1 #LyX 2.2 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
5 \save_transient_properties true
6 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
9 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
11 %This preamble is designed to ensure that the document prints
12 % out as advertised. If you mess with this preamble,
13 % parts of the document may not print out as expected. If you
14 % have problems LaTeXing this file, please contact
15 % the documentation team
16 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
18 % the pages of the TOC is numbered roman
19 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
20 \let\myTOC\tableofcontents
21 \renewcommand\tableofcontents{%
23 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
27 \use_default_options false
28 \maintain_unincluded_children false
30 \language_package default
33 \font_roman "palatino" "default"
34 \font_sans "helvet" "default"
35 \font_typewriter "courier" "default"
36 \font_math "auto" "auto"
37 \font_default_family default
38 \use_non_tex_fonts false
41 \font_sf_scale 100 100
42 \font_tt_scale 100 100
44 \default_output_format pdf2
46 \bibtex_command default
47 \index_command default
51 \pdf_title "The LyX Tutorial"
52 \pdf_author "LyX Team"
53 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
54 \pdf_keywords "LyX, documentation"
56 \pdf_bookmarksnumbered true
57 \pdf_bookmarksopen true
58 \pdf_bookmarksopenlevel 1
63 \pdf_pdfusetitle false
64 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
67 \use_package amsmath 0
68 \use_package amssymb 0
71 \use_package mathdots 1
72 \use_package mathtools 0
74 \use_package stackrel 0
75 \use_package stmaryrd 0
76 \use_package undertilde 0
78 \cite_engine_type default
82 \paperorientation portrait
92 \paragraph_separation indent
93 \paragraph_indentation default
94 \quotes_language english
97 \paperpagestyle headings
98 \tracking_changes false
102 \html_be_strict false
115 egilea: \SpecialChar LyX
120 \begin_layout Plain Layout
121 Fitxategi honen arduradun nagusia
126 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
127 dokumentazioko posta-zerre
128 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
130 \begin_inset Newline newline
133 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
135 \begin_inset Newline newline
138 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
146 \begin_layout Standard
147 \begin_inset CommandInset toc
148 LatexCommand tableofcontents
155 \begin_layout Chapter
159 \begin_layout Section
160 Ongi etorri \SpecialChar LyX
164 \begin_layout Standard
165 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
166 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
168 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
169 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
170 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
171 Azken finean, \SpecialChar LyX
172 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
175 What You See Is What You Get
177 ) interfazea eskaintzean datza.
178 Hori bai, \SpecialChar LyX
179 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
182 \begin_layout Standard
183 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
184 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
185 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
186 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
188 -en ez direla erabilgarriak.
189 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
190 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
192 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
193 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
195 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
196 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
199 \begin_layout Standard
200 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
201 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
204 \begin_layout Section
205 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
208 \begin_layout Standard
209 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
218 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
219 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
226 \begin_layout Standard
227 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
228 zertxobait azaldu nahi dugu.
231 \begin_layout Subsection
232 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
235 \begin_layout Standard
236 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
237 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
238 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
239 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
242 \begin_layout Standard
248 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
249 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
251 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
256 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
257 \begin_inset CommandInset ref
259 reference "atal:latexerabiltzaileak"
263 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
264 -eko adituei zuzendua baitago.
267 \begin_layout Subsection
275 \begin_layout Itemize
277 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
279 \begin_inset Separator latexpar
286 \begin_layout Standard
289 Erabiltzailearen gida
295 \begin_layout Itemize
298 \begin_inset Separator latexpar
305 \begin_layout Standard
308 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
311 Kapsulatutako objektuak
317 \begin_layout Standard
318 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
319 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
323 \begin_layout Chapter
328 \begin_layout Section
329 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
333 \begin_layout Standard
335 Idazten hasteko prest zaude.
336 Hasi aurretik, ordea,
340 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
341 batzuk esan beharrean gaude.
344 \begin_layout Standard
345 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
346 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
347 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
350 Erabiltzailearen gida
357 Horrela baderitzozu, kargatu
361 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
362 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
363 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
364 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
368 \begin_layout Plain Layout
369 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
370 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
377 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
381 menua erabili hauen artean mugitzeko.
384 \begin_layout Standard
389 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
390 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
391 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
392 -en paketeak ere, PDF formatuen
394 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
395 ere, \SpecialChar LyX
396 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
399 \begin_layout Standard
400 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
401 -en fitxategi bat prestatu dugu.
407 Pentsatu \SpecialChar LyX
408 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
409 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
413 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
414 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
418 \begin_layout Plain Layout
419 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
420 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
427 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
431 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
432 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
436 \begin_layout Standard
441 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
443 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
450 botoian klikatuz lor ditzakezu.
451 Ireki Landugabeko dokumentua,
455 , eta horren gainean idazteko
457 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
465 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
466 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
470 \begin_layout Standard
475 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
476 -ekin landuago dauden gauza
477 politak burutzen erakutsiko dizute.
478 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
479 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
480 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
481 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
482 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
485 \begin_layout Subsection
486 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
489 \begin_layout Itemize
490 Ireki fitxategi berria
492 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
498 \begin_layout Itemize
499 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
503 \begin_layout Itemize
506 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
516 \begin_layout Itemize
517 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
524 Ikusi\SpecialChar menuseparator
527 menuarekin edo tresna-barrako
535 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
536 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
541 \begin_layout Plain Layout
542 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
545 Ikusi\SpecialChar menuseparator
546 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
549 edo tresna-barrako botoia
555 erabili eta \SpecialChar LaTeX
556 -en ekitaldia amaitzean
560 -ko leihoan klikatu .
568 \begin_layout Itemize
569 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
572 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
578 \begin_layout Standard
579 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
580 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
581 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
585 \begin_layout Subsection
589 \begin_layout Standard
591 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
592 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
593 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
596 \begin_layout Description
597 Desegin \SpecialChar LyX
598 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
599 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
601 Editatu\SpecialChar menuseparator
610 botoia) hautatuz behin eta berriz.
611 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
613 Editatu\SpecialChar menuseparator
623 \begin_inset Separator latexpar
630 \begin_layout Standard
631 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
635 \begin_layout Description
636 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
638 Editatu\SpecialChar menuseparator
649 Editatu\SpecialChar menuseparator
660 Editatu\SpecialChar menuseparator
669 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
670 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
671 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
674 \begin_layout Description
675 Bilatu/Ordeztu Erabili
677 Editatu\SpecialChar menuseparator
691 arg "dialog-show findreplace"
694 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
695 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
703 botoiarekin, eta erabil ezazu
707 aurkitu den hitza ordezteko
711 \begin_layout Plain Layout
712 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
714 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
715 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
716 komando bat idazten ari zarela.
722 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
723 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
724 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
727 \begin_layout Description
736 (karaktere etzanak, tresna-barrako
750 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
757 botoia) eran ezartzeko, erabili
759 Diseinua\SpecialChar menuseparator
762 menua (tresna-barrako
765 arg "dialog-show character"
771 \begin_layout Description
772 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
784 \begin_layout Standard
785 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
787 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
788 erabiltzen saia zaitez.
791 \begin_layout Subsection
792 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
796 \begin_layout Standard
797 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
798 -ek zuriuneak erabiltzeko
799 modura ohitzea izaten da.
812 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
813 Nahiz eta tua sutu arte
821 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
823 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
828 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
829 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
832 \begin_layout Standard
833 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
836 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
840 duzu" izakeran oinarritzen da.
841 Utzi \SpecialChar LyX
842 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
843 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
848 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
852 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
853 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
857 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
859 Azken finean, \SpecialChar LyX
860 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
861 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
862 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
869 \begin_layout Standard
871 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
872 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
875 Erabiltzailearen gida
877 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
878 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
879 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
880 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
882 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
883 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
884 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
885 itxurak arreta galarazten dizu.
888 \begin_layout Section
892 \begin_layout Standard
893 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
898 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
899 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
900 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
901 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
902 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
903 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
904 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
907 \begin_layout Standard
908 Inguruneak \SpecialChar LyX
909 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
911 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
912 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
913 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
914 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
915 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
916 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
917 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
919 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
922 \begin_layout Standard
927 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
929 \begin_inset Graphics
930 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
937 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
938 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
942 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
943 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
944 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
948 \begin_layout Subsection
949 Atalak eta azpiatalak
952 \begin_layout Standard
957 zure \SpecialChar LyX
958 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
966 \begin_layout Plain Layout
967 Ez daukazu lerro osoa
972 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
973 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
975 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
976 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
991 hautatzen duzula eta ez
995 , beherago azalduko da zergatia.
997 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
998 handiagoz ezartzen du.
999 Orain lerro-itzulera sakatu.
1012 " egoerara igarotzen da.
1013 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1017 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1018 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1021 \begin_layout LyX-Code
1022 Hau nire \SpecialChar LyX
1023 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1026 \begin_layout Standard
1041 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1045 \begin_inset Quotes eld
1051 \begin_inset Quotes erd
1054 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1057 \begin_layout Standard
1058 Gauzak hobetuz doaz.
1060 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1061 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1068 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1071 Dokumentu honi buruz
1074 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1075 atala zena, automatikoki 3.
1076 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1077 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1078 arduratuko baita zenbatzeaz
1082 \begin_layout Standard
1091 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1094 \begin_layout LyX-Code
1095 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1098 \begin_layout LyX-Code
1102 \begin_layout LyX-Code
1103 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1106 \begin_layout LyX-Code
1107 Azpiatalaren azalpena
1110 \begin_layout LyX-Code
1111 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1114 \begin_layout Standard
1115 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1125 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1126 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1131 ingurunera aldatu baita ere.
1132 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1133 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1134 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1136 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1139 \begin_layout Standard
1140 Zatitzeko maila sakonagoak
1153 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1154 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1155 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1157 Erabiltzailearen gida
1160 Atalen sailkapenean maila-altuena
1168 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1169 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1171 \begin_inset CommandInset ref
1173 reference "atal:dokumklaseak"
1180 \begin_layout Standard
1181 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1182 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1191 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1193 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1194 Badaude "izardun" izenburuak
1203 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1204 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1207 \begin_layout Standard
1216 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1219 \begin_layout Subsection
1220 Zerrendak eta azpizerrendak
1223 \begin_layout Standard
1225 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1226 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1230 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1231 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1232 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1233 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1236 \begin_layout Itemize
1237 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1241 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1244 \begin_layout Itemize
1249 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1253 \begin_layout Itemize
1254 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1258 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1259 hitz batekin hasiko da.
1263 \begin_layout Itemize
1268 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1273 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1276 \begin_layout Standard
1278 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1280 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1283 \begin_layout LyX-Code
1285 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1288 \begin_layout Standard
1289 eta sakatu Sartu tekla.
1300 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1301 emaitzan borobil bihurtzen da).
1302 Idatzi zure zergatiak:
1305 \begin_layout LyX-Code
1306 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1309 \begin_layout LyX-Code
1310 Matematikak WYSIWYG dira.
1313 \begin_layout LyX-Code
1314 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1315 \begin_inset Newline newline
1321 \begin_layout Standard
1322 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1326 sakatzean ez dira amaitzen.
1327 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1328 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1330 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1331 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1337 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1341 ingurunea (edo erabili
1344 \begin_inset space ~
1352 \begin_layout Standard
1353 Zerrenda polita lortu duzu.
1354 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1356 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1361 \begin_layout Plain Layout
1363 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1364 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1365 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1380 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1381 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1382 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1385 \begin_layout Standard
1386 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1395 , nolako itxura duten ikusteko.
1396 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1397 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1399 Lehen terminoa letra lodiz (
1403 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1407 \begin_layout Plain Layout
1408 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1409 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1410 eta aldagaitz bat ez bezala.
1419 ) batekin bereiztua dago.
1420 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1425 sakatzean sortzen da.
1428 \begin_layout Standard
1437 fitxategiko zerrenda.
1440 \begin_layout Standard
1441 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1442 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1443 Adibide gisa, eskemak.
1444 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1445 ezberdinak eduki ditzakete.
1446 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1447 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1450 Erabiltzailearen gida
1452 -n aurkituko dituzu.
1455 \begin_layout Subsection
1456 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1459 \begin_layout Standard
1460 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1464 aipamen motzentzat eta
1476 \begin_layout Plain Layout
1477 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1488 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1489 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1490 -eko ingurune bakarra da.
1491 Olerkiak idatz ditzakezu
1495 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1496 barruan lerroak banatzeko
1502 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1504 Erabiltzailearen gida
1509 \begin_layout Standard
1527 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1528 \begin_inset Newline newline
1536 \begin_layout Chapter
1540 \begin_layout Standard
1541 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1542 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1543 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1546 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1547 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1548 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1549 -ekin idaztera eramango
1551 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1552 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1553 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1554 i eta gaien aurkibideak.
1557 \begin_layout Section
1559 \begin_inset CommandInset label
1561 name "atal:dokumklaseak"
1568 \begin_layout Standard
1569 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1570 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1571 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1572 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1573 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1574 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1584 \begin_layout Plain Layout
1586 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1587 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1593 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1594 Tutoretza hau, adibidez,
1598 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1599 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1600 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1601 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1602 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1605 \begin_layout Standard
1606 Litekeena da zure dokumentua
1610 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1614 \begin_layout Plain Layout
1615 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1621 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1623 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1626 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1627 Aldatu zure dokumentua
1631 dokumentu klasera, eta
1635 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1640 ingurunea erabil dezakezu.
1641 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1645 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1648 \begin_layout Standard
1649 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1650 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1651 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1653 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1655 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1657 Adibidez, \SpecialChar LyX
1661 \begin_inset space ~
1666 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1667 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1670 \begin_layout Standard
1671 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1672 Xehetasun gehiagorako, ikus
1674 Eginbide gehigarriak
1678 Dokumentu klase bereziak
1683 \begin_layout Standard
1684 \begin_inset Tabular
1685 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1686 <features tabularvalignment="middle">
1687 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1688 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1690 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1693 \begin_layout Plain Layout
1699 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1702 \begin_layout Plain Layout
1710 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1713 \begin_layout Plain Layout
1719 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1722 \begin_layout Plain Layout
1723 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1730 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1733 \begin_layout Plain Layout
1739 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1742 \begin_layout Plain Layout
1743 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1750 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1753 \begin_layout Plain Layout
1759 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1762 \begin_layout Plain Layout
1763 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1770 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1773 \begin_layout Plain Layout
1779 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1782 \begin_layout Plain Layout
1783 txostena + azala + kontrazala
1790 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1793 \begin_layout Plain Layout
1799 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1802 \begin_layout Plain Layout
1803 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1811 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1814 \begin_layout Plain Layout
1820 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1823 \begin_layout Plain Layout
1824 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1837 \begin_layout Section
1838 Txantiloiak: gutuna idaztea
1841 \begin_layout Standard
1842 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1848 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1851 elkarrizketa-koadroan.
1852 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1854 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1855 gorputza, sinadura e.a.
1857 Beraz, \SpecialChar LyX
1862 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1863 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1867 \begin_layout Standard
1868 Ireki fitxategi berri bat
1870 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1872 \begin_inset space ~
1883 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1887 \begin_layout Standard
1892 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1893 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1896 \begin_inset space ~
1906 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1907 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1908 Ohartuko zara, adibidez,
1912 inguruneak gorri koloredun "
1916 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1917 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1918 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1919 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1923 lerroa non kokatzen den.
1924 Gogoratu \SpecialChar LyX
1925 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1929 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1930 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1934 \begin_layout Standard
1935 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1936 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1937 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1939 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1940 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1941 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1942 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1946 \begin_layout Plain Layout
1947 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1948 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1951 \begin_inset space ~
1956 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1957 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1958 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1959 Itzultzeko, hautatu berriro
1963 zerrendako elementua.
1971 \begin_layout Standard
1972 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1974 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1975 Azkenik, \SpecialChar LyX
1976 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1977 lagungarri izan daiteke.
1978 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1979 gain, \SpecialChar LyX
1980 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1983 \begin_layout Section
1984 Dokumentuen tituluak
1987 \begin_layout Standard
1989 -ek (\SpecialChar LaTeX
1990 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1991 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1994 \begin_layout Standard
1995 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1996 dokumentura eta ziurtatu
2004 \begin_layout Plain Layout
2005 Gutun mota ez darabilzula,
2009 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2014 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2015 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2019 ingurunearekin ezarri.
2020 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2025 Idatzi data hirugarren lerroan
2030 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2031 (edo bakar batean) eta ezarri
2036 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2037 Dokumentuaren formatua
2041 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2042 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2045 \begin_layout Standard
2050 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2057 \begin_layout Section
2058 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2061 \begin_layout Standard
2062 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2067 \begin_layout Plain Layout
2070 Erabiltzailearen gida
2074 Kapsulatutako objektuak
2076 eskuliburuetan azaltzen dira.
2081 etiketa jar diezaiekezu.
2082 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2083 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2084 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2085 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2087 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2089 eta \SpecialChar LaTeX
2090 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2094 \begin_layout Subsection
2095 Zure aurreneko etiketa
2098 \begin_layout Standard
2099 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2100 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2107 \SpecialChar menuseparator
2112 menua edo tresna-barrako
2119 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2125 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2129 \begin_layout Standard
2130 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2134 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2136 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2137 erabil ditzakezu dokumentuan.
2138 Horitxi egingo dugu.
2141 \begin_layout Subsection
2142 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2145 \begin_layout Standard
2146 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2147 ataleko lekuren batean.
2151 \begin_layout LyX-Code
2152 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2153 \begin_inset Newline newline
2156 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2159 \begin_layout Standard
2160 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2162 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2163 Erreferentzia gurutzatua
2165 menua edo tresna-barrako
2168 arg "dialog-show-new-inset ref"
2174 Erreferentzia gurutzatua
2176 izeneko leihoa bistaratuko da.
2177 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2187 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2188 orrialdean' elementua.
2193 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2194 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2197 \begin_inset space ~
2202 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2203 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2204 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2207 Kopiatu erreferentzia gisa
2210 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2211 uneko posizioan kopia daiteke
2215 \SpecialChar menuseparator
2220 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2221 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2222 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2223 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2225 '2 atala' adierazten du, 2.
2226 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2227 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2232 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2235 \begin_layout Standard
2236 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2238 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2241 \begin_inset space ~
2246 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2249 \begin_inset space ~
2254 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2257 \begin_layout Subsection
2261 \begin_layout Standard
2262 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2263 arduratzen dela; probatzeko
2265 Gehitu atal berri bat 2.
2266 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2268 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2269 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2270 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2271 \begin_inset space ~
2274 azpiatala bezala agertuko da.
2275 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2276 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2280 \begin_layout Standard
2281 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2282 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2283 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2285 Erreferentzia gurutzatua
2287 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2290 \begin_layout Standard
2291 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2292 nahi baduzu, kopiatu
2294 Erabiltzailearen gida
2296 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2304 \begin_layout Plain Layout
2305 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2306 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2307 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2309 \begin_inset CommandInset ref
2311 reference "atal:dokumklaseak"
2316 \begin_inset space ~
2327 \begin_layout Standard
2332 : konpondu erreferentziak
2339 \begin_layout Section
2340 Oin-oharrak eta albokoak
2343 \begin_layout Standard
2344 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2347 arg "footnote-insert"
2354 \begin_layout Plain Layout
2355 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2356 gezia irudikatzen du.
2365 \SpecialChar menuseparator
2370 menua erabil dezakezu.
2371 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2372 " hitzaren atzean eta klik egin
2375 arg "footnote-insert"
2379 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2382 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2386 \begin_layout LyX-Code
2388 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2391 \begin_layout Standard
2392 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2393 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2394 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2395 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2396 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2397 testua editatzeko aukera daukazu.
2400 \begin_layout Standard
2401 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2402 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2406 \begin_layout Plain Layout
2407 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2408 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2422 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2426 arg "footnote-insert"
2430 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2431 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2435 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2443 \begin_layout Standard
2444 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2447 arg "marginalnote-insert"
2452 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2456 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2459 \begin_layout Itemize
2460 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2463 \begin_layout Itemize
2464 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2467 \begin_layout Itemize
2472 \begin_layout Standard
2473 Aldatu \SpecialChar LyX
2474 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2475 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2476 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2479 \begin_layout Standard
2484 : konpondu oin-oharrak
2491 \begin_layout Section
2493 \begin_inset CommandInset label
2495 name "atal:bibliografiak"
2502 \begin_layout Standard
2503 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2504 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2505 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2506 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2507 eta \SpecialChar LaTeX
2508 -ek zure lana errazten
2509 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2510 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2513 \begin_layout Standard
2514 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2519 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2521 \begin_inset Quotes eld
2527 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2528 -eko dokumentazio taldea
2531 \begin_inset Quotes erd
2534 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2535 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2536 -ek automatikoki zenbaki
2537 bat daukan kutxa jartzen duela.
2538 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2541 \begin_inset space ~
2546 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2547 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2555 berriz irteeran agertzen da.
2556 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2563 \begin_inset Quotes eld
2573 \begin_layout Standard
2574 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2575 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2578 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2584 arg "dialog-show-new-inset citation"
2592 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2593 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2594 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2595 aukeratzea eskaintzen dizu.
2597 \begin_inset Quotes eld
2604 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2605 erabili erdian dagoen
2610 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2612 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2613 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2616 \begin_layout Standard
2621 elkarrizketa-koadroko
2624 \begin_inset space ~
2629 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2630 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2631 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2633 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2634 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2636 Bibliografia-elementua
2638 elkarrizketa-koadroko
2643 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2645 Erabiltzailearen gida
2650 \begin_layout Standard
2655 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2662 \begin_layout Section
2666 \begin_layout Standard
2667 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2669 -ekin erraz egingo duzu.
2670 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2676 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2678 \begin_inset space ~
2682 \begin_inset space ~
2691 \begin_inset space ~
2697 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2701 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2704 \begin_layout Standard
2705 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2710 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2711 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2712 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2717 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2720 \begin_layout Standard
2721 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2722 ezinezkoa baita editatzea.
2723 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2725 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2728 menuan edo tresna-barrako
2731 arg "dialog-toggle toc"
2734 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2735 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2737 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2738 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2739 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2740 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2742 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2744 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2746 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2750 \begin_layout Standard
2751 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2755 \begin_layout Standard
2760 : jarri gaien aurkibidea
2767 \begin_layout Chapter
2768 Matematika erabiltzea
2771 \begin_layout Standard
2772 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2773 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2774 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2775 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2776 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2777 -ekin ekuazioak idatzi baino
2778 programaketa lan bat gehiago delako.
2779 Zorionez, \SpecialChar LyX
2780 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2782 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2783 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2784 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2785 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2786 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2789 \begin_inset space ~
2794 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2795 idazteko aukera izango duzu.
2798 \begin_layout Section
2802 \begin_layout Standard
2803 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2806 \begin_layout LyX-Code
2807 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2810 \begin_layout Standard
2811 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2812 -en ez irteeran ere; hizkien
2813 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2814 e bezala egotea nahiko zenuke.
2815 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2816 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2817 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2821 \begin_layout Standard
2822 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2823 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2831 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2832 Matematika\SpecialChar menuseparator
2834 \begin_inset space ~
2841 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2842 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2847 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2848 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2853 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2854 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2855 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2858 \begin_layout Standard
2864 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2865 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2867 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2869 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2872 \begin_layout Standard
2873 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2876 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2882 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2883 exekutatu arte ezin izango duzu
2884 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2885 bila denbora asko gal daiteke.
2887 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2888 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2889 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2890 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2893 \begin_layout Section
2894 Ekuazioetan murgiltzea
2897 \begin_layout Standard
2899 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2903 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2907 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2908 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2909 azaltzen dela ohartu.
2918 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2919 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2926 \begin_layout Standard
2927 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2928 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2938 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2941 Editatu\SpecialChar menuseparator
2944 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2945 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2946 kanpoan kurtsorea balego eta
2954 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2955 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2962 \begin_layout Standard
2964 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2968 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2971 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2973 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2974 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2979 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2985 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2986 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2990 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2991 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2994 \begin_layout Section
2995 Berretzaile eta indizeak
2998 \begin_layout Standard
3002 \begin_inset space ~
3007 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3010 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3011 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3020 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3024 \begin_layout Standard
3025 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3030 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3032 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3038 \begin_layout Standard
3048 ekuazioa matematika-eran.
3051 \begin_layout Section
3052 Matematikaren tresna-barra
3055 \begin_layout Standard
3056 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3059 \begin_inset space ~
3064 erabiltzea komenigarria izaten da.
3065 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3067 Editatu\SpecialChar menuseparator
3072 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3075 menuen bidez sor daiteke.
3083 \begin_inset space ~
3088 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3092 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3095 \begin_layout Standard
3096 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3097 aktibatu daiteke baita ere
3099 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3103 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3106 arg "toolbar-toggle math"
3109 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3110 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3118 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3119 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3123 \begin_layout Subsection
3127 \begin_layout Standard
3131 \begin_inset space ~
3136 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3137 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3138 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3139 jartzea eskaintzen dizutela.
3142 \begin_layout Subsection
3143 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3146 \begin_layout Standard
3147 Erroketa bat idazteko, egin klik
3150 arg "math-insert \\sqrt"
3154 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3158 \begin_layout Plain Layout
3161 Itzultzailearen oharra
3163 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3169 bere barruan kokatuko da.
3170 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3173 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3176 \begin_layout Standard
3178 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3181 ) edo karaktere taldean (
3182 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3185 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3186 Apaingarri motak tresna-barrako
3189 arg "math-insert \\hat"
3192 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3193 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3194 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3195 ne baten azpian (edo gainean).
3196 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3197 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3198 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3202 \begin_layout Standard
3203 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3204 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3212 arg "dialog-show mathdelimiter"
3219 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3220 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3221 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3222 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3223 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3224 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3227 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3228 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3229 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3232 \begin_layout Standard
3233 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3238 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3239 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3241 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3243 \begin_inset space ~
3246 ) bikotea txertatzea baino.
3249 \begin_layout Standard
3250 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3252 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3255 \begin_inset space ~
3265 -en bigarren legea eskalar eratik (
3266 \begin_inset Formula $f=ma$
3270 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3274 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3277 \begin_layout Subsection
3281 \begin_layout Standard
3285 \begin_inset space ~
3293 arg "math-insert \\frac-square"
3302 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3303 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3305 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3310 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3311 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3312 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3313 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3316 \begin_layout Standard
3326 ekuazioa matematika-eran.
3329 \begin_layout Subsection
3331 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3334 \begin_layout Standard
3335 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3336 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3337 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3338 \begin_inset Formula $s$
3342 \begin_inset Formula $i$
3346 \begin_inset Formula $n$
3349 ) idazten ari zarela usteko du.
3350 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3351 rekin idatzi nahiko zenuen.
3352 Gainera, \SpecialChar LyX
3353 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3354 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3356 \begin_inset Quotes eld
3360 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3364 \begin_inset Quotes erd
3368 \begin_inset Quotes eld
3372 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3376 \begin_inset Quotes erd
3382 \begin_layout Standard
3386 \begin_inset space ~
3394 arg "math-insert \\functions"
3397 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3398 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3399 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3403 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3404 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3406 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3410 \begin_layout Standard
3411 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3412 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3413 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3414 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3415 \begin_inset Quotes eld
3419 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3423 \begin_inset Quotes erd
3427 \begin_inset Quotes eld
3431 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3435 \begin_inset Quotes erd
3438 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3441 \begin_layout Standard
3451 ekuazioa matematika-eran.
3454 \begin_layout Subsection
3458 \begin_layout Standard
3462 \begin_inset space ~
3470 arg "dialog-show mathmatrix"
3474 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3475 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3476 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3481 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3484 \begin_layout Standard
3485 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3490 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3494 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3498 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3501 \begin_layout Standard
3502 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3504 Editatu\SpecialChar menuseparator
3506 \begin_inset space ~
3510 \begin_inset space ~
3515 menua edo matematikaren tresna-barrako
3518 arg "tabular-feature append-row"
3524 arg "tabular-feature delete-row"
3530 arg "tabular-feature append-column"
3536 arg "tabular-feature delete-column"
3542 \begin_layout Standard
3545 Erabiltzailearen gida
3547 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3548 aldatzen den ikasteko.
3549 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3550 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3551 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3552 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3555 \begin_layout Subsection
3559 \begin_layout Standard
3560 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3561 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3562 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3563 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3564 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3567 Erabiltzailearen Gida
3569 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3572 \begin_layout Standard
3576 \begin_inset space ~
3588 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3590 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3594 \begin_inset space ~
3599 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3600 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3601 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3604 \begin_layout Itemize
3605 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3606 \begin_inset Formula $\sum$
3610 \begin_inset Formula $\int$
3613 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3616 \begin_layout Itemize
3617 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3618 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3621 \begin_layout Itemize
3622 Testua zentratuta dago.
3625 \begin_layout Standard
3626 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3630 \begin_layout Standard
3631 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3632 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3633 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3639 Hori eginez gero, ekuazio
3643 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3644 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3647 \begin_layout Standard
3656 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3660 \begin_layout Standard
3665 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3666 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3670 \begin_layout Plain Layout
3671 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3673 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3674 Matematika\SpecialChar menuseparator
3676 \begin_inset space ~
3681 menuarekin saiatzen?
3689 \begin_layout Standard
3690 \begin_inset Formula
3692 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3695 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3704 \begin_layout Section
3705 Matematikari buruzko gauza gehiago
3708 \begin_layout Standard
3709 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3711 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3713 Erabiltzailearen gida
3715 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3718 \begin_layout Itemize
3719 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3722 \begin_layout Itemize
3723 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3726 \begin_layout Itemize
3727 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3730 \begin_layout Itemize
3731 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3732 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3735 \begin_layout Itemize
3737 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3738 zehar erabili ahal izango dituzu.
3742 \begin_layout Itemize
3743 Leku falta dela eta,
3747 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3750 \begin_layout Chapter
3754 \begin_layout Section
3756 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3759 \begin_layout Standard
3760 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3761 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3763 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3765 Erabiltzailearen gida
3769 Kapsulatutako objektuak
3773 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3776 \begin_layout Itemize
3778 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3779 Taula bat lortzeko, erabili
3781 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3784 menua (tresna-barrako
3787 arg "tabular-insert"
3791 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3795 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3803 arg "toolbar-toggle table"
3808 the table toolbar will appear permanently.
3811 \begin_layout Itemize
3813 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3819 xertatu\SpecialChar menuseparator
3826 menua edo tresna-barrako
3829 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3833 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3834 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3836 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3839 \begin_layout Itemize
3841 oso konfiguragarria da.
3842 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3843 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3844 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3845 Konfigurazio gehienak
3849 \SpecialChar menuseparator
3857 menutik lantzen dira.
3858 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3860 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3866 \begin_layout Itemize
3868 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3869 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3870 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3871 italiera, errusiera...).
3872 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3873 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3875 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3876 -ek menuak eta errore-me
3877 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3880 \begin_layout Itemize
3882 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3885 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3896 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3901 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3902 Honi buruzko argitasunak
3904 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3907 menuan aurkituko dituzu.
3910 \begin_layout Itemize
3912 -ek \SpecialChar LaTeX
3913 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3915 \begin_inset CommandInset ref
3917 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3922 \begin_inset space ~
3928 \begin_layout Itemize
3929 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3932 \begin_layout Itemize
3933 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3936 \begin_layout Section
3939 -eko erabiltzaileentzat
3940 \begin_inset CommandInset label
3942 name "atal:latexerabiltzaileak"
3949 \begin_layout Standard
3951 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3952 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3957 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3958 Hala ere, \SpecialChar LyX
3959 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3960 ezaguna egingo zaie.
3961 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3962 -ek \SpecialChar LaTeX
3963 -ekin egin daitekeen gauza
3964 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3965 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3966 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3967 -ekin egin daitekeen
3968 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3969 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3973 \begin_layout Standard
3974 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3975 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3976 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3977 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3980 Eginbide gehigarriak
3984 Kapsulatutako objektuak
3986 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3987 eta \SpecialChar LaTeX
3988 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3989 -en \SpecialChar LaTeX
3990 -eko zenbait trikimailu
3991 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3994 \begin_layout Subsection
3999 \begin_layout Standard
4001 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
4005 komandoak \SpecialChar LyX
4006 -en erabil ditzakezu
4008 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4010 \begin_inset space ~
4015 menua (tresna-barrako
4022 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4026 \begin_layout Standard
4028 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4029 Sartu \SpecialChar TeX
4030 eran alderantzizko barra, ("
4033 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4036 eratik ateratzeko sakatu
4040 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4041 ra edo parentesi gisakoak).
4043 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4044 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4046 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4057 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4059 \begin_inset Quotes eld
4063 \begin_inset Formula $\gamma$
4067 \begin_inset Quotes erd
4071 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4075 \begin_inset space ~
4080 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4081 -eko erabiltzaile adituentza
4085 \begin_layout Standard
4086 Bitxikeri bat, formula batean
4087 \begin_inset Quotes eld
4093 \begin_inset Quotes erd
4096 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4097 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4098 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4101 \begin_layout Standard
4103 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4104 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4105 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4106 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4108 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4109 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4111 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4112 edizioa bezalakoak) dezake.
4114 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4115 -eko pakete guztiak onartu.
4116 Hala ere, hitzaurrean
4120 usepackage{pakete_izena}
4123 \begin_inset CommandInset ref
4125 reference "atal:aitzinsolasa"
4130 \begin_inset space ~
4133 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4134 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4137 \begin_layout Subsection
4139 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4140 \begin_inset CommandInset label
4142 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4149 \begin_layout Standard
4151 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4154 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4155 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4157 \begin_inset space ~
4167 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4170 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4171 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4175 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4179 \begin_layout Standard
4180 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4184 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4188 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4192 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4193 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4196 \begin_layout Standard
4201 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4205 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4209 idatziz irakur dezakete.
4214 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4215 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4216 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4220 \begin_layout Standard
4221 Garrantzitsua da ulertzea
4226 \begin_inset Quotes eld
4230 \begin_inset Quotes erd
4233 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4235 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4236 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4237 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4238 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4239 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4240 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4245 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4246 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4249 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4253 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4256 \begin_layout Subsection
4258 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4262 \begin_layout Standard
4264 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4265 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4266 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4267 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4269 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4273 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4274 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4279 Horrek editatzen ari zaren
4283 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4288 Azken finean, \SpecialChar LyX
4289 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4291 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4295 \begin_layout Subsection
4300 \begin_layout Subsubsection
4304 \begin_layout Standard
4307 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4310 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4311 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4312 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4313 paketeentzako aukerak sar daiteke
4316 \begin_inset space ~
4324 \begin_layout Subsubsection
4325 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4326 \begin_inset CommandInset label
4328 name "atal:aitzinsolasa"
4335 \begin_layout Standard
4336 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4338 zuzenean \SpecialChar LyX
4339 dokumentuan idatz ditzakezu.
4342 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4343 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4346 \begin_inset space ~
4351 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4352 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4353 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4357 \begin_layout Subsection
4362 \begin_layout Standard
4364 -ek Bib\SpecialChar TeX
4365 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4366 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4369 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4371 \begin_inset space ~
4375 \begin_inset space ~
4378 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4385 \begin_inset space ~
4395 motako fitxategi bat gehitzeko.
4400 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4401 fitxategiak karga ditzakezu,
4405 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4406 -en estiloko fitxategiak.
4409 \begin_layout Standard
4410 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4415 \SpecialChar menuseparator
4420 menua erabiliz (ikus
4421 \begin_inset CommandInset ref
4423 reference "atal:bibliografiak"
4428 \begin_inset space ~
4443 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4448 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4451 \begin_layout Section
4455 \begin_layout Standard
4456 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4459 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4460 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4461 -ek \SpecialChar LaTeX
4462 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4463 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4464 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4465 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4466 zergatia bistaratuko du.