua erabili hauen artean mugitzeko.
323 Tutoretza honek ez ditu zehatz-mehatz azalduko beste LyX eskuliburuetan
324 agertzen diren gaiak.
325 Hasera batean nahiz eta zuretzako zailagoa izan,
329 motzagoa izatea lortzen du.
330 Beste gidak erabiltzera bultzatuko zaitu, epe luzera denbora asko aurreztuz.
333 \begin_layout Standard
334 Tutoretza-n programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
335 hobekiago darabilen LyX-eko bertsio bat, LaTeX,
339 edo dvi fitxategi-ikustailea eta
343 tresna (dvi formatutik PostScript®-era bihurtzen duen beste programaren
344 bat) eta (nola ez) inprimagailu bat.
345 Agian gehiegi suposatzea izango da, baina aurreko programatariko bat falta
346 bada zuk (edo sistemako administratzaileak) instalatu beharko duzu.
347 Beste eskuliburuetan instalazio-lanak nola egin aurkitu ahal izango dituzu.
350 \begin_layout Standard
351 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz LyX-en fitxategi bat prestatu dugu.
357 Pentsatu LyX-eko ezaugarri dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
358 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
362 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
363 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
367 \begin_layout Plain Layout
368 Trikimailuak hori koloredun "oharretan" agertzen dira.
369 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
376 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
380 fitxategia daukazu; berton LyX-en aditua den norbaitek idatzitako testu
384 \begin_layout Standard
389 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
394 itxategia\SpecialChar \menuseparator
405 botoian klikatuz lor ditzakezu.
406 Ireki Landugabeko dokumentua,
410 , eta horren gainean idazteko
415 itxategia\SpecialChar \menuseparator
422 \SpecialChar \ldots{}
423 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
424 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak dvi irteeran nola eragiten
428 \begin_layout Standard
433 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek LyX-ekin landuago dauden
434 gauza politak burutzen erakutsiko dizute.
435 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
436 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
437 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo LyX-ekin gauza dotoreagoak egiteko
438 orduan zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
441 \begin_layout Subsection
442 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
445 \begin_layout Itemize
446 Ireki fitxategi berria
451 itxategia\SpecialChar \menuseparator
458 \SpecialChar \ldots{}
462 \begin_layout Itemize
463 Idatzi honelako esaldi bat: Nere LyX lehen idazkia!.
466 \begin_layout Itemize
472 itxategia\SpecialChar \menuseparator
479 \SpecialChar \ldots{}
483 \begin_layout Itemize
493 kusi\SpecialChar \menuseparator
501 Leiho nagusian unean lantzen ari diren komandoak ikusi ahal izango dituzu.
502 LaTeX-eko mezuak dira, oraingoz ezikusi ditzakezu.
503 LyX-ek xdvi programa (edo bestelako dvi ikustaria) abiatuko du; horrek
504 beste leiho berri bat sortuko du, berton zure dokumentua inprimatua nola
505 geldituko den erakutsiko dizun.
510 \begin_layout Plain Layout
511 xdvi atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
517 kusi\SpecialChar \menuseparator
522 guneratu\SpecialChar \menuseparator
529 erabili eta LaTeX-en ekitaldia amaitzean
533 -ko leihoan klikatu .
541 \begin_layout Itemize
547 itxategia\SpecialChar \menuseparator
554 \SpecialChar \ldots{}
562 \begin_layout Standard
563 Zorionak! Zure lehenbiziko LyX dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
564 Beste guztia huskeriak bakarrik dira,
570 Erabiltzailearen Gida
576 eskuliburuetan zehar azalduko direnak.
579 \begin_layout Subsection
583 \begin_layout Standard
584 LyX-ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
585 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
586 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
589 \begin_layout Description
590 Desegin LyX-ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
591 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
596 ditatu\SpecialChar \menuseparator
603 hautatuz behin eta berriz.
604 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
609 ditatu\SpecialChar \menuseparator
621 \begin_layout Standard
622 Gaur egun, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
623 Gauza guztientzako ez da erabilgarria (adibidez, dokumentuaren diseinuaren
625 Horietariko bakoitza LyX errorea bezala onartuta dago.
629 \begin_layout Description
630 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
635 ditatu\SpecialChar \menuseparator
647 ditatu\SpecialChar \menuseparator
659 ditatu\SpecialChar \menuseparator
666 testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
667 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
668 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
671 \begin_layout Description
672 Bilatu/Ordeztu Erabili
677 ditatu\SpecialChar \menuseparator
688 esaldi edo hitzak bilatzeko.
689 Elkarrizketa-koadroan, bilatu Bilatu hurrengoa botoiarekin, eta erabil
697 aurkitu den hitza ordezteko
701 \begin_layout Plain Layout
702 Amaitzean leihotxoa itxi.
703 Edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
704 LyX-eko elkarrizketa-koadro gehienak (
716 edota matematikako hainbat bezala) modu honetan erabil ditzakezu.
717 Elkarrizketa-koadro gutxi batzuk,
722 itxategia\SpecialChar \menuseparator
730 bezalakoak, itxi arte leiho nagusian ezer egiten ez dizute utziko.
731 Ziurtatu leiho nagusian fokoa daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
732 komando bat idazten ari zarela.
738 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
739 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
740 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
743 \begin_layout Description
760 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako)
761 eran ezartzeko, erabili
766 iseinua\SpecialChar \menuseparator
776 \begin_layout Description
777 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
789 \begin_layout Standard
790 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
792 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
793 erabiltzen saia zaitez.
796 \begin_layout Subsection
797 WYSIWYM: zuriuneak LyX-en
800 \begin_layout Standard
801 Gauza zailenetariko bat (erabiltzaile berrientzako) LyX-ek zuriuneak erabiltzeko
802 modura ohitzea izaten da.
819 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
820 Nahiz eta tua sutu arte zuriune (
824 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
825 LyX-ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
830 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
831 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
834 \begin_layout Standard
835 Testu-prozesadore komertzial asko WYSIWYG izakeran oinarritzen dira: "ikusten
836 duzuna lortzen duzu".
837 LyX-ek, ordea, "Ikusten duzuna
841 duzu" izakeran oinarritzen da.
842 Utzi LyX-en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
843 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
848 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
852 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
853 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
857 batek gramatika-ikuspegitik zereginik ez dauka; beraz, LyX-ek ez du onartzen.
858 Azken finean, LyX erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
859 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
860 WYSIWYMen esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
867 \begin_layout Standard
868 LyX-ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen
870 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
871 Erabiltzailearen Gida-k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
872 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
873 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
874 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
876 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
877 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
878 Egungo testu-prozesadore estandarrekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
879 itxurak arreta galarazten dizu.
882 \begin_layout Section
886 \begin_layout Standard
887 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
892 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
893 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
894 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
895 Dokumentu-mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
896 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
897 Gutun batek, berriz, horietarikorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
898 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
901 \begin_layout Standard
902 Inguruneak LyX-en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren
904 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro-tarte
905 eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
906 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzerakoan: egunkari batek
907 bere tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak
908 erabil ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
909 lerrokatutakoa erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
910 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
911 LyX-ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
914 \begin_layout Standard
919 menua tresna-barraren ezkerrean kokatua dago (
926 menuaren azpian, hain zuzen ere).
927 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
928 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "Estandarra" azaltzen
929 zuen, testuen ingurune lehenetsia.
930 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
931 Ireki Ingurunea menua saguarekin klikatuz eta hautatu bertako edozein elementu.
934 \begin_layout Subsection
935 Atalak eta azpiatalak
938 \begin_layout Standard
943 zure LyX-eko fitxategiko lehen lerroan, eta
951 \begin_layout Plain Layout
952 Ez daukazu lerro osoa hautatu beharrik.
953 Ezer ez baduzu hautatzen, LyX-ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
955 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
956 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
971 hautatzen duzula eta ez
975 , beherago azalduko da zergatia.
976 LyX-ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
977 handiagoz ezartzen du.
978 Orain lerro-itzulera sakatu.
983 menuan "Atala"tik "Estandarra" egoerara igarotzen da.
984 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala, lerro-itzulera sakatzerakoan
985 amaitzen direla onartzen da.
989 \begin_layout Standard
990 Idatzi dokumentuaren sarrera:
993 \begin_layout LyX-Code
994 Hau nire LyX-eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
997 \begin_layout Standard
1007 LyX zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1011 \begin_inset Quotes eld
1017 \begin_inset Quotes erd
1020 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1023 \begin_layout Standard
1024 Gauzak hobetuz doaz.
1026 atalaren amaierara ("nire LyX-eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu
1027 lerro-itzulera, eta hautatu
1032 LyX berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1035 Dokumentu honi buruz
1038 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1039 atala zena, automatikoki 3.
1040 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1041 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, LyX arduratuko baita
1042 zenbatze-eta konposatze-lanez.
1045 \begin_layout Standard
1046 Lerro itzulera sakatu, Estandarra ingurunera itzultzeko, eta datozen bost
1050 \begin_layout LyX-Code
1051 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1054 \begin_layout LyX-Code
1058 \begin_layout LyX-Code
1059 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1062 \begin_layout LyX-Code
1063 Azpiatalaren azalpena
1066 \begin_layout LyX-Code
1067 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1070 \begin_layout Standard
1071 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta Ingurunea menuan
1076 LyX-ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena
1077 baino handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1082 ingurunera aldatuko du.
1083 Pentsatzen zenuen bezala, LyX-ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1084 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1086 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1089 \begin_layout Standard
1090 Zatitzeko maila sakonagoak
1103 Beraiekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1104 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatugabe eta azpiparagrafo
1105 ak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1107 Erabiltzailearen Gida
1110 Zatitze maila-altuena
1118 gainetik, baina LyX dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil
1120 \begin_inset CommandInset ref
1122 reference "atal:testuklaseak"
1129 \begin_layout Standard
1130 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1131 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1136 ingurunera (agian Ingurunea menuan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen
1137 badituzu, LyX-ek atal normaletako letra-tamaina berdina erabiliko du, baina
1139 Badaude "izardun" izenburuak
1148 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1149 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1152 \begin_layout Description
1157 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1160 \begin_layout Subsection
1161 Zerrendak eta azpizerrendak
1164 \begin_layout Standard
1165 LyX-ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1166 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1170 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1171 beste denak berzenbatzea sahiestuko da.
1172 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik
1176 \begin_layout Plain Layout
1181 honetan behin eta berriz enfasia jartzen diogula azalpen honi.
1182 LyX-en filosofia nagusia da, ordea; beraz, barka iezaguzu.
1187 Dokumentu-mota ezberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1190 \begin_layout Itemize
1191 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1199 \begin_layout Plain Layout
1204 bat pinport formako apaingarri bat izaten da, eta hainbat itxura ezberdin
1205 erabiltzen ditu: borobila, izartxoa, irukia, e.a.
1210 zerrenda erabili beharko luke.
1213 \begin_layout Itemize
1218 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1222 \begin_layout Itemize
1223 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1227 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1228 hitz batekin hasiko da.
1232 \begin_layout Itemize
1237 ingurunea (LaTeX-en ez dago)
1241 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1244 \begin_layout Standard
1245 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko
1246 zerrenda bat idatziko dugu.
1247 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1250 \begin_layout LyX-Code
1251 LyX beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1254 \begin_layout Standard
1255 eta sakatu lerro-itzulera.
1265 LyX-ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina
1266 irteerako emaitzan borobil bihurtzen da).
1267 Idatzi zure zergatiak:
1270 \begin_layout LyX-Code
1271 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1274 \begin_layout LyX-Code
1275 Matematikak WYSIWYG dira.
1278 \begin_layout LyX-Code
1279 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1282 \begin_layout Standard
1283 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1287 sakatzerakoan ez dira amaitzen.
1288 Horren ordez, LyX-ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1290 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1291 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1297 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1301 ingurunea (edo erabili
1308 \begin_layout Standard
1309 Zerrenda polita lortu duzu.
1310 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu LaTeX.
1311 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1316 \begin_layout Plain Layout
1317 LyX-ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko
1318 paragrafoa ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egin
1320 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1331 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat sartzean
1332 edo ezabatzean LyX-ek zenbaketa guztia berregiten du.
1335 \begin_layout Standard
1336 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1345 , nolako itxura duten ikusteko.
1346 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1347 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (lerro-itzulera
1352 \begin_layout Standard
1353 Lehen terminoa letra lodiz (
1357 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1361 \begin_layout Plain Layout
1362 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1363 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1364 eta aldagaitz bat ez bezala.
1373 ) batekin bereiztua dago.
1374 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1379 (C-Spacebar) sakatzerakoan sortzen da.
1382 \begin_layout Description
1387 fitxategiko zerrenda.
1390 \begin_layout Standard
1391 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu.
1392 Adibide gisa, eskemak.
1393 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1394 ezberdinak eduki ditzakete.
1395 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adbz.
1396 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste baten barnean) buruko
1399 Erabiltzailearen Gida
1401 -n aurkituko dituzu.
1404 \begin_layout Subsection
1405 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1408 \begin_layout Standard
1409 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1413 aipamen motzentzat eta
1422 (tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia)
1426 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1427 idazteko baimena eskaintzen dizun LyX-eko ingurune bakarra da.
1428 Olerkiak idatz ditzakezu
1432 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1433 barruan lerroak banatzeko
1438 LyX-ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1440 Erabiltzailearen Gida
1445 \begin_layout Description
1458 inguruneak honeko fitxategian konpondu:
1462 \begin_layout Plain Layout
1476 \begin_layout Chapter
1480 \begin_layout Standard
1481 Aurreko kapitulua LyX-ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1482 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1484 LyX erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1485 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1486 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat LyX-ekin idaztera
1488 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu-mota idazteko.
1489 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun ezaugarri asko azalduko
1490 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1491 i eta gaien aurkibideak.
1494 \begin_layout Section
1498 \begin_layout Standard
1499 \begin_inset CommandInset label
1501 name "atal:testuklaseak"
1505 Dokumentu-mota bakoitza era ezberdin batean konposatzen da.
1506 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1507 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1508 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1509 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1510 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1519 \begin_layout Plain Layout
1520 LaTeX-eko erabiltzaileentzat: hau LaTeX-eko dokumentu-klasearen (documentclass)
1526 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1527 Tutoretza hau, adibidez,
1531 (Book) testu-klasearekin idatzi da.
1532 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1533 beraiek esaten baitiote LyX-i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau
1534 egiteko moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1537 \begin_layout Standard
1538 Litekeena da zure dokumentua
1542 (Article) testu-klasearekin
1546 \begin_layout Plain Layout
1547 Testu-klase lehenetsia izan ohi da.
1553 Saia zaitez beste testu-klase batera aldatzen (erabili
1558 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1562 menua), beraien konposaketa ezberdinak ikusteko.
1563 Aldatu zure dokumentua
1571 menuan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1576 ingurunea erabil dezakezu.
1577 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1581 menua aztertzearekin nahikoa duzu.
1584 \begin_layout Standard
1585 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1586 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1587 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1588 LaTeX estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatu
1590 Horretarako ere prestatuta dago LyX.
1594 \begin_inset space ~
1599 testu-klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat (eta
1600 antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1603 \begin_layout Standard
1604 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1605 Xehetasun gehiagorako, ikus E
1611 Dokumentu-klase bereziak
1616 \begin_layout Standard
1617 \begin_inset Tabular
1618 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1620 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1621 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1623 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1626 \begin_layout Plain Layout
1632 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1635 \begin_layout Plain Layout
1643 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1646 \begin_layout Plain Layout
1652 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1655 \begin_layout Plain Layout
1656 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1663 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1666 \begin_layout Plain Layout
1672 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1675 \begin_layout Plain Layout
1676 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1683 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1686 \begin_layout Plain Layout
1692 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1695 \begin_layout Plain Layout
1696 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1703 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1706 \begin_layout Plain Layout
1712 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1715 \begin_layout Plain Layout
1716 txostena + azala + kontrazala
1723 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1726 \begin_layout Plain Layout
1732 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1735 \begin_layout Plain Layout
1736 gardenkiak (FoilTeX dauka)
1743 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1746 \begin_layout Plain Layout
1752 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1755 \begin_layout Plain Layout
1756 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1769 \begin_layout Section
1770 Txantiloiak: eskutitza idaztea
1773 \begin_layout Standard
1774 Testu-klase ospetsuena
1779 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta
1784 iseinua\SpecialChar \menuseparator
1791 elkarrizketa-koadroko
1794 \begin_inset space ~
1804 Eskutitza idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1806 Negozio-gutun bakoitza idazterakoan jasotzailearen eta zure helbideak,
1807 gorputza, sinadura e.a.
1809 Beraz, LyX-ek gutunentzat txantiloi bat dauka, gutun-adibidea duena; behin
1810 txantiloi bat eskuartean daukazula, gutun berri bat idazten duzun bakoitzean
1811 zatiren bat edo beste aldatzen duzu soilik.
1814 \begin_layout Standard
1815 Ireki fitxategi berri bat
1820 itxategia\SpecialChar \menuseparator
1822 \begin_inset space ~
1833 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1837 \begin_layout Standard
1842 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1843 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1846 \begin_inset space ~
1860 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1861 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, beroriekin jolasten ibil
1863 Ohartuko zara, adibidez,
1867 inguruneak gorri koloredun "
1871 " hitza testu aurretik agertzen duela.
1872 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1873 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1874 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1878 lerroa non kokatzen den.
1879 Gogoratu LyX programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1883 ingurunea kokatu, LyX-ek badaki inprimatzerakoan sinadurak gutunaren amaieran
1887 \begin_layout Standard
1888 Txantiloi bat LyX fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1889 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1891 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1892 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1893 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1894 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1898 \begin_layout Plain Layout
1899 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1900 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1903 \begin_inset space ~
1908 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1909 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1910 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1911 Itzultzeko, hautatu berriro Ingurunea menuko elementua.
1919 \begin_layout Standard
1920 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1922 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1923 Azkenik, LyX ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1924 lagungarri izan daiteke.
1925 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1926 gain, LyX erabiltzeko beldurra galduko dute.
1929 \begin_layout Section
1930 Dokumentuen tituluak
1933 \begin_layout Standard
1934 LyX-ek (LaTeX-ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena
1935 ere barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen
1941 dokumentura eta ziurtatu
1949 \begin_layout Plain Layout
1950 Gutun mota ez darabilzula,
1954 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
1959 testu-klasea erabiltzen ari dela.
1960 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
1964 ingurunearekin ezarri.
1965 Idatzi jurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
1970 Idatzi data hirugarren lerroan
1975 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
1976 (edo bakar batean) eta ezarri
1984 \begin_layout Standard
1985 Orain, ikusi emaitza nola inprimatuko den.
1988 \begin_layout Description
1989 Ariketa: Zuzendu titulua, egilea eta data
1996 \begin_layout Section
1997 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2000 \begin_layout Standard
2001 Dokumentuko atal bati (edo azpiatala, edo edozein testu-zati bat) etiketa
2003 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2004 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2005 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia dezakezu.
2006 Atal eta oin-oharrekin gertatzen den bezala, erreferentzia gurutzatuetaz
2008 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2009 LyX eta LaTeX programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesador
2013 \begin_layout Subsection*
2014 Zure aurreneko etiketa
2017 \begin_layout Standard
2018 Gure bigarren atala, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena, markatuko dugu.
2019 Klikatu ataleko izenburuaren amaieran eta hautatu
2026 \SpecialChar \menuseparator
2029 Etiketa\SpecialChar \ldots{}
2033 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizuna
2035 Ados klikatutakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburutik gertu
2039 \begin_layout Standard
2040 Ahaztu baino lehenago, etiketa ataleko edozein lekutan koka dezakezu; ataleko
2041 erreferentziak etiketaren aurretik dagoen azken atal edo azpiataleko izenburura
2043 Nola nahi ere, ataleko izenburuaren lerroan ezartzeak (edo agian ataleko
2044 aurreneko testu-lerroaren hasieran) atalaren hasierara zuzentzen du.
2047 \begin_layout Standard
2048 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2052 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2054 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruz dokumentuan erreferentzia
2055 gurutzatuak erabil ditzakezu.
2056 Oraintxe egingo dugu.
2059 \begin_layout Subsection*
2060 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2063 \begin_layout Standard
2064 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2065 ataleko lekuren batean.
2069 \begin_layout LyX-Code
2070 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2071 \begin_inset Newline newline
2074 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2077 \begin_layout Standard
2078 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2087 Erreferentzia gurutzatua
2092 Erreferentzia gurutzatua
2094 izeneko leihoa bistaratuko da.
2095 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2101 Hautatu hori (jatorriz aukeratuta egongo da) eta klikatu
2106 Orain jarri kurtsorea "orrialdean" hitzaren aurretik eta aldatu erreferentzi
2107 mota orrialde zenbakira elkarrizketa-koadroan eta klikatu
2112 Erabat zuzenak izateko, erreferentzia eta "atala" hitzaren artean
2115 \begin_inset space ~
2120 bat sartu beharko duzu.
2121 Egin gauza bera orrialdearen erreferentziarekin.
2124 \begin_layout Standard
2125 LyX-ek erreferentzia-kutxa batean jartzen du, kurtsorea dagoen lekuan.
2126 Inprimatutako dokumentuan erreferentzia markatzen duen kutxa hau orrialde
2127 edo atal zenbakiagatik (
2129 Erreferentzia gurutzatua
2131 elkarrizketa-koadroan hautatutakoaren arabera) ordezten da.
2137 kusi\SpecialChar \menuseparator
2142 guneratu\SpecialChar \menuseparator
2149 , eta ikusiko duzu azken orrialdean "2 atala" eta "1 orrialdea"ri (edo 2.
2150 atala kokatzen den orrialdea) erreferentzia egiten diogula.
2153 \begin_layout Standard
2154 Era probetxugarri batean, LyX-ekin dokumentua editatzen duzunean, gurutzatutako
2155 erreferentzia batek hiperesteka gisa dihardu; horren gainean klikatuta,
2158 Erreferentzia gurutzatua
2160 elkarrizketa-koadroa agertuko zaizu, eta klikatu Joan botoia kurtsorea
2161 aipatzen den etiketara mugitzeko.
2164 \begin_layout Subsection*
2168 \begin_layout Standard
2169 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz LyX arduratzen dela; egiaztatze
2170 ko unea heldu zaizu.
2171 Gehitu atal berri bat 2.
2172 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2174 Orain exekutatu LaTeX berriro eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2175 "3" izatera aldatu da; sinesgaitza eh? Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal
2176 batera, eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2177 \begin_inset space ~
2180 azpiatala bezala aipatuko du.
2181 Hori bai, orrialdearen erreferentzia aldatzeko etiketaren aurretik testu
2182 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2186 \begin_layout Standard
2187 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2188 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2189 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara (egunkarirako
2190 artikulua idaztean, adibidez),
2192 Erreferentzia gurutzatua
2194 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2197 \begin_layout Standard
2198 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2199 nahi baduzu, kopiatu
2201 Erabiltzailearen Gida
2203 -ko orrialde batzuk eta itsatsi zure dokumentuan
2207 \begin_layout Plain Layout
2208 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2209 eta artikulu testu-klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2210 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2212 \begin_inset CommandInset ref
2214 reference "atal:testuklaseak"
2226 \begin_layout Description
2227 Ariketa: zuzendu erreferentziak
2234 \begin_layout Section
2235 Oin-oharrak eta albokoak
2238 \begin_layout Standard
2239 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2242 \begin_inset space ~
2251 \begin_layout Plain Layout
2252 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2253 gezia irudikatzen du.
2265 \SpecialChar \menuseparator
2274 menua erabil dezakezu.
2275 Jarri kurtsorea dokumentuko "LyX" hitzaren atzean eta klikatu
2278 \begin_inset space ~
2284 Oin-orriari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2286 LyX-ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2290 \begin_layout LyX-Code
2291 LyX konposaketarako testu-prozesadorea da.
2294 \begin_layout Standard
2295 Orain klikatu "oina" etiketadun botoia.
2296 Oin-oharraren kutxa desagertuko da, oin-oharraren marka inprimatuko den
2297 testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2298 Ekintza horri oin-oharra "tolestatzea" deitzen zaio.
2299 Oin-oharra destolestu nahi duzunean, klikatu "oina" botoia; horrela beraren
2300 testua editatzeko aukera daukazu.
2303 \begin_layout Standard
2304 Oin-oharraren izendatzailea zenbaki bat izan beharrean hitz bat izatearen
2305 zergatia galdetzen baduzu, erantzuna zera da: inprimatuko den testuan oin-orrie
2306 n zenbaketa egiteaz LyX arduratzen dela.
2307 Zure kabuz egiazta dezakezu dvi fitxategian (edo inprimatutako orrialdeetan)
2309 Oin-oharrak gehitzen badiozu, LyX-ek birzenbatuko ditu.
2310 Beraz, oin-oharren zenbaketa egiteaz LyX (LaTeX azken finean) arduratzen
2311 denez, LyX fitxategietan zenbakirik jarri beharrik ez dago.
2314 \begin_layout Standard
2315 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2316 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-ohar botoi bat
2320 \begin_layout Plain Layout
2321 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2322 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2336 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2338 \begin_inset Quotes eld
2350 \begin_inset Quotes erd
2354 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, klikatu
2358 botoia, kurtsorea oin-oharrean kokatuta dagoela.
2361 \begin_layout Standard
2362 Albo-oharrak gehitzeko, erabili
2365 \begin_inset space ~
2375 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2379 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2382 \begin_layout Itemize
2383 Pantailan kutxek "oina" eduki beharrean "albo" daukate.
2386 \begin_layout Itemize
2387 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2390 \begin_layout Itemize
2392 Aldatu LyX-eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu
2393 hori eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2394 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, exekutatu LaTeX.
2397 \begin_layout Description
2398 Ariketa: zuzendu oin-oharrak
2405 \begin_layout Section
2409 \begin_layout Standard
2410 \begin_inset CommandInset label
2412 name "atal:bibliografiak"
2416 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2417 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2418 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2419 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, LyX eta LaTeX-ek zure lana
2420 errazten dute automatikoki bibliografiako elementuak zenbatuz eta zitazioak
2421 aldatuz elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2424 \begin_layout Standard
2425 Joan dokumentu-amaierara eta aldatu
2430 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2432 \begin_inset Quotes eld
2437 LyX Tutoretza, LyX-eko dokumentazio taldea
2440 \begin_inset Quotes erd
2443 zure lehen bibliografiako erreferentzi gisa.
2444 Ohartuko zarenez, LyX-ek automatikoki erreferentzia bakoitzaren aurretik
2445 zenbaki bat daukan kutxa jartzen du.
2446 Zuk lehen eremua erabiliko duzu, Giltza, erreferentzia horri LyX dokumentuan
2447 zehar aipamenak egiteko.
2448 Zenbaki bat izaten da lehenetsi gisa.
2449 Errazago oroitzeko, alda ezazu
2450 \begin_inset Quotes eld
2464 \begin_layout Standard
2465 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2466 nahi duzun kokalekua hain zuzen.
2472 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2474 \begin_inset space ~
2484 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2485 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2486 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatu nahi duzun bibliografiako elementua
2487 aukeratzea eskaintzen dizu.
2489 \begin_inset Quotes eld
2496 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2497 erabili erdian dagoen ezker-gezia txertatzeko.
2498 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2500 Orain, exekutatu LaTeX, eta ikusiko duzu zitazioak testuan giltzen artean
2501 agertzen direla, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2504 \begin_layout Standard
2505 Nola erabiltzen dira beste eremuak? Zitazioa elkarrizketa-koadroko
2508 \begin_inset space ~
2513 eremuak erreferentziaren ondoren, baina giltza artean, testua sartuko du
2514 (erreferentziatzen den liburu edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua
2515 zehazteko, adibidez).
2516 Inprimatzerakoan erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi
2518 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2519 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2521 Bibliografia-elementua
2523 elkarrizketa-koadroko
2528 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2530 Erabiltzailearen Gida
2535 \begin_layout Description
2536 Ariketa: zuzendu bibliografia eta zitazioak
2543 \begin_layout Section
2547 \begin_layout Standard
2548 Dokumentu-hasieran gaien aurkibidea jartzeko burutazioa izango zenuen, ez?
2549 LyX-ekin erraz egingo duzu.
2550 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik lerro-itzulera sakatu
2556 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2560 \begin_inset space ~
2564 \begin_inset space ~
2575 \begin_inset space ~
2581 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2585 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2588 \begin_layout Standard
2589 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2594 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2595 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2596 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2601 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2604 \begin_layout Standard
2605 Dokumentua pantailan editatzerakoan, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2606 ezinezkoa baita editatzea.
2607 Gaien aurkibideari dagokion botoian, edo
2612 kusi\SpecialChar \menuseparator
2614 \begin_inset space ~
2619 menuan klikatuz banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2620 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuaren komandoak
2622 Hori tresna eraginkorra da.
2623 Dokumentuan zehar mugitzeko
2626 \begin_inset space ~
2631 leihoa erabil dezakezu: (azpi)atal baten izenburuan klikatuz bat elementuaren
2632 lerroa nabarmendu eta kurtsorea (LyX editatzen den leihoan) dokumentuko
2633 zati horretan kokatuko du.
2634 Teklatuko geziak (kurtsorea mugitzeko erabiltzen direnak:
2635 \begin_inset Formula $\leftarrow$
2639 \begin_inset Formula $\uparrow$
2643 \begin_inset Formula $\downarrow$
2647 \begin_inset Formula $\rightarrow$
2650 ) ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera mugitzeko.
2651 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2653 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2657 \begin_layout Standard
2658 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2662 \begin_layout Description
2663 Ariketa: jarri gaien aurkibidea
2670 \begin_layout Chapter
2671 Matematika erabiltzea
2674 \begin_layout Standard
2675 Zientzialari askok LaTeX erabiltzen dute zeren eta ekuazioak era dotorre
2676 batean kaleratzen baititu, testu prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak
2677 erabiltzen duten kontrol karaktereak sahietsiz.
2678 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, LaTeX-ekin ekuazioak idatzi
2679 baino programaketa lan bat gehiago delako.
2680 Zorionez, LyX-ek ekuazioentzako WYSIWYM izaera dauka.
2681 LaTeX erabiltzen baduzu, LaTeX-eko matematika komandoak bide normal batean
2682 idatz daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2683 Bestalde, LaTeX inoiz ez baduzu erabili, orduan
2687 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2688 idazteko aukera izango duzu
2692 \begin_layout Plain Layout
2693 LyX-ek ezin du egiaztatu idazten dituzun ekuazioak zuzenak al diren edo
2703 \begin_layout Section
2707 \begin_layout Standard
2708 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2711 \begin_layout LyX-Code
2712 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2715 \begin_layout Standard
2720 fitxategian ere, ez dauka itxura onik; hizkien eta berdintasun ikurraren
2721 artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indize bezala egotea nahiko
2723 Konposatze okerra gertatu da, LyX-i matematikako ekuazio bat idazten ari
2724 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu normala bezala konposatu du.
2728 \begin_layout Standard
2729 Horren ordez, egokiro konposatua izan dadin formula bat sortu dugu.
2730 Ekuazio bat sortzeko, klikatu tresna-barrako kolore urdineko
2731 \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
2735 LyX-ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematika-ekuazio hutsa izango
2736 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2741 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2742 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2751 ) ekuaziotik ateratzeko.
2752 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2753 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2756 \begin_layout Standard
2757 Exekutatu LaTeX eta begiratu
2762 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2763 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2765 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2767 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2770 \begin_layout Standard
2771 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2773 LaTeX-en, matematika espresioak testuaren eta
2779 bezalako komandoen bitartez idazten dira; LaTeX exekutatu arte ezin izango
2780 duzu ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako
2781 zerbaiten bila denbora asko gal daiteke, edozein pertsona haserraraziz.
2782 LyX-ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzea
2783 n edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2784 Ondoren, LaTeX konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2785 Denboraren %99-an LaTeX-ek kaleratzen duenaren letra-tipo edo tarterik
2786 ez duzu aldatzerik nahi izango.
2787 Honela (barkatu hainbeste errepikatzeagatik) adierazpen matematikoez arduratuko
2788 zara, eta ez beraien egituraz.
2791 \begin_layout Section
2792 Ekuazioetan murgiltzea
2795 \begin_layout Standard
2797 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2801 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2805 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2806 Sartzerakoan matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa azaltzen
2816 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2817 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2822 Ezkerra, eskuina, gora eta behera geziak diren arren saguarekin klikatuz
2823 ekuazioko edozein lekutan kurtsorea koka dezakezu.
2826 \begin_layout Standard
2827 Matematika-eran idaztea testu normal bat editatzea bezala da, aurrerago
2828 azalduko dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2838 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2844 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2851 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2852 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren eskuinaldean eta kanpoan kurtsorea
2861 sakatzerakoan ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2862 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2869 \begin_layout Standard
2871 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2875 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2878 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, klikatu saguarekin kokaleku
2880 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2881 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2886 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2892 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2893 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2897 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2898 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2901 \begin_layout Section
2902 Berretzaile eta indizeak
2905 \begin_layout Standard
2909 \begin_inset space ~
2914 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondogo atala), askoz ere azkarragoa
2916 LyX-ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten
2917 duzuna goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
2926 sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizean agertuko da.
2929 \begin_layout Standard
2930 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
2935 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
2937 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
2943 \begin_layout Description
2949 ekuazioa matematika-eran.
2952 \begin_layout Section
2956 \begin_layout Standard
2957 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko Matematikako panela erabiltzea
2958 komenigarria izaten da.
2959 Funtzio hauetariko asko tuarekin,
2964 ditatu\SpecialChar \menuseparator
2972 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2979 menuen bidez sor daiteke.
2980 Matematikako panela erabiltzen irakatsiko dizugu; beste eskuliburuak irakurriz
2981 lasterbideak erabiltzen ikasiko duzu.
2987 xertatu\SpecialChar \menuseparator
2992 atematika\SpecialChar \menuseparator
2994 \begin_inset space ~
2999 eta atal hau irakurtzen ari zaren bitartean irekita utzi.
3002 \begin_layout Subsection
3006 \begin_layout Standard
3007 Matematika panela-ak matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu:
3008 hainbat gezi, erlazio, eragile, batura eta integral.
3009 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3010 jartzea eskaintzen dizutela.
3013 \begin_layout Standard
3014 " Ez dago egin ezin dezakezunik...
3016 \begin_inset Formula $\heartsuit$
3022 \begin_layout Subsection
3023 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3026 \begin_layout Standard
3027 Erroketa bat idazteko, klikatu erroketa-ikurra daukan botoia.
3028 Erro ikurra agertuko da, eta kurtsorea bere barnean kokatuko da.
3029 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatiketak edota nahi
3031 LyX-ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3034 \begin_layout Standard
3036 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3039 ) edo karaktere taldean (
3040 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3043 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3044 Apaingarri-motak panelean eskuragarri daude.
3045 Klikatu apaingarri batean, eta LyX-ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-g
3050 \begin_layout Plain Layout
3053 Itzultzailearen oharra
3055 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3061 baten azpian (edo gainean).
3062 Idatzi gogokoen duzun ekuazioa txertatze-gunean.
3063 Bi apaingarri multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3064 direnak, eta beraien tamaina finkatuta daukatenak, hizki soilentzako egokiagoak
3068 \begin_layout Standard
3069 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3070 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3075 botoia (kortxete artean laukitxo urdina dauka) eta
3079 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3080 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3083 \begin_layout Standard
3084 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-bi
3085 koteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3086 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3089 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3090 bezala bistaratzen da LyX-en; inprimatzerakoan, ordea, ez da azaltzen).
3093 \begin_layout Standard
3094 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3099 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3100 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3102 Mugatzailea leihoa erabiltzeak mugatzaileen tamaina edukiaren arabera egokituko
3106 \begin_layout Standard
3107 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3109 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren klikatu
3112 \begin_inset space ~
3117 leihoko nahi duzun botoia.
3122 -en bigarren legea eskalar eratik (
3123 \begin_inset Formula $f=ma$
3127 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3131 Matrizei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3134 \begin_layout Subsection
3138 \begin_layout Standard
3139 Matematika-eran zatikiak idaztea oso erraza da.
3143 \begin_inset space ~
3152 botoia (zenbatzaile eta zatitzailean lauki urdinak ditu).
3153 LyX-ek bi txertatze-gune jarriko ditu.
3154 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3156 Klikatu zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3161 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3162 Zatiki bat lortu duzu !
3165 \begin_layout Standard
3166 Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna idazteko aukera daukazu:
3167 berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak, beste zatiki batzuk,
3168 integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3171 \begin_layout Description
3177 ekuazioa matematika-eran.
3180 \begin_layout Subsection
3181 TeX era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3184 \begin_layout Standard
3185 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3186 idazten baduzu LyX-ek hiru aldagaien arteko biderkaketa (
3187 \begin_inset Formula $s$
3191 \begin_inset Formula $i$
3195 \begin_inset Formula $n$
3198 ) idazten ari zarela usteko du.
3199 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3200 rekin idatzi nahiko zenuen.
3201 Gainera, LyX-ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3202 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3204 \begin_inset Quotes eld
3208 \begin_inset Formula $\sin x$
3212 \begin_inset Quotes erd
3216 \begin_inset Quotes eld
3220 \begin_inset Formula $sinx$
3224 \begin_inset Quotes erd
3230 \begin_layout Standard
3231 Hautatu klik bikoitzarekin "sin"
3240 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3241 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3245 sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3246 Idatzi orain "x", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3248 dvi fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3252 \begin_layout Standard
3253 TeX eran idazteko behar dituzun komando gehiago
3257 zerrendan aurkituko dituzu: trigonometri funtzioak eta beraien alderantzizkoak,
3258 hiperbole funtzioak, logaritmoak, limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3259 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3260 \begin_inset Quotes eld
3264 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3268 \begin_inset Quotes erd
3272 \begin_inset Quotes eld
3276 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3280 \begin_inset Quotes erd
3283 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3286 \begin_layout Description
3292 ekuazioa matematika-eran.
3295 \begin_layout Subsection
3299 \begin_layout Standard
3309 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, bi barra higikorrez osatua
3310 dago, matrizeko errenkada eta zutabe kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3311 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta klikatu
3323 \begin_layout Standard
3325 \begin_inset Formula $2\times3$
3328 -ko matrize batean 6 txertatze-gune jarriko ditu.
3329 Ohitura denez, txertatze-gune bakoitzean edozein adierazpen matematiko
3330 sar dezakezu: erroketa bat, beste azpimatrizea, eta abar.
3331 Beraietariko bakoitzean matematika ekuazio-mota ezberdinak ezarri diezazkiokezu.
3332 Nahi izanez gero, txertatze-gune bat edo beste hutsik utz dezakezu.
3335 \begin_layout Standard
3336 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3341 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3345 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3349 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3352 \begin_layout Standard
3353 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3358 ditatu\SpecialChar \menuseparator
3368 \begin_inset space ~
3376 \begin_inset space ~
3382 Uneko kokapenaren ondoren gehituko ditu.
3383 Gehiegi direla? Erabili menu berdineko
3386 \begin_inset space ~
3394 \begin_inset space ~
3402 \begin_layout Standard
3405 Erabiltzailearen Gida
3407 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3408 aldatzen den ikasteko.
3409 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3410 taula bat idazteko, erabili LyX-en taula-euskarri harrigarria, taulak idazteko
3411 ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3414 \begin_layout Subsection
3418 \begin_layout Standard
3419 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3420 berdinean zeuden, lerroko edo barneko ekuazioak bezala ere ezagutzen dira.
3421 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3422 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3423 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke,
3424 eta lerro anitzetako ekuazioak adierazpen eran egon behar dute (ikus
3426 Erabiltzailearen Gida
3429 Gainera hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3432 \begin_layout Standard
3436 \begin_inset space ~
3444 \begin_inset space ~
3449 botoia, laukitxo urdin baten gainean eta azpian testu-marra bikotea marraztuta
3451 LyX-ek lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat
3453 Orain idatzi ekuazio bat eta exekutatu LaTeX bere itxura ikusteko.
3457 \begin_inset space ~
3462 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3463 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3464 Adierazpen erak barneko eratik bereizten dituen zenbait ezaugarri ditu:
3467 \begin_layout Itemize
3468 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3469 \begin_inset Formula $\sum$
3473 \begin_inset Formula $\int$
3476 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3479 \begin_layout Itemize
3480 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3481 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3484 \begin_layout Itemize
3485 Testua zentratuta dago.
3488 \begin_layout Standard
3489 Ezberdintasun hauek alde batera utziz, barneko eta adierazpen erako ekuazioak
3493 \begin_layout Standard
3494 Azken ohar bat adierazpen era konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa paragrafo
3495 berri batean edo ez idazten duzunean.
3496 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3498 Hori eginez gero, ekuazio osteko testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3499 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3502 \begin_layout Description
3507 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3511 \begin_layout Description
3512 Ariketa: atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3513 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3517 \begin_layout Plain Layout
3518 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3523 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3524 Matematika\SpecialChar \menuseparator
3530 \begin_inset space ~
3535 menuarekin saiatzen?
3543 \begin_layout Standard
3544 \begin_inset Formula \[
3545 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3548 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]
3555 \begin_layout Section
3556 Matematikari buruzko gauza gehiago
3559 \begin_layout Standard
3560 Matematika-eran gauza gehiago egin daiteke.
3561 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3563 Erabiltzailearen Gida
3565 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3568 \begin_layout Itemize
3569 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3572 \begin_layout Itemize
3573 Lerro anitzeko ekuazioak.
3576 \begin_layout Itemize
3577 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bat letra lodiz idaztea.
3580 \begin_layout Itemize
3581 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3582 honelakoengatik amaierako ziriborroa arte).
3585 \begin_layout Itemize
3587 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3588 zehar erabili ahal izango dituzu.
3589 Makro baten definizioa aldatuz, dokumentuko markoari dagokion erreferentzia
3590 guztiak eguneratuko dira.
3591 Makroek argumentuak jaso ditzakete.
3594 \begin_layout Itemize
3595 Denboraz larri gabiltzanez, tutoretza honetan azaldu ezin dizugun beste
3599 \begin_layout Chapter
3603 \begin_layout Section
3604 LyX-en beste ezaugarri garrantzitsu batzuk
3607 \begin_layout Standard
3608 Ez ditugu aipatu LyX-ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3610 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3612 Erabiltzailearen Gida
3615 LyX-ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu bakarrik aipatuko ditugu...
3618 \begin_layout Itemize
3619 LyX-ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3620 Taula bat lortzeko, erabili
3625 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3633 Klikatu taulan saguaren eskuineko botoiarekin eta
3636 \begin_inset space ~
3641 elkarrizketa-koadroa irekiko da, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3645 \begin_layout Itemize
3646 LyX-ek hainbat formatudun irudiak (JPEG eta bestelako bitmap formatuak,
3647 PostScript® eta LaTeX gordina bezalakoak barne) txertatzeko euskarria dauka.
3653 xertatu\SpecialChar \menuseparator
3661 Ondoren, aukeratu txertatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3665 \begin_layout Itemize
3666 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta LyX-ek automatikoki
3667 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3670 \begin_layout Itemize
3671 Bertsio-kontrolaren euskarria dauka, RCS erabiliz (exekutatu
3675 komandoa xehetasun gehiagorako).
3678 \begin_layout Itemize
3679 LyX oso konfigurakorra da.
3680 Gauza guztiak, LyX leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteera emaitza
3681 arte, hainbat eratan konfigura daitezke.
3682 Konfigurazio gehiena
3689 \SpecialChar \menuseparator
3698 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3703 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3713 \begin_layout Itemize
3714 LyX bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari
3716 Horregatik, hainbat testu- prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3717 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekera, euskara,
3718 italiera, errusiera...).
3719 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntza batzuk ere onartzen ditu,
3720 arabiera edo hebreera adibidez.
3721 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; LyX-ek menuak eta
3722 errore-mezuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3725 \begin_layout Itemize
3726 LyX-eko menuek laster- k erabiltzen dituzte.
3732 itxategia\SpecialChar \menuseparator
3747 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3752 laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3753 Honi buruzko argitasunak
3758 aguntza\SpecialChar \menuseparator
3765 menuan aurkituko dituzu.
3768 \begin_layout Itemize
3769 LyX-ek LaTeX formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3771 \begin_inset CommandInset ref
3773 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3780 \begin_layout Itemize
3781 Zuzentzaile ortografiko eta tesaurus-a erabilgarri daude.
3784 \begin_layout Itemize
3785 LyX leiho nagusiaren behealdean dagoen testu-kutxari bufertxoa deitzen zaio
3786 (emacs programak ere pareko ezaugarria dauka).
3787 Erabilgarritasun handiko ezarpen zabala lantzeko aukera eskaintzen dizu,
3788 zure dokumentua zatitzeko gaitasuna barne dela.
3789 Beste hitzetan, hobe duzu bufertxoan ezer ez idaztea zertan ari zaren jakin
3793 \begin_layout Section
3794 LyX LaTeX-eko erabiltzaileentzat
3797 \begin_layout Standard
3798 \begin_inset CommandInset label
3800 name "atal:latexerabiltzaileak"
3804 LaTeX-i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3805 Baliteke LaTeX buruzko zerbait ikasi nahi izatea, eta ondorioz atal hau
3810 \begin_layout Standard
3811 LyX erabiltzen hasten den askori LaTeX ezaguna egingo zaio.
3812 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea LyX-ek LaTeX-ekin egin daitekeen
3813 gauza guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3814 Erantzun labur bat da nola edo hala LyX hurbiltzen dela LaTeX-ekin egin
3815 daitekeen gauzetara, eta LaTeX formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea
3817 Gaur egun, LaTeX-eko idazki zaharrak bihurtzeko arazoak daude, eta beste
3818 zenbait gauzetan, baina etorriko diren bertsio garatuagoetan hau konponduko
3822 \begin_layout Standard
3823 Hau tutoretza bat bakarrik denez, LyX-eko erabiltzaile berriek interesa
3824 eduki dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3825 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3832 LaTeX adituen sekretuak
3834 kapitulupean, LyX eta LaTeX arteko ezberdintasunei, eta LyX-en LaTeX-eko
3835 zenbait trikimailu nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3838 \begin_layout Subsection
3842 \begin_layout Standard
3843 TeX eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean LaTeX-i
3845 TeX komandoak LyX-en erabil ditzakezu
3847 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
3855 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean LaTeX-i igorriko zaio.
3858 \begin_layout Standard
3859 TeX-ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
3860 Sartu TeX eran alderantzizko barra, ("
3863 Inprimatzerakoan ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
3865 Sakatu TeX eratik ateratzeko zuriunea edo edozein karaktere ez-alfabetiko
3866 (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikurra edo parentesi gisakoak).
3867 TeX eratik ateratzen zarenean LyX-ek badaki zein TeX komando idatzi duzun
3868 eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
3875 idatzi eta ondoren zuriunea sakatzen baduzu LyX-ek "gamma" gorria
3876 \begin_inset Quotes eld
3880 \begin_inset Formula $\gamma$
3884 \begin_inset Quotes erd
3888 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du (kontutan hartu
3891 sin bezalako funtzioak gorriz jarraituko dutela, bere WYSIWYM itxura baita).
3895 \begin_inset space ~
3900 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batipat LaTeX-eko erabiltzaile
3904 \begin_layout Standard
3905 Bitxikeri bat, TeX eran kortxete bat idazten baduzu, hasiera eta amaierako
3906 kortxeteak gorriz txertatuko dira, TeX eratik aterako zaitu eta kurtsorea
3907 kortxete artean kokatuko du.
3908 LyX-ek ezagutzen ez dituen eta argumentuak jasotzen dituzten komandoak
3909 idazteko komenigarria izaten da.
3912 \begin_layout Standard
3913 LyX-ek ezin ditu egin LaTeX-ekin egiten diren gauza guztiak (oraindik ez?).
3914 Zenbait landutako funtzio ez dira erabat onartzen, beste batzuk erabilgarriak
3915 dira baina ez dira WYSIWYM.
3916 TeX erak erabiltzaileari LaTeX-en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera
3917 LyX-eko ezaugarri erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
3918 edizioa bezalakoak) dezake.
3919 LyX-ek ezin izango ditu LaTeX-eko pakete guztiak onartu.
3923 \begin_layout Standard
3928 usepackage{pakete_izena}
3931 \begin_inset CommandInset ref
3933 reference "atal:hitzaurrea"
3938 \begin_inset space ~
3941 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
3942 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
3945 \begin_layout Subsection
3946 LaTeX dokumentuak inportatzea: tex2lyx
3947 \begin_inset CommandInset label
3949 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3956 \begin_layout Standard
3959 You can import a LaTeX file into LyX by using the
3964 ile\SpecialChar \menuseparator
3969 mport\SpecialChar \menuseparator
3981 which will create a file
3989 — and then open that file.
3990 If the translation doesn't work, you can try calling
3994 from the command line, possibly using fancier options.
3997 \begin_layout Standard
4003 will translate most legal LaTeX, but not everything.
4004 It will leave things it doesn't understand in TeX mode, so after translating
4009 , you can look for red text and hand-edit it to look right.
4012 \begin_layout Standard
4018 has its own manpage.
4019 Read it to find out about which LaTeX commands and environments aren't
4020 supported, bugs (and how to get around them), and how to use the various
4024 \begin_layout Subsection
4025 LyX dokumentua LaTeX-era bihurtu
4028 \begin_layout Standard
4029 LyX dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4030 Adibidez, lankide edo eginkide batek LyX programa ez eduki arren dokumentuareki
4031 n lan egin behar du.
4032 Hori egitea huskeria bat da LyX-entzako.
4038 itxategia\SpecialChar \menuseparator
4043 sportatu\SpecialChar \menuseparator
4047 Horrek editatzen ari zaren
4051 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4056 Azken finean, LyX-ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzerakoan beti LaTeX
4057 behin-behineko fitxategiak sortzen dituenez, LaTeX sortzen trebea da.
4060 \begin_layout Subsection
4064 \begin_layout Subsubsection
4068 \begin_layout Standard
4074 iseinua\SpecialChar \menuseparator
4081 elkarrizketa-koadroak
4087 komandoan sar ditzakezun hainbat aukeren gaineko ardura hartzen du.
4088 Hemen aldatu klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4095 bidaliko zaizkion aukera-osagarriak
4098 \begin_inset space ~
4106 \begin_layout Subsubsection
4107 Hitzaurreko beste alderdi batzuk
4110 \begin_layout Standard
4111 \begin_inset CommandInset label
4113 name "atal:hitzaurrea"
4117 Hitzaurrean komando bereziak jarri behar badituzu LaTeX fitxategi baterako,
4118 zuzenean LyX dokumentuan idatz ditzakezu.
4121 Diseinua\SpecialChar \menuseparator
4128 \begin_layout Plain Layout
4131 Itzultzailearen oharra
4133 : litekeena da LyX bertsio berrietan bide hau horrela ezin lantzea.
4138 \SpecialChar \menuseparator
4143 elkarrizketa-koadroa ireki eta bertan Hitzaurrea fitxan idatzi behar da.
4148 idatzi hautatu eta elkarrizketa-koadroan.
4149 Hor idazten duzun dena zuzenean LaTeX-i bidaliko zaio.
4152 \begin_layout Subsection
4156 \begin_layout Standard
4157 LyX-ek BibTeX euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4158 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4164 xertatu\SpecialChar \menuseparator
4166 \begin_inset space ~
4170 \begin_inset space ~
4173 Aurk.\SpecialChar \menuseparator
4179 \begin_inset space ~
4184 menua bib motako fitxategi bat gehitzeko.
4189 izeneko elkarrizketa-koadro bat agerraraziko du.
4190 Bestalde, dokumentuan "
4192 BibTeX-ek sortutako erreferentzia
4194 k" izeneko botoia txertatuko du.
4195 Elkarrizketa-koadroa ixten baduzu, sortu berri den botoian klikatuz berriro
4215 \begin_layout Plain Layout
4216 LaTeX arruntean bezala, bereiztu bi bibliografia edo gehiago komaz, eta
4222 giltzetan idatziko zenuena idatzi.
4223 Estiloa eremuan, berriz, idatzi
4229 komandoko giltzetan idatziko zenuena.
4232 \begin_layout Standard
4233 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4234 Txertatu\SpecialChar \menuseparator
4236 \begin_inset space ~
4239 erreferentzia menua erabiliz (ikus
4240 \begin_inset CommandInset ref
4242 reference "atal:bibliografiak"
4247 \begin_inset space ~
4256 Zitazioa elkarrizketa-koadroko kutxan zure bib fitxategiko erreferentzia
4257 guztiak zerrendatuko dira.
4260 \begin_layout Section
4264 \begin_layout Standard
4265 Batzuetan dokumentu bat LaTeX formatura bihurtzerakoan erroreak gerta daiteke,
4266 LyX-ek edo LaTeX-ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4267 Hori gertatzen bada, LyX-ek errore-kutxak ("errorea" hitzarekin) sortzen
4269 Kutxa horietan klikatuta, errorearen zergatia bistaratuko du.
4270 LyX-ek LaTeX-en sortutako erroreak gehituko ditu.
4271 Ohartu zaitez errore horien kokapenak askotan ez dutela garrantzirik izaten.