1 #LyX 2.2 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
8 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
10 %This preamble is designed to ensure that the document prints
11 % out as advertised. If you mess with this preamble,
12 % parts of the document may not print out as expected. If you
13 % have problems LaTeXing this file, please contact
14 % the documentation team
15 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
17 % the pages of the TOC is numbered roman
18 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
19 \let\myTOC\tableofcontents
20 \renewcommand\tableofcontents{%
22 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
26 \use_default_options false
27 \maintain_unincluded_children false
29 \language_package default
32 \font_roman "palatino" "default"
33 \font_sans "helvet" "default"
34 \font_typewriter "courier" "default"
35 \font_math "auto" "auto"
36 \font_default_family default
37 \use_non_tex_fonts false
40 \font_sf_scale 100 100
41 \font_tt_scale 100 100
43 \default_output_format default
45 \bibtex_command default
46 \index_command default
50 \pdf_title "The LyX Tutorial"
51 \pdf_author "LyX Team"
52 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
53 \pdf_keywords "LyX, documentation"
55 \pdf_bookmarksnumbered true
56 \pdf_bookmarksopen true
57 \pdf_bookmarksopenlevel 1
62 \pdf_pdfusetitle false
63 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
66 \use_package amsmath 0
67 \use_package amssymb 0
70 \use_package mathdots 1
71 \use_package mathtools 0
73 \use_package stackrel 0
74 \use_package stmaryrd 0
75 \use_package undertilde 0
77 \cite_engine_type default
81 \paperorientation portrait
91 \paragraph_separation indent
92 \paragraph_indentation default
93 \quotes_language english
96 \paperpagestyle headings
97 \tracking_changes false
101 \html_be_strict false
114 egilea: \SpecialChar LyX
119 \begin_layout Plain Layout
120 Fitxategi honen arduradun nagusia
125 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
126 dokumentazioko posta-zerre
127 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
129 \begin_inset Newline newline
132 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
134 \begin_inset Newline newline
137 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
145 \begin_layout Standard
146 \begin_inset CommandInset toc
147 LatexCommand tableofcontents
154 \begin_layout Chapter
158 \begin_layout Section
159 Ongi etorri \SpecialChar LyX
163 \begin_layout Standard
164 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
165 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
167 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
168 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
169 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
170 Azken finean, \SpecialChar LyX
171 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
174 What You See Is What You Get
176 ) interfazea eskaintzean datza.
177 Hori bai, \SpecialChar LyX
178 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
181 \begin_layout Standard
182 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
183 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
184 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
185 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
187 -en ez direla erabilgarriak.
188 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
189 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
191 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
192 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
194 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
195 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
198 \begin_layout Standard
199 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
200 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
203 \begin_layout Section
204 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
207 \begin_layout Standard
208 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
217 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
218 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
225 \begin_layout Standard
226 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
227 zertxobait azaldu nahi dugu.
230 \begin_layout Subsection
231 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
234 \begin_layout Standard
235 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
236 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
237 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
238 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
241 \begin_layout Standard
247 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
248 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
250 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
255 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
256 \begin_inset CommandInset ref
258 reference "atal:latexerabiltzaileak"
262 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
263 -eko adituei zuzendua baitago.
266 \begin_layout Subsection
274 \begin_layout Itemize
276 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
278 \begin_inset Separator parbreak
285 \begin_layout Standard
288 Erabiltzailearen gida
294 \begin_layout Itemize
297 \begin_inset Separator parbreak
304 \begin_layout Standard
307 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
310 Kapsulatutako objektuak
316 \begin_layout Standard
317 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
318 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
322 \begin_layout Chapter
327 \begin_layout Section
328 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
332 \begin_layout Standard
334 Idazten hasteko prest zaude.
335 Hasi aurretik, ordea,
339 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
340 batzuk esan beharrean gaude.
343 \begin_layout Standard
344 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
345 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
346 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
349 Erabiltzailearen gida
356 Horrela baderitzozu, kargatu
360 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
361 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
362 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
363 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
367 \begin_layout Plain Layout
368 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
369 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
376 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
380 menua erabili hauen artean mugitzeko.
383 \begin_layout Standard
388 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
389 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
390 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
391 -en paketeak ere, PDF formatuen
393 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
394 ere, \SpecialChar LyX
395 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
398 \begin_layout Standard
399 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
400 -en fitxategi bat prestatu dugu.
406 Pentsatu \SpecialChar LyX
407 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
408 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
412 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
413 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
417 \begin_layout Plain Layout
418 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
419 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
426 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
430 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
431 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
435 \begin_layout Standard
440 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
442 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
449 botoian klikatuz lor ditzakezu.
450 Ireki Landugabeko dokumentua,
454 , eta horren gainean idazteko
456 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
464 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
465 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
469 \begin_layout Standard
474 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
475 -ekin landuago dauden gauza
476 politak burutzen erakutsiko dizute.
477 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
478 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
479 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
480 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
481 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
484 \begin_layout Subsection
485 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
488 \begin_layout Itemize
489 Ireki fitxategi berria
491 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
497 \begin_layout Itemize
498 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
502 \begin_layout Itemize
505 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
515 \begin_layout Itemize
516 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
523 Ikusi\SpecialChar menuseparator
526 menuarekin edo tresna-barrako
534 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
535 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
540 \begin_layout Plain Layout
541 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
544 Ikusi\SpecialChar menuseparator
545 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
548 edo tresna-barrako botoia
554 erabili eta \SpecialChar LaTeX
555 -en ekitaldia amaitzean
559 -ko leihoan klikatu .
567 \begin_layout Itemize
568 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
571 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
577 \begin_layout Standard
578 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
579 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
580 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
584 \begin_layout Subsection
588 \begin_layout Standard
590 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
591 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
592 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
595 \begin_layout Description
596 Desegin \SpecialChar LyX
597 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
598 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
600 Editatu\SpecialChar menuseparator
609 botoia) hautatuz behin eta berriz.
610 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
612 Editatu\SpecialChar menuseparator
622 \begin_inset Separator parbreak
629 \begin_layout Standard
630 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
634 \begin_layout Description
635 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
637 Editatu\SpecialChar menuseparator
648 Editatu\SpecialChar menuseparator
659 Editatu\SpecialChar menuseparator
668 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
669 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
670 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
673 \begin_layout Description
674 Bilatu/Ordeztu Erabili
676 Editatu\SpecialChar menuseparator
690 arg "dialog-show findreplace"
693 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
694 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
702 botoiarekin, eta erabil ezazu
706 aurkitu den hitza ordezteko
710 \begin_layout Plain Layout
711 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
713 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
714 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
715 komando bat idazten ari zarela.
721 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
722 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
723 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
726 \begin_layout Description
735 (karaktere etzanak, tresna-barrako
749 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
756 botoia) eran ezartzeko, erabili
758 Diseinua\SpecialChar menuseparator
761 menua (tresna-barrako
764 arg "dialog-show character"
770 \begin_layout Description
771 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
783 \begin_layout Standard
784 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
786 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
787 erabiltzen saia zaitez.
790 \begin_layout Subsection
791 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
795 \begin_layout Standard
796 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
797 -ek zuriuneak erabiltzeko
798 modura ohitzea izaten da.
811 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
812 Nahiz eta tua sutu arte
820 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
822 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
827 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
828 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
831 \begin_layout Standard
832 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
835 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
839 duzu" izakeran oinarritzen da.
840 Utzi \SpecialChar LyX
841 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
842 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
847 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
851 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
852 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
856 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
858 Azken finean, \SpecialChar LyX
859 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
860 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
861 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
868 \begin_layout Standard
870 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
871 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
874 Erabiltzailearen gida
876 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
877 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
878 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
879 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
881 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
882 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
883 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
884 itxurak arreta galarazten dizu.
887 \begin_layout Section
891 \begin_layout Standard
892 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
897 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
898 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
899 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
900 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
901 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
902 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
903 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
906 \begin_layout Standard
907 Inguruneak \SpecialChar LyX
908 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
910 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
911 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
912 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
913 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
914 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
915 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
916 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
918 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
921 \begin_layout Standard
926 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
928 \begin_inset Graphics
929 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
936 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
937 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
941 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
942 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
943 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
947 \begin_layout Subsection
948 Atalak eta azpiatalak
951 \begin_layout Standard
956 zure \SpecialChar LyX
957 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
965 \begin_layout Plain Layout
966 Ez daukazu lerro osoa
971 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
972 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
974 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
975 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
990 hautatzen duzula eta ez
994 , beherago azalduko da zergatia.
996 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
997 handiagoz ezartzen du.
998 Orain lerro-itzulera sakatu.
1011 " egoerara igarotzen da.
1012 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1016 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1017 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1020 \begin_layout LyX-Code
1021 Hau nire \SpecialChar LyX
1022 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1025 \begin_layout Standard
1040 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1044 \begin_inset Quotes eld
1050 \begin_inset Quotes erd
1053 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1056 \begin_layout Standard
1057 Gauzak hobetuz doaz.
1059 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1060 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1067 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1070 Dokumentu honi buruz
1073 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1074 atala zena, automatikoki 3.
1075 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1076 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1077 arduratuko baita zenbatzeaz
1081 \begin_layout Standard
1090 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1093 \begin_layout LyX-Code
1094 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1097 \begin_layout LyX-Code
1101 \begin_layout LyX-Code
1102 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1105 \begin_layout LyX-Code
1106 Azpiatalaren azalpena
1109 \begin_layout LyX-Code
1110 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1113 \begin_layout Standard
1114 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1124 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1125 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1130 ingurunera aldatu baita ere.
1131 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1132 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1133 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1135 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1138 \begin_layout Standard
1139 Zatitzeko maila sakonagoak
1152 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1153 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1154 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1156 Erabiltzailearen gida
1159 Atalen sailkapenean maila-altuena
1167 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1168 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1170 \begin_inset CommandInset ref
1172 reference "atal:dokumklaseak"
1179 \begin_layout Standard
1180 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1181 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1190 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1192 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1193 Badaude "izardun" izenburuak
1202 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1203 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1206 \begin_layout Standard
1215 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1218 \begin_layout Subsection
1219 Zerrendak eta azpizerrendak
1222 \begin_layout Standard
1224 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1225 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1229 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1230 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1231 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1232 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1235 \begin_layout Itemize
1236 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1240 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1243 \begin_layout Itemize
1248 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1252 \begin_layout Itemize
1253 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1257 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1258 hitz batekin hasiko da.
1262 \begin_layout Itemize
1267 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1272 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1275 \begin_layout Standard
1277 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1279 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1282 \begin_layout LyX-Code
1284 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1287 \begin_layout Standard
1288 eta sakatu Sartu tekla.
1299 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1300 emaitzan borobil bihurtzen da).
1301 Idatzi zure zergatiak:
1304 \begin_layout LyX-Code
1305 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1308 \begin_layout LyX-Code
1309 Matematikak WYSIWYG dira.
1312 \begin_layout LyX-Code
1313 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1314 \begin_inset Newline newline
1320 \begin_layout Standard
1321 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1325 sakatzean ez dira amaitzen.
1326 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1327 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1329 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1330 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1336 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1340 ingurunea (edo erabili
1343 \begin_inset space ~
1351 \begin_layout Standard
1352 Zerrenda polita lortu duzu.
1353 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1355 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1360 \begin_layout Plain Layout
1362 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1363 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1364 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1379 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1380 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1381 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1384 \begin_layout Standard
1385 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1394 , nolako itxura duten ikusteko.
1395 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1396 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1398 Lehen terminoa letra lodiz (
1402 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1406 \begin_layout Plain Layout
1407 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1408 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1409 eta aldagaitz bat ez bezala.
1418 ) batekin bereiztua dago.
1419 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1424 sakatzean sortzen da.
1427 \begin_layout Standard
1436 fitxategiko zerrenda.
1439 \begin_layout Standard
1440 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1441 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1442 Adibide gisa, eskemak.
1443 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1444 ezberdinak eduki ditzakete.
1445 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1446 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1449 Erabiltzailearen gida
1451 -n aurkituko dituzu.
1454 \begin_layout Subsection
1455 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1458 \begin_layout Standard
1459 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1463 aipamen motzentzat eta
1475 \begin_layout Plain Layout
1476 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1487 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1488 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1489 -eko ingurune bakarra da.
1490 Olerkiak idatz ditzakezu
1494 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1495 barruan lerroak banatzeko
1501 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1503 Erabiltzailearen gida
1508 \begin_layout Standard
1526 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1527 \begin_inset Newline newline
1535 \begin_layout Chapter
1539 \begin_layout Standard
1540 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1541 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1542 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1545 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1546 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1547 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1548 -ekin idaztera eramango
1550 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1551 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1552 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1553 i eta gaien aurkibideak.
1556 \begin_layout Section
1558 \begin_inset CommandInset label
1560 name "atal:dokumklaseak"
1567 \begin_layout Standard
1568 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1569 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1570 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1571 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1572 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1573 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1583 \begin_layout Plain Layout
1585 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1586 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1592 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1593 Tutoretza hau, adibidez,
1597 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1598 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1599 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1600 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1601 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1604 \begin_layout Standard
1605 Litekeena da zure dokumentua
1609 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1613 \begin_layout Plain Layout
1614 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1620 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1622 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1625 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1626 Aldatu zure dokumentua
1630 dokumentu klasera, eta
1634 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1639 ingurunea erabil dezakezu.
1640 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1644 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1647 \begin_layout Standard
1648 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1649 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1650 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1652 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1654 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1656 Adibidez, \SpecialChar LyX
1660 \begin_inset space ~
1665 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1666 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1669 \begin_layout Standard
1670 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1671 Xehetasun gehiagorako, ikus
1673 Eginbide gehigarriak
1677 Dokumentu klase bereziak
1682 \begin_layout Standard
1683 \begin_inset Tabular
1684 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1685 <features tabularvalignment="middle">
1686 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1687 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1689 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1692 \begin_layout Plain Layout
1698 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1701 \begin_layout Plain Layout
1709 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1712 \begin_layout Plain Layout
1718 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1721 \begin_layout Plain Layout
1722 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1729 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1732 \begin_layout Plain Layout
1738 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1741 \begin_layout Plain Layout
1742 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1749 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1752 \begin_layout Plain Layout
1758 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1761 \begin_layout Plain Layout
1762 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1769 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1772 \begin_layout Plain Layout
1778 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1781 \begin_layout Plain Layout
1782 txostena + azala + kontrazala
1789 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1792 \begin_layout Plain Layout
1798 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1801 \begin_layout Plain Layout
1802 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1810 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1813 \begin_layout Plain Layout
1819 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1822 \begin_layout Plain Layout
1823 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1836 \begin_layout Section
1837 Txantiloiak: gutuna idaztea
1840 \begin_layout Standard
1841 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1847 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1850 elkarrizketa-koadroan.
1851 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1853 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1854 gorputza, sinadura e.a.
1856 Beraz, \SpecialChar LyX
1861 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1862 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1866 \begin_layout Standard
1867 Ireki fitxategi berri bat
1869 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1871 \begin_inset space ~
1882 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1886 \begin_layout Standard
1891 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1892 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1895 \begin_inset space ~
1905 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1906 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1907 Ohartuko zara, adibidez,
1911 inguruneak gorri koloredun "
1915 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1916 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1917 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1918 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1922 lerroa non kokatzen den.
1923 Gogoratu \SpecialChar LyX
1924 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1928 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1929 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1933 \begin_layout Standard
1934 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1935 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1936 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1938 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1939 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1940 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1941 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1945 \begin_layout Plain Layout
1946 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1947 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1950 \begin_inset space ~
1955 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1956 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1957 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1958 Itzultzeko, hautatu berriro
1962 zerrendako elementua.
1970 \begin_layout Standard
1971 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1973 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1974 Azkenik, \SpecialChar LyX
1975 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1976 lagungarri izan daiteke.
1977 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1978 gain, \SpecialChar LyX
1979 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1982 \begin_layout Section
1983 Dokumentuen tituluak
1986 \begin_layout Standard
1988 -ek (\SpecialChar LaTeX
1989 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1990 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1993 \begin_layout Standard
1994 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1995 dokumentura eta ziurtatu
2003 \begin_layout Plain Layout
2004 Gutun mota ez darabilzula,
2008 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2013 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2014 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2018 ingurunearekin ezarri.
2019 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2024 Idatzi data hirugarren lerroan
2029 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2030 (edo bakar batean) eta ezarri
2035 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2036 Dokumentuaren formatua
2040 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2041 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2044 \begin_layout Standard
2049 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2056 \begin_layout Section
2057 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2060 \begin_layout Standard
2061 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2066 \begin_layout Plain Layout
2069 Erabiltzailearen gida
2073 Kapsulatutako objektuak
2075 eskuliburuetan azaltzen dira.
2080 etiketa jar diezaiekezu.
2081 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2082 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2083 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2084 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2086 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2088 eta \SpecialChar LaTeX
2089 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2093 \begin_layout Subsection
2094 Zure aurreneko etiketa
2097 \begin_layout Standard
2098 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2099 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2106 \SpecialChar menuseparator
2111 menua edo tresna-barrako
2118 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2124 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2128 \begin_layout Standard
2129 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2133 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2135 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2136 erabil ditzakezu dokumentuan.
2137 Horitxi egingo dugu.
2140 \begin_layout Subsection
2141 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2144 \begin_layout Standard
2145 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2146 ataleko lekuren batean.
2150 \begin_layout LyX-Code
2151 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2152 \begin_inset Newline newline
2155 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2158 \begin_layout Standard
2159 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2161 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2162 Erreferentzia gurutzatua
2164 menua edo tresna-barrako
2167 arg "dialog-show-new-inset ref"
2173 Erreferentzia gurutzatua
2175 izeneko leihoa bistaratuko da.
2176 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2186 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2187 orrialdean' elementua.
2192 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2193 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2196 \begin_inset space ~
2201 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2202 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2203 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2206 Kopiatu erreferentzia gisa
2209 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2210 uneko posizioan kopia daiteke
2214 \SpecialChar menuseparator
2219 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2220 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2221 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2222 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2224 '2 atala' adierazten du, 2.
2225 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2226 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2231 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2234 \begin_layout Standard
2235 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2237 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2240 \begin_inset space ~
2245 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2248 \begin_inset space ~
2253 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2256 \begin_layout Subsection
2260 \begin_layout Standard
2261 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2262 arduratzen dela; probatzeko
2264 Gehitu atal berri bat 2.
2265 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2267 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2268 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2269 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2270 \begin_inset space ~
2273 azpiatala bezala agertuko da.
2274 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2275 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2279 \begin_layout Standard
2280 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2281 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2282 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2284 Erreferentzia gurutzatua
2286 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2289 \begin_layout Standard
2290 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2291 nahi baduzu, kopiatu
2293 Erabiltzailearen gida
2295 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2303 \begin_layout Plain Layout
2304 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2305 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2306 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2308 \begin_inset CommandInset ref
2310 reference "atal:dokumklaseak"
2315 \begin_inset space ~
2326 \begin_layout Standard
2331 : konpondu erreferentziak
2338 \begin_layout Section
2339 Oin-oharrak eta albokoak
2342 \begin_layout Standard
2343 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2346 arg "footnote-insert"
2353 \begin_layout Plain Layout
2354 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2355 gezia irudikatzen du.
2364 \SpecialChar menuseparator
2369 menua erabil dezakezu.
2370 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2371 " hitzaren atzean eta klik egin
2374 arg "footnote-insert"
2378 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2381 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2385 \begin_layout LyX-Code
2387 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2390 \begin_layout Standard
2391 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2392 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2393 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2394 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2395 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2396 testua editatzeko aukera daukazu.
2399 \begin_layout Standard
2400 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2401 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2405 \begin_layout Plain Layout
2406 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2407 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2421 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2425 arg "footnote-insert"
2429 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2430 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2434 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2442 \begin_layout Standard
2443 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2446 arg "marginalnote-insert"
2451 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2455 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2458 \begin_layout Itemize
2459 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2462 \begin_layout Itemize
2463 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2466 \begin_layout Itemize
2471 \begin_layout Standard
2472 Aldatu \SpecialChar LyX
2473 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2474 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2475 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2478 \begin_layout Standard
2483 : konpondu oin-oharrak
2490 \begin_layout Section
2492 \begin_inset CommandInset label
2494 name "atal:bibliografiak"
2501 \begin_layout Standard
2502 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2503 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2504 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2505 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2506 eta \SpecialChar LaTeX
2507 -ek zure lana errazten
2508 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2509 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2512 \begin_layout Standard
2513 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2518 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2520 \begin_inset Quotes eld
2526 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2527 -eko dokumentazio taldea
2530 \begin_inset Quotes erd
2533 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2534 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2535 -ek automatikoki zenbaki
2536 bat daukan kutxa jartzen duela.
2537 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2540 \begin_inset space ~
2545 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2546 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2554 berriz irteeran agertzen da.
2555 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2562 \begin_inset Quotes eld
2572 \begin_layout Standard
2573 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2574 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2577 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2583 arg "dialog-show-new-inset citation"
2591 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2592 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2593 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2594 aukeratzea eskaintzen dizu.
2596 \begin_inset Quotes eld
2603 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2604 erabili erdian dagoen
2609 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2611 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2612 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2615 \begin_layout Standard
2620 elkarrizketa-koadroko
2623 \begin_inset space ~
2628 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2629 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2630 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2632 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2633 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2635 Bibliografia-elementua
2637 elkarrizketa-koadroko
2642 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2644 Erabiltzailearen gida
2649 \begin_layout Standard
2654 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2661 \begin_layout Section
2665 \begin_layout Standard
2666 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2668 -ekin erraz egingo duzu.
2669 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2675 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2677 \begin_inset space ~
2681 \begin_inset space ~
2690 \begin_inset space ~
2696 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2700 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2703 \begin_layout Standard
2704 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2709 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2710 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2711 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2716 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2719 \begin_layout Standard
2720 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2721 ezinezkoa baita editatzea.
2722 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2724 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2727 menuan edo tresna-barrako
2730 arg "dialog-toggle toc"
2733 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2734 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2736 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2737 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2738 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2739 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2741 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2743 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2745 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2749 \begin_layout Standard
2750 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2754 \begin_layout Standard
2759 : jarri gaien aurkibidea
2766 \begin_layout Chapter
2767 Matematika erabiltzea
2770 \begin_layout Standard
2771 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2772 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2773 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2774 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2775 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2776 -ekin ekuazioak idatzi baino
2777 programaketa lan bat gehiago delako.
2778 Zorionez, \SpecialChar LyX
2779 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2781 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2782 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2783 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2784 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2785 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2788 \begin_inset space ~
2793 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2794 idazteko aukera izango duzu.
2797 \begin_layout Section
2801 \begin_layout Standard
2802 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2805 \begin_layout LyX-Code
2806 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2809 \begin_layout Standard
2810 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2811 -en ez irteeran ere; hizkien
2812 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2813 e bezala egotea nahiko zenuke.
2814 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2815 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2816 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2820 \begin_layout Standard
2821 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2822 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2830 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2831 Matematika\SpecialChar menuseparator
2833 \begin_inset space ~
2840 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2841 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2846 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2847 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2852 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2853 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2854 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2857 \begin_layout Standard
2863 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2864 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2866 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2868 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2871 \begin_layout Standard
2872 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2875 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2881 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2882 exekutatu arte ezin izango duzu
2883 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2884 bila denbora asko gal daiteke.
2886 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2887 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2888 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2889 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2892 \begin_layout Section
2893 Ekuazioetan murgiltzea
2896 \begin_layout Standard
2898 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2902 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2906 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2907 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2908 azaltzen dela ohartu.
2917 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2918 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2925 \begin_layout Standard
2926 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2927 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2937 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2940 Editatu\SpecialChar menuseparator
2943 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2944 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2945 kanpoan kurtsorea balego eta
2953 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2954 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2961 \begin_layout Standard
2963 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2967 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2970 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2972 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2973 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2978 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2984 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2985 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2989 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2990 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2993 \begin_layout Section
2994 Berretzaile eta indizeak
2997 \begin_layout Standard
3001 \begin_inset space ~
3006 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3009 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3010 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3019 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3023 \begin_layout Standard
3024 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3029 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3031 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3037 \begin_layout Standard
3047 ekuazioa matematika-eran.
3050 \begin_layout Section
3051 Matematikaren tresna-barra
3054 \begin_layout Standard
3055 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3058 \begin_inset space ~
3063 erabiltzea komenigarria izaten da.
3064 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3066 Editatu\SpecialChar menuseparator
3071 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3074 menuen bidez sor daiteke.
3082 \begin_inset space ~
3087 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3091 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3094 \begin_layout Standard
3095 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3096 aktibatu daiteke baita ere
3098 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3102 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3105 arg "toolbar-toggle math"
3108 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3109 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3117 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3118 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3122 \begin_layout Subsection
3126 \begin_layout Standard
3130 \begin_inset space ~
3135 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3136 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3137 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3138 jartzea eskaintzen dizutela.
3141 \begin_layout Subsection
3142 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3145 \begin_layout Standard
3146 Erroketa bat idazteko, egin klik
3149 arg "math-insert \\sqrt"
3153 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3157 \begin_layout Plain Layout
3160 Itzultzailearen oharra
3162 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3168 bere barruan kokatuko da.
3169 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3172 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3175 \begin_layout Standard
3177 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3180 ) edo karaktere taldean (
3181 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3184 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3185 Apaingarri motak tresna-barrako
3188 arg "math-insert \\hat"
3191 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3192 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3193 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3194 ne baten azpian (edo gainean).
3195 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3196 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3197 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3201 \begin_layout Standard
3202 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3203 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3211 arg "dialog-show mathdelimiter"
3218 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3219 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3220 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3221 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3222 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3223 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3226 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3227 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3228 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3231 \begin_layout Standard
3232 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3237 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3238 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3240 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3242 \begin_inset space ~
3245 ) bikotea txertatzea baino.
3248 \begin_layout Standard
3249 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3251 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3254 \begin_inset space ~
3264 -en bigarren legea eskalar eratik (
3265 \begin_inset Formula $f=ma$
3269 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3273 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3276 \begin_layout Subsection
3280 \begin_layout Standard
3284 \begin_inset space ~
3292 arg "math-insert \\frac-square"
3301 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3302 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3304 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3309 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3310 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3311 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3312 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3315 \begin_layout Standard
3325 ekuazioa matematika-eran.
3328 \begin_layout Subsection
3330 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3333 \begin_layout Standard
3334 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3335 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3336 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3337 \begin_inset Formula $s$
3341 \begin_inset Formula $i$
3345 \begin_inset Formula $n$
3348 ) idazten ari zarela usteko du.
3349 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3350 rekin idatzi nahiko zenuen.
3351 Gainera, \SpecialChar LyX
3352 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3353 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3355 \begin_inset Quotes eld
3359 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3363 \begin_inset Quotes erd
3367 \begin_inset Quotes eld
3371 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3375 \begin_inset Quotes erd
3381 \begin_layout Standard
3385 \begin_inset space ~
3393 arg "math-insert \\functions"
3396 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3397 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3398 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3402 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3403 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3405 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3409 \begin_layout Standard
3410 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3411 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3412 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3413 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3414 \begin_inset Quotes eld
3418 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3422 \begin_inset Quotes erd
3426 \begin_inset Quotes eld
3430 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3434 \begin_inset Quotes erd
3437 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3440 \begin_layout Standard
3450 ekuazioa matematika-eran.
3453 \begin_layout Subsection
3457 \begin_layout Standard
3461 \begin_inset space ~
3469 arg "dialog-show mathmatrix"
3473 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3474 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3475 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3480 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3483 \begin_layout Standard
3484 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3489 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3493 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3497 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3500 \begin_layout Standard
3501 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3503 Editatu\SpecialChar menuseparator
3505 \begin_inset space ~
3509 \begin_inset space ~
3514 menua edo matematikaren tresna-barrako
3517 arg "inset-modify tabular append-row"
3523 arg "inset-modify tabular delete-row"
3529 arg "inset-modify tabular append-column"
3535 arg "inset-modify tabular delete-column"
3541 \begin_layout Standard
3544 Erabiltzailearen gida
3546 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3547 aldatzen den ikasteko.
3548 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3549 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3550 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3551 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3554 \begin_layout Subsection
3558 \begin_layout Standard
3559 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3560 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3561 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3562 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3563 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3566 Erabiltzailearen Gida
3568 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3571 \begin_layout Standard
3575 \begin_inset space ~
3587 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3589 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3593 \begin_inset space ~
3598 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3599 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3600 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3603 \begin_layout Itemize
3604 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3605 \begin_inset Formula $\sum$
3609 \begin_inset Formula $\int$
3612 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3615 \begin_layout Itemize
3616 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3617 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3620 \begin_layout Itemize
3621 Testua zentratuta dago.
3624 \begin_layout Standard
3625 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3629 \begin_layout Standard
3630 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3631 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3632 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3638 Hori eginez gero, ekuazio
3642 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3643 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3646 \begin_layout Standard
3655 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3659 \begin_layout Standard
3664 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3665 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3669 \begin_layout Plain Layout
3670 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3672 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3673 Matematika\SpecialChar menuseparator
3675 \begin_inset space ~
3680 menuarekin saiatzen?
3688 \begin_layout Standard
3689 \begin_inset Formula
3691 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3694 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3703 \begin_layout Section
3704 Matematikari buruzko gauza gehiago
3707 \begin_layout Standard
3708 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3710 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3712 Erabiltzailearen gida
3714 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3717 \begin_layout Itemize
3718 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3721 \begin_layout Itemize
3722 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3725 \begin_layout Itemize
3726 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3729 \begin_layout Itemize
3730 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3731 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3734 \begin_layout Itemize
3736 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3737 zehar erabili ahal izango dituzu.
3741 \begin_layout Itemize
3742 Leku falta dela eta,
3746 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3749 \begin_layout Chapter
3753 \begin_layout Section
3755 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3758 \begin_layout Standard
3759 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3760 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3762 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3764 Erabiltzailearen gida
3768 Kapsulatutako objektuak
3772 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3775 \begin_layout Itemize
3777 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3778 Taula bat lortzeko, erabili
3780 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3783 menua (tresna-barrako
3786 arg "tabular-insert"
3790 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3794 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3802 arg "toolbar-toggle table"
3807 the table toolbar will appear permanently.
3810 \begin_layout Itemize
3812 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3818 xertatu\SpecialChar menuseparator
3825 menua edo tresna-barrako
3828 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3832 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3833 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3835 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3838 \begin_layout Itemize
3840 oso konfiguragarria da.
3841 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3842 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3843 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3844 Konfigurazio gehienak
3848 \SpecialChar menuseparator
3856 menutik lantzen dira.
3857 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3859 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3865 \begin_layout Itemize
3867 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3868 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3869 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3870 italiera, errusiera...).
3871 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3872 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3874 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3875 -ek menuak eta errore-me
3876 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3879 \begin_layout Itemize
3881 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3884 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3895 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3900 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3901 Honi buruzko argitasunak
3903 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3906 menuan aurkituko dituzu.
3909 \begin_layout Itemize
3911 -ek \SpecialChar LaTeX
3912 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3914 \begin_inset CommandInset ref
3916 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3921 \begin_inset space ~
3927 \begin_layout Itemize
3928 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3931 \begin_layout Itemize
3932 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3935 \begin_layout Section
3938 -eko erabiltzaileentzat
3939 \begin_inset CommandInset label
3941 name "atal:latexerabiltzaileak"
3948 \begin_layout Standard
3950 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3951 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3956 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3957 Hala ere, \SpecialChar LyX
3958 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3959 ezaguna egingo zaie.
3960 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3961 -ek \SpecialChar LaTeX
3962 -ekin egin daitekeen gauza
3963 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3964 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3965 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3966 -ekin egin daitekeen
3967 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3968 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3972 \begin_layout Standard
3973 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3974 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3975 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3976 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3979 Eginbide gehigarriak
3983 Kapsulatutako objektuak
3985 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3986 eta \SpecialChar LaTeX
3987 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3988 -en \SpecialChar LaTeX
3989 -eko zenbait trikimailu
3990 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3993 \begin_layout Subsection
3998 \begin_layout Standard
4000 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
4004 komandoak \SpecialChar LyX
4005 -en erabil ditzakezu
4007 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4009 \begin_inset space ~
4014 menua (tresna-barrako
4021 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4025 \begin_layout Standard
4027 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4028 Sartu \SpecialChar TeX
4029 eran alderantzizko barra, ("
4032 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4035 eratik ateratzeko sakatu
4039 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4040 ra edo parentesi gisakoak).
4042 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4043 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4045 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4056 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4058 \begin_inset Quotes eld
4062 \begin_inset Formula $\gamma$
4066 \begin_inset Quotes erd
4070 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4074 \begin_inset space ~
4079 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4080 -eko erabiltzaile adituentza
4084 \begin_layout Standard
4085 Bitxikeri bat, formula batean
4086 \begin_inset Quotes eld
4092 \begin_inset Quotes erd
4095 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4096 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4097 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4100 \begin_layout Standard
4102 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4103 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4104 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4105 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4107 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4108 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4110 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4111 edizioa bezalakoak) dezake.
4113 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4114 -eko pakete guztiak onartu.
4115 Hala ere, hitzaurrean
4119 usepackage{pakete_izena}
4122 \begin_inset CommandInset ref
4124 reference "atal:aitzinsolasa"
4129 \begin_inset space ~
4132 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4133 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4136 \begin_layout Subsection
4138 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4139 \begin_inset CommandInset label
4141 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4148 \begin_layout Standard
4150 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4153 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4154 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4156 \begin_inset space ~
4166 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4169 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4170 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4174 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4178 \begin_layout Standard
4179 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4183 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4187 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4191 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4192 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4195 \begin_layout Standard
4200 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4204 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4208 idatziz irakur dezakete.
4213 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4214 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4215 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4219 \begin_layout Standard
4220 Garrantzitsua da ulertzea
4225 \begin_inset Quotes eld
4229 \begin_inset Quotes erd
4232 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4234 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4235 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4236 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4237 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4238 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4239 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4244 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4245 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4248 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4252 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4255 \begin_layout Subsection
4257 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4261 \begin_layout Standard
4263 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4264 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4265 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4266 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4268 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4272 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4273 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4278 Horrek editatzen ari zaren
4282 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4287 Azken finean, \SpecialChar LyX
4288 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4290 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4294 \begin_layout Subsection
4299 \begin_layout Subsubsection
4303 \begin_layout Standard
4306 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4309 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4310 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4311 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4312 paketeentzako aukerak sar daiteke
4315 \begin_inset space ~
4323 \begin_layout Subsubsection
4324 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4325 \begin_inset CommandInset label
4327 name "atal:aitzinsolasa"
4334 \begin_layout Standard
4335 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4337 zuzenean \SpecialChar LyX
4338 dokumentuan idatz ditzakezu.
4341 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4342 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4345 \begin_inset space ~
4350 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4351 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4352 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4356 \begin_layout Subsection
4361 \begin_layout Standard
4363 -ek Bib\SpecialChar TeX
4364 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4365 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4368 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4370 \begin_inset space ~
4374 \begin_inset space ~
4377 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4384 \begin_inset space ~
4394 motako fitxategi bat gehitzeko.
4399 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4400 fitxategiak karga ditzakezu,
4404 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4405 -en estiloko fitxategiak.
4408 \begin_layout Standard
4409 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4414 \SpecialChar menuseparator
4419 menua erabiliz (ikus
4420 \begin_inset CommandInset ref
4422 reference "atal:bibliografiak"
4427 \begin_inset space ~
4442 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4447 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4450 \begin_layout Section
4454 \begin_layout Standard
4455 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4458 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4459 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4460 -ek \SpecialChar LaTeX
4461 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4462 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4463 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4464 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4465 zergatia bistaratuko du.