1 #LyX 2.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
5 \save_transient_properties true
6 \origin /systemlyxdir/doc/eu/
9 % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
11 %This preamble is designed to ensure that the document prints
12 % out as advertised. If you mess with this preamble,
13 % parts of the document may not print out as expected. If you
14 % have problems LaTeXing this file, please contact
15 % the documentation team
16 % email: lyx-docs@lists.lyx.org
18 % the pages of the TOC is numbered roman
19 % and a pdf-bookmark for the TOC is added
20 \let\myTOC\tableofcontents
21 \renewcommand\tableofcontents{%
23 \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
27 \use_default_options false
28 \maintain_unincluded_children false
30 \language_package default
33 \font_roman "palatino" "default"
34 \font_sans "helvet" "default"
35 \font_typewriter "courier" "default"
36 \font_math "auto" "auto"
37 \font_default_family default
38 \use_non_tex_fonts false
41 \font_sf_scale 100 100
42 \font_tt_scale 100 100
44 \use_dash_ligatures false
46 \default_output_format pdf2
48 \bibtex_command default
49 \index_command default
53 \pdf_title "The LyX Tutorial"
54 \pdf_author "LyX Team"
55 \pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
56 \pdf_keywords "LyX, documentation"
58 \pdf_bookmarksnumbered true
59 \pdf_bookmarksopen true
60 \pdf_bookmarksopenlevel 1
65 \pdf_pdfusetitle false
66 \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
69 \use_package amsmath 1
70 \use_package amssymb 1
73 \use_package mathdots 1
74 \use_package mathtools 1
76 \use_package stackrel 1
77 \use_package stmaryrd 1
78 \use_package undertilde 1
80 \cite_engine_type default
84 \paperorientation portrait
95 \paragraph_separation indent
96 \paragraph_indentation default
98 \math_numbering_side default
103 \paperpagestyle headings
104 \tracking_changes false
105 \output_changes false
108 \html_be_strict false
121 egilea: \SpecialChar LyX
126 \begin_layout Plain Layout
127 Fitxategi honen arduradun nagusia
132 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX
133 dokumentazioko posta-zerre
134 ndara: <lyx-docs@lists.lyx.org>.
136 \begin_inset Newline newline
139 Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio (dooteo@euskalgnu.org) eta Sara Elorza,
141 \begin_inset Newline newline
144 Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
152 \begin_layout Standard
153 \begin_inset CommandInset toc
154 LatexCommand tableofcontents
161 \begin_layout Chapter
165 \begin_layout Section
166 Ongi etorri \SpecialChar LyX
170 \begin_layout Standard
171 Fitxategi hau \SpecialChar LaTeX
172 inoiz entzun barik edo ongi ezagutzen ez duten neska-mutilentzat
174 Lasai, ordea, \SpecialChar LyX
175 erabiltzeko \SpecialChar LaTeX
176 -i buruz ezer jakin beharrik ez daukazu.
177 Azken finean, \SpecialChar LyX
178 -en ezaugarrietako bat \SpecialChar LaTeX
181 What You See Is What You Get
183 ) interfazea eskaintzean datza.
184 Hori bai, \SpecialChar LyX
185 bere osotasunean erabiltzeko gauza batzuk ikasi beharko dituzu.
188 \begin_layout Standard
189 Ziurrenik, bi paragrafo artean hiru lerro zuri edo puntu "." baten ondoren
190 bi hutsune ezartzen saiatzeagatik eskuliburu hau irakurtzen ari zara.
191 Hainbat buruhauste izan eta gero, ezinezkoa dela ohartuko zinen.
192 Gertatzen dena hau da: bestelako testu prozesadoreetako zenbait trikimailu
194 -en ez direla erabilgarriak.
195 Hau da, erabili izan dituzun testu-prozesadore gehienetan tabulazioak,
196 zuriuneak, paragrafo-tarteak, letra-tipoak eta bestelako batzuk eskuz idatzi
198 Honekin jarraituz, dokumentuetako testua idazteaz gain beraren itxura eta
199 konposaketa-lanak ere erabiltzaile bakoitzak lantzen ditu.
201 -ek, ordea, itxura eta konposaketa-arloak lantzen ditu, gauza garrantzitsuena
202 zuri utziz: dokumentuaren edukia idaztea.
205 \begin_layout Standard
206 Beraz, zatoz gurekin eta jarraitu irakurtzen.
207 Tutoretza hau irakurrita denborari etekina aterako diozu.
210 \begin_layout Section
211 Tutoretza hau zer da eta zer ez da.
214 \begin_layout Standard
215 Atal honekin serioski hasi baino lehen, gauza bat argitu nahiko genuke.
224 eskuliburuan agertzen den idazkera erabiltzen du.
225 Lehenbizi eskuliburu hau irakurtzen ari bazara, hobe lehenago
232 \begin_layout Standard
233 Orain letra-tipo bakoitzaren esanahia dakizunez, tutoretza honen helburuez
234 zertxobait azaldu nahi dugu.
237 \begin_layout Subsection
238 Tutoretza erabilgarria izan dadin.
241 \begin_layout Standard
242 Tutoretza hau adibide eta ariketekin osatua dago.
243 Dokumentu honi zuku handiena ateratzeko irakurtzean zenbait ariketa idazteko
244 esango dizugu, gauza guztiak ongi ulertu dituzula ziurtatzeko.
245 Zure erosotasunerako, inprimatu dokumentu honen PDF bertsioa.
248 \begin_layout Standard
254 hau azkarrago irakur dezakezu, \SpecialChar LyX
255 -eko burutazio ugari \SpecialChar LaTeX
257 Nola nahi ere, Lyx-ek ikasi beharreko halako ezaugarriak ditu.
262 osoa irakurtzeko asmorik ez baduzu,
263 \begin_inset CommandInset ref
265 reference "atal:latexerabiltzaileak"
269 atala begiratzea aholkatzen dizugu, \SpecialChar LaTeX
270 -eko adituei zuzendua baitago.
273 \begin_layout Subsection
281 \begin_layout Itemize
283 -en eginbide guztien azalpen zehatzak.
288 \begin_layout Standard
291 Erabiltzailearen gida
297 \begin_layout Itemize
303 \begin_layout Standard
306 -ekin egin daitezkeen trikimailu batzuk ikasteko gogoa edukiz gero, eman
309 Kapsulatutako objektuak
315 \begin_layout Standard
316 Aurrera jarraitzeko ordua iritsi zaigu.
317 Zure lehenbiziko dokumentua egiteko unea da\SpecialChar ldots
321 \begin_layout Chapter
326 \begin_layout Section
327 Lehenbiziko \SpecialChar LyX
331 \begin_layout Standard
333 Idazten hasteko prest zaude.
334 Hasi aurretik, ordea,
338 hau hezigarri, erabilgarri eta atseginagoa gertatuko zaizulakoan, gauza
339 batzuk esan beharrean gaude.
342 \begin_layout Standard
343 Dagoen informazio asko hemen azalduko ez dugunez, laguntzako beste fitxategi
344 batzuk bilatu beharrean egongo zara.
345 Zorionez, erraza da: abiarazi \SpecialChar LyX
348 Erabiltzailearen gida
355 Horrela baderitzozu, kargatu
359 ere (une honetan pantailan irakurtzen ari ez bazara bederen).
360 Horrela, zure fitxategia \SpecialChar LyX
361 -en eginbideen erabilera gisa adibide ona izango
362 da, idazten ari zaren bitartean irakur baititzakezu
366 \begin_layout Plain Layout
367 Adibide gisa ere erabil ditzakezu \SpecialChar LyX
368 -en eginbide asko nola erabiltzen diren
375 Dokumentu bat baino gehiago irekita badituzu,
379 menua erabili hauen artean mugitzeko.
382 \begin_layout Standard
387 honetan programa hauek instalatuta dauzkazula onartuko dugu: ongi baino
388 hobekiago darabilen \SpecialChar LyX
389 -eko bertsio bat, baina \SpecialChar LaTeX
390 -en paketeak ere, PDF formatuen
392 GNU/Linux eta BSD banaketetako kasu litzateke hau, baita Windows sistemakoa
393 ere, \SpecialChar LyX
394 -en instalatzaileak ezartzen baititu.
397 \begin_layout Standard
398 Azkenik, zure trebezia lantzeko asmoz \SpecialChar LyX
399 -en fitxategi bat prestatu dugu.
405 Pentsatu \SpecialChar LyX
406 -eko eginbide dotoreak ezagutzen ez dituen batek idatzi duela.
407 Funtzio berriak ikasten ari zaren heinean
411 fitxategiko zati batzuk zuzentzeko eskatuko dizugu.
412 Gauzak zuzentzeko trikimailu politak dauzka
416 \begin_layout Plain Layout
417 Trikimailuak horia koloreko "oharretan" agertzen dira.
418 Horien gainean saguarekin klikatuz irakur ditzakezu.
425 Tranpa egin nahi baduzu (edo egindakoa aztertzeko asmoz),
429 fitxategia daukazu; berton \SpecialChar LyX
430 -en aditua den norbaitek idatzitako testu berdina
434 \begin_layout Standard
439 direktoriopean aurki Daiteke; hautatu
441 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
448 botoian klikatuz lor ditzakezu.
449 Ireki Landugabeko dokumentua,
453 , eta horren gainean idazteko
455 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
463 aukera erabiliz zure "etxeko" direktorioan kopia bat gorde.
464 Dokumentua zuzentzen duzun heinean, aldaketak DVI irteeran nola eragiten
468 \begin_layout Standard
473 direktorioan dauden beste adibide-fitxategiek \SpecialChar LyX
474 -ekin landuago dauden gauza
475 politak burutzen erakutsiko dizute.
476 Eskuliburuetan (bere luzera edo beste arrazoiengatik) agertzen ez diren
477 beste gauza erabilgarri batzuk erakusten dira.
478 Tutoretza hau irakurri ondoren, edo \SpecialChar LyX
479 -ekin gauza dotoreagoak egiteko orduan
480 zalantzarik edukiz gero, kontsultatu fitxategi hauek.
483 \begin_layout Subsection
484 Idaztea, ikustea eta inprimatzea
487 \begin_layout Itemize
488 Ireki fitxategi berria
490 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
496 \begin_layout Itemize
497 Idatzi honelako esaldi bat: Nere \SpecialChar LyX
501 \begin_layout Itemize
504 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
514 \begin_layout Itemize
515 Exekutatu \SpecialChar LaTeX
522 Ikusi\SpecialChar menuseparator
525 menuarekin edo tresna-barrako
533 -ek DVI ikustaria abiatuko du; horrek beste leiho berri bat sortuko du,
534 berton zure dokumentua inprimatua nola geldituko den erakutsiko dizun.
539 \begin_layout Plain Layout
540 PDFren ikustailea atzeko planoan exekutatzen utziz denbora aurrez dezakezu.
543 Ikusi\SpecialChar menuseparator
544 Eguneratu\SpecialChar menuseparator
547 edo tresna-barrako botoia
553 erabili eta \SpecialChar LaTeX
554 -en ekitaldia amaitzean
558 -ko leihoan klikatu .
566 \begin_layout Itemize
567 Prest dagoenean, esportatu nahi duzun formatura inprimatzeko dokumentura
570 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
576 \begin_layout Standard
577 Zorionak! Zure lehenbiziko \SpecialChar LyX
578 dokumentua idatzi eta inprimatu duzu.
579 Beste guztia huskeriak bakarrik dira, beste eskuliburuetan zehar azalduko
583 \begin_layout Subsection
587 \begin_layout Standard
589 -ek testu-prozesadore batekin egin ditzakezun gauza gehienak egin ditzake.
590 Automatikoki hitzak banandu eta paragrafoak koska ditzake.
591 Ondoren, ekintza sinple batzuen azalpen laburrak dauzkazu.
594 \begin_layout Description
595 Desegin \SpecialChar LyX
596 -ek hainbat desegite-maila ditu, uneko dokumentua editatzen hasi
597 eta orain arteko guztiak desegin ditzakezu
599 Editatu\SpecialChar menuseparator
608 botoia) hautatuz behin eta berriz.
609 Gehiegi desegiten baduzu, aldaketak berreskuratzeko, hautatu
611 Editatu\SpecialChar menuseparator
624 \begin_layout Standard
625 Unean, desegin komandoa 100 urratsetara mugatua dago.
629 \begin_layout Description
630 Ebaki/Itsatsi/Kopiatu Erabili
632 Editatu\SpecialChar menuseparator
643 Editatu\SpecialChar menuseparator
654 Editatu\SpecialChar menuseparator
663 botoia) testua ebaki, itsatsi eta kopiatzeko.
664 Edo itsatsi automatikoki hautatutako testua (beste zenbait programetako
665 hautapenak ere bai) saguaren erdiko botoiarekin.
668 \begin_layout Description
669 Bilatu/Ordeztu Erabili
671 Editatu\SpecialChar menuseparator
685 arg "dialog-show findreplace"
688 botoia) esaldi edo hitzak bilatzeko.
689 Elkarrizketa-koadroan, bilatu
697 botoiarekin, eta erabil ezazu
701 aurkitu den hitza ordezteko
705 \begin_layout Plain Layout
706 Amaitzean leihotxoa itxi, edo irekita utzi lagungarriagoa dela baderitzozu.
708 -eko elkarrizketa-koadro gehienak modu honetan erabil ditzakezu.
709 Ziurtatu leiho nagusian fokua daukazula, edo elkarrizketa-koadro batean
710 komando bat idazten ari zarela.
716 Bilaketetan maiuskula eta minuskulak bereiz ditzan edo hitz osoak soilik
717 bilatzeko aukera eskaintzen zaizu.
718 Dokumentuan gorantz ere bilatu dezakezu.
721 \begin_layout Description
730 (karaktere etzanak, tresna-barrako
744 estiloa (normalean maiuskula txikiak izaten dira, pertsonen izenentzako,
751 botoia) eran ezartzeko, erabili
753 Diseinua\SpecialChar menuseparator
756 menua (tresna-barrako
759 arg "dialog-show character"
765 \begin_layout Description
766 Tresna-barra Ekintza erabilgarrienak lantzeko botoiak dauzka (menuen azpian
778 \begin_layout Standard
779 Noski, oraindik ez duzu nahikoa idatzi funtzio hauen erabilgarritasuna aztertzek
781 Gehiago idaztean desegin, itsatsi, kopiatu e.a.
782 erabiltzen saia zaitez.
785 \begin_layout Subsection
786 WYSIWYM: zuriuneak \SpecialChar LyX
790 \begin_layout Standard
791 Erabiltzaile berrientzako gauza zailenetariko bat \SpecialChar LyX
792 -ek zuriuneak erabiltzeko
793 modura ohitzea izaten da.
806 ) sakatu, lerro zuri bakarra lortuko duzu.
807 Nahiz eta tua sutu arte
815 izeneko 'luuuze' hori) astindu, zuriune bakar bat besterik ez duzu lortuko.
817 -ek ez dizu lerro huts batean zuriune bat sartzen utziko.
822 ez du testua koskatuko, gainera tabulaziorik ez dago! Orrialdearen gainean
823 marjinak edo tabulazioak ezartzeko erregelarik ere ez dago.
826 \begin_layout Standard
827 Testu-prozesadore asko WYSIWYG portaeran oinarritzen dira: "ikusten duzuna
830 -ek, ordea, "Ikusten duzuna
834 duzu" izakeran oinarritzen da.
835 Utzi \SpecialChar LyX
836 -en eskuetan idatzi nahi duzuna eta beste dena, konposaketa-lanak.
837 Lantxo hori txukun-txukun eta polit-polita uzten bera arduratuko baita.
842 batek paragrafoak gramatikalki bereizten ditu,
846 batek bi hitz bereizten dituen bezalaxe, eta gauzak horrela izanda, lerro-itzul
847 era gehiago sartu beharrik ez dago; bestalde,
851 batek ez dauka funtzio gramatikarik; beraz, \SpecialChar LyX
853 Azken finean, \SpecialChar LyX
854 erabiliz denborarik gehien dokumentuaren edukian buru-belarri
855 idazten igaroko duzu, eta gutxiengoa itxuran.
856 WYSIWYMren esanahia hobekiago ulertzeko, ikus
863 \begin_layout Standard
865 -ek dokumentuaren egitura fintzeko lantzeko aukera (asko) eskaintzen dizkizu.
866 Agian esan nahi zenuena ez du inprimatuko behar bezala.
869 Erabiltzailearen gida
871 -k honi buruzkoak argitzen dizkizu.
872 Horizontal eta bertikal betegarriei buruzko azalpenak ditu, hainbat zuriune
873 edo lerro hutsak baino gaitasun handiagoa daukate.
874 Paragrafo, lerrokatze, letra-tipo, letra-tamaina eta bestelakoak eskuz
876 Benetako ideia da zu zeu dokumentuaren edukian murgiltzea, eta amaitzean
877 soilik arduratzea gauzak fintzeaz.
878 Egungo testu-prozesadore arruntekin, idazten zabiltzan unean dokumentuaren
879 itxurak arreta galarazten dizu.
882 \begin_layout Section
886 \begin_layout Standard
887 Dokumentu bateko zati ezberdinek xede ezberdinak dituzte: zati horiei
892 Dokumentu bateko gehiengoa testu arrunta izan ohi da.
893 Ataleko (kapituluak, azpiatalak, e.a.) izenburuek azalduko den gai edo azpigai
894 berriak hastera doazela jakinarazten diote irakurleari.
895 Dokumentu mota batzuek ingurune bereziak dauzkate.
896 Egunkari bateko artikulu batek titulu eta laburpen bat edukiko du.
897 Gutun batek, berriz, horietakorik ez du edukiko, bidaltzailearen helbidea
898 edukitzeko ingurune aproposa edukiko du ziurrenik.
901 \begin_layout Standard
902 Inguruneak \SpecialChar LyX
903 -en oinarrizko "Ikusten duzuna esan nahi duzu" filosofiaren zati
905 Ingurune zehatz batek letra-tipo, letra-tamaina, koskatze, lerro arteko
906 tarte eta beste berezitasun batzuk eska ditzake.
907 Arazoa areagotzen da ingurune zehatz bat aldatzean: egunkari batek bere
908 tituluentzako letra lodia, 18 tamainakoa eta paragrafo zentratuak erabil
909 ditzaken bitartean beste batzuk 15 tamainako letra etzana eta ezkerrera
910 lerrokatuta erabil dezakete; hizkuntza ezberdinek koska-estandar ezberdinak
911 eska ditzakete; eta bibliografietako egiturak asko alda daitezke.
913 -ek formatu-estilo guztiak ikastea saihestuko dizu.
916 \begin_layout Standard
921 goitibeherako zerrenda tresna-barraren ezkerrean kokatua dago, eta honako
923 \begin_inset Graphics
924 filename ../clipart/ToolbarEnvBox.png
931 Une bakoitzean zein ingurunetan idazten ari zaren erakusten du.
932 Zure lehen dokumentua idazten ari zinen bitartean "
936 " azaltzen zuen, testuen ingurune lehenetsia.
937 Nola dabiltzan ikusteko, dokumentu berrian gune ezberdinak jar ditzakezu.
938 Ireki Ingurunea menua saguarekin klik eginez eta hautatu bertako edozein
942 \begin_layout Subsection
943 Atalak eta azpiatalak
946 \begin_layout Standard
951 zure \SpecialChar LyX
952 -eko fitxategiko lehen lerroan, eta
960 \begin_layout Plain Layout
961 Ez daukazu lerro osoa
966 Ezer ez baduzu hautatzen, \SpecialChar LyX
967 -ek unean dagoen paragrafoa hautatutako ingurunera
969 Bestalde, hainbat paragrafo-ingurune batera aldatzeko, hautatu lehenbizi
970 paragrafoak eta ondoren zehaztu ingurunea.
985 hautatzen duzula eta ez
989 , beherago azalduko da zergatia.
991 -ek atala "1" bezala zenbatzen du eta atalaren izenburua letra-tamaina
992 handiagoz ezartzen du.
993 Orain lerro-itzulera sakatu.
1006 " egoerara igarotzen da.
1007 Ataleko izenburuak, ingurune asko bezala,
1011 tekla sakatzean amaitzen direla onartzen da.
1012 Idatzi dokumentuaren sarrera:
1015 \begin_layout LyX-Code
1016 Hau nire \SpecialChar LyX
1017 -eko lehen dokumentuaren sarrera bat da.
1020 \begin_layout Standard
1035 zain dago "2" idatzi eta izenburu bat noiz idatziko.
1039 \begin_inset Quotes eld
1045 \begin_inset Quotes erd
1048 , eta ikusiko duzu ataleko izenburu bezala ezarriko duela.
1051 \begin_layout Standard
1052 Gauzak hobetuz doaz.
1054 atalaren amaierara ("nire \SpecialChar LyX
1055 -eko lehen" paragrafoaren atzera), sakatu Sartu
1062 berriro "2" eta ataleko izenburua noiz idatziko zain egongo da.
1065 Dokumentu honi buruz
1068 "Gauza gehiago" atala, lehenxeago 2.
1069 atala zena, automatikoki 3.
1070 atal bezala berzenbatua izan da! WYSIWYM egiazko eran, dokumentuko testuak
1071 atalen izenburu bezala identifikatu behar dituzu, \SpecialChar LyX
1072 arduratuko baita zenbatzeaz
1076 \begin_layout Standard
1085 ingurunera itzultzeko, eta datozen bost lerroak idatzi:
1088 \begin_layout LyX-Code
1089 Atalak eta azpiatalak beherago azaltzen dira.
1092 \begin_layout LyX-Code
1096 \begin_layout LyX-Code
1097 Atalak azpiatalen baino handiagoak dira.
1100 \begin_layout LyX-Code
1101 Azpiatalaren azalpena
1104 \begin_layout LyX-Code
1105 Azpiatalak atalak baino txikiagoak dira.
1108 \begin_layout Standard
1109 Bigarren lerroan kurtsorea kokatu eta
1119 -ek azpiatala "2.1" zenbatuko du, eta letra-tamaina testu arruntarena baino
1120 handiagoa eta atalen izenburuena baino txikiagoa ezarriko dio.
1125 ingurunera aldatu baita ere.
1126 Pentsatzen zenuen bezala, \SpecialChar LyX
1127 -ek azpiatala "2.2" bezala zenbatzen du.
1128 Beste atal bat sartzen baduzu 2.aren aurretik, 2.
1130 atalera berzenbatua izango da; beraren azpiatalak, berriz, "3.1" eta "3.2"ra.
1133 \begin_layout Standard
1134 Zatitzeko maila sakonagoak
1147 Hauekin zure kasa jolasten utziko dizugu.
1148 Paragrafo eta azpiparagrafoen izenburuek jatorriz zenbatu gabe eta azpiparagraf
1149 oak koskatuta daudela ohartuko zara; hori aldatzeko, irakurri
1151 Erabiltzailearen gida
1154 Atalen sailkapenean maila-altuena
1162 gainetik, baina \SpecialChar LyX
1163 dokumentuetako testu-klase batzuetan bakarrik erabil ditzakezu
1165 \begin_inset CommandInset ref
1167 reference "atal:dokumklaseak"
1174 \begin_layout Standard
1175 Azkenik, baliteke zenbatu gabeko atal eta azpiatalak nahi izatea.
1176 Horretarako ere badaude beste gune batzuk.
1185 zerrendan beherantz mugitu beharko duzu) aldatzen badituzu, \SpecialChar LyX
1187 o letra-tamaina berdina erabiliko du, baina ez ditu zenbatuko.
1188 Badaude "izardun" izenburuak
1197 Atal eta azpiatal bat edo beste izardun ingurunetara bihurtzen saiatu,
1198 eta ohartuko zara nola beste zenbakiak eguneratzen diren.
1201 \begin_layout Standard
1210 fitxategiko atal eta azpiataleko izenburuak.
1213 \begin_layout Subsection
1214 Zerrendak eta azpizerrendak
1217 \begin_layout Standard
1219 -ek zerrendak osatzeko zenbait ingurune ditu.
1220 Zerrenden hainbat ingurunek eskema bat idaztean,
1224 hainbat bider sakatzea edo zerrenda baten erdian puntu berri bat idaztean
1225 beste denak berzenbatzea saihestuko da.
1226 Horrela, zerrendaren edukiaz arduratuko zara soilik.
1227 Dokumentu mota desberdinek, noski, zerrenda ingurune ezberdinak behar dituzte:
1230 \begin_layout Itemize
1231 Diapositiben aurkezpeneko puntu ezberdinak deskribatzeko
1235 inguruneko buleten zerrenda erabili beharko luke.
1238 \begin_layout Itemize
1243 inguruneko zenbatutako zerrenda (eta hizkiz osatutako azpizerrendak) erabil
1247 \begin_layout Itemize
1248 Hainbat softwaretako paketeak azaltzen dituen dokumentu batek
1252 ingurunea erabil dezake, eta zerrendako elementu bakoitza letra lodia duen
1253 hitz batekin hasiko da.
1257 \begin_layout Itemize
1262 ingurunea (\SpecialChar LaTeX
1267 ingurunearekin konparatuz apur bat ezberdina da.
1270 \begin_layout Standard
1272 beste testu-prozesadoreak baino hobeago izatearen arrazoiei buruzko zerrenda
1274 Idatzi hau zure dokumentuaren leku batean:
1277 \begin_layout LyX-Code
1279 beste testu-prozesadoreak baino hobeagoa da zeren eta:
1282 \begin_layout Standard
1283 eta sakatu Sartu tekla.
1294 -ek lerro-hasieran bulet bat idazten du (berez "izartxo" bat, baina irteerako
1295 emaitzan borobil bihurtzen da).
1296 Idatzi zure zergatiak:
1299 \begin_layout LyX-Code
1300 Konposaketa-lana zure ordez egiten du.
1303 \begin_layout LyX-Code
1304 Matematikak WYSIWYG dira.
1307 \begin_layout LyX-Code
1308 Oso erraza da zerrendak sortzea!
1309 \begin_inset Newline newline
1315 \begin_layout Standard
1316 Zerrenda-motako inguruneak, izenburuen ez bezala,
1320 sakatzean ez dira amaitzen.
1321 Horren ordez, \SpecialChar LyX
1322 -ek zerrendako hurrengo elementuarekin jarraituko duzulakoan
1324 Aurreko adibidea hiru elementuz osatutako zerrenda bat da.
1325 Zerrendako elementu batean paragrafo bat baino gehiago edukitzeko jauzi
1331 Zerrenda ingurunetik irteteko, hautatu
1335 ingurunea (edo erabili
1338 \begin_inset space ~
1346 \begin_layout Standard
1347 Zerrenda polita lortu duzu.
1348 Inprimatzean zein itxura edukiko duen ikusteko, exekutatu \SpecialChar LaTeX
1350 Baina, zer gertatzen da arrazoiak zenbatuta eduki nahi badituzu? Hautatu
1355 \begin_layout Plain Layout
1357 -ek ez dizu lehenbiziko buleta aukeratzen utziko, zerrendaren aurreko paragrafoa
1358 ez baduzu aukeratzen, bederen, eta ziurrenik ez duzu hori egitea nahiko.
1359 Era berean, atalen izenburuen zenbakia ez du hautatzen utziko.
1374 Sinestezina, eh?! Esan genizun bezala, zerrendan elementu bat gehitean
1375 edo ezabatzean \SpecialChar LyX
1376 -ek zenbaketa guztia berregiten du.
1379 \begin_layout Standard
1380 Zerrenda hautatuta dagoen bitartean, beste bi zerrenda-ingurunetara alda
1389 , nolako itxura duten ikusteko.
1390 Bi kasuetan, zerrendako elementu bakoitzak "termino" eta definizio bat
1391 dauka, eta definizioa paragrafoan gelditzen den beste guztia da (Sartu
1393 Lehen terminoa letra lodiz (
1397 ) edo paragrafotik "Tabuladore"
1401 \begin_layout Plain Layout
1402 Konposaketako tabuladorea da, ordea, eta zerrendako "termino" handienaren
1403 neurrira moldatzeko aldatuko da, idazmakina bateko tabuladore lehor, goibel
1404 eta aldagaitz bat ez bezala.
1413 ) batekin bereiztua dago.
1414 Zenbait hitzetako terminoa lortzeko hitzak zuriune babestuaz bereizi.
1419 sakatzean sortzen da.
1422 \begin_layout Standard
1431 fitxategiko zerrenda.
1434 \begin_layout Standard
1435 Itxura erakargarriak osatuz, zerrenda batzuk beste batzuen barnean sar ditzakezu
1436 : kontzeptu honi 'habiaratzea' ere deitzen zaio euskaraz.
1437 Adibide gisa, eskemak.
1438 Zerrenda sinplea eta zenbatuak azpizerrendetan buleta eta zenbatze-mota
1439 ezberdinak eduki ditzakete.
1440 Zerrenda-mota ezberdinen azalpenak eta habiaratze-mailari (adib.
1441 azpizerrenda beste baten barruan, eta azken hau beste batean habiaratuta)
1444 Erabiltzailearen gida
1446 -n aurkituko dituzu.
1449 \begin_layout Subsection
1450 Beste inguruneak: Bertsoa, Zitazioa eta beste batzuk
1453 \begin_layout Standard
1454 Zitak ezartzeko bi ingurune daude:
1458 aipamen motzentzat eta
1470 \begin_layout Plain Layout
1471 tutoretza honetako adibide luzeetan erabilia
1482 letra-tipoarekin idazten du; kodea koskatzeko nahi adina zuriune jarraian
1483 idazteko baimena eskaintzen dizun \SpecialChar LyX
1484 -eko ingurune bakarra da.
1485 Olerkiak idatz ditzakezu
1489 ingurunea erabiliz, estrofak bereizteko lerro-itzulerak eta estrofa baten
1490 barruan lerroak banatzeko
1496 -ek eskaintzen dizkizun inguruneen xehetasunak ezagutzeko, ikus
1498 Erabiltzailearen gida
1503 \begin_layout Standard
1521 inguruneak honako fitxategian konpondu:
1522 \begin_inset Newline newline
1530 \begin_layout Chapter
1534 \begin_layout Standard
1535 Aurreko kapitulua \SpecialChar LyX
1536 -ekin idazten ohitzeko lagunduko zizulakoan gaude.
1537 Oinarrizko editatze-eragiketaz gain inguruneen ahalmenekin idaztea ere
1540 erabiltzen duen gehiengo batek dokumentuak idaztea dauka helburutzat:
1541 egunkariak, artikuluak, liburuak, gutunak edo eskuliburuak.
1542 Kapitulu honek testu bakun batetik dokumentu oso bat \SpecialChar LyX
1543 -ekin idaztera eramango
1545 Testu-klaseak aurkeztuko dizkizu, hainbat dokumentu mota idazteko.
1546 Testu bat dokumentu batera bihurtzeko behar dituzun eginbide asko azalduko
1547 dizkizu, adibidez, tituluak, oin-oharrak, erreferentzia gurutzatuak, bibliograf
1548 i eta gaien aurkibideak.
1551 \begin_layout Section
1553 \begin_inset CommandInset label
1555 name "atal:dokumklaseak"
1562 \begin_layout Standard
1563 Dokumentu mota bakoitza era desberdin batean konposatzen da.
1564 Adibidez, liburuak bi aldetatik inprimatu ohi diren bitartean, artikuluak
1565 orrialde bakarrekoak izaten dira.
1566 Gainera, dokumentu askok ingurune bereziak edukitzen dituzte: gutunak edukitzen
1567 duten zenbait ingurune (bidaltzailearen helbidea eta sinadura bezala) liburu
1568 edo artikulu batean ez daukate zentzurik.
1578 \begin_layout Plain Layout
1580 -eko erabiltzaileentzat: hau \SpecialChar LaTeX
1581 -eko dokumentu-klasearen (document-class) antzekoa
1587 hauen arteko ezberdintasunez arduratzen dira.
1588 Tutoretza hau, adibidez,
1592 (Book) dokumentu klasearekin idatzi da.
1593 Testu-klaseak WYSIWYM filosofiaren zatirik garrantzitsuenetarikoak dira;
1594 beraiek esaten baitiote \SpecialChar LyX
1595 -i dokumentu bat nola konposatu, ondorioz hau egiteko
1596 moduari buruz ez daukazu ezer jakin beharrik.
1599 \begin_layout Standard
1600 Litekeena da zure dokumentua
1604 (Article) dokumentu klasearekin idaztea
1608 \begin_layout Plain Layout
1609 Dokumentu klase lehenetsia izan ohi da.
1615 Saia zaitez beste dokumentu klase batera aldatzen (erabili
1617 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1620 menua), hauen konposaketa ezberdinak ikusteko.
1621 Aldatu zure dokumentua
1625 dokumentu klasera, eta
1629 zerrendan begiratzen baduzu dauden ingurune gehienak berdinak izango dira.
1634 ingurunea erabil dezakezu.
1635 Testu-klase batek zein ingurune eskaintzen dituen jakiteko,
1639 zerrenda aztertzearekin nahikoa duzu.
1642 \begin_layout Standard
1643 Egunkariek konposaketa-mota propioa eduki ohi dute: letra-tamainak, zutabe
1644 bateko (edo biko) inprimaketa, edo orriaren izenburuak bezala.
1645 Garai digital honetan, hauek artikulu elektronikoak onartzen hasi dira,
1647 estiloko fitxategiak sortu eta idazleak beraien artikuluak ongi konposatuta
1649 Horretarako ere prestatuta dago \SpecialChar LyX
1651 Adibidez, \SpecialChar LyX
1655 \begin_inset space ~
1660 dokumentu klasearen bidez Amerikar Matematika Elkarteko egunkarientzat
1661 (eta antzeko beste batzuentzat ere) konposaketa-euskarria eskaintzen du.
1664 \begin_layout Standard
1665 Jarraian zenbait testu-motari buruzko erreferentzia laburra azaltzen da.
1666 Xehetasun gehiagorako, ikus
1668 Eginbide gehigarriak
1672 Dokumentu klase bereziak
1677 \begin_layout Standard
1678 \begin_inset Tabular
1679 <lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
1680 <features tabularvalignment="middle">
1681 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1682 <column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
1684 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1687 \begin_layout Plain Layout
1693 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1696 \begin_layout Plain Layout
1704 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1707 \begin_layout Plain Layout
1713 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1716 \begin_layout Plain Layout
1717 orrialde bakarrekoa, kapitulurik gabe
1724 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1727 \begin_layout Plain Layout
1733 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1736 \begin_layout Plain Layout
1737 Amerikar Matematika Elkarteko diseinu eta inguruneak
1744 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
1747 \begin_layout Plain Layout
1753 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1756 \begin_layout Plain Layout
1757 artikulua baino luzeagoa, bi orrialdetatik
1764 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1767 \begin_layout Plain Layout
1773 <cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1776 \begin_layout Plain Layout
1777 txostena + azala + kontrazala
1784 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1787 \begin_layout Plain Layout
1793 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1796 \begin_layout Plain Layout
1797 gardenkiak (Foil\SpecialChar TeX
1805 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
1808 \begin_layout Plain Layout
1814 <cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
1817 \begin_layout Plain Layout
1818 helbide, sinadura eta bestelako inguruneak dauzka
1831 \begin_layout Section
1832 Txantiloiak: gutuna idaztea
1835 \begin_layout Standard
1836 Gutun bat idazteko orduan, ireki fitxategi berria eta aukeratu
1842 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
1845 elkarrizketa-koadroan.
1846 Gutuna idazteko biderik errazena izan arren lan gehiago eskatzen duela
1848 Negozio-gutun bakoitza idaztean jasotzailearen eta zure helbideak, testuaren
1849 gorputza, sinadura e.a.
1851 Beraz, \SpecialChar LyX
1856 bat dauka, gutun-adibidea duena; behin txantiloi bat eskuartean daukazula,
1857 gutun berri bat idazten duzun bakoitzean zatiren bat edo beste aldatzen
1861 \begin_layout Standard
1862 Ireki fitxategi berri bat
1864 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
1866 \begin_inset space ~
1877 Gorde eta inprima ezazu zenbait ingurune nola konposatzen diren aztertzeko.
1881 \begin_layout Standard
1886 menuan begiratzen duzunean beste testu-klase batzuetan ageri ez diren hainbat
1887 ingurune ikusiko dituzu, adibidez,
1890 \begin_inset space ~
1900 bezalako beste batzuk ezagunak egingo zaizkizu.
1901 Ingurune horiek nola erabiltzen diren ikusteko, haiekin jolasten ibil zaitezke.
1902 Ohartuko zara, adibidez,
1906 inguruneak gorri koloredun "
1910 " hitza testuaren aurretik agertzen duela.
1911 Fitxategia inprimatzen baduzu, ohartuko zara hitz hori ez duela erakusten.
1912 Sinaduraren kokapena jakiteko erabiltzen da.
1913 Horrez gain, jakin ezazu berdin dela
1917 lerroa non kokatzen den.
1918 Gogoratu \SpecialChar LyX
1919 programa WYSIWYM dela; nahi duzun lekuan
1923 ingurunea kokatu, \SpecialChar LyX
1924 -ek badaki inprimatzean sinadurak gutunaren amaieran
1928 \begin_layout Standard
1929 Txantiloi bat \SpecialChar LyX
1930 fitxategi arrunt bat besterik ez da.
1931 Hots, zure helbide eta sinadurekin bete eta txantiloi berri bat bezala
1933 Hemendik aurrera, gutun bat idatzi nahi duzun bakoitzean sortu berri duzun
1934 txantiloian oinarrituz denbora aurreztuko duzu.
1935 Egiazko "ariketa" bat egitea ongi baino hobekiago etorriko zaizula esan
1936 beharrik ez daukagu, idatz iezaiozu gutun bat lagun bati
1940 \begin_layout Plain Layout
1941 Abisu bat, txantiloitik idazten duzun kasurako.
1942 Ingurune bateko testua ezabatuz (zure helbidea sartzeko
1945 \begin_inset space ~
1950 eremua erabat ezabatzen baduzu) eta ondoren ezer idatzi gabe kurtsorea
1951 beste nonbaitera mugituz gero, gune hori desagertuko da.
1952 Ingurune gehienek testurik gabe ezin dute bizi.
1953 Itzultzeko, hautatu berriro
1957 zerrendako elementua.
1965 \begin_layout Standard
1966 Txantiloiek denbora asko aurrera dezaketenez, ahal duzun guztietan erabiltzea
1968 Gainera, testu-klase dotore batzuk nola erabiltzen diren erakusten dute.
1969 Azkenik, \SpecialChar LyX
1970 ordenagailuekin trebetasun gutxi daukaten erabiltzaileentzat
1971 lagungarri izan daiteke.
1972 Erabiltzaileek gutun-txantiloi bat erabiltzen badute errazagoa izateaz
1973 gain, \SpecialChar LyX
1974 erabiltzeko beldurra galduko dute.
1977 \begin_layout Section
1978 Dokumentuen tituluak
1981 \begin_layout Standard
1983 -ek (\SpecialChar LaTeX
1984 -ek bezala) titulua — uneko izenburua, egilea, data eta laburpena ere
1985 barne eduki ditzake — dokumentutik bereizitako zati bezala hartzen du.
1988 \begin_layout Standard
1989 Itzul zaitez zure \SpecialChar LyX
1990 dokumentura eta ziurtatu
1998 \begin_layout Plain Layout
1999 Gutun mota ez darabilzula,
2003 testu-klaseak titulurik ez baitu erabiltzen.
2008 dokumentu klasea erabiltzen ari dela.
2009 Idatzi titulua lehenbiziko lerroan eta lerroa
2013 ingurunearekin ezarri.
2014 Idatzi hurrengo lerroan zure izen-abizenak eta aldatu
2019 Idatzi data hirugarren lerroan
2024 Hori egin ondoren, laburtu dokumentuaren edukia bizpahiru paragrafotan
2025 (edo bakar batean) eta ezarri
2030 Ohartu zaitez titulua nola aurkezten den inprimatzean.
2031 Dokumentuaren formatua
2035 klasera aldatzen baduzu, tituluaren orrialdea bereiztuta agertuko da, tutoretza
2036 honetako aurreneko orrialdearen antzera.
2039 \begin_layout Standard
2044 : Zuzendu titulua, egilea eta data
2051 \begin_layout Section
2052 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak
2055 \begin_layout Standard
2056 Dokumentuko atalen goiburuak, zerrendako elementuak, formulak, oin-oharrak
2061 \begin_layout Plain Layout
2064 Erabiltzailearen gida
2068 Kapsulatutako objektuak
2070 eskuliburuetan azaltzen dira.
2075 etiketa jar diezaiekezu.
2076 Etiketa bat jarritakoan, dokumentuko beste edozein lekutan atal honi buruzko
2077 aipamenak sartzeko erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu.
2078 Atalaren zenbakira edo kokatuta dagoen orrialdeari erreferentzia egin dezakezu.
2079 Atalen zenbaketaz bezala, erreferentzia gurutzatuez \SpecialChar LyX
2081 Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak automatikoki kudeatzeko gaitasuna
2083 eta \SpecialChar LaTeX
2084 programen abantailarik onenetariko bat da, beste testu-prozesadoreekin
2088 \begin_layout Subsection
2089 Zure aurreneko etiketa
2092 \begin_layout Standard
2093 Joan gure bigarren atalera, "Dokumentu honi buruz" izenburua duena.
2094 Egin klik ataleko izenburuaren lerroaren amaieran eta hautatu
2101 \SpecialChar menuseparator
2106 menua edo tresna-barrako
2113 Elkarrizketa-koadro batek etiketaren izena eskatuko dizu, eta berak iradokizun
2119 botoian klik egindakoan, etiketaren izena kutxa batean ataleko izenburuaren
2123 \begin_layout Standard
2124 Orain arte ez dugu gauza askorik egin (
2128 fitxategiak itxura bera dauka, inprimatutako dokumentuan etiketarik ez
2130 Hala ere, etiketa gehitu duzunez, honi buruzko erreferentzia gurutzatuak
2131 erabil ditzakezu dokumentuan.
2132 Horitxi egingo dugu.
2135 \begin_layout Subsection
2136 Zure lehen erreferentzia gurutzatua
2139 \begin_layout Standard
2140 Kokatu kurtsorea zure dokumentuko 2.
2141 ataleko lekuren batean.
2145 \begin_layout LyX-Code
2146 Dokumentu honi buruz gehiago jakiteko asmoz,
2147 \begin_inset Newline newline
2150 ikus atala , orrialdean aurki dezakezu.
2153 \begin_layout Standard
2154 Orain, kokatu kurtsorea "atala" hitzaren aurrean eta hautatu
2156 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2157 Erreferentzia gurutzatua
2159 menua edo tresna-barrako
2162 arg "dialog-show-new-inset ref"
2168 Erreferentzia gurutzatua
2170 izeneko leihoa bistaratuko da.
2171 Aipatu dezakezun etiketa-zerrenda bat dauka.
2181 izeneako goitibeherako zerrenda, eta hautatu '<erreferentzia> <orrialdea>
2182 orrialdean' elementua.
2187 " etiketa (lehenetsi gisa hautatuta egongo da), eta 'Erref+Testua: atal:dokumbur
2188 uz' erreferentziaren markatzailea agertuko da (egokia izateko,
2191 \begin_inset space ~
2196 bat jarri beharko zenuke erreferentzia eta 'atala'-ren artean).
2197 Hau egiteko badago beste bide bat: egin klik saguaren eskuineko botoiarekin
2198 atalaren alboa ezarritako etiketaren gainean eta erabili testuinguruko
2201 Kopiatu erreferentzia gisa
2204 Etiketa honen erreferentzia gurutzatua arbelean dago orain, eta kurtsorearen
2205 uneko posizioan kopia daiteke
2209 \SpecialChar menuseparator
2214 menua (edo Ktrl+V lasterbidea) erabiliz.
2215 Inprimatutako dokumentuan, erreferentziaren markatzaile hau atalaren eta
2216 orrialdearen zenbakiekin ordeztuta agertuko da.
2217 Ikusi zure dokumentua DVI gisa, eta ikusiko duzu \SpecialChar LaTeX
2219 '2 atala' adierazten du, 2.
2220 atalaren eta bere erreferentzia gurutzatuaren artean idatzi duzun testuaren
2221 luzeraren arabera 'orrialde honetan', 'hurrengo orrialdean' edo 'n orrialdean'
2226 orrialdearen zenbakia den) ikusiko duzu.
2229 \begin_layout Standard
2230 Erreferentzia gurutzatu batek hiperesteka baten antzera funtzionatzen du
2232 -en dokumentu bat editatzean; haren gainean klik egitean
2235 \begin_inset space ~
2240 elkarrizketa-koadroa bistaratuko da, egin klik
2243 \begin_inset space ~
2248 botoian kurtsorea erreferentziatutako etiketara mugitzeko.
2251 \begin_layout Subsection
2255 \begin_layout Standard
2256 Esan dizugu erreferentzia gurutzatuak zenbatzeaz \SpecialChar LyX
2257 arduratzen dela; probatzeko
2259 Gehitu atal berri bat 2.
2260 atalaren aurretik, jar iezaiozu izenburu panpox bat ("Neguko lore gardenak"
2262 Eguneratu DVI ikuspegia eta — 'Voilà!'— atalaren erreferentzia gurutzatua
2263 "3" izatera aldatu da! Aldatu "Dokumentu honi buruz" azpiatal ingurunera,
2264 eta erreferentzia gurutzatua 3 atalaren ordez 2.1
2265 \begin_inset space ~
2268 azpiatala bezala agertuko da.
2269 Hori bai, erreferentziaren orrialdea aldatzeko etiketaren aurretik testu
2270 asko daukan orrialde berri bat idatzi beharko duzu.
2274 \begin_layout Standard
2275 Etiketekin aritzeko, sartu etiketa berri bat lehenbiziko erreferentzia gurutzatu
2276 a zegoen lekuan, eta aipatu dokumentuko edozein lekutik.
2277 Erreferentzia gurutzatu ugari txertatzen ibiltzen bazara
2279 Erreferentzia gurutzatua
2281 elkarrizketa-koadroa irekita edukitzea komeniko zaizu.
2284 \begin_layout Standard
2285 Erreferentzia gurutzatuak dokumentu handietan ere ongi dabiltzala ziurtatu
2286 nahi baduzu, kopiatu
2288 Erabiltzailearen gida
2290 eskuliburuko orrialde batzuk eta
2298 \begin_layout Plain Layout
2299 Gauza bat, kapitulu baten izenburua kopiatzeak errore bat sor dezake, zeren
2300 eta artikulua klaseak kapitulurik ez baitu onartzen.
2301 Hori gertatzen bada, ezabatu kapituluaren izenburua.
2303 \begin_inset CommandInset ref
2305 reference "atal:dokumklaseak"
2310 \begin_inset space ~
2321 \begin_layout Standard
2326 : konpondu erreferentziak
2333 \begin_layout Section
2334 Oin-oharrak eta albokoak
2337 \begin_layout Standard
2338 Oin-oharrak gehitzeko, tresna-barrako
2341 arg "footnote-insert"
2348 \begin_layout Plain Layout
2349 Botoiak beltz koloreko testuaren azpian dagoen testu gorri batera zuzendutako
2350 gezia irudikatzen du.
2359 \SpecialChar menuseparator
2364 menua erabil dezakezu.
2365 Jarri kurtsorea dokumentuko "\SpecialChar LyX
2366 " hitzaren atzean eta klik egin
2369 arg "footnote-insert"
2373 Oin-oharrari dagokion kutxa bat agertuko zaizu; idatzi bertan oineko oharrari
2376 -ek kurtsorea oin-ohar kutxaren hasieran kokatuko du.
2380 \begin_layout LyX-Code
2382 konposaketarako testu-prozesadorea da.
2385 \begin_layout Standard
2386 Orain egin klik "oina" etiketa duen botoian.
2387 Oin-oharraren kutxa itxi egingo da, oin-oharraren markatzailea inprimatuko
2388 den testuaren kokalekua erakusteko botoia utziko du.
2389 Ekintza horri oin-oharra "tolestea" deitzen zaio.
2390 Oin-oharra zabaltzea nahi duzunean, egin klik "oina" botoian; horrela hango
2391 testua editatzeko aukera daukazu.
2394 \begin_layout Standard
2395 Oin-oharrak testu arrunt bezala ebaki eta itsats daitezke.
2396 Saia zaitez beldurrik gabe! Hautatu oin-oharraren
2400 \begin_layout Plain Layout
2401 Teklatuaren bitartez errazago hautatuko duzu.
2402 Saguarekin saiatzean oin-oharraren kutxa irekitzeko arriskua baitaukazu.
2416 Horretaz gain, testu arrunta oin-ohar batera alda dezakezu: hautatu testua
2420 arg "footnote-insert"
2424 Oin-oharra testu arruntera bihurtzeko, ireki oin-oharra eta kokatu kurtsorea
2425 hango testuaren hasieran, gero sakatu
2429 tekla, edo bestela kurtsorea esaldiaren amaieran kokatuta dagoela sakatu
2437 \begin_layout Standard
2438 Albo-oharrak gehitzeko, erabili tresna-barrako
2441 arg "marginalnote-insert"
2446 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2450 Oin-oharrak bezala dihardute, honako hauek izan ezik:
2453 \begin_layout Itemize
2454 Pantailan kutxek "albo" daukate "oina" eduki ordez.
2457 \begin_layout Itemize
2458 Oharrak alboetan kokatzen dira, testuaren behealdean ordez.
2461 \begin_layout Itemize
2466 \begin_layout Standard
2467 Aldatu \SpecialChar LyX
2468 -eko oin-ohar bat testu arrunt egoerara, ondoren hautatu testu hori
2469 eta bihurtu ezazu albo-oharrera.
2470 Albo-oharra nola inprimatzen diren ikusteko, eguneratu DVI ikuspegia.
2473 \begin_layout Standard
2478 : konpondu oin-oharrak
2485 \begin_layout Section
2487 \begin_inset CommandInset label
2489 name "atal:bibliografiak"
2496 \begin_layout Standard
2497 Bibliografiak erreferentzia gurutzatuak bezalakoak dira.
2498 Bibliografiak erreferentzien zerrenda bat edukitzen du dokumentu amaieran,
2499 eta dokumentuaren zehar elementu hauek aipa daiteke.
2500 Ataletako izenburuekin gertatzen den bezala, \SpecialChar LyX
2501 eta \SpecialChar LaTeX
2502 -ek zure lana errazten
2503 dute bibliografiako elementuak automatikoki zenbatuz eta aipamenak aldatuz
2504 elementuen zenbakia aldatzen diren bakoitzean.
2507 \begin_layout Standard
2508 Joan dokumentuaren amaierara eta aldatu
2513 Orain, idazten duzun paragrafo bakoitza erreferentzi bat izango da.
2515 \begin_inset Quotes eld
2521 Tutoretza, \SpecialChar LyX
2522 -eko dokumentazio taldea
2525 \begin_inset Quotes erd
2528 zure aurreneko erreferentzia gisa.
2529 Ohartu zaitez erreferentzia bakoitzaren aurretik \SpecialChar LyX
2530 -ek automatikoki zenbaki
2531 bat daukan kutxa jartzen duela.
2532 Egin klik erreferentziaren zenbakiaren kutxaren gainean, eta
2535 \begin_inset space ~
2540 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2541 Lyx dokumentuan honi erreferentzia egiteko
2549 berriz irteeran agertzen da.
2550 Etiketa ez denean ezartzen (lehenetsia), bibliografiaren zenbakia agertuko
2557 \begin_inset Quotes eld
2567 \begin_layout Standard
2568 Orain, kokatu kurtsorea dokumentuko leku batean, erreferentzia txertatu
2569 nahi duzun kokalekuan hain zuzen.
2572 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2578 arg "dialog-show-new-inset citation"
2586 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
2587 Elkarrizketa-koadro honen eskuineko panelean bibliografiako sarrera guztiak
2588 zerrendatzen dira, eta eremu honek aipatzea nahi duzun bibliografiako elementua
2589 aukeratzea eskaintzen dizu.
2591 \begin_inset Quotes eld
2598 " (oraintxe bertan, dagoen bibliografiako elementu bakarra baita), ondoren
2599 erabili erdian dagoen
2604 Kokapen berean nahi haina zitazio eduki ditzakezu honen bidez hainbat gako
2606 Orain, begiratu DVI fitxategian, eta ikusiko duzu aipamenak giltzen artean
2607 agertzen direla testuan, dokumentu amaierako bibliografia erreferentziatuz.
2610 \begin_layout Standard
2615 elkarrizketa-koadroko
2618 \begin_inset space ~
2623 eremuak ohar bat sartuko du giltzen artean (erreferentziatzen den liburu
2624 edo artikulu bateko orrialde edo kapitulua zehazteko, adibidez).
2625 Inprimatzean erreferentziek zenbakien ordez etiketak edukitzea nahi baduzu
2627 egunkari batzuk Sorozabal andreak 1992an idatzitako dokumentu bat aipatzeko
2628 "[Sor92]" idaztiko lukete)
2630 Bibliografia-elementua
2632 elkarrizketa-koadroko
2637 Xehetasun gehiagorako, irakurri
2639 Erabiltzailearen gida
2644 \begin_layout Standard
2649 : zuzendu bibliografia eta zitazioak
2656 \begin_layout Section
2660 \begin_layout Standard
2661 Dokumentuaren hasieran gaien aurkibidea jartzea nahi izan dezakezu.
2663 -ekin erraz egingo duzu.
2664 Dokumentuko tituluaren ondoren eta testuaren aurretik sakatu
2670 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2672 \begin_inset space ~
2676 \begin_inset space ~
2685 \begin_inset space ~
2691 Dokumentuko aurreneko lerroan "
2695 " esaldia duen botoi bat agertuko da.
2698 \begin_layout Standard
2699 Ez dirudi oso erabilkorra denik.
2704 fitxategian begiratzen baduzu, dokumentuko atal eta azpiatalak zerrendatzen
2705 dituen gaien aurkibidea ikusiko duzu.
2706 Ohitura den bezala, atalak berrantolatzean edo berriak sortzean, aldaketa
2711 fitxategi eguneratuan ikusiko dituzu.
2714 \begin_layout Standard
2715 Dokumentua pantailan editatzean, ez da gaien aurkibidea testu gisa azaltzen,
2716 ezinezkoa baita editatzea.
2717 Gaien aurkibideari dagokion botoian,
2719 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
2722 menuan edo tresna-barrako
2725 arg "dialog-toggle toc"
2728 botoian klik eginez banandutako leiho batean zerrendatzen da.
2729 Nahiz eta dokumentuan "gaien aurkibidea" ez egon txertatuta, menuak funtzionatu
2731 Oso erabilgarria da dokumentuan zehar mugitzeko.
2732 Atal (edo azpiatal) baten izenburuan klik eginez bat elementuaren lerroa
2733 nabarmendu eta kurtsorea (\SpecialChar LyX
2734 editatzen den leihoan) dokumentuko leku horretan
2736 Teklatuko geziak ere erabil ditzakezu gaien aurkibidean gora eta behera
2738 Agian komenigarria izango duzu editatzen ari zarenean leiho hau irekita
2740 Antzeko gaitasuna Arakatu menutik lor dezakezu, eta gaien aurkibidea automatiko
2744 \begin_layout Standard
2745 Aurkibidea kentzeko dagokion botoia, beste edozein testu bezala, ezabatzearekin
2749 \begin_layout Standard
2754 : jarri gaien aurkibidea
2761 \begin_layout Chapter
2762 Matematika erabiltzea
2765 \begin_layout Standard
2766 Zientzialari askok \SpecialChar LaTeX
2767 erabiltzen dute, ekuazioak era dotore batean argitaratzen
2768 baititu, testu-prozesadoreek eta beraien ekuazio editoreak erabiltzen duten
2769 kontrol-karaktereak saihetsiz.
2770 Zientzilari askok goibelduak sentitzen dira, \SpecialChar LaTeX
2771 -ekin ekuazioak idatzi baino
2772 programaketa lan bat gehiago delako.
2773 Zorionez, \SpecialChar LyX
2774 -ek ekuazioentzako WYSIWYM euskarria dauka.
2776 erabiltzen baduzu, \SpecialChar LaTeX
2777 -eko matematika komandoak bide normal batean idatz
2778 daitekeela ikusiko duzu, eta horiek WYSIWYM eran erakutsiko dira.
2779 Bestalde, \SpecialChar LaTeX
2780 inoiz ez baduzu erabili, orduan
2783 \begin_inset space ~
2788 rekin bide azkar eta erosoan profesional-itxurako adierazpen matematikoak
2789 idazteko aukera izango duzu.
2792 \begin_layout Section
2796 \begin_layout Standard
2797 Dokumentuko lekuren batean ondorengoa idatzi:
2800 \begin_layout LyX-Code
2801 Gogoko dut Einstein-ek esandakoa, E=mc^2, hain bakuna da.
2804 \begin_layout Standard
2805 Orain, ekuazio horiek ez dute itxura oso onik ez \SpecialChar LyX
2806 -en ez irteeran ere; hizkien
2807 eta berdintasun ikurraren artean ez dago zuriunerik, eta "2" benetako goi-indiz
2808 e bezala egotea nahiko zenuke.
2809 Konposaketa okerra gertatu da, \SpecialChar LyX
2810 -i matematikako ekuazio bat idazten ari
2811 garela ez baitiogu esan, eta ekuazioa testu arrunta bezala konposatu du.
2815 \begin_layout Standard
2816 Horren ordez, formula bat sortu dugu egokiro konposatua izan dadin.
2817 Formula bat sortzeko, egin klik tresna-barrako
2825 Txertatu\SpecialChar menuseparator
2826 Matematika\SpecialChar menuseparator
2828 \begin_inset space ~
2835 -ek laukitxo urdin bat txertatuko du; matematikako ekuazio hutsa izango
2836 da, eta kurtsorea bertan kokatuko duenez, idatzi
2841 Adierazpen matematikoa urdinez dago, eta laukitxo urdina ekuazioa hutsa
2842 izateari uzten dion unean desagertuko da.
2847 tekla ekuaziotik ateratzeko.
2848 Markatzaile arrosa desagertuko da, kurtsorea adierazpenaren eskuinean kokatuz,
2849 eta orain zerbait idazten baduzu testu arrunta izango da.
2852 \begin_layout Standard
2858 Konturatuko zarenez, adierazpen matematikoa era dotorean osatu da; hizki
2859 eta berdintasun ikurraren artean zuriunea du, eta "2" goi-indize bezala
2861 Matematika-eran hizkiak aldagai gisa hartzen dira, eta letra etzanez azaltzen
2863 Zenbakiak zenbaki izaten jarraitzen dute.
2866 \begin_layout Standard
2867 Matematika editatzeko era berri hau WYSIWYM filosofiaren beste adibide bat
2870 -en, matematikako adierazpenak testuaren eta
2876 bezalako komandoen bitartez idazten dira; \SpecialChar LaTeX
2877 exekutatu arte ezin izango duzu
2878 ikusi nola inprimatuko diren, eta falta den parentesi edo bestelako zerbaiten
2879 bila denbora asko gal daiteke.
2881 -ek, ordea, adierazpen matematikoa WYSIWYG eran ez azaldu arren, inprimatzean
2882 edukiko duen ia itxura berdina bistaratzen du.
2883 Ondoren, \SpecialChar LaTeX
2884 konposaketa profesionala lantzeaz arduratuko da.
2887 \begin_layout Section
2888 Ekuazioetan murgiltzea
2891 \begin_layout Standard
2893 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2897 \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
2901 Adierazpen barruan mugitzeko, erabili teklatuko geziak.
2902 Adierazpena sartzean matematika-eran zaudela argitzeko markatzaile arrosa
2903 azaltzen dela ohartu.
2912 geziak berdintasun ikurraren mailan kurtsorea mugitzeko, idatzi eta "1+".
2913 Erabili geziak ekuaziotik irteteko edo sakatu
2920 \begin_layout Standard
2921 Matematika-eran idaztea testu arrunta editatzea bezala da, aurrerago azalduko
2922 dizkizugun tekla bereziak kontutan hartzen ez baditugu bederen.
2932 Testua hautatzeko bai teklatuko geziak bai sagua erabil ditzakezu.
2935 Editatu\SpecialChar menuseparator
2938 menua matematika-eran berdin erabiltzen da, gauza bera ebaki eta itsasteko.
2939 Kontuz ibili gauza batekin: ekuazioaren ezkerraldean edo eskuinaldean eta
2940 kanpoan kurtsorea balego eta
2948 tekla sakatzean ekuazio osoa ezabatuko litzateke.
2949 Eskerrak adierazpen matematikoa berreskuratzeko
2956 \begin_layout Standard
2958 \begin_inset Formula $E=mc^{2}$
2962 \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
2965 ekuaziora aldatu nahi baduzu? Beste behin, egin klik saguarekin kokaleku
2967 Nahi izanez gero, erabili teklatuko geziak.
2968 Kurtsorea "c" hizkiaren ondoren baina "2"-ren aurrean kokatuta balego,
2973 gezia goi-indizera igotzeko, "2"-ren aurretik kokatuko da.
2979 gezia kurtsorea maila arruntera itzultzeko.
2980 Ekuazioko goi-indizean bazaude eta
2984 sakatzen baduzu, jaitsi maila arruntera eta goi-indize ondoren kurtsorea
2985 kokatuko du, horrela "+1" idaztea bakarrik faltako zaizu.
2988 \begin_layout Section
2989 Berretzaile eta indizeak
2992 \begin_layout Standard
2996 \begin_inset space ~
3001 erabiliz sar daitekeen arren (ikus ondorengo atala), askoz ere azkarragoa
3004 -ek goi-indizean beste laukitxo urdin bat jarriko du, ondoren idazten duzuna
3005 goi-indizea izango da (letra-tamaina txikiagoa edukiko du).
3014 (formulatik erabat irtetzeko) sakatu bitartean idazten duzun guztia goi-indizea
3018 \begin_layout Standard
3019 Azpindizea idazteko bidea ere erraza da:
3024 Dagoeneko ikasi duzu ondoren agertzen den ekuazioko goi-indizeak eta azpindizea
3026 \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
3032 \begin_layout Standard
3042 ekuazioa matematika-eran.
3045 \begin_layout Section
3046 Matematikaren tresna-barra
3049 \begin_layout Standard
3050 Matematikako ikur eta funtzio osatuagoak sartzeko
3053 \begin_inset space ~
3058 erabiltzea komenigarria izaten da.
3059 Eragiketa hauetariko asko teklatuarekin,
3061 Editatu\SpecialChar menuseparator
3066 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3069 menuen bidez sor daiteke.
3077 \begin_inset space ~
3082 erabiltzen irakatsiko dizugu;
3086 eskuliburua irakurriz lasterbideak erabiltzen ikas dezakezu.
3089 \begin_layout Standard
3090 Matematikako tresna-barra erakusten da kurtsorea formulan dagoenean, eta
3091 aktibatu daiteke baita ere
3093 Ikusi\SpecialChar menuseparator
3097 Menu horretako 'Matematika'-ri (
3100 arg "toolbar-toggle math"
3103 ) dagokion kontrol-koadroa aktibatzean, tresna-barra agertzen da behin betirako
3104 leihoaren behean; egoera hau aldatzeko,
3112 ren kontrol-koadroan klik egin berriro, eta kurtsorea formula baten barruan
3113 kokatzean soilik agertuko da matematikaren tresna-barra.
3117 \begin_layout Subsection
3121 \begin_layout Standard
3125 \begin_inset space ~
3130 matematikako ikur multzo handia aukeratzen uzten dizu: hainbat gezi, erlazio,
3131 eragile, batura, karaktere berezi eta integral.
3132 Jakin ezazu goi-indizeek eta azpindizeek batura eta integralen limitea
3133 jartzea eskaintzen dizutela.
3136 \begin_layout Subsection
3137 Erroketa, tilet eta mugatzaileak
3140 \begin_layout Standard
3141 Erroketa bat idazteko, egin klik
3144 arg "math-insert \\sqrt"
3148 Erro ikurra agertuko da, eta txertatze-gunea
3152 \begin_layout Plain Layout
3155 Itzultzailearen oharra
3157 : txertatze-gunea matematikako ekuazioa idazten den laukitxo urdinari deitzen
3163 bere barruan kokatuko da.
3164 Orain idatzi aldagaiak, zenbakiak, beste erroketak, zatikiak edota nahi
3167 -ek erroketaren tamaina automatikoki egokituko du edukieraren arabera.
3170 \begin_layout Standard
3172 \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
3175 ) edo karaktere taldean (
3176 \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
3179 ) tilet ikurra ezartzeko bide berdina lantzen da.
3180 Apaingarri motak tresna-barrako
3183 arg "math-insert \\hat"
3186 botoiaren bidez erabilgarri daude.
3187 Egin klik apaingarri batean, eta \SpecialChar LyX
3188 -ek apaingarri hori txertatuko du txertatze-gu
3189 ne baten azpian (edo gainean).
3190 Idatzi nahi duzuna txertatze-gunean.
3191 Apaingarrien bi multzo daude: idazten duzun testuarekin bat tamainaz aldatzen
3192 direnak, eta finkatutako tamaina dutenak, hizki soilentzako egokiagoak
3196 \begin_layout Standard
3197 Parentesiak, giltzak edota kortxeteak bezalako mugatzaileak antzera erabili
3198 arren pitin bat zailtxoagoak dira erabiltzen.
3206 arg "dialog-show mathdelimiter"
3213 elkarrizketa-koadroa agertuko da.
3214 Unean hautatutako mugatzailea leiho erdialdean agertuko da.
3215 Mugatzaileen uneko hautapena kutxa batean bistaratuko da.
3216 Parentesi-bikotea egoten da lehenetsi gisa, hautatu zuk nahi dituzun kortxete-b
3217 ikoteak, kortxete eta parentesiak, edo botoi hutsa "
3218 \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
3221 " bezalako zerbait idazteko (huts-mugatzailea tartekako marra bertikala
3222 bezala bistaratzen da \SpecialChar LyX
3223 -en; inprimatzean, ordea, ez da azaltzen).
3226 \begin_layout Standard
3227 Alferra bazara, matematika-eran oraingo parentesiak idatz ditzakezu
3232 Hala ere, parentesi horiek testu arruntaren letra-tamaina berdina izango
3233 dute, parentesi barruan zatiketa edo matrize bat idazten baduzu oso itsusi
3235 Beraz, egokiagoa da mugatzaileen hiru botoietariko bat erabiltzea zuzenean
3237 \begin_inset space ~
3240 ) bikotea txertatzea baino.
3243 \begin_layout Standard
3244 Existitzen den testu batean mugatzaileak, erroketak edo apaingarriak txerta
3246 Hautatu egokitu nahi duzun ekuazioa, ondoren egn klik
3249 \begin_inset space ~
3259 -en bigarren legea eskalar eratik (
3260 \begin_inset Formula $f=ma$
3264 \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=\overrightarrow{ma}$
3268 Matrizeei buruz ikasitakoan parentesi edo kortxeteak modu honetan jar ditzakezu.
3271 \begin_layout Subsection
3275 \begin_layout Standard
3279 \begin_inset space ~
3287 arg "math-insert \\frac-square"
3296 -ek bi txertatze-gune jarriko ditu zatiki batean.
3297 Uste zenuen bezala, zatiki batean zehar kurtsorea mugitzeko teklatuko geziak
3299 Egin klik zenbatzaileari dagokion txertatze-gunean eta idatzi "1" zenbakia.
3304 gezia eta "2" zenbakia idatzi.
3305 Zatiki bat lortu duzu! Jakingo duzunez, bi txertatze-gunetan nahi duzuna
3306 idazteko aukera daukazu: berretzaileak dituzten aldagaiak, erro karratuak,
3307 beste zatiki batzuk, integralak edo bururatzen zaizun beste edozer.
3310 \begin_layout Standard
3320 ekuazioa matematika-eran.
3323 \begin_layout Subsection
3325 era: limiteak, log, sinu eta bestelakoak
3328 \begin_layout Standard
3329 Matematika-eran hizkiak aldagaitzat hartzen direnez, matematika-eran "sin"
3330 idazten baduzu \SpecialChar LyX
3331 -ek hiru aldagaien arteko biderketa (
3332 \begin_inset Formula $s$
3336 \begin_inset Formula $i$
3340 \begin_inset Formula $n$
3343 ) idazten ari zarela usteko du.
3344 Hirurak letra etzanarekin bistaratuko dira, baina "sin" hitza letra erromatarra
3345 rekin idatzi nahiko zenuen.
3346 Gainera, \SpecialChar LyX
3347 -ek ez du tarterik sartuko "sin" eta "x" hitzen artean (zuriunea
3348 sakatuz matematika-eratik aterako zaitu).
3350 \begin_inset Quotes eld
3354 \begin_inset Formula $\sin\left(x\right)$
3358 \begin_inset Quotes erd
3362 \begin_inset Quotes eld
3366 \begin_inset Formula $sin\left(x\right)$
3370 \begin_inset Quotes erd
3376 \begin_layout Standard
3380 \begin_inset space ~
3388 arg "math-insert \\functions"
3391 botoian eta gero, agertzen den zerrendan hautatu "sin".
3392 "sin" hitza letra beltz eta erromatarrez idatziko da.
3393 Hitz osoa sinbolo soil baten gisa kudeatuko denez,
3397 tekla sakatuz hitz osoa ezabatuko da.
3398 Idatzi orain "(x)", letra etzan urdinez idatziko da, matematika-eran espero
3400 Irteerako fitxategian adierazpen matematikoa egokiro konposatuko da.
3404 \begin_layout Standard
3405 Funtzioen zerrendan honako beste funtzioak aurki daiteke: trigonometriako
3406 funtzioak eta beraien alderantzizkoak, hiperbole funtzioak, logaritmoak,
3407 limiteak eta bestelako gutxi batzuk.
3408 Funtzio hauek goi-indize eta azpindizeak onartzen dituzte,
3409 \begin_inset Quotes eld
3413 \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
3417 \begin_inset Quotes erd
3421 \begin_inset Quotes eld
3425 \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
3429 \begin_inset Quotes erd
3432 bezalakoak idazteko garrantzitsuak izanik.
3435 \begin_layout Standard
3445 ekuazioa matematika-eran.
3448 \begin_layout Subsection
3452 \begin_layout Standard
3456 \begin_inset space ~
3464 arg "dialog-show mathmatrix"
3468 Izen bereko elkarrizketa-koadroa agertuko da, matrizeko errenkada eta zutabe
3469 kopuruak zehazteko aukera eskainiz.
3470 Aukeratu 2 errenkada eta 3 zutabe, eta egin klik
3475 Txertatze-gune batzuk hutsik utz ditzakezu horrela nahi izanez gero.
3478 \begin_layout Standard
3479 Matrize bateko zutabeetan zehar mugitzeko
3484 Beste aukera bat da teklatuko geziak erabiltzea: gune-amaieran
3488 sakatuz kurtsorea hurrengora bidaliko du,
3492 geziarekin azpiko errenkadara, eta abar.
3495 \begin_layout Standard
3496 Bat-batean errenkada edo zutabe gehiago behar badituzu, erabili
3498 Editatu\SpecialChar menuseparator
3500 \begin_inset space ~
3504 \begin_inset space ~
3509 menua edo matematikaren tresna-barrako
3512 arg "tabular-feature append-row"
3518 arg "tabular-feature delete-row"
3524 arg "tabular-feature append-column"
3530 arg "tabular-feature delete-column"
3536 \begin_layout Standard
3539 Erabiltzailearen gida
3541 zutabe bakoitza lerrokatzen edo matrize osoaren kokapen bertikala nola
3542 aldatzen den ikasteko.
3543 Jabetu zaitez zeregin bakoitzarentzat tresna bat dagoela; testua daukan
3544 taula bat idazteko, erabili \SpecialChar LyX
3545 -en taulentzako euskarri harrigarria, taulak
3546 idazteko ez da komeni matrizeak erabiltzea.
3549 \begin_layout Subsection
3553 \begin_layout Standard
3554 Orain arte idatzi ditugun ekuazioak, inguratzen zituzten testuaren lerro
3555 berdinean zeuden, lerroko formulak bezala ere ezagutzen dira.
3556 Ekuazio labur eta soilentzat ongi doa, baina gauza handiagoentzat, edo
3557 testutik urruntzea nahi badituzu, adierazpen eran idatzi beharko dira.
3558 Gainera, adierazpen erako ekuazioak etiketatu eta zenbatuak izan daiteke
3561 Erabiltzailearen Gida
3563 ), eta hainbat lerrotako ekuazioak adierazpen-eran egon behar dute.
3566 \begin_layout Standard
3570 \begin_inset space ~
3582 Lerro berri batean, eta erdialdean zentratuta, txertatze-gune bat agertuko
3584 Orain idatzi ekuazio bat eta bistaratu DVI formatuan bere itxura ikusteko.
3588 \begin_inset space ~
3593 botoia era batetik bestera txandakatzeko erabiltzen da: adierazpen eratik
3594 barneko erara aldatzeko, edo alderantziz.
3595 Adierazpen erak lerroko eratik bereizten dituen zenbait eginbide ditu:
3598 \begin_layout Itemize
3599 Letra-tamaina lehenetsia handiagoa da,
3600 \begin_inset Formula $\sum$
3604 \begin_inset Formula $\int$
3607 bezalako ikur gutxi batzuentzako.
3610 \begin_layout Itemize
3611 Batura eta limiteetan (integraletan ez) goi-indizeak eta azpindizeak ikurren
3612 azpira gehiago hurbiltzen dira alboetara baino.
3615 \begin_layout Itemize
3616 Testua zentratuta dago.
3619 \begin_layout Standard
3620 Desberdintasun hauek alde batera utziz, lerroko eta adierazpen erako ekuazioak
3624 \begin_layout Standard
3625 Azken ohar bat adierazpen-formula konposatzeari buruz: argi ibili ekuazioa
3626 paragrafo berri batean edo ez idazten duzunean.
3627 Ekuazioa sententzi edo paragrafo baten erdian idazten baduzu, ez sakatu
3633 Hori eginez gero, ekuazio
3637 testua paragrafo berri batean hasiko baita.
3638 Ondorioz, testu hau koskatuko da, eta litekeena da hori nahi ez izatea.
3641 \begin_layout Standard
3650 fitxategiko ekuazio batzuk adierazpen eran, eta ikusi bestelako konposaketa
3654 \begin_layout Standard
3659 : atal honetan ikasitako zenbait tresnarekin, Hurrengo ekuazioa bezalako
3660 bat idazteko gai izan beharko zenuke
3664 \begin_layout Plain Layout
3665 Bide zailenetik aritu ondoren, zergatik ez zara
3667 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3668 Matematika\SpecialChar menuseparator
3670 \begin_inset space ~
3675 menuarekin saiatzen?
3683 \begin_layout Standard
3684 \begin_inset Formula
3686 f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
3689 \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
3698 \begin_layout Section
3699 Matematikari buruzko gauza gehiago
3702 \begin_layout Standard
3703 Matematika-eran gauza gehiago egin ditzake \SpecialChar LyX
3705 Oraindaino oinarrizkoa bakarrik ezagutu duzu, irakurri
3707 Erabiltzailearen gida
3709 trikimailu hauek nola egiten diren jakiteko:
3712 \begin_layout Itemize
3713 Ekuazioak etiketatu eta zenbatzea.
3716 \begin_layout Itemize
3717 Lerro anitzeko ekuazioak sortzea.
3720 \begin_layout Itemize
3721 Letra-tipoak aldatzea, adibidez, adierazpen bateko testua letra lodiz idaztea.
3724 \begin_layout Itemize
3725 Ekuazio bateko letra-tipoa eta barruko tartea zehaztea (ez zaitez kezkatu
3726 honelakoengatik amaierako zirriborroa arte).
3729 \begin_layout Itemize
3731 Oso baliagarriak dira, dokumentu baten hasieran definitu eta dokumentuan
3732 zehar erabili ahal izango dituzu.
3736 \begin_layout Itemize
3737 Leku falta dela eta,
3741 honetan azaldu ezin dizugun beste gauza pila bat.
3744 \begin_layout Chapter
3748 \begin_layout Section
3750 -en beste eginbide garrantzitsu batzuk
3753 \begin_layout Standard
3754 Ez ditugu aipatu \SpecialChar LyX
3755 -ekin erabil daitezken komando guztiak, eta ez daukagu
3757 Informazio gehiagorako irakur ezazu
3759 Erabiltzailearen gida
3763 Kapsulatutako objektuak
3767 -ek egin ditzakeen zenbait gauza garrantzitsu soilik aipatuko ditugu:
3770 \begin_layout Itemize
3772 -ek taulentzako WYSIWYG euskarria dauka.
3773 Taula bat lortzeko, erabili
3775 Txertatu\SpecialChar menuseparator
3778 menua (tresna-barrako
3781 arg "tabular-insert"
3785 Egin klik taulan saguaren eskuineko botoiarekin taularen
3789 elkarrizketa-koadroa irekitzeko, eta taula editatzeko aukera izango duzula.
3797 arg "toolbar-toggle table"
3802 the table toolbar will appear permanently.
3805 \begin_layout Itemize
3807 -ek hainbat formatuko irudiak txertatzeko euskarria dauka.
3813 xertatu\SpecialChar menuseparator
3820 menua edo tresna-barrako
3823 arg "dialog-show-new-inset graphics"
3827 Ondoren, arakatu, biratu edo eskalatu nahi duzun irudi-fitxategia.
3828 Bai taulek bai irudiek epigrafeak eduki ditzakete, eta \SpecialChar LyX
3830 irudi edota taulen zerrenda sortuko du.
3833 \begin_layout Itemize
3835 oso konfiguragarria da.
3836 Gauza guztiak, \SpecialChar LyX
3837 leihoen itxuratik hasita inprimatzeko irteerako emaitza
3838 arte, hainbat eratan konfigura daiteke.
3839 Konfigurazio gehienak
3843 \SpecialChar menuseparator
3851 menutik lantzen dira.
3852 Argitasun gehiagorako, kontsultatu
3854 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3860 \begin_layout Itemize
3862 bost kontinenteetako programatzaile-talde baten eskutik garatzen ari da.
3863 Horregatik, hainbat testu-prozesadorerekin konparatuz, ingeles hizkuntzak
3864 ez direnen euskarri hobeagoa dauka (alemanera, txekiera, grekoa, euskara,
3865 italiera, errusiera...).
3866 Eskuinetik ezkerrera idazten diren hizkuntzak ere onartzen ditu, hala nola
3867 Arabiera, Farsiera edo Hebreera adibidez, Txinera, Japoniera eta Koreera
3869 Dokumentuak beste hizkuntza batzuetan idatz ditzakezu; \SpecialChar LyX
3870 -ek menuak eta errore-me
3871 zuak beste hizkuntzetan erakuts ditzan ere konfigura dezakezu.
3874 \begin_layout Itemize
3876 -eko menuek lasterbideak erabiltzen dituzte.
3879 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
3890 sakatu, edo menuaren alboan agertzen den lotura erabili (
3895 Laster-teklak ere konfiguragarriak dira.
3896 Honi buruzko argitasunak
3898 Laguntza\SpecialChar menuseparator
3901 menuan aurkituko dituzu.
3904 \begin_layout Itemize
3906 -ek \SpecialChar LaTeX
3907 formatuko dokumentuak irakur ditzake.
3909 \begin_inset CommandInset ref
3911 reference "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
3916 \begin_inset space ~
3922 \begin_layout Itemize
3923 Zuzentzaile ortografikoa, thesaurusa eta hitzen zenbaketak erabilgarri daude.
3926 \begin_layout Itemize
3927 Indize eta nomenklaturen/glosarioen sorreraren euskarria.
3930 \begin_layout Section
3933 -eko erabiltzaileentzat
3934 \begin_inset CommandInset label
3936 name "atal:latexerabiltzaileak"
3943 \begin_layout Standard
3945 -i buruz ezer ez badakizu, atal hau irakurri beharrik ez daukazu.
3946 Baliteke \SpecialChar LaTeX
3951 nahi izatea, eta ondorioz atal hau irakurtzea.
3952 Hala ere, \SpecialChar LyX
3953 erabiltzen hasten diren batzuei \SpecialChar LaTeX
3954 ezaguna egingo zaie.
3955 Horietariko bat bazara, galde dezakezu ea \SpecialChar LyX
3956 -ek \SpecialChar LaTeX
3957 -ekin egin daitekeen gauza
3958 guztiak egiteko ahalmena al daukan.
3959 Erantzun labur bat da nola edo hala \SpecialChar LyX
3960 hurbiltzen dela \SpecialChar LaTeX
3961 -ekin egin daitekeen
3962 gauzetara, eta \SpecialChar LaTeX
3963 formatuko dokumentu baten zati gehiena idaztea errazten
3967 \begin_layout Standard
3968 Hau tutoretza bat bakarrik denez, \SpecialChar LyX
3969 -eko erabiltzaile berriek interesa eduki
3970 dezaketen zenbait gauza aipatuko ditugu.
3971 Tutoretza hori labur gordetzearren, azalpen xumeak izango dira.
3974 Eginbide gehigarriak
3978 Kapsulatutako objektuak
3980 eskuliburuek \SpecialChar LyX
3981 eta \SpecialChar LaTeX
3982 arteko desberdintasunei, eta \SpecialChar LyX
3983 -en \SpecialChar LaTeX
3984 -eko zenbait trikimailu
3985 nola erabili buruzko informazio asko dauka.
3988 \begin_layout Subsection
3993 \begin_layout Standard
3995 eran idatzitako guztia pantailan gorriz agertuko da, eta zuzenean \SpecialChar LaTeX
3999 komandoak \SpecialChar LyX
4000 -en erabil ditzakezu
4002 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4004 \begin_inset space ~
4009 menua (tresna-barrako
4016 Honek testu-kutxa sortzen du eta barrukoa zuzenean \SpecialChar LaTeX
4020 \begin_layout Standard
4022 -ek matematika-era zertxobait ezberdin erabiltzen du.
4023 Sartu \SpecialChar TeX
4024 eran alderantzizko barra, ("
4027 Inprimatzean ez da agertuko, ondoren idazten duzun guztia gorriz egongo
4030 eratik ateratzeko sakatu
4034 tekla edo edozein karaktere ez-alfabetiko (zenbaki, azpimarra, berretzaile-ikur
4035 ra edo parentesi gisakoak).
4037 eratik ateratzen zarenean, \SpecialChar TeX
4038 -en zein komando idatzi duzun ezagutzen badu
4040 -ek eta WYSIWYM-era bihurtuko du.
4051 tekla sakatzen baduzu, \SpecialChar LyX
4053 \begin_inset Quotes eld
4057 \begin_inset Formula $\gamma$
4061 \begin_inset Quotes erd
4065 Hau oso konplexuak ez diren makro guztientzako balio du.
4069 \begin_inset space ~
4074 erabiltzea baino azkarragoa izan daiteke, batiz bat \SpecialChar LaTeX
4075 -eko erabiltzaile adituentza
4079 \begin_layout Standard
4080 Bitxikeri bat, formula batean
4081 \begin_inset Quotes eld
4087 \begin_inset Quotes erd
4090 idazten baduzu, hasiera eta amaierako kortxeteak gorriz txertatuko dira
4091 eta kurtsorea kortxete artean kokatuko da.
4092 Argumentuak jasotzen dituzten komandoak idazteko komenigarria izaten da.
4095 \begin_layout Standard
4097 -ek ezin ditu egin \SpecialChar LaTeX
4098 -ekin egiten diren gauza guztiak.
4099 Landutako funtzio batzuk ez dira erabat onartzen, beste batzuk berriz erabilgar
4100 riak dira baina ez dira WYSIWYM.
4102 erak erabiltzaileari \SpecialChar LaTeX
4103 -en moldagarritasun osoa eskaintzeaz batera \SpecialChar LyX
4105 funtzionalitate erabilgarriekin gozatu (WYSIWYM matematikak, taulak eta
4106 edizioa bezalakoak) dezake.
4108 -ek ezin izango ditu \SpecialChar LaTeX
4109 -eko pakete guztiak onartu.
4110 Hala ere, hitzaurrean
4114 usepackage{pakete_izena}
4117 \begin_inset CommandInset ref
4119 reference "atal:aitzinsolasa"
4124 \begin_inset space ~
4127 atala), nahi dituzun pakete guztiak erabiltzeko gaitasuna izango duzu (kontutan
4128 izan pakete hauek WYSIWYM euskarria ez dutela izango).
4131 \begin_layout Subsection
4133 dokumentuak inportatzea: tex2lyx
4134 \begin_inset CommandInset label
4136 name "atal:LaTeX-dokumentuak-inportatzea"
4143 \begin_layout Standard
4145 fitxategiak inporta ditzakezu \SpecialChar LyX
4148 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4149 Inportatu\SpecialChar menuseparator
4151 \begin_inset space ~
4161 programari deituko dio, eta adibidea.tex fitxategitik adibidea.lyx fitxategia
4164 -ek sortu berri den fitxategi hori irekiko du ondoren.
4165 Bihurketak ez badu funtzionatzen,
4169 komando-lerrotik deitzen saia zintezke aukera aurreratuago batzuk erabiliz.
4173 \begin_layout Standard
4174 Bihurketak funtzionatzen duenean ere,
4178 programak gauza guztiak bihurtzen ez dituen arren, \SpecialChar LaTeX
4182 moduan ulertzen ez dituen gauzei ezikusi egingo die; horrela,
4186 programarekin fitxategi bat bihurtu ondoren, testu gorrian begira dezakezu
4187 eta eskuz editatu gauzak ongi egiteko.
4190 \begin_layout Standard
4195 -ek bere dokumentazio propioa dauka (
4199 eskuliburua), Unix/Linux sistemetako erabiltzaileek komando-lerroan
4203 idatziz irakur dezakete.
4208 eskuliburuak onartzen ez diren \SpecialChar LaTeX
4209 -eko komando eta inguruneak zerrendatzen
4210 ditu, zein akats dauden eta nola saihestu, eta aukera batzuk nola erabili
4214 \begin_layout Standard
4215 Garrantzitsua da ulertzea
4220 \begin_inset Quotes eld
4224 \begin_inset Quotes erd
4227 diren dokumentu klaseak darabilten fitxategiak soilik bihur ditzake \SpecialChar LyX
4229 hau da, dagokion \SpecialChar LyX
4230 -eko diseinu fitxategia egonez gero.
4231 Diseinuaren fitxategirik ez egonez gero, errore bat gertatuko da bihurketa
4232 ezin izan dela burutu jakinaraziz.
4233 Gauzak horrela, zure \SpecialChar LaTeX
4234 fitxategiaren dokumentu klasearen diseinua ez badaukazu,
4239 -ek ezingo du jakin nola bihurtu aurkitzen dituen \SpecialChar LaTeX
4240 -eko gauzak \SpecialChar LyX
4243 Diseinuen fitxategiei eta hauek nola sortzen diren buruzkoak
4247 eskuliburuan azaltzen dira xehetasunez.
4250 \begin_layout Subsection
4252 dokumentua \SpecialChar LaTeX
4256 \begin_layout Standard
4258 dokumentu bat \SpecialChar LaTeX
4259 formatura bihurtzea nahi izango duzu.
4260 Adibidez, lankide edo eginkide batek \SpecialChar LyX
4261 programa ez eduki arren dokumentuarekin
4263 Hori egitea huskeria bat da \SpecialChar LyX
4267 Fitxategia\SpecialChar menuseparator
4268 Esportatu\SpecialChar menuseparator
4273 Horrek editatzen ari zaren
4277 fitxategia beste fitxategi honetan bihurtuko du:
4282 Azken finean, \SpecialChar LyX
4283 -ek dokumentuak bistaratu edo inprimatzean beti \SpecialChar LaTeX
4285 fitxategiak sortzen dituenez, \SpecialChar LaTeX
4289 \begin_layout Subsection
4294 \begin_layout Subsubsection
4298 \begin_layout Standard
4301 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4304 elkarrizketa-koadroak dokumentu osoaren aukeren ardura du.
4305 Hemen aldatu dokumentuaren klasea, letra-tipoa eta paper-tamaina.
4306 Dokumentu-klasea aukeran \SpecialChar LaTeX
4307 paketeentzako aukerak sar daiteke
4310 \begin_inset space ~
4318 \begin_layout Subsubsection
4319 Aitzinsolaseko beste alderdi batzuk
4320 \begin_inset CommandInset label
4322 name "atal:aitzinsolasa"
4329 \begin_layout Standard
4330 Aitzinsolasean komando bereziak jarri behar badituzu \SpecialChar LaTeX
4332 zuzenean \SpecialChar LyX
4333 dokumentuan idatz ditzakezu.
4336 Dokumentua\SpecialChar menuseparator
4337 Ezarpenak\SpecialChar menuseparator
4340 \begin_inset space ~
4345 hautatu eta idatzi elkarrizketa-koadroan (edo dokumentuaren ezarpenen elkarrizk
4346 eta-koadrotik interfazearen arabera).
4347 Hor idazten duzun dena zuzenean \SpecialChar LaTeX
4351 \begin_layout Subsection
4356 \begin_layout Standard
4358 -ek Bib\SpecialChar TeX
4359 euskarria du, honekin erreferentzia bibliografikoen datu-baseak
4360 sortu eta hainbat dokumentutan erabiltzeko aukera izango duzu.
4363 Txertatu\SpecialChar menuseparator
4365 \begin_inset space ~
4369 \begin_inset space ~
4372 Aurk.\SpecialChar menuseparator
4379 \begin_inset space ~
4389 motako fitxategi bat gehitzeko.
4394 eremuan Bib\SpecialChar TeX
4395 fitxategiak karga ditzakezu,
4399 eremuan berriz Bib\SpecialChar TeX
4400 -en estiloko fitxategiak.
4403 \begin_layout Standard
4404 Hori egindakoan, edozein bibliografia-sarreraren aipamenak egin ditzakezu
4409 \SpecialChar menuseparator
4414 menua erabiliz (ikus
4415 \begin_inset CommandInset ref
4417 reference "atal:bibliografiak"
4422 \begin_inset space ~
4437 elkarrizketa-koadroko kutxan zure
4442 fitxategiko erreferentzia guztiak zerrendatuko dira.
4445 \begin_layout Section
4449 \begin_layout Standard
4450 Batzuetan dokumentu bat ikusten saiatzean erroreak gerta daiteke, \SpecialChar LyX
4453 -ek ulertzen ez dituzten gauzengatik.
4454 Hori gertatzen bada, \SpecialChar LyX
4455 -ek \SpecialChar LaTeX
4456 -en erroreen elkarrizketa-koadroa irekiko du.
4457 Errore bakoitzaren gainean klik egitean, elkarrizketa-koadroak errorea
4458 gertatu den lekura eramango zaitu \SpecialChar LyX
4459 dokumentuan, horretaz gain errorearen
4460 zergatia bistaratuko du.