1 #LyX 2.2 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
5 \save_transient_properties true
6 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
9 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
11 %This preamble is designed to ensure that the document prints
12 % out as advertised. If you mess with this preamble,
13 % parts of the document may not print out as expected. If you
14 % have problems LaTeXing this file, please contact
15 % the documentation team
16 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
18 % the pages of the TOC is numbered roman
19 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
20 \let\myTOC\tableofcontents
21 \renewcommand\tableofcontents{%
23 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
27 \use_default_options false
28 \maintain_unincluded_children false
30 \language_package default
33 \font_roman "palatino" "default"
34 \font_sans "helvet" "default"
35 \font_typewriter "courier" "default"
36 \font_math "auto" "auto"
37 \font_default_family default
38 \use_non_tex_fonts false
41 \font_sf_scale 100 100
42 \font_tt_scale 100 100
44 \default_output_format pdf2
46 \bibtex_command default
47 \index_command default
51 \pdf_title "The LyX Tutorial"
52 \pdf_author "LyX Team"
53 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
54 \pdf_keywords "LyX, documentation"
56 \pdf_bookmarksnumbered true
57 \pdf_bookmarksopen true
58 \pdf_bookmarksopenlevel 1
63 \pdf_pdfusetitle false
64 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
67 \use_package amsmath 0
68 \use_package amssymb 0
71 \use_package mathdots 1
72 \use_package mathtools 0
74 \use_package stackrel 0
75 \use_package stmaryrd 0
76 \use_package undertilde 0
78 \cite_engine_type default
82 \paperorientation portrait
92 \paragraph_separation indent
93 \paragraph_indentation default
94 \quotes_language english
97 \paperpagestyle headings
98 \tracking_changes false
102 \html_be_strict false
115 egilea: \SpecialChar LyX
120 \begin_layout Plain Layout
121 Fitxategi honen arduradun nagusia
126 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
127 dokumentazioko posta-zerre
128 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
130 \begin_inset Newline newline
133 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
135 \begin_inset Newline newline
138 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
146 \begin_layout Standard
147 \begin_inset CommandInset toc
148 LatexCommand tableofcontents
155 \begin_layout Chapter
159 \begin_layout Section
160 Ongi etorri \SpecialChar LyX
164 \begin_layout Standard
165 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
166 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
168 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
169 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
170 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
171 Azken finean, \SpecialChar LyX
172 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
175 What You See Is What You Get
177 ) interfazea eskaintzean datza.
178 Hori bai, \SpecialChar LyX
179 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
182 \begin_layout Standard
183 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
184 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
185 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
186 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
188 -en ez direla erabilgarriak.
189 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
190 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
192 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
193 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
195 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
196 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
199 \begin_layout Standard
200 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
201 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
204 \begin_layout Section
205 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
208 \begin_layout Standard
209 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
218 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
219 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
226 \begin_layout Standard
227 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
228 zertxobait azaldu nahi dugu.
231 \begin_layout Subsection
232 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
235 \begin_layout Standard
236 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
237 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
238 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
239 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
242 \begin_layout Standard
248 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
249 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
251 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
256 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
257 \begin_inset CommandInset ref
259 reference "atal:latexerabiltzaileak"
263 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
264 -eko adituei zuzendua baitago.
267 \begin_layout Subsection
275 \begin_layout Itemize
277 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
282 \begin_layout Standard
285 Erabiltzailearen gida
291 \begin_layout Itemize
297 \begin_layout Standard
300 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
303 Kapsulatutako objektuak
309 \begin_layout Standard
310 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
311 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
315 \begin_layout Chapter
320 \begin_layout Section
321 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
325 \begin_layout Standard
327 Idazten hasteko prest zaude.
328 Hasi aurretik, ordea,
332 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
333 batzuk esan beharrean gaude.
336 \begin_layout Standard
337 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
338 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
339 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
342 Erabiltzailearen gida
349 Horrela baderitzozu, kargatu
353 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
354 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
355 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
356 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
360 \begin_layout Plain Layout
361 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
362 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
369 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
373 menua erabili hauen artean mugitzeko.
376 \begin_layout Standard
381 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
382 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
383 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
384 -en paketeak ere, PDF formatuen
386 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
387 ere, \SpecialChar LyX
388 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
391 \begin_layout Standard
392 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
393 -en fitxategi bat prestatu dugu.
399 Pentsatu \SpecialChar LyX
400 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
401 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
405 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
406 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
410 \begin_layout Plain Layout
411 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
412 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
419 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
423 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
424 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
428 \begin_layout Standard
433 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
435 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
442 botoian klikatuz lor ditzakezu.
443 Ireki Landugabeko dokumentua,
447 , eta horren gainean idazteko
449 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
457 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
458 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
462 \begin_layout Standard
467 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
468 -ekin landuago dauden gauza
469 politak burutzen erakutsiko dizute.
470 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
471 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
472 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
473 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
474 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
477 \begin_layout Subsection
478 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
481 \begin_layout Itemize
482 Ireki fitxategi berria
484 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
490 \begin_layout Itemize
491 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
495 \begin_layout Itemize
498 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
508 \begin_layout Itemize
509 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
516 Ikusi\SpecialChar menuseparator
519 menuarekin edo tresna-barrako
527 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
528 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
533 \begin_layout Plain Layout
534 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
537 Ikusi\SpecialChar menuseparator
538 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
541 edo tresna-barrako botoia
547 erabili eta \SpecialChar LaTeX
548 -en ekitaldia amaitzean
552 -ko leihoan klikatu .
560 \begin_layout Itemize
561 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
564 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
570 \begin_layout Standard
571 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
572 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
573 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
577 \begin_layout Subsection
581 \begin_layout Standard
583 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
584 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
585 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
588 \begin_layout Description
589 Desegin \SpecialChar LyX
590 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
591 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
593 Editatu\SpecialChar menuseparator
602 botoia) hautatuz behin eta berriz.
603 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
605 Editatu\SpecialChar menuseparator
618 \begin_layout Standard
619 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
623 \begin_layout Description
624 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
626 Editatu\SpecialChar menuseparator
637 Editatu\SpecialChar menuseparator
648 Editatu\SpecialChar menuseparator
657 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
658 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
659 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
662 \begin_layout Description
663 Bilatu/Ordeztu Erabili
665 Editatu\SpecialChar menuseparator
679 arg "dialog-show findreplace"
682 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
683 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
691 botoiarekin, eta erabil ezazu
695 aurkitu den hitza ordezteko
699 \begin_layout Plain Layout
700 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
702 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
703 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
704 komando bat idazten ari zarela.
710 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
711 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
712 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
715 \begin_layout Description
724 (karaktere etzanak, tresna-barrako
738 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
745 botoia) eran ezartzeko, erabili
747 Diseinua\SpecialChar menuseparator
750 menua (tresna-barrako
753 arg "dialog-show character"
759 \begin_layout Description
760 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
772 \begin_layout Standard
773 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
775 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
776 erabiltzen saia zaitez.
779 \begin_layout Subsection
780 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
784 \begin_layout Standard
785 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
786 -ek zuriuneak erabiltzeko
787 modura ohitzea izaten da.
800 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
801 Nahiz eta tua sutu arte
809 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
811 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
816 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
817 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
820 \begin_layout Standard
821 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
824 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
828 duzu" izakeran oinarritzen da.
829 Utzi \SpecialChar LyX
830 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
831 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
836 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
840 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
841 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
845 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
847 Azken finean, \SpecialChar LyX
848 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
849 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
850 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
857 \begin_layout Standard
859 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
860 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
863 Erabiltzailearen gida
865 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
866 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
867 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
868 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
870 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
871 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
872 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
873 itxurak arreta galarazten dizu.
876 \begin_layout Section
880 \begin_layout Standard
881 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
886 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
887 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
888 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
889 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
890 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
891 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
892 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
895 \begin_layout Standard
896 Inguruneak \SpecialChar LyX
897 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
899 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
900 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
901 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
902 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
903 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
904 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
905 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
907 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
910 \begin_layout Standard
915 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
917 \begin_inset Graphics
918 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
925 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
926 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
930 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
931 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
932 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
936 \begin_layout Subsection
937 Atalak eta azpiatalak
940 \begin_layout Standard
945 zure \SpecialChar LyX
946 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
954 \begin_layout Plain Layout
955 Ez daukazu lerro osoa
960 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
961 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
963 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
964 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
979 hautatzen duzula eta ez
983 , beherago azalduko da zergatia.
985 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
986 handiagoz ezartzen du.
987 Orain lerro-itzulera sakatu.
1000 " egoerara igarotzen da.
1001 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1005 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1006 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1009 \begin_layout LyX-Code
1010 Hau nire \SpecialChar LyX
1011 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1014 \begin_layout Standard
1029 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1033 \begin_inset Quotes eld
1039 \begin_inset Quotes erd
1042 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1045 \begin_layout Standard
1046 Gauzak hobetuz doaz.
1048 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1049 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1056 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1059 Dokumentu honi buruz
1062 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1063 atala zena, automatikoki 3.
1064 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1065 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1066 arduratuko baita zenbatzeaz
1070 \begin_layout Standard
1079 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1082 \begin_layout LyX-Code
1083 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1086 \begin_layout LyX-Code
1090 \begin_layout LyX-Code
1091 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1094 \begin_layout LyX-Code
1095 Azpiatalaren azalpena
1098 \begin_layout LyX-Code
1099 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1102 \begin_layout Standard
1103 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1113 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1114 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1119 ingurunera aldatu baita ere.
1120 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1121 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1122 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1124 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1127 \begin_layout Standard
1128 Zatitzeko maila sakonagoak
1141 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1142 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1143 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1145 Erabiltzailearen gida
1148 Atalen sailkapenean maila-altuena
1156 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1157 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1159 \begin_inset CommandInset ref
1161 reference "atal:dokumklaseak"
1168 \begin_layout Standard
1169 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1170 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1179 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1181 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1182 Badaude "izardun" izenburuak
1191 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1192 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1195 \begin_layout Standard
1204 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1207 \begin_layout Subsection
1208 Zerrendak eta azpizerrendak
1211 \begin_layout Standard
1213 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1214 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1218 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1219 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1220 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1221 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1224 \begin_layout Itemize
1225 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1229 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1232 \begin_layout Itemize
1237 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1241 \begin_layout Itemize
1242 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1246 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1247 hitz batekin hasiko da.
1251 \begin_layout Itemize
1256 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1261 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1264 \begin_layout Standard
1266 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1268 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1271 \begin_layout LyX-Code
1273 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1276 \begin_layout Standard
1277 eta sakatu Sartu tekla.
1288 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1289 emaitzan borobil bihurtzen da).
1290 Idatzi zure zergatiak:
1293 \begin_layout LyX-Code
1294 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1297 \begin_layout LyX-Code
1298 Matematikak WYSIWYG dira.
1301 \begin_layout LyX-Code
1302 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1303 \begin_inset Newline newline
1309 \begin_layout Standard
1310 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1314 sakatzean ez dira amaitzen.
1315 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1316 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1318 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1319 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1325 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1329 ingurunea (edo erabili
1332 \begin_inset space ~
1340 \begin_layout Standard
1341 Zerrenda polita lortu duzu.
1342 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1344 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1349 \begin_layout Plain Layout
1351 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1352 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1353 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1368 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1369 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1370 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1373 \begin_layout Standard
1374 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1383 , nolako itxura duten ikusteko.
1384 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1385 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1387 Lehen terminoa letra lodiz (
1391 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1395 \begin_layout Plain Layout
1396 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1397 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1398 eta aldagaitz bat ez bezala.
1407 ) batekin bereiztua dago.
1408 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1413 sakatzean sortzen da.
1416 \begin_layout Standard
1425 fitxategiko zerrenda.
1428 \begin_layout Standard
1429 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1430 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1431 Adibide gisa, eskemak.
1432 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1433 ezberdinak eduki ditzakete.
1434 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1435 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1438 Erabiltzailearen gida
1440 -n aurkituko dituzu.
1443 \begin_layout Subsection
1444 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1447 \begin_layout Standard
1448 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1452 aipamen motzentzat eta
1464 \begin_layout Plain Layout
1465 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1476 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1477 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1478 -eko ingurune bakarra da.
1479 Olerkiak idatz ditzakezu
1483 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1484 barruan lerroak banatzeko
1490 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1492 Erabiltzailearen gida
1497 \begin_layout Standard
1515 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1516 \begin_inset Newline newline
1524 \begin_layout Chapter
1528 \begin_layout Standard
1529 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1530 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1531 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1534 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1535 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1536 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1537 -ekin idaztera eramango
1539 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1540 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1541 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1542 i eta gaien aurkibideak.
1545 \begin_layout Section
1547 \begin_inset CommandInset label
1549 name "atal:dokumklaseak"
1556 \begin_layout Standard
1557 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1558 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1559 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1560 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1561 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1562 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1572 \begin_layout Plain Layout
1574 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1575 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1581 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1582 Tutoretza hau, adibidez,
1586 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1587 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1588 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1589 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1590 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1593 \begin_layout Standard
1594 Litekeena da zure dokumentua
1598 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1602 \begin_layout Plain Layout
1603 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1609 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1611 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1614 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1615 Aldatu zure dokumentua
1619 dokumentu klasera, eta
1623 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1628 ingurunea erabil dezakezu.
1629 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1633 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1636 \begin_layout Standard
1637 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1638 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1639 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1641 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1643 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1645 Adibidez, \SpecialChar LyX
1649 \begin_inset space ~
1654 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1655 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1658 \begin_layout Standard
1659 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1660 Xehetasun gehiagorako, ikus
1662 Eginbide gehigarriak
1666 Dokumentu klase bereziak
1671 \begin_layout Standard
1672 \begin_inset Tabular
1673 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1674 <features tabularvalignment="middle">
1675 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1676 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1678 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1681 \begin_layout Plain Layout
1687 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1690 \begin_layout Plain Layout
1698 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1701 \begin_layout Plain Layout
1707 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1710 \begin_layout Plain Layout
1711 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1718 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1721 \begin_layout Plain Layout
1727 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1730 \begin_layout Plain Layout
1731 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1738 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1741 \begin_layout Plain Layout
1747 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1750 \begin_layout Plain Layout
1751 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1758 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1761 \begin_layout Plain Layout
1767 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1770 \begin_layout Plain Layout
1771 txostena + azala + kontrazala
1778 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1781 \begin_layout Plain Layout
1787 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1790 \begin_layout Plain Layout
1791 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1799 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1802 \begin_layout Plain Layout
1808 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1811 \begin_layout Plain Layout
1812 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1825 \begin_layout Section
1826 Txantiloiak: gutuna idaztea
1829 \begin_layout Standard
1830 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1836 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1839 elkarrizketa-koadroan.
1840 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1842 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1843 gorputza, sinadura e.a.
1845 Beraz, \SpecialChar LyX
1850 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1851 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1855 \begin_layout Standard
1856 Ireki fitxategi berri bat
1858 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1860 \begin_inset space ~
1871 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1875 \begin_layout Standard
1880 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1881 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1884 \begin_inset space ~
1894 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1895 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1896 Ohartuko zara, adibidez,
1900 inguruneak gorri koloredun "
1904 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1905 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1906 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1907 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1911 lerroa non kokatzen den.
1912 Gogoratu \SpecialChar LyX
1913 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1917 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1918 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1922 \begin_layout Standard
1923 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1924 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1925 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1927 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1928 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1929 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1930 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1934 \begin_layout Plain Layout
1935 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1936 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1939 \begin_inset space ~
1944 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1945 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1946 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1947 Itzultzeko, hautatu berriro
1951 zerrendako elementua.
1959 \begin_layout Standard
1960 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1962 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1963 Azkenik, \SpecialChar LyX
1964 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1965 lagungarri izan daiteke.
1966 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1967 gain, \SpecialChar LyX
1968 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1971 \begin_layout Section
1972 Dokumentuen tituluak
1975 \begin_layout Standard
1977 -ek (\SpecialChar LaTeX
1978 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1979 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1982 \begin_layout Standard
1983 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1984 dokumentura eta ziurtatu
1992 \begin_layout Plain Layout
1993 Gutun mota ez darabilzula,
1997 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2002 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2003 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2007 ingurunearekin ezarri.
2008 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2013 Idatzi data hirugarren lerroan
2018 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2019 (edo bakar batean) eta ezarri
2024 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2025 Dokumentuaren formatua
2029 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2030 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2033 \begin_layout Standard
2038 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2045 \begin_layout Section
2046 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2049 \begin_layout Standard
2050 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2055 \begin_layout Plain Layout
2058 Erabiltzailearen gida
2062 Kapsulatutako objektuak
2064 eskuliburuetan azaltzen dira.
2069 etiketa jar diezaiekezu.
2070 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2071 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2072 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2073 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2075 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2077 eta \SpecialChar LaTeX
2078 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2082 \begin_layout Subsection
2083 Zure aurreneko etiketa
2086 \begin_layout Standard
2087 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2088 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2095 \SpecialChar menuseparator
2100 menua edo tresna-barrako
2107 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2113 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2117 \begin_layout Standard
2118 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2122 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2124 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2125 erabil ditzakezu dokumentuan.
2126 Horitxi egingo dugu.
2129 \begin_layout Subsection
2130 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2133 \begin_layout Standard
2134 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2135 ataleko lekuren batean.
2139 \begin_layout LyX-Code
2140 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2141 \begin_inset Newline newline
2144 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2147 \begin_layout Standard
2148 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2150 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2151 Erreferentzia gurutzatua
2153 menua edo tresna-barrako
2156 arg "dialog-show-new-inset ref"
2162 Erreferentzia gurutzatua
2164 izeneko leihoa bistaratuko da.
2165 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2175 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2176 orrialdean' elementua.
2181 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2182 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2185 \begin_inset space ~
2190 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2191 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2192 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2195 Kopiatu erreferentzia gisa
2198 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2199 uneko posizioan kopia daiteke
2203 \SpecialChar menuseparator
2208 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2209 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2210 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2211 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2213 '2 atala' adierazten du, 2.
2214 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2215 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2220 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2223 \begin_layout Standard
2224 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2226 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2229 \begin_inset space ~
2234 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2237 \begin_inset space ~
2242 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2245 \begin_layout Subsection
2249 \begin_layout Standard
2250 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2251 arduratzen dela; probatzeko
2253 Gehitu atal berri bat 2.
2254 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2256 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2257 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2258 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2259 \begin_inset space ~
2262 azpiatala bezala agertuko da.
2263 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2264 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2268 \begin_layout Standard
2269 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2270 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2271 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2273 Erreferentzia gurutzatua
2275 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2278 \begin_layout Standard
2279 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2280 nahi baduzu, kopiatu
2282 Erabiltzailearen gida
2284 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2292 \begin_layout Plain Layout
2293 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2294 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2295 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2297 \begin_inset CommandInset ref
2299 reference "atal:dokumklaseak"
2304 \begin_inset space ~
2315 \begin_layout Standard
2320 : konpondu erreferentziak
2327 \begin_layout Section
2328 Oin-oharrak eta albokoak
2331 \begin_layout Standard
2332 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2335 arg "footnote-insert"
2342 \begin_layout Plain Layout
2343 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2344 gezia irudikatzen du.
2353 \SpecialChar menuseparator
2358 menua erabil dezakezu.
2359 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2360 " hitzaren atzean eta klik egin
2363 arg "footnote-insert"
2367 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2370 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2374 \begin_layout LyX-Code
2376 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2379 \begin_layout Standard
2380 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2381 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2382 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2383 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2384 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2385 testua editatzeko aukera daukazu.
2388 \begin_layout Standard
2389 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2390 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2394 \begin_layout Plain Layout
2395 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2396 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2410 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2414 arg "footnote-insert"
2418 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2419 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2423 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2431 \begin_layout Standard
2432 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2435 arg "marginalnote-insert"
2440 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2444 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2447 \begin_layout Itemize
2448 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2451 \begin_layout Itemize
2452 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2455 \begin_layout Itemize
2460 \begin_layout Standard
2461 Aldatu \SpecialChar LyX
2462 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2463 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2464 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2467 \begin_layout Standard
2472 : konpondu oin-oharrak
2479 \begin_layout Section
2481 \begin_inset CommandInset label
2483 name "atal:bibliografiak"
2490 \begin_layout Standard
2491 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2492 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2493 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2494 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2495 eta \SpecialChar LaTeX
2496 -ek zure lana errazten
2497 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2498 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2501 \begin_layout Standard
2502 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2507 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2509 \begin_inset Quotes eld
2515 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2516 -eko dokumentazio taldea
2519 \begin_inset Quotes erd
2522 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2523 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2524 -ek automatikoki zenbaki
2525 bat daukan kutxa jartzen duela.
2526 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2529 \begin_inset space ~
2534 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2535 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2543 berriz irteeran agertzen da.
2544 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2551 \begin_inset Quotes eld
2561 \begin_layout Standard
2562 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2563 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2566 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2572 arg "dialog-show-new-inset citation"
2580 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2581 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2582 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2583 aukeratzea eskaintzen dizu.
2585 \begin_inset Quotes eld
2592 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2593 erabili erdian dagoen
2598 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2600 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2601 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2604 \begin_layout Standard
2609 elkarrizketa-koadroko
2612 \begin_inset space ~
2617 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2618 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2619 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2621 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2622 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2624 Bibliografia-elementua
2626 elkarrizketa-koadroko
2631 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2633 Erabiltzailearen gida
2638 \begin_layout Standard
2643 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2650 \begin_layout Section
2654 \begin_layout Standard
2655 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2657 -ekin erraz egingo duzu.
2658 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2664 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2666 \begin_inset space ~
2670 \begin_inset space ~
2679 \begin_inset space ~
2685 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2689 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2692 \begin_layout Standard
2693 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2698 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2699 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2700 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2705 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2708 \begin_layout Standard
2709 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2710 ezinezkoa baita editatzea.
2711 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2713 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2716 menuan edo tresna-barrako
2719 arg "dialog-toggle toc"
2722 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2723 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2725 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2726 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2727 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2728 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2730 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2732 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2734 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2738 \begin_layout Standard
2739 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2743 \begin_layout Standard
2748 : jarri gaien aurkibidea
2755 \begin_layout Chapter
2756 Matematika erabiltzea
2759 \begin_layout Standard
2760 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2761 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2762 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2763 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2764 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2765 -ekin ekuazioak idatzi baino
2766 programaketa lan bat gehiago delako.
2767 Zorionez, \SpecialChar LyX
2768 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2770 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2771 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2772 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2773 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2774 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2777 \begin_inset space ~
2782 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2783 idazteko aukera izango duzu.
2786 \begin_layout Section
2790 \begin_layout Standard
2791 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2794 \begin_layout LyX-Code
2795 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2798 \begin_layout Standard
2799 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2800 -en ez irteeran ere; hizkien
2801 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2802 e bezala egotea nahiko zenuke.
2803 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2804 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2805 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2809 \begin_layout Standard
2810 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2811 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2819 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2820 Matematika\SpecialChar menuseparator
2822 \begin_inset space ~
2829 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2830 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2835 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2836 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2841 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2842 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2843 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2846 \begin_layout Standard
2852 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2853 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2855 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2857 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2860 \begin_layout Standard
2861 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2864 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2870 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2871 exekutatu arte ezin izango duzu
2872 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2873 bila denbora asko gal daiteke.
2875 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2876 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2877 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2878 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2881 \begin_layout Section
2882 Ekuazioetan murgiltzea
2885 \begin_layout Standard
2887 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2891 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2895 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2896 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2897 azaltzen dela ohartu.
2906 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2907 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2914 \begin_layout Standard
2915 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2916 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2926 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2929 Editatu\SpecialChar menuseparator
2932 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2933 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2934 kanpoan kurtsorea balego eta
2942 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2943 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2950 \begin_layout Standard
2952 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2956 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2959 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2961 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2962 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2967 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2973 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2974 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2978 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2979 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2982 \begin_layout Section
2983 Berretzaile eta indizeak
2986 \begin_layout Standard
2990 \begin_inset space ~
2995 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
2998 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
2999 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3008 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3012 \begin_layout Standard
3013 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3018 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3020 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3026 \begin_layout Standard
3036 ekuazioa matematika-eran.
3039 \begin_layout Section
3040 Matematikaren tresna-barra
3043 \begin_layout Standard
3044 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3047 \begin_inset space ~
3052 erabiltzea komenigarria izaten da.
3053 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3055 Editatu\SpecialChar menuseparator
3060 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3063 menuen bidez sor daiteke.
3071 \begin_inset space ~
3076 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3080 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3083 \begin_layout Standard
3084 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3085 aktibatu daiteke baita ere
3087 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3091 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3094 arg "toolbar-toggle math"
3097 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3098 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3106 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3107 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3111 \begin_layout Subsection
3115 \begin_layout Standard
3119 \begin_inset space ~
3124 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3125 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3126 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3127 jartzea eskaintzen dizutela.
3130 \begin_layout Subsection
3131 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3134 \begin_layout Standard
3135 Erroketa bat idazteko, egin klik
3138 arg "math-insert \\sqrt"
3142 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3146 \begin_layout Plain Layout
3149 Itzultzailearen oharra
3151 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3157 bere barruan kokatuko da.
3158 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3161 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3164 \begin_layout Standard
3166 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3169 ) edo karaktere taldean (
3170 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3173 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3174 Apaingarri motak tresna-barrako
3177 arg "math-insert \\hat"
3180 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3181 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3182 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3183 ne baten azpian (edo gainean).
3184 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3185 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3186 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3190 \begin_layout Standard
3191 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3192 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3200 arg "dialog-show mathdelimiter"
3207 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3208 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3209 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3210 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3211 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3212 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3215 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3216 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3217 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3220 \begin_layout Standard
3221 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3226 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3227 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3229 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3231 \begin_inset space ~
3234 ) bikotea txertatzea baino.
3237 \begin_layout Standard
3238 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3240 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3243 \begin_inset space ~
3253 -en bigarren legea eskalar eratik (
3254 \begin_inset Formula $f=ma$
3258 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3262 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3265 \begin_layout Subsection
3269 \begin_layout Standard
3273 \begin_inset space ~
3281 arg "math-insert \\frac-square"
3290 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3291 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3293 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3298 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3299 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3300 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3301 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3304 \begin_layout Standard
3314 ekuazioa matematika-eran.
3317 \begin_layout Subsection
3319 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3322 \begin_layout Standard
3323 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3324 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3325 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3326 \begin_inset Formula $s$
3330 \begin_inset Formula $i$
3334 \begin_inset Formula $n$
3337 ) idazten ari zarela usteko du.
3338 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3339 rekin idatzi nahiko zenuen.
3340 Gainera, \SpecialChar LyX
3341 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3342 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3344 \begin_inset Quotes eld
3348 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3352 \begin_inset Quotes erd
3356 \begin_inset Quotes eld
3360 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3364 \begin_inset Quotes erd
3370 \begin_layout Standard
3374 \begin_inset space ~
3382 arg "math-insert \\functions"
3385 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3386 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3387 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3391 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3392 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3394 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3398 \begin_layout Standard
3399 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3400 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3401 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3402 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3403 \begin_inset Quotes eld
3407 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3411 \begin_inset Quotes erd
3415 \begin_inset Quotes eld
3419 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3423 \begin_inset Quotes erd
3426 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3429 \begin_layout Standard
3439 ekuazioa matematika-eran.
3442 \begin_layout Subsection
3446 \begin_layout Standard
3450 \begin_inset space ~
3458 arg "dialog-show mathmatrix"
3462 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3463 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3464 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3469 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3472 \begin_layout Standard
3473 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3478 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3482 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3486 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3489 \begin_layout Standard
3490 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3492 Editatu\SpecialChar menuseparator
3494 \begin_inset space ~
3498 \begin_inset space ~
3503 menua edo matematikaren tresna-barrako
3506 arg "tabular-feature append-row"
3512 arg "tabular-feature delete-row"
3518 arg "tabular-feature append-column"
3524 arg "tabular-feature delete-column"
3530 \begin_layout Standard
3533 Erabiltzailearen gida
3535 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3536 aldatzen den ikasteko.
3537 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3538 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3539 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3540 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3543 \begin_layout Subsection
3547 \begin_layout Standard
3548 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3549 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3550 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3551 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3552 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3555 Erabiltzailearen Gida
3557 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3560 \begin_layout Standard
3564 \begin_inset space ~
3576 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3578 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3582 \begin_inset space ~
3587 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3588 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3589 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3592 \begin_layout Itemize
3593 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3594 \begin_inset Formula $\sum$
3598 \begin_inset Formula $\int$
3601 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3604 \begin_layout Itemize
3605 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3606 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3609 \begin_layout Itemize
3610 Testua zentratuta dago.
3613 \begin_layout Standard
3614 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3618 \begin_layout Standard
3619 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3620 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3621 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3627 Hori eginez gero, ekuazio
3631 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3632 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3635 \begin_layout Standard
3644 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3648 \begin_layout Standard
3653 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3654 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3658 \begin_layout Plain Layout
3659 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3661 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3662 Matematika\SpecialChar menuseparator
3664 \begin_inset space ~
3669 menuarekin saiatzen?
3677 \begin_layout Standard
3678 \begin_inset Formula
3680 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3683 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3692 \begin_layout Section
3693 Matematikari buruzko gauza gehiago
3696 \begin_layout Standard
3697 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3699 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3701 Erabiltzailearen gida
3703 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3706 \begin_layout Itemize
3707 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3710 \begin_layout Itemize
3711 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3714 \begin_layout Itemize
3715 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3718 \begin_layout Itemize
3719 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3720 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3723 \begin_layout Itemize
3725 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3726 zehar erabili ahal izango dituzu.
3730 \begin_layout Itemize
3731 Leku falta dela eta,
3735 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3738 \begin_layout Chapter
3742 \begin_layout Section
3744 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3747 \begin_layout Standard
3748 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3749 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3751 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3753 Erabiltzailearen gida
3757 Kapsulatutako objektuak
3761 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3764 \begin_layout Itemize
3766 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3767 Taula bat lortzeko, erabili
3769 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3772 menua (tresna-barrako
3775 arg "tabular-insert"
3779 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3783 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3791 arg "toolbar-toggle table"
3796 the table toolbar will appear permanently.
3799 \begin_layout Itemize
3801 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3807 xertatu\SpecialChar menuseparator
3814 menua edo tresna-barrako
3817 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3821 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3822 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3824 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3827 \begin_layout Itemize
3829 oso konfiguragarria da.
3830 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3831 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3832 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3833 Konfigurazio gehienak
3837 \SpecialChar menuseparator
3845 menutik lantzen dira.
3846 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3848 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3854 \begin_layout Itemize
3856 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3857 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3858 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3859 italiera, errusiera...).
3860 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3861 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3863 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3864 -ek menuak eta errore-me
3865 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3868 \begin_layout Itemize
3870 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3873 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3884 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3889 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3890 Honi buruzko argitasunak
3892 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3895 menuan aurkituko dituzu.
3898 \begin_layout Itemize
3900 -ek \SpecialChar LaTeX
3901 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3903 \begin_inset CommandInset ref
3905 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3910 \begin_inset space ~
3916 \begin_layout Itemize
3917 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3920 \begin_layout Itemize
3921 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3924 \begin_layout Section
3927 -eko erabiltzaileentzat
3928 \begin_inset CommandInset label
3930 name "atal:latexerabiltzaileak"
3937 \begin_layout Standard
3939 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3940 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3945 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3946 Hala ere, \SpecialChar LyX
3947 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3948 ezaguna egingo zaie.
3949 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3950 -ek \SpecialChar LaTeX
3951 -ekin egin daitekeen gauza
3952 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3953 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3954 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3955 -ekin egin daitekeen
3956 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3957 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3961 \begin_layout Standard
3962 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3963 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3964 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3965 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3968 Eginbide gehigarriak
3972 Kapsulatutako objektuak
3974 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3975 eta \SpecialChar LaTeX
3976 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3977 -en \SpecialChar LaTeX
3978 -eko zenbait trikimailu
3979 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3982 \begin_layout Subsection
3987 \begin_layout Standard
3989 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
3993 komandoak \SpecialChar LyX
3994 -en erabil ditzakezu
3996 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3998 \begin_inset space ~
4003 menua (tresna-barrako
4010 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4014 \begin_layout Standard
4016 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4017 Sartu \SpecialChar TeX
4018 eran alderantzizko barra, ("
4021 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4024 eratik ateratzeko sakatu
4028 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4029 ra edo parentesi gisakoak).
4031 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4032 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4034 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4045 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4047 \begin_inset Quotes eld
4051 \begin_inset Formula $\gamma$
4055 \begin_inset Quotes erd
4059 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4063 \begin_inset space ~
4068 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4069 -eko erabiltzaile adituentza
4073 \begin_layout Standard
4074 Bitxikeri bat, formula batean
4075 \begin_inset Quotes eld
4081 \begin_inset Quotes erd
4084 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4085 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4086 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4089 \begin_layout Standard
4091 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4092 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4093 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4094 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4096 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4097 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4099 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4100 edizioa bezalakoak) dezake.
4102 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4103 -eko pakete guztiak onartu.
4104 Hala ere, hitzaurrean
4108 usepackage{pakete_izena}
4111 \begin_inset CommandInset ref
4113 reference "atal:aitzinsolasa"
4118 \begin_inset space ~
4121 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4122 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4125 \begin_layout Subsection
4127 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4128 \begin_inset CommandInset label
4130 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4137 \begin_layout Standard
4139 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4142 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4143 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4145 \begin_inset space ~
4155 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4158 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4159 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4163 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4167 \begin_layout Standard
4168 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4172 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4176 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4180 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4181 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4184 \begin_layout Standard
4189 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4193 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4197 idatziz irakur dezakete.
4202 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4203 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4204 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4208 \begin_layout Standard
4209 Garrantzitsua da ulertzea
4214 \begin_inset Quotes eld
4218 \begin_inset Quotes erd
4221 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4223 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4224 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4225 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4226 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4227 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4228 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4233 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4234 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4237 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4241 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4244 \begin_layout Subsection
4246 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4250 \begin_layout Standard
4252 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4253 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4254 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4255 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4257 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4261 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4262 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4267 Horrek editatzen ari zaren
4271 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4276 Azken finean, \SpecialChar LyX
4277 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4279 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4283 \begin_layout Subsection
4288 \begin_layout Subsubsection
4292 \begin_layout Standard
4295 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4298 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4299 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4300 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4301 paketeentzako aukerak sar daiteke
4304 \begin_inset space ~
4312 \begin_layout Subsubsection
4313 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4314 \begin_inset CommandInset label
4316 name "atal:aitzinsolasa"
4323 \begin_layout Standard
4324 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4326 zuzenean \SpecialChar LyX
4327 dokumentuan idatz ditzakezu.
4330 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4331 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4334 \begin_inset space ~
4339 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4340 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4341 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4345 \begin_layout Subsection
4350 \begin_layout Standard
4352 -ek Bib\SpecialChar TeX
4353 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4354 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4357 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4359 \begin_inset space ~
4363 \begin_inset space ~
4366 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4373 \begin_inset space ~
4383 motako fitxategi bat gehitzeko.
4388 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4389 fitxategiak karga ditzakezu,
4393 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4394 -en estiloko fitxategiak.
4397 \begin_layout Standard
4398 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4403 \SpecialChar menuseparator
4408 menua erabiliz (ikus
4409 \begin_inset CommandInset ref
4411 reference "atal:bibliografiak"
4416 \begin_inset space ~
4431 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4436 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4439 \begin_layout Section
4443 \begin_layout Standard
4444 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4447 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4448 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4449 -ek \SpecialChar LaTeX
4450 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4451 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4452 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4453 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4454 zergatia bistaratuko du.