1 #LyX 2.4 created this file. For more info see https://www.lyx.org/
5 \save_transient_properties true
6 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
9 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
11 %This preamble is designed to ensure that the document prints
12 % out as advertised. If you mess with this preamble,
13 % parts of the document may not print out as expected. If you
14 % have problems LaTeXing this file, please contact
15 % the documentation team
16 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
18 % the pages of the TOC is numbered roman
19 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
20 \let\myTOC\tableofcontents
21 \renewcommand\tableofcontents{%
23 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
27 \use_default_options false
28 \maintain_unincluded_children no
30 \language_package default
33 \font_roman "palatino" "default"
34 \font_sans "helvet" "default"
35 \font_typewriter "courier" "default"
36 \font_math "auto" "auto"
37 \font_default_family default
38 \use_non_tex_fonts false
41 \font_typewriter_osf false
43 \font_sf_scale 100 100
44 \font_tt_scale 100 100
46 \use_dash_ligatures false
48 \default_output_format pdf2
50 \bibtex_command default
51 \index_command default
55 \pdf_title "The LyX Tutorial"
56 \pdf_author "LyX Team"
57 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
58 \pdf_keywords "LyX, documentation"
60 \pdf_bookmarksnumbered true
61 \pdf_bookmarksopen true
62 \pdf_bookmarksopenlevel 1
67 \pdf_pdfusetitle false
68 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
71 \use_package amsmath 1
72 \use_package amssymb 1
75 \use_package mathdots 1
76 \use_package mathtools 1
78 \use_package stackrel 1
79 \use_package stmaryrd 1
80 \use_package undertilde 1
82 \cite_engine_type default
86 \paperorientation portrait
98 \paragraph_separation indent
99 \paragraph_indentation default
101 \math_numbering_side default
102 \quotes_style english
106 \paperpagestyle headings
107 \tracking_changes false
108 \postpone_fragile_content false
109 \output_changes false
112 \html_be_strict false
125 egilea: \SpecialChar LyX
130 \begin_layout Plain Layout
131 Fitxategi honen arduradun nagusia
136 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
137 dokumentazioko posta-zerre
138 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
140 \begin_inset Newline newline
143 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
145 \begin_inset Newline newline
148 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
156 \begin_layout Standard
157 \begin_inset CommandInset toc
158 LatexCommand tableofcontents
165 \begin_layout Chapter
169 \begin_layout Section
170 Ongi etorri \SpecialChar LyX
174 \begin_layout Standard
175 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
176 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
178 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
179 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
180 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
181 Azken finean, \SpecialChar LyX
182 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
185 What You See Is What You Get
187 ) interfazea eskaintzean datza.
188 Hori bai, \SpecialChar LyX
189 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
192 \begin_layout Standard
193 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
194 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
195 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
196 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
198 -en ez direla erabilgarriak.
199 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
200 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
202 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
203 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
205 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
206 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
209 \begin_layout Standard
210 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
211 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
214 \begin_layout Section
215 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
218 \begin_layout Standard
219 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
228 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
229 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
236 \begin_layout Standard
237 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
238 zertxobait azaldu nahi dugu.
241 \begin_layout Subsection
242 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
245 \begin_layout Standard
246 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
247 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
248 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
249 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
252 \begin_layout Standard
258 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
259 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
261 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
266 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
267 \begin_inset CommandInset ref
269 reference "atal:latexerabiltzaileak"
273 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
274 -eko adituei zuzendua baitago.
277 \begin_layout Subsection
285 \begin_layout Itemize
287 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
292 \begin_layout Standard
295 Erabiltzailearen gida
301 \begin_layout Itemize
307 \begin_layout Standard
310 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
313 Kapsulatutako objektuak
319 \begin_layout Standard
320 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
321 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
325 \begin_layout Chapter
330 \begin_layout Section
331 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
335 \begin_layout Standard
337 Idazten hasteko prest zaude.
338 Hasi aurretik, ordea,
342 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
343 batzuk esan beharrean gaude.
346 \begin_layout Standard
347 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
348 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
349 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
352 Erabiltzailearen gida
359 Horrela baderitzozu, kargatu
363 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
364 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
365 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
366 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
370 \begin_layout Plain Layout
371 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
372 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
379 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
383 menua erabili hauen artean mugitzeko.
386 \begin_layout Standard
391 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
392 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
393 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
394 -en paketeak ere, PDF formatuen
396 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
397 ere, \SpecialChar LyX
398 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
401 \begin_layout Standard
402 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
403 -en fitxategi bat prestatu dugu.
409 Pentsatu \SpecialChar LyX
410 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
411 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
415 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
416 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
420 \begin_layout Plain Layout
421 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
422 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
429 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
433 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
434 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
438 \begin_layout Standard
443 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
445 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
452 botoian klikatuz lor ditzakezu.
453 Ireki Landugabeko dokumentua,
457 , eta horren gainean idazteko
459 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
467 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
468 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
472 \begin_layout Standard
477 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
478 -ekin landuago dauden gauza
479 politak burutzen erakutsiko dizute.
480 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
481 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
482 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
483 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
484 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
487 \begin_layout Subsection
488 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
491 \begin_layout Itemize
492 Ireki fitxategi berria
494 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
500 \begin_layout Itemize
501 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
505 \begin_layout Itemize
508 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
518 \begin_layout Itemize
519 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
526 Ikusi\SpecialChar menuseparator
529 menuarekin edo tresna-barrako
537 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
538 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
543 \begin_layout Plain Layout
544 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
547 Ikusi\SpecialChar menuseparator
548 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
551 edo tresna-barrako botoia
557 erabili eta \SpecialChar LaTeX
558 -en ekitaldia amaitzean
562 -ko leihoan klikatu .
570 \begin_layout Itemize
571 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
574 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
580 \begin_layout Standard
581 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
582 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
583 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
587 \begin_layout Subsection
591 \begin_layout Standard
593 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
594 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
595 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
598 \begin_layout Description
599 Desegin \SpecialChar LyX
600 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
601 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
603 Editatu\SpecialChar menuseparator
612 botoia) hautatuz behin eta berriz.
613 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
615 Editatu\SpecialChar menuseparator
628 \begin_layout Standard
629 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
633 \begin_layout Description
634 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
636 Editatu\SpecialChar menuseparator
647 Editatu\SpecialChar menuseparator
658 Editatu\SpecialChar menuseparator
667 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
668 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
669 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
672 \begin_layout Description
673 Bilatu/Ordeztu Erabili
675 Editatu\SpecialChar menuseparator
689 arg "dialog-show findreplace"
692 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
693 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
701 botoiarekin, eta erabil ezazu
705 aurkitu den hitza ordezteko
709 \begin_layout Plain Layout
710 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
712 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
713 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
714 komando bat idazten ari zarela.
720 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
721 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
722 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
725 \begin_layout Description
734 (karaktere etzanak, tresna-barrako
748 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
755 botoia) eran ezartzeko, erabili
757 Diseinua\SpecialChar menuseparator
760 menua (tresna-barrako
763 arg "dialog-show character"
769 \begin_layout Description
770 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
782 \begin_layout Standard
783 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
785 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
786 erabiltzen saia zaitez.
789 \begin_layout Subsection
790 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
794 \begin_layout Standard
795 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
796 -ek zuriuneak erabiltzeko
797 modura ohitzea izaten da.
810 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
811 Nahiz eta tua sutu arte
819 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
821 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
826 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
827 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
830 \begin_layout Standard
831 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
834 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
838 duzu" izakeran oinarritzen da.
839 Utzi \SpecialChar LyX
840 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
841 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
846 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
850 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
851 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
855 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
857 Azken finean, \SpecialChar LyX
858 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
859 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
860 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
867 \begin_layout Standard
869 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
870 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
873 Erabiltzailearen gida
875 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
876 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
877 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
878 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
880 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
881 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
882 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
883 itxurak arreta galarazten dizu.
886 \begin_layout Section
890 \begin_layout Standard
891 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
896 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
897 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
898 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
899 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
900 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
901 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
902 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
905 \begin_layout Standard
906 Inguruneak \SpecialChar LyX
907 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
909 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
910 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
911 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
912 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
913 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
914 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
915 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
917 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
920 \begin_layout Standard
925 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
927 \begin_inset Graphics
928 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
935 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
936 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
940 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
941 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
942 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
946 \begin_layout Subsection
947 Atalak eta azpiatalak
950 \begin_layout Standard
955 zure \SpecialChar LyX
956 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
964 \begin_layout Plain Layout
965 Ez daukazu lerro osoa
970 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
971 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
973 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
974 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
989 hautatzen duzula eta ez
993 , beherago azalduko da zergatia.
995 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
996 handiagoz ezartzen du.
997 Orain lerro-itzulera sakatu.
1010 " egoerara igarotzen da.
1011 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1015 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1016 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1019 \begin_layout LyX-Code
1020 Hau nire \SpecialChar LyX
1021 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1024 \begin_layout Standard
1039 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1043 \begin_inset Quotes eld
1049 \begin_inset Quotes erd
1052 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1055 \begin_layout Standard
1056 Gauzak hobetuz doaz.
1058 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1059 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1066 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1069 Dokumentu honi buruz
1072 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1073 atala zena, automatikoki 3.
1074 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1075 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1076 arduratuko baita zenbatzeaz
1080 \begin_layout Standard
1089 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1092 \begin_layout LyX-Code
1093 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1096 \begin_layout LyX-Code
1100 \begin_layout LyX-Code
1101 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1104 \begin_layout LyX-Code
1105 Azpiatalaren azalpena
1108 \begin_layout LyX-Code
1109 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1112 \begin_layout Standard
1113 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1123 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1124 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1129 ingurunera aldatu baita ere.
1130 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1131 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1132 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1134 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1137 \begin_layout Standard
1138 Zatitzeko maila sakonagoak
1151 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1152 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1153 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1155 Erabiltzailearen gida
1158 Atalen sailkapenean maila-altuena
1166 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1167 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1169 \begin_inset CommandInset ref
1171 reference "atal:dokumklaseak"
1178 \begin_layout Standard
1179 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1180 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1189 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1191 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1192 Badaude "izardun" izenburuak
1201 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1202 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1205 \begin_layout Standard
1214 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1217 \begin_layout Subsection
1218 Zerrendak eta azpizerrendak
1221 \begin_layout Standard
1223 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1224 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1228 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1229 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1230 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1231 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1234 \begin_layout Itemize
1235 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1239 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1242 \begin_layout Itemize
1247 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1251 \begin_layout Itemize
1252 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1256 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1257 hitz batekin hasiko da.
1261 \begin_layout Itemize
1266 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1271 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1274 \begin_layout Standard
1276 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1278 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1281 \begin_layout LyX-Code
1283 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1286 \begin_layout Standard
1287 eta sakatu Sartu tekla.
1298 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1299 emaitzan borobil bihurtzen da).
1300 Idatzi zure zergatiak:
1303 \begin_layout LyX-Code
1304 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1307 \begin_layout LyX-Code
1308 Matematikak WYSIWYG dira.
1311 \begin_layout LyX-Code
1312 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1313 \begin_inset Newline newline
1319 \begin_layout Standard
1320 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1324 sakatzean ez dira amaitzen.
1325 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1326 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1328 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1329 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1335 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1339 ingurunea (edo erabili
1342 \begin_inset space ~
1350 \begin_layout Standard
1351 Zerrenda polita lortu duzu.
1352 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1354 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1359 \begin_layout Plain Layout
1361 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1362 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1363 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1378 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1379 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1380 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1383 \begin_layout Standard
1384 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1393 , nolako itxura duten ikusteko.
1394 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1395 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1397 Lehen terminoa letra lodiz (
1401 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1405 \begin_layout Plain Layout
1406 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1407 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1408 eta aldagaitz bat ez bezala.
1417 ) batekin bereiztua dago.
1418 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1423 sakatzean sortzen da.
1426 \begin_layout Standard
1435 fitxategiko zerrenda.
1438 \begin_layout Standard
1439 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1440 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1441 Adibide gisa, eskemak.
1442 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1443 ezberdinak eduki ditzakete.
1444 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1445 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1448 Erabiltzailearen gida
1450 -n aurkituko dituzu.
1453 \begin_layout Subsection
1454 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1457 \begin_layout Standard
1458 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1462 aipamen motzentzat eta
1474 \begin_layout Plain Layout
1475 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1486 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1487 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1488 -eko ingurune bakarra da.
1489 Olerkiak idatz ditzakezu
1493 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1494 barruan lerroak banatzeko
1500 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1502 Erabiltzailearen gida
1507 \begin_layout Standard
1525 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1526 \begin_inset Newline newline
1534 \begin_layout Chapter
1538 \begin_layout Standard
1539 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1540 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1541 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1544 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1545 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1546 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1547 -ekin idaztera eramango
1549 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1550 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1551 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1552 i eta gaien aurkibideak.
1555 \begin_layout Section
1557 \begin_inset CommandInset label
1559 name "atal:dokumklaseak"
1566 \begin_layout Standard
1567 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1568 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1569 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1570 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1571 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1572 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1582 \begin_layout Plain Layout
1584 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1585 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1591 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1592 Tutoretza hau, adibidez,
1596 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1597 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1598 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1599 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1600 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1603 \begin_layout Standard
1604 Litekeena da zure dokumentua
1608 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1612 \begin_layout Plain Layout
1613 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1619 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1621 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1624 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1625 Aldatu zure dokumentua
1629 dokumentu klasera, eta
1633 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1638 ingurunea erabil dezakezu.
1639 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1643 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1646 \begin_layout Standard
1647 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1648 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1649 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1651 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1653 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1655 Adibidez, \SpecialChar LyX
1659 \begin_inset space ~
1664 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1665 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1668 \begin_layout Standard
1669 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1670 Xehetasun gehiagorako, ikus
1672 Eginbide gehigarriak
1676 Dokumentu klase bereziak
1681 \begin_layout Standard
1682 \begin_inset Tabular
1683 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1684 <features tabularvalignment="middle">
1685 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1686 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1688 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1691 \begin_layout Plain Layout
1697 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1700 \begin_layout Plain Layout
1708 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1711 \begin_layout Plain Layout
1717 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1720 \begin_layout Plain Layout
1721 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1728 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1731 \begin_layout Plain Layout
1737 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1740 \begin_layout Plain Layout
1741 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1748 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1751 \begin_layout Plain Layout
1757 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1760 \begin_layout Plain Layout
1761 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1768 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1771 \begin_layout Plain Layout
1777 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1780 \begin_layout Plain Layout
1781 txostena + azala + kontrazala
1788 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1791 \begin_layout Plain Layout
1797 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1800 \begin_layout Plain Layout
1801 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1809 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1812 \begin_layout Plain Layout
1818 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1821 \begin_layout Plain Layout
1822 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1835 \begin_layout Section
1836 Txantiloiak: gutuna idaztea
1839 \begin_layout Standard
1840 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1846 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1849 elkarrizketa-koadroan.
1850 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1852 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1853 gorputza, sinadura e.a.
1855 Beraz, \SpecialChar LyX
1860 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1861 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1865 \begin_layout Standard
1866 Ireki fitxategi berri bat
1868 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1870 \begin_inset space ~
1881 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1885 \begin_layout Standard
1890 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1891 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1894 \begin_inset space ~
1904 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1905 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1906 Ohartuko zara, adibidez,
1910 inguruneak gorri koloredun "
1914 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1915 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1916 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1917 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1921 lerroa non kokatzen den.
1922 Gogoratu \SpecialChar LyX
1923 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1927 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1928 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1932 \begin_layout Standard
1933 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1934 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1935 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1937 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1938 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1939 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1940 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1944 \begin_layout Plain Layout
1945 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1946 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1949 \begin_inset space ~
1954 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1955 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1956 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1957 Itzultzeko, hautatu berriro
1961 zerrendako elementua.
1969 \begin_layout Standard
1970 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1972 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1973 Azkenik, \SpecialChar LyX
1974 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1975 lagungarri izan daiteke.
1976 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1977 gain, \SpecialChar LyX
1978 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1981 \begin_layout Section
1982 Dokumentuen tituluak
1985 \begin_layout Standard
1987 -ek (\SpecialChar LaTeX
1988 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1989 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1992 \begin_layout Standard
1993 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1994 dokumentura eta ziurtatu
2002 \begin_layout Plain Layout
2003 Gutun mota ez darabilzula,
2007 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2012 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2013 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2017 ingurunearekin ezarri.
2018 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2023 Idatzi data hirugarren lerroan
2028 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2029 (edo bakar batean) eta ezarri
2034 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2035 Dokumentuaren formatua
2039 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2040 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2043 \begin_layout Standard
2048 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2055 \begin_layout Section
2056 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2059 \begin_layout Standard
2060 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2065 \begin_layout Plain Layout
2068 Erabiltzailearen gida
2072 Kapsulatutako objektuak
2074 eskuliburuetan azaltzen dira.
2079 etiketa jar diezaiekezu.
2080 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2081 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2082 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2083 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2085 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2087 eta \SpecialChar LaTeX
2088 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2092 \begin_layout Subsection
2093 Zure aurreneko etiketa
2096 \begin_layout Standard
2097 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2098 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2105 \SpecialChar menuseparator
2110 menua edo tresna-barrako
2117 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2123 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2127 \begin_layout Standard
2128 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2132 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2134 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2135 erabil ditzakezu dokumentuan.
2136 Horitxi egingo dugu.
2139 \begin_layout Subsection
2140 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2143 \begin_layout Standard
2144 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2145 ataleko lekuren batean.
2149 \begin_layout LyX-Code
2150 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2151 \begin_inset Newline newline
2154 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2157 \begin_layout Standard
2158 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2160 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2161 Erreferentzia gurutzatua
2163 menua edo tresna-barrako
2166 arg "dialog-show-new-inset ref"
2172 Erreferentzia gurutzatua
2174 izeneko leihoa bistaratuko da.
2175 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2185 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2186 orrialdean' elementua.
2191 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2192 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2195 \begin_inset space ~
2200 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2201 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2202 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2205 Kopiatu erreferentzia gisa
2208 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2209 uneko posizioan kopia daiteke
2213 \SpecialChar menuseparator
2218 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2219 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2220 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2221 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2223 '2 atala' adierazten du, 2.
2224 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2225 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2230 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2233 \begin_layout Standard
2234 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2236 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2239 \begin_inset space ~
2244 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2247 \begin_inset space ~
2252 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2255 \begin_layout Subsection
2259 \begin_layout Standard
2260 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2261 arduratzen dela; probatzeko
2263 Gehitu atal berri bat 2.
2264 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2266 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2267 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2268 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2269 \begin_inset space ~
2272 azpiatala bezala agertuko da.
2273 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2274 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2278 \begin_layout Standard
2279 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2280 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2281 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2283 Erreferentzia gurutzatua
2285 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2288 \begin_layout Standard
2289 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2290 nahi baduzu, kopiatu
2292 Erabiltzailearen gida
2294 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2302 \begin_layout Plain Layout
2303 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2304 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2305 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2307 \begin_inset CommandInset ref
2309 reference "atal:dokumklaseak"
2314 \begin_inset space ~
2325 \begin_layout Standard
2330 : konpondu erreferentziak
2337 \begin_layout Section
2338 Oin-oharrak eta albokoak
2341 \begin_layout Standard
2342 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2345 arg "footnote-insert"
2352 \begin_layout Plain Layout
2353 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2354 gezia irudikatzen du.
2363 \SpecialChar menuseparator
2368 menua erabil dezakezu.
2369 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2370 " hitzaren atzean eta klik egin
2373 arg "footnote-insert"
2377 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2380 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2384 \begin_layout LyX-Code
2386 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2389 \begin_layout Standard
2390 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2391 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2392 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2393 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2394 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2395 testua editatzeko aukera daukazu.
2398 \begin_layout Standard
2399 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2400 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2404 \begin_layout Plain Layout
2405 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2406 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2420 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2424 arg "footnote-insert"
2428 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2429 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2433 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2441 \begin_layout Standard
2442 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2445 arg "marginalnote-insert"
2450 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2454 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2457 \begin_layout Itemize
2458 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2461 \begin_layout Itemize
2462 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2465 \begin_layout Itemize
2470 \begin_layout Standard
2471 Aldatu \SpecialChar LyX
2472 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2473 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2474 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2477 \begin_layout Standard
2482 : konpondu oin-oharrak
2489 \begin_layout Section
2491 \begin_inset CommandInset label
2493 name "atal:bibliografiak"
2500 \begin_layout Standard
2501 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2502 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2503 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2504 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2505 eta \SpecialChar LaTeX
2506 -ek zure lana errazten
2507 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2508 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2511 \begin_layout Standard
2512 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2517 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2519 \begin_inset Quotes eld
2525 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2526 -eko dokumentazio taldea
2529 \begin_inset Quotes erd
2532 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2533 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2534 -ek automatikoki zenbaki
2535 bat daukan kutxa jartzen duela.
2536 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2539 \begin_inset space ~
2544 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2545 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2553 berriz irteeran agertzen da.
2554 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2561 \begin_inset Quotes eld
2571 \begin_layout Standard
2572 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2573 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2576 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2582 arg "dialog-show-new-inset citation"
2590 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2591 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2592 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2593 aukeratzea eskaintzen dizu.
2595 \begin_inset Quotes eld
2602 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2603 erabili erdian dagoen
2608 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2610 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2611 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2614 \begin_layout Standard
2619 elkarrizketa-koadroko
2622 \begin_inset space ~
2627 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2628 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2629 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2631 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2632 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2634 Bibliografia-elementua
2636 elkarrizketa-koadroko
2641 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2643 Erabiltzailearen gida
2648 \begin_layout Standard
2653 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2660 \begin_layout Section
2664 \begin_layout Standard
2665 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2667 -ekin erraz egingo duzu.
2668 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2674 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2676 \begin_inset space ~
2680 \begin_inset space ~
2689 \begin_inset space ~
2695 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2699 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2702 \begin_layout Standard
2703 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2708 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2709 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2710 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2715 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2718 \begin_layout Standard
2719 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2720 ezinezkoa baita editatzea.
2721 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2723 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2726 menuan edo tresna-barrako
2729 arg "dialog-toggle toc"
2732 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2733 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2735 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2736 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2737 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2738 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2740 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2742 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2744 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2748 \begin_layout Standard
2749 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2753 \begin_layout Standard
2758 : jarri gaien aurkibidea
2765 \begin_layout Chapter
2766 Matematika erabiltzea
2769 \begin_layout Standard
2770 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2771 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2772 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2773 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2774 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2775 -ekin ekuazioak idatzi baino
2776 programaketa lan bat gehiago delako.
2777 Zorionez, \SpecialChar LyX
2778 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2780 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2781 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2782 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2783 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2784 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2787 \begin_inset space ~
2792 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2793 idazteko aukera izango duzu.
2796 \begin_layout Section
2800 \begin_layout Standard
2801 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2804 \begin_layout LyX-Code
2805 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2808 \begin_layout Standard
2809 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2810 -en ez irteeran ere; hizkien
2811 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2812 e bezala egotea nahiko zenuke.
2813 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2814 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2815 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2819 \begin_layout Standard
2820 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2821 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2829 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2830 Matematika\SpecialChar menuseparator
2832 \begin_inset space ~
2839 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2840 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2845 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2846 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2851 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2852 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2853 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2856 \begin_layout Standard
2862 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2863 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2865 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2867 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2870 \begin_layout Standard
2871 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2874 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2880 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2881 exekutatu arte ezin izango duzu
2882 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2883 bila denbora asko gal daiteke.
2885 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2886 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2887 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2888 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2891 \begin_layout Section
2892 Ekuazioetan murgiltzea
2895 \begin_layout Standard
2897 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2901 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2905 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2906 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2907 azaltzen dela ohartu.
2916 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2917 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2924 \begin_layout Standard
2925 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2926 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2936 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2939 Editatu\SpecialChar menuseparator
2942 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2943 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2944 kanpoan kurtsorea balego eta
2952 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2953 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2960 \begin_layout Standard
2962 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2966 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2969 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2971 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2972 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2977 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2983 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2984 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2988 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2989 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2992 \begin_layout Section
2993 Berretzaile eta indizeak
2996 \begin_layout Standard
3000 \begin_inset space ~
3005 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3008 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3009 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3018 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3022 \begin_layout Standard
3023 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3028 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3030 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3036 \begin_layout Standard
3046 ekuazioa matematika-eran.
3049 \begin_layout Section
3050 Matematikaren tresna-barra
3053 \begin_layout Standard
3054 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3057 \begin_inset space ~
3062 erabiltzea komenigarria izaten da.
3063 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3065 Editatu\SpecialChar menuseparator
3070 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3073 menuen bidez sor daiteke.
3081 \begin_inset space ~
3086 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3090 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3093 \begin_layout Standard
3094 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3095 aktibatu daiteke baita ere
3097 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3101 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3104 arg "toolbar-toggle math"
3107 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3108 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3116 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3117 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3121 \begin_layout Subsection
3125 \begin_layout Standard
3129 \begin_inset space ~
3134 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3135 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3136 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3137 jartzea eskaintzen dizutela.
3140 \begin_layout Subsection
3141 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3144 \begin_layout Standard
3145 Erroketa bat idazteko, egin klik
3148 arg "math-insert \\sqrt"
3152 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3156 \begin_layout Plain Layout
3159 Itzultzailearen oharra
3161 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3167 bere barruan kokatuko da.
3168 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3171 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3174 \begin_layout Standard
3176 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3179 ) edo karaktere taldean (
3180 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3183 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3184 Apaingarri motak tresna-barrako
3187 arg "math-insert \\hat"
3190 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3191 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3192 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3193 ne baten azpian (edo gainean).
3194 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3195 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3196 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3200 \begin_layout Standard
3201 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3202 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3210 arg "dialog-show mathdelimiter"
3217 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3218 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3219 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3220 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3221 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3222 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3225 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3226 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3227 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3230 \begin_layout Standard
3231 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3236 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3237 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3239 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3241 \begin_inset space ~
3244 ) bikotea txertatzea baino.
3247 \begin_layout Standard
3248 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3250 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3253 \begin_inset space ~
3263 -en bigarren legea eskalar eratik (
3264 \begin_inset Formula $f=ma$
3268 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3272 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3275 \begin_layout Subsection
3279 \begin_layout Standard
3283 \begin_inset space ~
3291 arg "math-insert \\frac-square"
3300 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3301 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3303 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3308 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3309 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3310 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3311 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3314 \begin_layout Standard
3324 ekuazioa matematika-eran.
3327 \begin_layout Subsection
3329 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3332 \begin_layout Standard
3333 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3334 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3335 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3336 \begin_inset Formula $s$
3340 \begin_inset Formula $i$
3344 \begin_inset Formula $n$
3347 ) idazten ari zarela usteko du.
3348 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3349 rekin idatzi nahiko zenuen.
3350 Gainera, \SpecialChar LyX
3351 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3352 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3354 \begin_inset Quotes eld
3358 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3362 \begin_inset Quotes erd
3366 \begin_inset Quotes eld
3370 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3374 \begin_inset Quotes erd
3380 \begin_layout Standard
3384 \begin_inset space ~
3392 arg "math-insert \\functions"
3395 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3396 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3397 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3401 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3402 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3404 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3408 \begin_layout Standard
3409 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3410 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3411 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3412 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3413 \begin_inset Quotes eld
3417 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3421 \begin_inset Quotes erd
3425 \begin_inset Quotes eld
3429 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3433 \begin_inset Quotes erd
3436 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3439 \begin_layout Standard
3449 ekuazioa matematika-eran.
3452 \begin_layout Subsection
3456 \begin_layout Standard
3460 \begin_inset space ~
3468 arg "dialog-show mathmatrix"
3472 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3473 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3474 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3479 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3482 \begin_layout Standard
3483 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3488 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3492 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3496 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3499 \begin_layout Standard
3500 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3502 Editatu\SpecialChar menuseparator
3504 \begin_inset space ~
3508 \begin_inset space ~
3513 menua edo matematikaren tresna-barrako
3516 arg "tabular-feature append-row"
3522 arg "tabular-feature delete-row"
3528 arg "tabular-feature append-column"
3534 arg "tabular-feature delete-column"
3540 \begin_layout Standard
3543 Erabiltzailearen gida
3545 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3546 aldatzen den ikasteko.
3547 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3548 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3549 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3550 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3553 \begin_layout Subsection
3557 \begin_layout Standard
3558 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3559 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3560 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3561 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3562 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3565 Erabiltzailearen Gida
3567 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3570 \begin_layout Standard
3574 \begin_inset space ~
3586 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3588 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3592 \begin_inset space ~
3597 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3598 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3599 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3602 \begin_layout Itemize
3603 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3604 \begin_inset Formula $\sum$
3608 \begin_inset Formula $\int$
3611 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3614 \begin_layout Itemize
3615 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3616 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3619 \begin_layout Itemize
3620 Testua zentratuta dago.
3623 \begin_layout Standard
3624 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3628 \begin_layout Standard
3629 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3630 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3631 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3637 Hori eginez gero, ekuazio
3641 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3642 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3645 \begin_layout Standard
3654 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3658 \begin_layout Standard
3663 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3664 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3668 \begin_layout Plain Layout
3669 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3671 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3672 Matematika\SpecialChar menuseparator
3674 \begin_inset space ~
3679 menuarekin saiatzen?
3687 \begin_layout Standard
3688 \begin_inset Formula
3690 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3693 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3702 \begin_layout Section
3703 Matematikari buruzko gauza gehiago
3706 \begin_layout Standard
3707 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3709 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3711 Erabiltzailearen gida
3713 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3716 \begin_layout Itemize
3717 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3720 \begin_layout Itemize
3721 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3724 \begin_layout Itemize
3725 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3728 \begin_layout Itemize
3729 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3730 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3733 \begin_layout Itemize
3735 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3736 zehar erabili ahal izango dituzu.
3740 \begin_layout Itemize
3741 Leku falta dela eta,
3745 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3748 \begin_layout Chapter
3752 \begin_layout Section
3754 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3757 \begin_layout Standard
3758 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3759 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3761 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3763 Erabiltzailearen gida
3767 Kapsulatutako objektuak
3771 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3774 \begin_layout Itemize
3776 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3777 Taula bat lortzeko, erabili
3779 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3782 menua (tresna-barrako
3785 arg "tabular-insert"
3789 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3793 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3801 arg "toolbar-toggle table"
3806 the table toolbar will appear permanently.
3809 \begin_layout Itemize
3811 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3817 xertatu\SpecialChar menuseparator
3824 menua edo tresna-barrako
3827 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3831 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3832 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3834 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3837 \begin_layout Itemize
3839 oso konfiguragarria da.
3840 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3841 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3842 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3843 Konfigurazio gehienak
3847 \SpecialChar menuseparator
3855 menutik lantzen dira.
3856 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3858 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3864 \begin_layout Itemize
3866 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3867 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3868 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3869 italiera, errusiera...).
3870 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3871 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3873 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3874 -ek menuak eta errore-me
3875 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3878 \begin_layout Itemize
3880 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3883 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3894 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3899 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3900 Honi buruzko argitasunak
3902 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3905 menuan aurkituko dituzu.
3908 \begin_layout Itemize
3910 -ek \SpecialChar LaTeX
3911 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3913 \begin_inset CommandInset ref
3915 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3920 \begin_inset space ~
3926 \begin_layout Itemize
3927 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3930 \begin_layout Itemize
3931 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3934 \begin_layout Section
3937 -eko erabiltzaileentzat
3938 \begin_inset CommandInset label
3940 name "atal:latexerabiltzaileak"
3947 \begin_layout Standard
3949 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3950 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3955 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3956 Hala ere, \SpecialChar LyX
3957 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3958 ezaguna egingo zaie.
3959 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3960 -ek \SpecialChar LaTeX
3961 -ekin egin daitekeen gauza
3962 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3963 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3964 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3965 -ekin egin daitekeen
3966 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3967 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3971 \begin_layout Standard
3972 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3973 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3974 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3975 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3978 Eginbide gehigarriak
3982 Kapsulatutako objektuak
3984 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3985 eta \SpecialChar LaTeX
3986 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3987 -en \SpecialChar LaTeX
3988 -eko zenbait trikimailu
3989 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3992 \begin_layout Subsection
3997 \begin_layout Standard
3999 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
4003 komandoak \SpecialChar LyX
4004 -en erabil ditzakezu
4006 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4008 \begin_inset space ~
4013 menua (tresna-barrako
4020 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4024 \begin_layout Standard
4026 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4027 Sartu \SpecialChar TeX
4028 eran alderantzizko barra, ("
4031 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4034 eratik ateratzeko sakatu
4038 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4039 ra edo parentesi gisakoak).
4041 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4042 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4044 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4055 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4057 \begin_inset Quotes eld
4061 \begin_inset Formula $\gamma$
4065 \begin_inset Quotes erd
4069 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4073 \begin_inset space ~
4078 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4079 -eko erabiltzaile adituentza
4083 \begin_layout Standard
4084 Bitxikeri bat, formula batean
4085 \begin_inset Quotes eld
4091 \begin_inset Quotes erd
4094 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4095 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4096 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4099 \begin_layout Standard
4101 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4102 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4103 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4104 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4106 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4107 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4109 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4110 edizioa bezalakoak) dezake.
4112 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4113 -eko pakete guztiak onartu.
4114 Hala ere, hitzaurrean
4118 usepackage{pakete_izena}
4121 \begin_inset CommandInset ref
4123 reference "atal:aitzinsolasa"
4128 \begin_inset space ~
4131 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4132 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4135 \begin_layout Subsection
4137 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4138 \begin_inset CommandInset label
4140 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4147 \begin_layout Standard
4149 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4152 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4153 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4155 \begin_inset space ~
4165 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4168 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4169 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4173 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4177 \begin_layout Standard
4178 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4182 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4186 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4190 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4191 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4194 \begin_layout Standard
4199 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4203 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4207 idatziz irakur dezakete.
4212 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4213 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4214 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4218 \begin_layout Standard
4219 Garrantzitsua da ulertzea
4224 \begin_inset Quotes eld
4228 \begin_inset Quotes erd
4231 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4233 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4234 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4235 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4236 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4237 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4238 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4243 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4244 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4247 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4251 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4254 \begin_layout Subsection
4256 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4260 \begin_layout Standard
4262 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4263 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4264 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4265 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4267 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4271 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4272 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4277 Horrek editatzen ari zaren
4281 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4286 Azken finean, \SpecialChar LyX
4287 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4289 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4293 \begin_layout Subsection
4298 \begin_layout Subsubsection
4302 \begin_layout Standard
4305 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4308 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4309 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4310 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4311 paketeentzako aukerak sar daiteke
4314 \begin_inset space ~
4322 \begin_layout Subsubsection
4323 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4324 \begin_inset CommandInset label
4326 name "atal:aitzinsolasa"
4333 \begin_layout Standard
4334 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4336 zuzenean \SpecialChar LyX
4337 dokumentuan idatz ditzakezu.
4340 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4341 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4344 \begin_inset space ~
4349 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4350 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4351 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4355 \begin_layout Subsection
4360 \begin_layout Standard
4362 -ek Bib\SpecialChar TeX
4363 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4364 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4367 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4369 \begin_inset space ~
4373 \begin_inset space ~
4376 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4383 \begin_inset space ~
4393 motako fitxategi bat gehitzeko.
4398 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4399 fitxategiak karga ditzakezu,
4403 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4404 -en estiloko fitxategiak.
4407 \begin_layout Standard
4408 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4413 \SpecialChar menuseparator
4418 menua erabiliz (ikus
4419 \begin_inset CommandInset ref
4421 reference "atal:bibliografiak"
4426 \begin_inset space ~
4441 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4446 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4449 \begin_layout Section
4453 \begin_layout Standard
4454 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4457 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4458 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4459 -ek \SpecialChar LaTeX
4460 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4461 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4462 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4463 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4464 zergatia bistaratuko du.